Θεά του Ηφαιστείου Βιογραφικό μυθιστόρημα Δέσποινα Λαλά-Κριστ εκδόσεις Σμίλη η πρώτη δημοσίευση στην bookpress

Έμιλυ Ντίκινσον

Θεά του Ηφαιστείου

Βιογραφικό μυθιστόρημα

Δέσποινα Λαλά-Κριστ

εκδόσεις Σμίλη

η πρώτη δημοσίευση στην bookpress
https://www.bookpress.gr/kritikes/biografies/lala-krist-despoina-smili-emilu-ntikinson-dimitriadou

σώμα στον πάγο, ψυχή στη φωτιά

Πίσω μου – Αιωνιότητα

Εμπρός μου – Αθανασία –

Κι εγώ – Σημείο Ανάμεσά τους –

(Έμιλυ Ντίκινσον, #721)

Ο τρόπος που συνδέεται η ποίηση της Έμιλυ Ντίκινσον με τη βιογραφία της αποτελεί το δύσκολο επίτευγμα της Δέσποινας Λαλά-Κριστ στην πρόσφατη έκδοση του βιβλίου της για τη μεγάλη ποιήτρια. Αρχικά το βιβλίο είχε κυκλοφορήσει στην Αμερική (σε αγγλική μετάφραση από τον Robert L. Crist) το 2013 με τον τίτλο Emily Dickinson: Goddess of the Volcano. Τώρα έχουμε την ευκαιρία να διαβάσουμε στην ελληνική του έκδοση (φροντισμένη  από τις εκδόσεις Σμίλη) το βιβλίο, που δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως αποτελεί έργο ζωής της Δέσποινας Λαλά-Κριστ, η οποία συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σημαντικότερους μελετητές της Ντίκινσον.

Δεν πρόκειται απλώς για μια βιογραφία της ποιήτριας. Τα βιογραφικά στοιχεία της Έμιλυ Ντίκινσον έχουν ενσωματωθεί σε μια ευφάνταστη μυθοπλασία (χωρίς να χάνεται τίποτα από την αλήθεια των γεγονότων), η οποία κατορθώνει να συμπεριλάβει και την αφηγήτρια/συγγραφέα σε μια λειτουργική μείξη που προσελκύει την ανάγνωση. Η Κριστ εισχωρεί στον κόσμο της Ντίκινσον μέσα από τη μελέτη της ζωής της και την ανάγνωση των ποιημάτων της, με οδηγό τον θαυμασμό της για τη μεγάλη ποιήτρια και τη βίωση των στίχων της εν είδει στάσης ζωής.

Prithee, my brother, into My Garden come, είπε, κι εγώ που άκουσα την πρόσκλησή της, πρόθυμα αφέθηκα στον Παράδεισο των λέξεων και της ποιητικής της εξουσίας. Το ταξίδι έρευνας και γραφής ήταν φανταστικό! Η Έμιλυ Ντίκινσον, πολυσήμαντη και πολυσημαίνουσα ποιήτρια του 19ου αιώνα, με οδήγησε στα εξωτικά δώματα του νου και της καρδιάς. Η διαδρομή απολαυστική, πνευματικά συγκλονιστική, ψυχικά μυστικιστική, η εμπειρία υπερβατική! Μαζί διαβήκαμε τα κανάλια της ανθρώπινης οδύνης κι έκστασης, αναβιώνοντας τη ζωή της "λουρίδα λουρίδα", όπως ο ήλιος ανατέλλει, κι εγώ με λαιμαργία ρούφηξα το απόσταγμα των σκέψεων και της σοφίας της, έτσι που να μπορώ να επαναλάβω με το ίδιο πάθος τα λόγια της: "Πάρτε τα όλα κι αφήστε μου την έκσταση!" (Take all away from me, but leave me Ecstasy).

Ξεκινώντας η Κριστ από το αρχικό ενδιαφέρον που της γεννήθηκε, όταν πρωτογνώρισε την ποίησή της μέσα από τη χαρισματική διδασκαλία του καθηγητή της Robert L. Crist στο Charleston College της West Virginia, μας οδηγεί βήμα βήμα σε γνωριμία με τη ζωή της Ντίκινσον, με τη σκέψη της, με τα πρώτα ποιητικά της σκιρτήματα, αλλά και την καθοριστική της σχέση με τη Σούζαν Χάντινγκτον Γκίλμπερτ, γνωστή με το χαϊδευτικό Σου. Ως προς αυτή τη σχέση η Κριστ θα επιχειρήσει να αποκαλύψει (μοναδική η αναφορά αυτή σε τέτοια έκταση και με τεκμηρίωση στηριγμένη στο ίδιο το έργο της ποιήτριας) όχι μόνον την ποιότητα της σύνδεσης των δύο γυναικών αλλά κυρίως τη φύση της σχέσης τους, η οποία εν πολλοίς καταδεικνύει και την αίσθηση της μοναξιάς (που οδήγησε στην απόλυτη μοναχικότητα) η οποία χαρακτηρίζει τη ζωή της ποιήτριας στο πέρασμα των χρόνων – στην ουσία ένα σώμα στον πάγο με μια ψυχή παραδομένη στη φωτιά.

Η Σούζαν, η Σούζι ή Σου, η Dollie, όπως την αποκαλούσε, εμφανίστηκε και έγινε έρωτας ζωής. Η Σου, πνευματώδης και διανοούμενη, αναγνώρισε αμέσως  τη σπάνια  αξία της σκέψης της και κούρνιασε κοντά της. Η φιλία τους και αργότερα η συγγένειά τους (παντρεύτηκε τον αδελφό της Έμιλυ) υπήρξαν η βασική επικοινωνία της ποιήτριας με τον έξω κόσμο, η διαρκής πηγή έμπνευσης αλλά και η γεύση των πικρών συγκινήσεων που προκαλούν τα δυνατά συναισθήματα του έρωτα.

Μια τολμηρή, λοιπόν, κατάθεση έχουμε εδώ, ικανή να αναβαθμίσει αξιολογικά τη μελέτη, καθώς αναλύοντας τα βιογραφικά δεδομένα, τα ποιήματα και τις υπόλοιπες γραφές (επιστολές και σημειώσεις)  δεν διστάζει να διατυπώσει μια  άποψη που εμπλουτίζει τη συνολική κριτική προσέγγιση της ζωής και του έργου της ποιήτριας.

Στην έκδοση, ενσωματωμένα απολύτως στην αφήγηση και σε συμφωνία χρονολογική με την πλοκή, διαβάζουμε μεταφρασμένα από την Κριστ πολλά ποιήματα της ποιήτριας (στο σύνολο 87 ποιημάτων που περιλαμβάνονται στην έκδοση, τα 82 είναι σε μετάφραση δική της, καθώς επίσης υπάρχουν και 30 πρώτοι στίχοι που λειτουργούν ως βοηθητικά νοήματα στη γραφή), ώστε να μπορούμε να πούμε πως ταυτόχρονα το βιβλίο αποτελεί και μια αξιόλογη στην έκτασή της ανθολόγηση (σχολιασμένη) της ποίησης της Ντίκινσον με μια ad verbum μετάφραση των ποιημάτων συνοδευμένη από σχόλια ερμηνευτικά. Ιδιαίτερα σημαντική η μεταφραστική προσέγγιση, με έμφαση και προσοχή σε κάθε μία λέξη, αποδίδει τον τρόπο που έγραφε η Ντίκινσον επιλέγοντας πολύ προσεκτικά τις λέξεις της (πρόκειται για ποίηση των λέξεων), ώστε αυτές να εμπεριέχουν το πλείστο των νοημάτων μέσα στην αφαιρετική τους υπόσταση. Η Κριστ χρησιμοποίησε γι’ αυτό τον λόγο το ερμηνευτικό λεξικό Webster Dictionary στην έκδοση της εποχής της Ντίκινσον, ώστε να αποδοθεί  το περιεχόμενο των λέξεων με πιστότητα στο πρωτότυπο – δείγμα κι αυτό της ευσυνειδησίας της αλλά και της επιστημονικής διάστασης της εργασίας της.

Αυτό, ωστόσο, που ξεχωρίζει το βιβλίο από άλλα συναφή γύρω από τη ζωή και το έργο της Ντίκινσον είναι η παρουσία (ζωντανή και ρεαλιστική παραδόξως μέσα στην υπερβατικότητα του εγχειρήματος) της ίδιας της συγγραφέως δίπλα στα πρόσωπα των οποίων τον βίο αφηγείται. Διαβάστε εδώ ένα απόσπασμα από τη «συνάντησή» της με την Ντίκινσον, δείγμα της συγγραφικής πρωτοτυπίας:

Με κομμένη ανάσα είδα στην μισάνοιχτη πόρτα τα λεπτά διάφανα δάκτυλα, όπως την κρατούσαν, και πιο κάτω, κομμάτι από το λευκό του φορέματος, κι εγώ γονατιστή μπροστά της, παγωμένη. Ανεπαίσθητα έγειρε το κεφάλι προς τα έξω με κοίταξε, κι εγώ σηκώνοντας τα μάτια μου αντίκρισα το πρόσωπό της. Μια φωτεινή αύρα το περιέβαλε. Μου προκάλεσε δέος μου έκοψε την ανάσα. Αυτή χαμογελούσε και περίμενε. Έπρεπε να μιλήσω.

«Το... το κείμενο... τελείωσε...» ψιθύρισα, ψηλάφισα με τα χέρια μου το πάτωμα ψάχνοντας για τα γραπτά, που φυσικά  δεν είχα. «Ευχαριστώ! Και τι λέει το κείμενό σου;» ψιθύρισε ευγενικά. «Λέει... λέει... πως η Αιωνιότητα υπάρχει, γιατί υπάρχουν οι Απεσταλμένοι της! Αυτοί φέρνουνε το μήνυμα φωτός! Αυτοί μας παρασύρουν στο μονοπάτι που οδηγεί στο μεγαλείο του Σύμπαντος, εκεί μας ανεβάζουν και μας διαβεβαιώνουν πως είμαστε μέρος του Κόσμου. Οι Απεσταλμένοι κρατούν δισκοπότηρο και μας προτρέπουν να πάρουμε γεύση Αιωνιότητας, μας μεταλαμβάνουν θεία επικοινωνία με το Όλον που μας περιβάλλει. Γι’ αυτή τη θεία μετάληψη ήρθα να πω ευχαριστώ. Και να σου ευχηθώ να είσαι καλά σε όποια μορφή κι αν βρίσκεσαι!» Τα είπα γρήγορα, αυθόρμητα, με μια αναπνοή.

Και τότε η πόρτα εξαφανίστηκε, η Έμιλυ εμπρός μου ολόφωτη, όμορφη σαν θεά ντυμένη στα λευκά, χαμογελούσε ήρεμα, μεγαλόπρεπα.

Η ζωή της είχε ολοκληρωθεί!

Το λιτό, όμορφο εξώφυλλο (αισθητικά πολύ καλύτερο από το πομπώδες της αμερικανικής έκδοσης) απηχεί την εσωτερικότητα του έργου της ποιήτριας. Την έκδοση συνοδεύουν στο Επίμετρο 26 προσωπογραφίες (έργα του Γιώργου Ιωαννίδη) που απεικονίζουν τα σημαντικά πρόσωπα στη ζωή της Ντίκινσον, συγγενείς και φίλους. Η καλαίσθητη έκδοση συμπληρώνεται από επιλεγμένη βιβλιογραφία, ένα οδηγό των ποιημάτων της Ντίκινσον που ακολουθεί την έκδοση του Thomas H. Johnson, The Complete poems of Emily Dickinson, καθώς και αποσπάσματα κριτικών που αφορούν την αμερικανική έκδοση του βιβλίου. Ένα πολύτιμο έργο, που έρχεται να προστεθεί στην έρευνα για το έργο και τη ζωή της ποιήτριας αλλά και να προσφέρει μια απολαυστική ανάγνωση.

Διώνη Δημητριάδου

Νίκος Χουλιαράς Οι ζωγραφιές της επόμενης μέρας Ξαναβλέποντας τη ζωγραφική του Έκθεση με ζωγραφικά έργα του Νίκου Χουλιαρά στην γκαλερί Ευριπίδης

Νίκος Χουλιαράς

Οι ζωγραφιές της επόμενης μέρας

Ξαναβλέποντας τη ζωγραφική του

Έκθεση με ζωγραφικά έργα

του Νίκου Χουλιαρά

στην γκαλερί Ευριπίδης

Μια ξεχωριστή προσέγγιση της Ζωγραφικής του Νίκου Χουλιαρά, μέσα από μια σειρά έργων, που έχει επιλέξει ο αδερφός του, γλύπτης και Ομότιμος Καθηγητής της ΑΣΚΤ, Γιώργος Χουλιαράς, παρουσιάζει η Evripides Art Gallery.

Πρόκειται, για την πρώτη έκθεση με ζωγραφικά έργα του Νίκου Χουλιαρά, τριάμισι χρόνια από τον θάνατό του, το 2015, μέσα από την οποία ξαναζωντανεύει η Ζωγραφική ενός από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της μεταπολεμικής γενιάς, που διακρίθηκε ως ζωγράφος, ποιητής, πεζογράφος, συνθέτης, στιχουργός και τραγουδιστής.

Η μνήμη διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο στη Ζωγραφική του Νίκου Χουλιαρά, καθώς ήταν η πηγή, που τον τροφοδοτούσε καθ΄όλη τη διάρκεια της εικαστικής του πορείας. Τα έργα του αφηγούνται μικρές ιστορίες, αναμνήσεις, που συχνά συνδέονται με τον μακρινό κόσμο των ονείρων και μια μεταφυσική προσέγγιση της πραγματικότητας.

Όπως επισημαίνει ο Γιώργος Χουλιαράς στο εισαγωγικό του σημείωμα που προλογίζει τον δίγλωσσο κατάλογο της έκθεσης: «…Ο Νίκος Χουλιαράς έχτισε σιγά σιγά μια καινούργια ανθρωπογεωγραφία, κάνοντας να δούμε πράγματα και καταστάσεις με έναν καινούργιο απρόβλεπτο τρόπο. Από μυστικούς δρόμους συναντά τους παιδικούς του ήρωες, που τους παντρεύει με τους συγχρόνους του, δημιουργώντας μια νέα αστική μυθολογία και ένα απόλυτα προσωπικό ζωγραφικό κόσμο, όπου μας καλεί με καθαρή συνείδηση να συμμετάσχουμε».

«Τριάμισι χρόνια από την αναχώρηση του Νίκου.

Αμετάκλητη η αίσθηση της απουσίας.

Επιθυμία μου, ψηλαφώντας το έργο του, να νιώσω και πάλι κοντά του.

Να τον ξαναδώ μέσα από τη Ζωγραφική του».

Γιώργος Χουλιαράς

Ο Νίκος Χουλιαράς γεννήθηκε στα Γιάννενα τον Οκτώβριο του 1940. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, Γλυπτική και Σκηνογραφία, απ΄ όπου αποφοίτησε το 1967. Κατά την περίοδο 1965-1971 ασχολήθηκε και με τη Μουσική. Γνωστός τραγουδοποιός του «Νέου Κύματος» της δεκαετίας του ’60. Έγραψε τη Μουσική και τους στίχους από πολλά γνωστά τραγούδια, καθώς και για πρώτη φορά παρουσίασε διασκευασμένους Ηπειρώτικους σκοπούς. Συνεργάστηκε με πολλά περιοδικά, γράφοντας πεζά, ποιήματα, καθώς και κείμενα για τα εικαστικά.

Το 1969 τιμήθηκε με το Α΄ βραβείο Παρθένη για τη Ζωγραφική του. Συμμετείχε σε πολλές ομαδικές εκθέσεις ζωγραφικής, στην Biennale της Αλεξάνδρειας το 1969, στην έκθεση «Αθήνα, πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης» το 1985 και εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Dallas, ΗΠΑ, το 1990 και στην παγκόσμια έκθεση EXPO ’92 στη Σεβίλλη. Έγραψε δεκατρία λογοτεχνικά βιβλία, τα πιο πολλά από τις εκδόσεις «ΝΕΦΕΛΗ». Έχουν μεταφραστεί διηγήματά του και ποιήματα στα Αγγλικά, Ιταλικά, Γαλλικά, Σουηδικά και Γερμανικά. Ανάμεσά τους δύο εκδόσεις που βραβεύτηκαν στη Διεθνή Έκθεση της Λειψίας ως τα καλύτερα σχεδιασμένα βιβλία στον κόσμο. Πρόκειται για τα βιβλία «Ζωγραφική-Κείμενα» (1978) και «Το χιόνι που ήξερα» (1983). Διηγήματά του, έχουν μεταφερθεί στην τηλεόραση, ενώ το μυθιστόρημα ο «ΛΟΥΣΙΑΣ» έγινε τηλεοπτική σειρά και μεταδόθηκε από την ΕΤ-1 το 1989. Έχουν, επίσης, εκδοθεί επτά βιβλία για τη Ζωγραφική του.

Πραγματοποίησε, δεκαεννιά ατομικές εκθέσεις Ζωγραφικής, τις πιο πολλές στη Γκαλερί «ΝΕΕΣ ΜΟΡΦΕΣ». Το 2011 έγινε μεγάλη αναδρομική έκθεση της Ζωγραφικής του (επιμέλεια Λ. Πλέσσα) στο Μουσείο Μπενάκη, καθώς και έκθεση σχεδίων του το 2018 στο κτίριο Χατζηκυριάκου Γκίκα.

Ο Νίκος Χουλιαράς πέθανε στην Αθήνα τον Ιούλιο του 2015.

Ημερομηνία: από 23 Φεβρουαρίου 2019 ως 16 Μαρτίου 2019

Εγκαίνια: Σάββατο 23 Φεβρουαρίου στις 12:00

Ημέρες & Ώρες Λειτουργίας: Τρίτη - Πέμπτη- Παρασκευή: 11.00 - 20.30

Τετάρτη: 11.00 -17.00 & Σάββατο: 11.00 -16.00, Κυριακή και Δευτέρα: κλειστά

Τοποθεσία:

Evripides Art Gallery, Ηρακλείτου 10 & Σκουφά, Κολωνάκι

ΓΚΑΛΕΡΙ ΕΥΡΙΠΙΔΗ

(πηγή: https://www.culturenow.gr/ekthesi-me-zografika-erga-toy-nikoy-xoyliara-stin-gkaleri-eyripidis/)

Ένας μεγάλος αντιφατικός Αναδρομική έκθεση του εικαστικού Δήμου Σκουλάκη Στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138) Από 27 Φεβρουαρίου μέχρι 5 Μαΐου

Ένας μεγάλος αντιφατικός

Αναδρομική έκθεση του εικαστικού

Δήμου Σκουλάκη

Στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138)

Από 27 Φεβρουαρίου μέχρι 5 Μαΐου

Το εκθεσιακό αφιέρωμα του Μουσείου Μπενάκη στα 50 χρόνια δημιουργίας του Δήμου Σκουλάκη (1957-2009), είναι μια αναδρομή, η οποία συμπεριλαμβάνει αντιπροσωπευτικά δείγματα από το ευρύ φάσμα της καλλιτεχνικής του πορείας. Η έκθεση σχεδιάστηκε με πρωταρχικό σκοπό να αναδείξει την ιστορική εξέλιξη και εικαστική διαδρομή του καλλιτέχνη-, εντοπίζοντας, διερευνώντας και αποκαλύπτοντας τις συγγένειες, τις συνδέσεις και τη συνοχή έργων, προερχόμενων από διαφορετικές ενότητες και χρονικές περιόδους.

Στην παρουσίαση αυτή που πραγματοποιήθηκε με την ευγενική παραχώρηση Μουσείων, Ιδρυμάτων, Πινακοθηκών, ιδιωτών και συλλεκτών, περιλαμβάνεται ένας αρκετά μεγάλος αριθμός από τα πιο σημαντικά έργα του δημιουργού και χωρίζεται σε οκτώ ξεχωριστές ενότητες, οι οποίες ακολουθούν θεματικά και χρονολογικά, την εικαστική διαδρομή του καλλιτέχνη. Περιλαμβάνει περίπου 100 έργα ζωγραφικής ξεκινώντας από την πρώιμη περίοδό του το 1957, την περίοδο της πολιτικής του ζωγραφικής (1960-1967), την περίοδο αυτοεξορίας του σε Ευρώπη, Αμερική, Καναδά (1967-1972) καθώς και τον κύριο όγκο της δουλειάς του στην Ελλάδα (1981-2009).

Ενδεικτικά αναφέρονται η σουρεαλιστική περίοδος (1980-1984), τα πορτρέτα (1985-1996), το αφιέρωμα στον Τσαρούχη (1988-1998), οι υπόγειες διαδρομές (1993-1998) και οι επανεγγραφές (1997-2009).  Ταυτόχρονα με την συγκροτημένη παρουσίαση της ζωγραφικής του, θα εκτεθεί και τμήμα του παράλληλου έργου του καλλιτέχνη, αφού διετέλεσε για 30 και πλέον χρόνια, γελοιογράφος και εικονογράφος σε ελληνικά και διεθνή έντυπα.

Αντιφατικός, διανοούμενος, μποέμ, με λεπτή ομορφιά και πολύ χιούμορ, o Δημοσθένης Σκουλάκης υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της γενιάς του ’70, μιας γενιάς διπλά σημαδεμένης στο ξεκίνημά της, τόσο από την απομάκρυνση αρκετών Ελλήνων καλλιτεχνών από τις πρωτοπορίες του 20ου αιώνα και την επιστροφή στην πραγματικότητα, όσο και από τις τραυματικές εμπειρίες της δικτατορίας και της μετεμφυλιακής Ελλάδας. Καθοδηγούμενος από τις προτροπές του Τσαρούχη, ήδη από πολύ νεαρή ηλικία, έμαθε να αγαπά τη ζωγραφική διαδικασία και υιοθέτησε έναν δικό του ρεαλισμό, πιο μοντέρνο, μια ζωγραφική αντίληψη που κυριάρχησε σε όλες τις εκφάνσεις του βίου του, δίνοντας σχεδόν πάντα πρωταρχικό ρόλο στο βλέμμα του.

Επίκεντρο της έρευνάς του υπήρξε ο Άνθρωπος, ιδωμένος μέσα από μια κριτική ρεαλιστική κοινωνικοπολιτική προσέγγιση. Η θεματολογία του απαρτίζεται από πρόσωπα της δημοσιότητας, πρόσωπα φίλων καλλιτεχνών αλλά και πρόσωπα του οικείου περιβάλλοντός του, αυτοπροσωπογραφίες, εικόνες από εφημερίδες και περιοδικά, κούκλες μοδίστρας, ιπτάμενα ψάρια, σφαίρες, διαδηλώσεις, διαδρομές στον υπόγειο, επανεγγραφές σημαντικών έργων της ιστορίας της τέχνης κ.ά., αποτυπωμένα μέσα από μια κριτική κοινωνικοπολιτική ματιά, ενίοτε μεταφυσική και σαρκαστική.

Η τέχνη του, ως φορέας ιδεών χαρακτηρίζεται από την έλλειψη καλλωπισμού, την μεταφυσική ατμόσφαιρα, τον ενεργό ρόλο της φωτογραφίας, τη σάτιρα των ηθών και το ανεπιτήδευτο ύφος. Η ζωγραφική του, αναμετράται με διαχρονικά ερωτήματα όπως η υπαρξιακή συνείδηση της ζωγραφικής, η ρευστότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, ο ρόλος της μνήμης, η επικοινωνιακή νοητική συγκίνηση του έργου τέχνης, η αυτογνωσία του δημιουργού, η αναζήτηση ταυτότητας αλλά και η σχέση του ίδιου του εικαστικού έργου με την παράδοση και την πρωτοπορία.

Στην εικαστική του διαδρομή συναντά και συμπορεύεται με την pop art, τον φωτορεαλισμό αλλά και το νέο ρεαλισμό, διατηρώντας ωστόσο, σαφείς αποστάσεις. Ο λιτός και αιχμηρός ρεαλισμός του άλλοτε κριτικός ως τέχνη διαμαρτυρίας, άλλοτε νεορεαλισμός ή σοσιαλιστικός, τον προίκισε με μια καλλιτεχνική γλώσσα ευέλικτη και ελαστική, ώστε να μπορεί σε κάθε εποχή να εκφράζει τη δική του ιδιαίτερη αντίληψη για τον κόσμο.

 Όπως σημειώνει η επιμελήτρια της έκθεσης Ελένη Αθανασίου «(…) το έργο του με άξονα την ανθρώπινη μορφή, υιοθετεί ένα ρεαλιστικό ιδίωμα το οποίο βέβαια δεν σηματοδοτεί επιστροφή σε μια παλιά τάξη πραγμάτων και σε παρωχημένα πρότυπα, αλλά επιδιώκει να διαμορφώσει μια μοντέρνα εκδοχή παραστατικότητας, που προτείνει νέες ρητορικές της εικόνας και ένα καινούριο αφηγηματικό και θεματολογικό προσανατολισμό στο πραγματικό, (…). Βαθιά ανθρωποκεντρικός με στοιχεία ρεαλισμού στη γραφή του, δόμησε την δική του εικαστική γλώσσα και εκπροσώπησε τη γενιά του με ροκ διάθεση και πολύ χιούμορ, χαράσσοντας ανεξίτηλα το στίγμα του στην εξέλιξη της ελληνικής ζωγραφικής, (…)».

Την έκθεση συνοδεύει η πλούσια εικονογραφημένη έκδοση με τίτλο Δημοσθένης Σκουλάκης – Ένας μεγάλος αντιφατικός, 360 σελίδων.

Εγκαίνια: 27 Φεβρουαρίου, ώρα 8 μ.μ.

Ξεναγήσεις

Σάββατο 16 Μαρτίου στις 12.00

Σάββατο 30 Μαρτίου στις 12.00

Σάββατο 13 Απριλίου στις 12.00

Σάββατο 4 Μαΐου στις 12.00

Επιμέλεια έκθεσης: Ελένη Αθανασίου

Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός: Ναταλία Μπούρα

(πηγή: https://www.culturenow.gr/dimos-skoylakis-enas-megalos-antifatikos-ekthesi-sto-moyseio-mpenaki/)

Έλενα Μαρούτσου Δεύτερη φωνή Ούρσουλα Φωσκόλου εκδόσεις Κίχλη η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal http://fractalart.gr/to-polymorfo-kai-polysimanto-dyo/

Δύο

Έλενα Μαρούτσου

Δεύτερη φωνή

Ούρσουλα Φωσκόλου

εκδόσεις Κίχλη

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

http://fractalart.gr/to-polymorfo-kai-polysimanto-dyo/

το πολύμορφο και πολυσήμαντο  δύο

Το κάθε ένα από τα τρία μέρη της πολυεπίπεδης αυτής ιστορίας, που από κοινού έγραψαν η Έλενα Μαρούτσου και η Ούρσουλα Φωσκόλου, προλογίζεται με ένα ποίημα (του Γιάννη Ρίτσου, του Αργύρη Χιόνη, της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ με τη σειρά) επιτρέποντας έτσι μια ανάγνωση του βιβλίου μέσα από την υπαινικτική και μεταφορική λειτουργία του ποιητικού λόγου. Και ίσως αυτός να είναι ο πιο πρόσφορος τρόπος για να διεισδύσεις αναγνωστικά στο βάθος μιας γραφής, που θα μπορούσε να αφορά ευθύβολα τον κάθε αποδέκτη της για να συναντήσει τις δικές του σκέψεις και τα προσωπικά του βιώματα, πέρα από την όποια μυθοπλασία, στη βάση της οποίας χτίζεται η ιστορία του βιβλίου.

Η αρχή γίνεται από το εικαστικό εξώφυλλο, που συμβολικά συνοψίζει όλο το βιβλίο – η εικόνα από τον Βραζιλιάνο καλλιτέχνη Tunga. Τα δίδυμα κορίτσια της φωτογραφίας, με τα πλεγμένα από κοινού μαλλιά τους που δεν γίνεται να τα ξεχωρίσεις, απηχούν τη διπλή όψη των πραγμάτων, όπως αποδίδεται στην ιστορία του  βιβλίου. Είναι οι δύο φωνές που γράφουν, οι δύο φωνές που αφηγούνται (η κάθε μια με τον δικό της τρόπο) μια ζωή που είχε μέσα της πολλά κρυμμένα μυστικά. Είναι ταυτόχρονα η διπλή  μορφή του βιβλίου, από τη μια η λογοτεχνική γραφή και από την άλλη η εικαστική παρείσφρηση των εικόνων· τα σχέδια της Εύης Τσακνιά συνομιλούν με τις φωτογραφίες της φωτογράφου Diane Arbus, η οποία «γράφει» με τον δικό της τρόπο και η ίδια το πολύμορφο αυτό βιβλίο, συμμετέχοντας δραστικά και στην πλοκή με το έργο της.

Δύο είναι και οι τόποι που διαδραματίζεται η ιστορία, η Αθήνα και η Σέριφος. Δύο και οι εποχές. Από τη μια το σήμερα μιας Αθήνας που σκιάζεται από τα θλιβερά γεγονότα του 2010 (ο εμπρησμός της τράπεζας Marfin) αλλά και η σημερινή Σέριφος. Από την άλλη το παρελθόν, όπως στιγμάτισε την ιστορία του νησιού η απεργία των μεταλλωρύχων το 1916. Σύνδεσμος των δυο επιπέδων η Μυρτώ, η εικοσιπεντάχρονη κοπέλα που θα θελήσει να βρει τα ίχνη της ζωής της μητέρας της, τα κρυμμένα μυστικά της που απρόοπτα ξεπηδούν μπροστά της αμέσως μετά τον παράλογο θάνατό της (ή μήπως την αυτοκτονία της;). Μια σειρά επιστολών, με συγκεχυμένα τα πρόσωπα του αποστολέα και του αποδέκτη, θα αποτελέσουν την αφορμή για να αποκαλυφθεί μια παλιά ιστορία (αφορά άραγε μόνον τη μητέρα;) αλλά και να καταδυθεί στα πιο ανεξερεύνητα μονοπάτια της ψυχής της η ηρωίδα της ιστορίας. Και αυτή ίσως να είναι η πλέον ενδιαφέρουσα ερμηνεία της λέξης «Δύο» που τιτλοφορεί το βιβλίο: η διπλή φύση που έχουμε μέσα μας, είτε αυτή αφορά μια διεμφυλική ταυτότητα, με εμφανές το ένα σκέλος της και υποκρυπτόμενο το δεύτερο, είτε το διπλό πρόσωπο που εγκαταβιοί στον καθένα μας και πότε δείχνει την ήρεμη μορφή του (πιο συγκαταβατική και δεχόμενη τις κοινωνικές συμβάσεις με υποχώρηση και εγκαρτέρηση) και πότε το άγριο θηρίο, το αγρίμι, που παλεύει να ξεχυθεί αφήνοντας αχαλίνωτο τον εαυτό μας στις αληθινές του επιθυμίες.

Δύο είναι και οι τρόποι της ανάγνωσης του βιβλίου. Ο ένας να αφεθείς και να γνωρίσεις την ιστορία που αφηγείται η ηρωίδα σε πρώτο πρόσωπο, αποκαλυπτικό των σκέψεων και των συναισθημάτων,  μέσα από τα δικά της λόγια αλλά και μέσα από τα δύο εμβόλιμα παραμύθια (η γραφή εδώ της Ούρσουλας Φωσκόλου θα θυμίσει τις δικές της ιστορίες στο βραβευμένο «Κήτος» της) που συνοψίζουν με τον συμβολισμό τους τα γεγονότα. Το ένα αφορά το κορίτσι με τα μακριά μαλλιά που κάηκε πετώντας πάνω από τον ανθισμένο κάμπο.

Τα μόνα πλάσματα που ζήλευε η Αγγέλα ήταν τα πουλιά: τα έβλεπε έτσι που πετούσαν πάνω απ’ το κεφάλι της, ελαφριά κι ελεύθερα, δίχως κανένα βάρος να τα δένει με τη γη. Συχνά την έπαιρνε το παράπονο, στη σκέψη πως ήταν καταδικασμένη να σέρνει πίσω της αυτή την όμορφη μα ασήκωτη κοτσίδα, που όλο και μεγάλωνε.

Το άλλο μιλά για τον δύσμορφο άντρα (με την εξαίσια φωνή όμως) που όλες τον ποθούσαν αλλά αυτός με τραγικό τρόπο αγάπησε μια κούκλα.

Μαζί, όπως το ήθελε ο τρελός από έρωτα Μάκης, χάθηκαν για πάντα. Κανένας ουδέποτε έμαθε τι απέγιναν, εκτός από τους θαλασσοδαρμένους ναυτικούς που λένε ότι στη μέση του πελάγου υπάρχει ένα σημείο ήρεμο, σαν κήπος, όπου ακούγεται το ομορφότερο και πιο γλυκό ερωτικό τραγούδι.

Ο δεύτερος τρόπος είναι μέσα από τις 8 ζωγραφιές της Εύης Τσακνιά που έρχονται (στα ίχνη των φωτογραφιών της Arbus) να δώσουν υπόσταση στα πρόσωπα και στα γεγονότα της ιστορίας. Ταυτόχρονα παραπομπές μέσα στην αφήγηση μάς οδηγούν στις αυθεντικές φωτογραφίες της Arbus, σαν  μια εικαστική συμπλήρωση της εικόνας που δημιουργούν οι λέξεις. Η σπουδαία Αμερικανίδα φωτογράφος, που έθεσε τέρμα στη ζωή της στα 48 της χρόνια, ένιωθε μια έλξη για τους «διαφορετικούς», για τους καθυστερημένους, τους περιθωριακούς, τους τρανσέξουαλ, τους στιγματισμένους με τη στάμπα του «παράξενου» ή του «φρικιού». Όπως θα διαβάσουμε στο βιβλίο έλεγε πως:

Υπάρχει μια αύρα θρύλου που περιβάλλει τα «φρικιά». Σαν αυτά τα πρόσωπα σ’ ένα παραμύθι που σε σταματούν και σου ζητούν να λύσεις έναν γρίφο. Οι περισσότεροι άνθρωποι περνούν μέσα απ’ τη ζωή τρέμοντας μήπως αποκτήσουν κάποια τραυματική εμπειρία. Τα «φρικιά» έχουν γεννηθεί με το τραύμα τους. Έχουν ήδη περάσει τις κατατακτήριες στη ζωή. Είναι αριστοκράτες.

Η Έλενα Μαρούτσου έγραψε μια τολμηρή ιστορία, κατά τον προσφιλή της τρόπο που αγαπήθηκε και στις «Χυδαίες Ορχιδέες» της. Το είδος της γραφής αυτής της ταιριάζει και δίνει τον προσωπικό της τόνο σε ό,τι θα μπορούσε να θεωρηθεί τολμηρό αναδεικνύοντας την αισθητική πληρότητα και τη συγκίνηση της αυθεντικότητας που κρύβεται πίσω από κάτι ίσως για κάποιους ακραίο. Τίποτα δεν είναι ακραίο, όταν περιβάλλεται από την αλήθεια των εσωτερικών επιθυμιών. Η εξισορρόπηση άλλωστε με το εξωπραγματικό στοιχείο των δύο παρεμβάσεων της Ούρσουλας Φωσκόλου προσφέρει τον παραμυθητικό/παρηγορητικό μανδύα σε  μια δύσκολη, μέσα στον ρεαλισμό της, πραγματικότητα. Η ζωή, όμως, έχει και αυτή δύο όψεις, και επαφίεται στην αντοχή του καθενός η επιλογή. Η αληθινή, ωστόσο, είναι πάντοτε η καλύτερη.

Το απώτερο ιστορικό πλαίσιο που διαμορφώνει το φόντο της παλαιάς ιστορίας τοποθετείται στη Σέριφο των αρχών του 20^ου αιώνα, στην πρώτη απεργία των μεταλλωρύχων το 1916, αντίδραση στις απάνθρωπες συνθήκες που τους υποχρέωναν να βιώνουν τα αφεντικά των ορυχείων σιδηρομεταλλευμάτων. Τέσσερα τα θύματα από την πλευρά των εργατών, δύο από την πλευρά των χωροφυλάκων διωκτών τους. Μέσα από αφηγήσεις γερόντων θα παρακολουθήσουμε την ιστορία των αρχών του εργατικού κινήματος (με τις συγκρούσεις των κομματικών ορθόδοξων με τους αναρχοσυνδικαλιστές) στην Ελλάδα, με επίκεντρο τη Σέριφο, που δεν ακολούθησε τη τύχη των άλλων γειτονικών νησιών με την αλιεία ως βασική ασχολία αλλά λόγω πλούσιου υπεδάφους έγινε τόπος προσέλκυσης εργατικού δυναμικού από το 1880 ως το 1963.  Το ιστορικό αυτό φόντο εισχωρεί μέσα στην ιστορία του  βιβλίου εντελώς λειτουργικά και υποβοηθεί τις αποκαλύψεις. Έτσι γειτνιάζουν οι εποχές, έτσι οι μακρινές μνήμες δένουν με τις τωρινές ζωές των ηρώων. Η Έλενα Μαρούτσου αποκαλύπτει πως αυτή ακριβώς η απεργία αποτέλεσε και την αφορμή για το βιβλίο, όταν στα 100 χρόνια από τα αιματηρά γεγονότα, το 2016,  είδε μια έκθεση στον Δημοτικό Ξενώνα της Σερίφου και την προσοχή της τράβηξε μια εικαστική σύνθεση με ζωγραφισμένα πρόσωπα μεταλλωρύχων. Η αρχή είχε γίνει. Τα υπόλοιπα ήρθαν μετά.  

Είναι πολύ ενδιαφέρον το εγχείρημα της από κοινού γραφής, που επιχειρήθηκε εδώ. Μοίρασαν οι δύο συγγραφείς το πεδίο μεταξύ τους με σοφία και ένστικτο. Η Μαρούτσου ανέλαβε με την πείρα της να καθοδηγήσει χτίζοντας τον ρεαλιστικό σκελετό της ιστορίας και η Φωσκόλου συνομίλησε με τα γεγονότα, αφενός με τα δύο παραμύθια (εξαιρετικά στην πληρότητά τους μέσα στη συντομία τους), αφετέρου με τις 6 επιστολές που φέρουν τη συγγραφική της ταυτότητα – η 7^η και τελευταία φέρει την υπογραφή και των δύο. Ένα έξοχο σύνολο στη συνεκτίμηση των ιδιαιτεροτήτων της κάθε  μιας από τις δύο συγγραφείς. Το διαφορετικό τους ύφος, η προσωπική τους προσέγγιση στη μυθοπλασία, έδωσαν και την απαραίτητη στη λογοτεχνία αληθοφάνεια των χαρακτήρων. Ο ένας χαρακτήρας, πλασμένος λογοτεχνικά από τη Μαρούτσου, η Μυρτώ, σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση ξετυλίγει το κουβάρι του μυστικού της μητέρας της και εκπλήσσεται από τη δική της κρυμμένη φύση που έρχεται απρόσμενα στην επιφάνεια, στοιχείο που αναδεικνύει την ιστορία ως μια υπόθεση βίαιης ενηλικίωσης και τη σχέση μητέρας κόρης ως ένα αντικαθρέφτισμα ομοιοτήτων.  Ο άλλος χαρακτήρας, το πρόσωπο που γράφει τις επιστολές, με διαφορετικά βιώματα και με το κλειδί της αποκάλυψης μέσα στα λίγα λόγια που κάθε φορά διασώζουν κάτι από την αλήθεια, παίρνει λογοτεχνική υπόσταση με τη γραφή της Φωσκόλου. Δύο πρόσωπα που το ένα συμπληρώνει το άλλο αποτελώντας τον καθρέφτη του. Δύο γραφές που αλληλοσυμπληρώνονται με ευστοχία.

Το αποτέλεσμα μοιάζει πολύ με εκείνες τις φωτογραφίες που τραβάει κανείς μπροστά σε ένα τζάμι, φωτογραφίζοντας, για παράδειγμα, μια γυναίκα πίσω από μια βιτρίνα μαγαζιού. Τότε πάνω στο πρόσωπο της γυναίκας αποτυπώνεται και το πρόσωπο του φωτογράφου, γι’ αυτό και δεν ξέρουμε ποιος από τους δύο είναι το μοντέλο, πού εστιάζει η κάμερα.

Δύο πρόσωπα της ιστορίας με διαφορετική φωνή και γραφή, όπως πρέπει να διαχωρίζεται η προσωπικότητα του κάθε ήρωα από τον άλλον, όχι μόνο με τα παράπλευρα στοιχεία που δίνει ο συγγραφέας για να χτίσει τη μορφή τους αλλά και με τον διαφορετικό τρόπο εκφοράς του λόγου τους.

Το τελευταίο κομμάτι που θα διαμορφώσει την εικόνα του παζλ θα αποκαλυφθεί σε ένα καφέ με τον τίτλο (και αυτό) «Δύο», λες και η μυθοπλασία περιπαίζει τον εαυτό της διαμορφώνοντας το μέτρο το δυαδικό σε όλα που την αφορούν. Δεν είναι καθόλου τυχαία η έμπνευση της αρχαίας γλώσσας που είχε επινοήσει τον δυικό αριθμό για να εκφράσει τη σχέση των δύο ατόμων, τόσο μα τόσο διαφορετική από τη σχέση των πολλών. Εδώ, στην καλαίσθητη και προσεγμένη όπως πάντα έκδοση της Κίχλης, ο αριθμός 2 κυρίαρχος από το εξώφυλλο ως την τελευταία σελίδα της αφήγησης, από τον τρόπο σύλληψης της ιστορίας ως την εκτέλεσή της.

Διώνη Δημητριάδου

Η ωραία της νύχτας μυθιστόρημα Ελένη Γκίκα εκδόσεις Διάπλαση η πρώτη δημοσίευση στην Bookpress

Η ωραία της νύχτας

μυθιστόρημα

Ελένη Γκίκα

εκδόσεις Διάπλαση

η πρώτη δημοσίευση στην Bookpress
https://www.bookpress.gr/kritikes/elliniki-pezografia/gkika-eleni-diaplasi-i-oraia-tis-nuchtas-dimitriadou?fbclid=IwAR1XxZ69KTONk_CZHhkAoHkK-fckLUw-bZYNoYJDld05NYBGwRXm-whK1zQ

Τόπος κλειστός

[…] σκοτώνουν οι τρομαγμένοι κι οι απελπισμένοι σ’ αυτή τη ζωή

Ο τρόμος και η απελπισία κινητοποιούν τα εγκληματικά ένστικτα και οδηγούν σε αποτρόπαιες πράξεις; Ή μήπως κάποιες άλλες δυνάμεις, πιο σκοτεινές, δρουν και καθορίζουν ερήμην των ανυπεράσπιστων ανθρώπων  τη μοίρα τους; Η Ελένη Γκίκα με το παράξενο αυτό αφήγημα ανοίγει ένα παράθυρο στις κλειστές κοινωνίες, που παντοδύναμες θέτουν τους κανόνες της συμβίωσης, καταδικάζουν συμπεριφορές, βυθίζουν στη σιωπή κάθε απόπειρα διαμαρτυρίας και καταργούν την όποια ελπίδα διαφυγής από τον στενό κλοιό.

Αρχικά το θέμα. Δύο φονικά με απόσταση μεταξύ τους πενήντα χρόνια, στον ίδιο τόπο και με συγγενική σχέση να συνδέει τις δυο γυναίκες, με τη μια γενιά να ακολουθεί την  άλλη στην κοινή μοίρα της γυναικείας υποταγής, του πάθους, των ενοχών, με το αίμα να γράφει τη δική του πορεία και να στοιχειώνει συνειδήσεις στον μικρό κλειστό τόπο, που δεν μπορεί παρά να θυμάται, κι ας μην το θέλει. Αύγουστος του 2016. Ένα νέο κορίτσι σκοτώνει την πρώην γυναίκα του συντρόφου της μπροστά στα μάτια των παιδιών της. Ένα έγκλημα πάθους, ζήλειας; Πηγαίνοντας, όμως, πίσω στο παρελθόν, θα δούμε τη γιαγιά της (τη φωτοφοβική Ωραία της νύχτας) να διαπράττει ένα ακόμη έγκλημα, με θύμα τον άντρα της, θύμα όμως κι αυτή μιας καταπίεσης ασφυκτικής.  Κι αν ψάξουμε να βρούμε το αόρατο νήμα που καθόρισε τις δύο πράξεις, οι συνδέσεις θα συγκλονίσουν.

Είναι πέντε χρονών και παίζει με άλλα παιδιά στη αυλή όταν η Σπυριδούλα θα της πει ότι αυτή εδώ η αυλή είναι πολύ σκοτεινή. Παρά τους κρίνους της Παναγιάς της μάνας της. «Σ’ αυτό το σπίτι έχει καεί ο παππούς σου», θα της πει και θα φύγει. Ο σπόρος της γνώσης έχει πια για τα καλά φυτευτεί.

Έπειτα ο τρόπος, με τον οποίο γράφεται η ιστορία. Γυναικείες αφηγήσεις που συμπλέκονται, η τωρινή γυναικεία ματιά που καταγράφει, που θυμάται, που συνδέει, που ενσωματώνεται στις ιστορίες, όσο  μπορεί η λογοτεχνική γραφή να διεισδύσει στη ζωή του δημιουργού, σχεδόν να ταυτιστεί μαζί της.  Ίσως ο πιο οδυνηρός τρόπος να αποδοθεί με τα μέσα της μυθοπλασίας μια ιστορία αληθινή ως το κόκκαλο.  Η Ελένη Γκίκα, έμπειρη της γραφής και καταδικασμένη να ιστορεί, εισχωρεί στα γεγονότα που στοίχειωσαν τη δική της παιδική ηλικία, συνομιλεί με τον ψυχικό κόσμο των ηρωίδων, βρίσκει τον τρόπο να ξεσκεπάσει τις παλιές ιστορίες θυμίζοντας πως όλα εδώ ακόμη είναι ζωντανά. Και πάνω απ’ όλα, ξέρει πως ακόμα κι ένα σκηνικό βίας και αίματος μπορεί να δώσει ψήγματα ελπίδας μέσα από ανθισμένους κήπους και χαμηλόφωνες αγαπημένες παρουσίες. Τα  βότανα, οι μυστικές συνταγές, η θεραπευτική καλοσύνη των ανθρώπων (η Φωτεινή ή αλλιώς Μιράμπιλις Τζαλάπα) σε αντίστιξη με το ζοφερό τοπίο του εγκλήματος. Αλλά πάνω από όλα ο τόπος. Όλα να τα περικλείει μέσα του, όλα να τα αναβαπτίζει  μέσα σε αυστηρούς κώδικες ζωής. Ο τόπος, λοιπόν, είναι στην ουσία ο ήρωας της αφήγησης; Πιο πέρα από το σκηνικό, από τον φυσικό χώρο που μέσα του τοποθετούνται τα πρόσωπα και καταγράφονται οι πράξεις τους, ο τόπος εδώ κυριαρχεί. Είναι παρών στις σκοτεινές του συνδέσεις, περιγελά τη μάταιη ελπίδα των προσώπων πως θα μπορούσαν να αποδεσμευτούν. Δίνει τη δική του ταυτότητα στο συλλογικό ασυνείδητο, στο συλλογικό πεπρωμένο. Καθορίζει τη ζωή των προσώπων και καθοδηγεί τη γραφή της ιστορίας τους.

«Όπου κι αν έχω πάει πάντως, ο δικός μου τόπος με κυνηγάει. Απολογούμαι γι’ αυτόν, παθιάζομαι μαζί του, είμαι χώμα  απ’ το χώμα του, και νερό απ’ τα πηγάδια του, κουβαλάω τη βαριά σκιά  τη συκιάς και της προδοτικής κουτσουπιάς. Μυρίζω μιμόζα και αρμπαρόριζα έχω την αφή της αγριοτριανταφυλλιάς. Αναπνέω τα καμένα σκουπίδια του και τα βρεγμένα σοκάκια του, είμαι τζιτζίκι κι αηδόνι του, είμαι η νυφιάτικη φωτογραφία της δικής μου γιαγιάς. Είμαι η ιστορία του και το καμένο του παρελθόν, είμαι οι αδικοχαμένοι και οι προδότες του, είμαι τα θύματα και ο θύτης τους […] Είμαι η Ελένη που ξαναζεί το παρελθόν της να αναγεννάται ανάγλυφο, είμαι ό,τι επιζεί από μεγάλη πυρκαγιά. Είμαι η φλόγα η ίδια και μ’ έκαψα. Είμαι η μνήμη, που για να επιζήσω προσποιούμαι καμιά φορά και τη λησμονιά».

Η πολυεπίπεδη ιστορία του βιβλίου, που διαβάζεται σαν μυθοπλασία, προκαλεί σαν πραγματική ιστορία και αγαπιέται σαν γραφή, απαιτεί και μια ιδιαίτερη αναγνωστική προσέγγιση – πράγμα εύκολο για τον μυημένο αναγνώστη στον τρόπο της Γκίκα. Το πραγματικό αναδύεται μέσα από το φανταστικό, οι εικόνες έχουν διπλή ή και πολλαπλή όψη, οι ερμηνείες εναπόκεινται στον τρόπο με τον οποίο ο αναγνώστης εισχωρεί στο μαγικό σύμπαν της χαρισματικής γραφής. Όπως γράφει η ίδια:

[…] κάποιοι από μας ερχόμαστε από πολύ μακριά. Κι όσα μίλια κι αν διανύσουμε, δεν θα είναι ποτέ αρκετά.

Γράφοντας η Γκίκα οικειοποιείται τις ιστορίες  ενσωματώνοντας τα πολύ δικά της πράγματα μέσα στις αφηγήσεις της, έτσι που να μην μπορείς να ξεχωρίσεις το μυθοπλαστικό από το βιωματικό κομμάτι. Άλλωστε οι ιστορίες που γράφονται έχουν την τάση να αυτονομούνται, να προσδιορίζουν αυτές την πλοκή αλλά και την εμπλοκή του γράφοντος σ’ αυτήν, μεταθέτοντας το σημείο εστίασης του ενδιαφέροντος ώσπου να βρουν τον στόχο τους. Και καμιά φορά ο στόχος είναι ο δημιουργός τους. Δεν έχω καμία απολύτως αμφιβολία πως η συγκεκριμένη γραφή έχει μέσα της πολύ πόνο. Και δεν εννοώ μόνο τον πόνο των ηρώων της. Μας προκαλεί να εννοήσουμε πέρα από τα γεγονότα τη βαθύτερη σχέση του ανθρώπου με τον τόπο του· σχέση βαθιά αγαπητική αλλά και άχθος ασήκωτο, που κάποιους τους ωθεί στο χάος και άλλους στη δημιουργία.

Διώνη Δημητριάδου

ΟΙ ΑΤΡΩΤΟΙ του Torben Betts Οι παραστάσεις του έργου του Torben Betts "Οι Άτρωτοι" θα παραταθούν μέχρι το Σάββατο 30 Μαρτίου 2019

ΟΙ ΑΤΡΩΤΟΙ

του Torben Betts

Οι παραστάσεις του έργου του Torben Betts  "Οι Άτρωτοι" 

θα παραταθούν 

μέχρι το Σάββατο 30 Μαρτίου 2019

14^η Καλλιτεχνική Περίοδος 2018-19

Θεματική ενότητα: Άβυσσος η ψυχή…

ΟΙ ΑΤΡΩΤΟΙ

του Torben Betts

Πανελλήνια Πρώτη Συγγραφέα και Έργου

Έναρξη παραστάσεων: Παρασκευή 7 Δεκεμβρίου 2018

και κάθε Παρασκευή στις 21.15 και Σάββατο στις 18.30

Οι παραστάσεις θα παραταθούν λόγω μεγάλης επιτυχίας μέχρι το Σάββατο 30 Μαρτίου 2019

Τι σχέση μπορεί να έχει η αφηρημένη τέχνη με το ποδόσφαιρο, ο παγκόσμιος καπιταλισμός με τη μπύρα, τα σπαράγγια με τα παιδιά όλου του κόσμου; Ο πόνος και το γέλιο είναι κοινά στους ανθρώπους ή ποτέ δεν θα μπορέσουν να υπερβούν τις ταξικές διαφορές τους;

Το έργο του Torben Betts,  Οι Άτρωτοι, αγγλικός τίτλος Invincible, ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο θέατρο Αγγέλων Βήμα, από 7 Δεκεμβρίου 2018 και για 24 μόνο παραστάσεις, σε μετάφραση της Μαργαρίτας Δαλαμάγκα - Καλογήρου και σκηνοθεσία Σταύρου Στάγκου,  με τους Μαριλίτα Λαμπροπούλου, Μιχάλη Μαρκάτη, Ειρήνη Μπαλτά και Γιάννη Μπουραζάνα.  

Γράφοντας τους  «Άτρωτους», ο Betts διερευνά με χιούμορ και συγκίνηση, τη σύγκρουση των διαφορετικών τάξεων και της κουλτούρας τους. Με την οικονομική ύφεση να δείχνει το σκληρό της πρόσωπο η Έμιλυ, μια πολιτικοποιημένη και εναλλακτική εικαστικός και ο Όλιβερ, πρώην δημόσιος υπάλληλος από μεγαλοαστική οικογένεια, αποφασίζουν να μετακομίσουν από το Λονδίνο σε μια μικρή πόλη της βόρειας Αγγλίας. Ο Όλιβερ, δουλεύει τώρα ως free lancer, ενώ η Έμιλυ, η οποία δεν πιστεύει στον γάμο,  στην ιδιοκτησία ή οτιδήποτε συμβατικό, ονειρεύεται  να φτιάξει μια καλλιτεχνική κοοπερατίβα. Φτάνοντας στον καινούργιο τους προορισμό, στη λαϊκή γειτονιά της επαρχιακής πόλης, που διάλεξαν για «να ζήσουν ανάμεσα σε πραγματικούς ανθρώπους», όπως λέει η Έμιλυ,  προσκαλούν ένα βράδυ στο σπίτι τους, τους καινούριους τους γείτονες: την Ντων, μια γραμματέα οδοντιατρείου και τον Άλαν, ένα ταχυδρόμο που αγαπάει το ποδόσφαιρο, τον στρατό και την μπύρα. Σύντομα, τις κωμικές καταστάσεις διαδέχονται οι αναπάντεχες ανατροπές και η ευγένεια δίνει την θέση της στην ειρωνεία, τον θυμό και τα δάκρυα, ενώ οι ήρωες καλούνται να υπερασπιστούν την οικογένεια τους, τα πιστεύω τους και το γούστο τους, να αποκαλύψουν τα όνειρα τους και τις ματαιώσεις τους και να αναμετρηθούν με τις ουσιαστικές αλήθειες της ζωής τους.

Ταυτότητα παράστασης

«Οι Άτρωτοι»

Συγγραφέας: Torben Betts

Μετάφραση: Μαργαρίτα Δαλαμάγκα – Καλογήρου

Σκηνοθεσία: Σταύρος Στάγκος

Παίζουν (με αλφαβητική σειρά) : Μαριλίτα Λαμπροπούλου, Μιχάλης Μαρκάτης, Ειρήνη Μπαλτά και Γιάννης Μπουραζάνας

Σκηνικά: Αρετή Μουστάκα

Κοστούμια: Χριστίνα Πανοπούλου

Μουσική: Δημήτρης Φριτζαλάς

Μουσική επιμέλεια: Σταύρος Στάγκος

Φωτισμοί: Βαγγέλης Μούντριχας

Βοηθός σκηνοθέτη: Ιουλία Σταμούλη

Β’ Βοηθός σκηνοθέτη: Μαρία Φέξη

Χώρος: Θέατρο Αγγέλων Βήμα

Πρεμιέρα: 7 Δεκεμβρίου 2018

Παραστάσεις: Παρασκευή στις 21.15  και Σάββατο στις 18.30

Διάρκεια: 110’

Εισιτήρια: Γενική Είσοδος: 14€

Φοιτητικό, ανέργων: 10€

Ατέλειες ηθοποιών: 5€

Αγγέλων Βήμα

Σατωβριάνδου 36, Ομόνοια

Τηλ. 210 524 2211