Ο Κάφκα μέσα από τα μάτια της Μίλενα

Ο Κάφκα μέσα από τα μάτια της Μίλενα

(με διορατικότητα και διαύγεια η Μίλενα Γιέσενσκα δίνει εδώ ένα πορτρέτο του Κάφκα, σε μια επιστολή της προς τον Μαξ Μπροντ) 

[…]

Όλος ο κόσμος είναι και θα παραμείνει αίνιγμα γι’ αυτόν. Ένα μυστηριώδες μυστικό. Ένας κόσμος πέρα από τις δυνάμεις του.

[…]

Αλλά ο Φραντς δεν μπορεί να ζει. Δεν έχει την ικανότητα να ζει. Ο Φραντς δεν θα γιατρευτεί ποτέ. Ο Φραντς σύντομα θα πεθάνει.

Είναι γεγονός ότι καταπώς φαίνεται όλοι είμαστε ικανοί να ζούμε, γιατί όλοι μας δραπετεύσαμε κάποτε στο ψέμα, στην τυφλότητα, στον ενθουσιασμό, στην αισιοδοξία, σε κάποια πεποίθηση, στον πεσιμισμό ή σε κάτι άλλο. Εκείνος όμως δεν ζήτησε ποτέ προστασία σε κανένα άσυλο. Είναι απολύτως ανίκανος να πει ψέμα, όπως είναι ανίκανος και να μεθύσει. Δεν έχει απολύτως κανένα καταφύγιο, καμία στέγη. Γι’ αυτό είναι εκτεθειμένος σ’ όλα αυτά από τα οποία εμείς προστατευόμαστε. Είναι σαν γυμνός ανάμεσα σε ντυμένους. Και ό,τι λέει, ό,τι είναι και ό,τι ζει δεν είναι καν η αλήθεια. Είναι ένα ον απόλυτο. Αφ’ εαυτού και δι’ αυτό, απαλλαγμένο από κάθε είδους συστατικό που θα μπορούσε να τον βοηθήσει να παραποιήσει την εικόνα της ζωής, την ομορφιά ή την αθλιότητά της, αδιάφορο. Και ο ασκητισμός του δεν έχει τίποτε το ηρωικό, αν κι ακριβώς γι’ αυτό είναι ακόμη μεγαλύτερος κι ευγενέστερος. Κάθε είδους ‘ηρωισμός’ είναι ψεύδος και δειλία. Όποιος κατασκευάζει τον ασκητισμό του ως μέσο για την επίτευξη κάποιου σκοπού δεν είναι άνθρωπος, άνθρωπος είναι εκείνος που τον ωθούν αναγκαστικά στον ασκητισμό η φοβερή του οξυδέρκεια, η αγνότητα κι η ανικανότητα συμβιβασμού.

[…]

Τα βιβλία του είναι καταπληκτικά. Αλλά ακόμη πιο καταπληκτικός είναι ο ίδιος[…]

(αποσπάσματα από το βιβλίο της Μαργκαρέτε Μπούμπερ Νόυμαν «Η Μίλενα από την Πράγα», εκδόσεις «Κίχλη» και «Τα πράγματα», σε μετάφραση της Τούλας Σιετή)

(Το κείμενο διασώζει ο Max Brod « Franz Kafka» – γράμμα στα τσέχικα της Μίλενα προς τον Μαξ Μπροντ, μεταφρασμένο από τα γερμανικά από τον Μπροντ, Αύγουστος 1920)