Καρυοθραύστις τχ. 16-17 Κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Ρώμη (Περιεχόμενα)

 Καρυοθραύστις τχ. 16-17

Κυκλοφορεί σε λίγες μέρες

από τις εκδόσεις Ρώμη

Δείτε όλα τα Περιεχόμενα

Ο πυρήνας μέσα μου Δημήτρης Στατήρης εκδόσεις Γκοβόστη η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

 

Ο πυρήνας μέσα μου

Δημήτρης Στατήρης

 εκδόσεις Γκοβόστη

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ: Μια ανατομία εαυτού • Fractal (fractalart.gr)

 

 

Μια ανατομία εαυτού

 

Παρακολουθώ τη γραφή του Δημήτρη Στατήρη από την πρώτη του εμφάνιση με ενδιαφέρον. Έδειχνε από την αρχή κάποια σημάδια που προοιωνίζονταν την εξέλιξή του σε μια σημαντική παρουσία στην πεζογραφία. Το πέρασμα από τα πιο συνήθη και συμβατικά πράγματα στα πιο παράξενα και διακριτά, στοιχείο που χαρακτήριζε από την αρχή τη γραφή του, μοιάζει να αποτελεί σταθερή επιλογή του, με τους ήρωές του να ξαφνιάζουν με την εναλλαγή από μια αναγνωρίσιμη «κανονικότητα» σε αιφνίδιες εξάρσεις και ακραίες συμπεριφορές. Σαν να περνούν από τη μία όχθη της πραγματικότητας στην αντίπερα, που καταργεί τις ρεαλιστικές συνθήκες.

Στο πρόσφατο βιβλίο του ισχύει η παραπάνω διαπίστωση. Ο ήρωάς του, συγγραφέας (καθόλου τυχαία φυσικά, η στροφή προς εαυτόν) χάνει με άγνωστο τρόπο το μοναδικό αντίγραφο του νέου του βιβλίου. Όλη η πλοκή αφορά την εναγώνια, ασθμαίνουσα σχεδόν, διαδρομή του για να βρει το πολύτιμο αντίγραφο.  Κι ενώ η αναζήτησή του αρχικά εδράζεται σε περιβάλλον λογικά αναμενόμενο (ψάχνει τα πρόσωπα που το προηγούμενο βράδυ είχε συναντήσει), στη συνέχεια το τοπίο αποκτά ακραία χαρακτηριστικά, με τον ίδιο να μεταμορφώνεται σε «ανιχνευτή» μιας κοινωνίας με χαρακτηριστικά παθογένειας, μέσα στην οποία και ο ίδιος από παρατηρητής μεταλλάσσεται σε πάσχον πρόσωπο. Στη συνείδησή του το απολεσθέν αντίγραφο αποκτά διαστάσεις τεράστιες, που υπερβαίνουν το βασικό χαρακτηριστικό κάθε έργου τέχνης ως αποτύπωσης της αληθινής ζωής, μεταμορφώνεται το ίδιο σε «πρόσωπο», υποβαθμίζοντας τα αληθινά, υπαρκτά πρόσωπα της ζωής του ήρωα, που βρίσκονται σε κίνδυνο, και τελικά αποχωρούν από τη ζωή του· αξίζει, άραγε, περισσότερο  το άψυχο βιβλίο από τη γυναίκα του που ψυχορραγεί;

Η επιλογή του πρώτου προσώπου προσφέρει τη δυνατότητα μιας ενδοσκόπησης πιο άμεσης, που οδηγεί σταθερά (από τον εξωτερικό, αντικειμενικό χώρο προς τον βαθύτερο εσωτερικό) προς την αποκορύφωση του δράματος, προς τον πυρήνα της ύπαρξης του ήρωα. Αν αναλογιστεί κανείς πως η αυτοσυνειδησία είχε ως αφορμή τη συγγραφή ενός βιβλίου, συνειρμικά η σκέψη οδηγείται προς την αρχική (ίσως) συγγραφική πρόθεση να γραφεί ένα αυτοαναφορικό της γραφής βιβλίο. Ωστόσο, όπως συνήθως συμβαίνει, η ίδια η γραφή μοιάζει να αυτονομείται και να φέρνει στο προσκήνιο ό,τι βαθύτερο υποκρύπτεται πίσω από τις αρχικές προθέσεις. Έτσι, στην πορεία της ανάγνωσης φαίνεται να ξεχνάς το αντικείμενο της αναζήτησης, σαν να ήταν απλώς μια πρόφαση, σαν ο ήρωας να αναζητούσε στην πραγματικότητα την ουσία της ύπαρξής του, την ουσία της θέσης του μέσα στον κόσμο.

Πρόκειται αναμφίβολα για την καλύτερη μέχρι τώρα δουλειά του Στατήρη, μια δουλειά που παρά τις μικρές αστοχίες της (δύο παραδείγματα: α. η πρωτοπρόσωπη αφήγηση δεν δικαιολογεί μακροσκελείς περιγραφές, καθώς αυτές συνταιριάζουν με τον τριτοπρόσωπο αφηγητή-παρατηρητή και β. η συνεχής γραφή, χωρίς τον χωρισμό σε παραγράφους, τη συναντάμε άλλωστε και στα άλλα του βιβλία, ίσως να πρέπει να επανεκτιμηθεί ως επιλογή) δημιουργεί σιγά σιγά μια αναγνωρίσιμη γραφή, κυρίως στη θεματική αλλά και στον τρόπο παρουσίασης. Ο Στατήρης αγαπά την παράξενη γραφή, θέλει να δείξει πως υπάρχει και η άλλη όψη της πραγματικότητας πέρα από την πεζότητα, τις αναγκαστικές κοινωνικές συμβάσεις, την ομοιομορφία και την ακόμη πιο επικίνδυνη ομοιογένεια. Οι ήρωές του, όπως ο ήρωας στη νουβέλα αυτή, επιχειρούν να διαβούν από το υπαρκτό στο φαντασιακό, επιλέγοντας τον πιο δύσβατο δρόμο προς την ανακάλυψη του εαυτού.

Διώνη Δημητριάδου

 

Απόσπασμα

 

Η κουκουβάγια δεν έχει εμφανιστεί εδώ και κάμποση ώρα. Παρκάρω και κάθομαι σε ένα παγκάκι με θέα σε ολόκληρη την πόλη, μοιάζει σκεπασμένη με μαύρο βελούδο διάστικτο από αστραφτερά πολύτιμα πετράδια. Και βλέπω το αρπακτικό πουλί να περνάει με φόρα πάνω από το κεφάλι μου, να ανυψώνεται σα λευκό βέλος στον νυχτερινό ουρανό και μετά να χάνεται, ακολουθώντας ευθεία πορεία, ανάμεσα στο φέγγος της πόλης και τη λάμψη των αστεριών. Ανατριχιάζω. Ο ερχομός και η φυγή του ξαλάφρωσαν κάπως τον καημό μου, σαν ένας φίλος που ξέρει πότε να έρθει και πότε να σε αφήσει μόνο. […] Σκέφτομαι το χαμένο μυθιστόρημα. Βαλτώνω. Θροΐζουν οι φυλλωσιές, σαν ψίθυρος παρηγοριάς ή σαν μια γλώσσα συμβολική που λέει ότι όλα συνεχίζονται πάνω από κάθε πόνο, απώλεια ή καταστροφή. Αυτό που θέλω είναι να ξυπνήσω ξαφνικά στο κρεβάτι μου με εκείνη την ηλιαχτίδα να με βαράει ξανά κατακούτελα και να είναι πάλι πρωί και το μυθιστόρημά μου να είναι μέσα στον χαρτοφύλακα και όλα να κυλήσουν όπως πίστευα ότι θα κυλήσουν ούτε ένα εικοσιτετράωρο πριν. (σ. 67).

 

 

Θηρίο ή Θεός Παρουσίαση στο Καφέ του Αρχαιολογικού Μουσείου της Αθήνας Δευτέρα, 26 Φεβρουαρίου 2024 (φωτο)

 

Θηρίο ή Θεός

Παρουσίαση στο Καφέ του Αρχαιολογικού Μουσείου

της Αθήνας

Δευτέρα, 26 Φεβρουαρίου 2024

Μια βραδιά γεμάτη από αγάπη!

Ευχαριστώ όλους τους πολλούς και καλούς φίλους που, παρά την κακοκαιρία, ήρθαν και με τίμησαν με την παρουσία τους, με τη φιλία τους, με την αγάπη τους. Ευχαριστώ από καρδιάς την Ανθούλα Δανιήλ και την Ευσταθία Δήμου, που με τον διεισδυτικό τους κριτικό λόγο πήγαν το βιβλίο ακόμη πιο πέρα. Ευχαριστώ την Ελένη Πριοβόλου, που με τη φωνή της ζωντάνεψε το κείμενό μου.

Οι φωτογραφίες από τη χθεσινή παρουσίαση του βιβλίου μου "Θηρίο ή Θεός", (εκδ. ΑΩ, με εξώφυλλο το "Ράμφισμα" της Φωτεινής Χαμιδιελή) στο Καφέ του Αρχαιολογικού Μουσείου της Αθήνας.

(φωτογραφίες: Δήμητρα Καραχάλιου)

Elsa Triolet Τριαντάφυλλα επί πιστώσει Μετάφραση: Κατερίνα Γούλα Εκδόσεις Gutenberg σειρά Aldina η πρώτη δημοσίευση στην Bookpress

 

 

Elsa Triolet

 Τριαντάφυλλα επί πιστώσει

Μετάφραση: Κατερίνα Γούλα

Εκδόσεις Gutenberg σειρά Aldina

η πρώτη δημοσίευση στην Bookpress

«Τριαντάφυλλα επί πιστώσει» της Έλσα Τριολέ (κριτική) – Με τον μανδύα μιας ερωτικής ιστορίας (bookpress.gr)

 

Με τον μανδύα μιας ερωτικής ιστορίας

 

Όσο κι αν φαινομενικά πρόκειται για μια ερωτική ιστορία, που ήταν καταδικασμένη να ναυαγήσει άδοξα (κοινότοπη ως θεματική), πίσω της κρύβεται μια σπουδαία ανάλυση του μεταπολεμικού κόσμου, με την αγωνιώδη ανάγκη να αποκτηθούν όλο και περισσότερα υλικά αγαθά, να ξεχαστεί η μακρά περίοδος των στερήσεων, με το τίμημα του εγκλωβισμού του ανθρώπου στη βαθιά αλλοτριωτική δύναμη του βιομηχανικού καπιταλισμού. Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, αφού η συγγραφέας του βιβλίου, η Έλσα Τριολέ (1896-1970) δεν εκπροσωπούσε μια επιφανειακή (και ανέξοδη στην ευκολία της) «γυναικεία» γραφή, αλλά ίσα ίσα μια εύστοχη, φλογερή πένα που διοχέτευε στο έργο της τον κοινωνικό και πολιτικό σχολιασμό. Καθόλου τυχαία υπήρξε η πρώτη γυναίκα βραβευμένη με το βραβείο  Goncour το 1945, σύντροφος του Λουί Αραγκόν, με εκλεκτές φιλίες των Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι, Μπόρις Πάστερνακ, Μαξίμ Γκόργκι, Αντρέ Μπρετόν, σε δημιουργική τριβή με τις επαναστατικές ιδέες αλλά και τις υπερρεαλιστικές εμπνεύσεις, με έντονη αντιστασιακή δράση η ίδια κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου.

Στον Πρόλογο της έκδοσης η Τριολέ θεωρεί πως οι χαρακτήρες του βιβλίου της «εγκλωβισμένοι ανάμεσα στην πέτρα και στο νάιλον» είναι το «σπαραγμένο, το σπαρακτικό αποτέλεσμα αυτής της αιώνιας κατάστασης των πραγμάτων». Μια αποτύπωση αυτής της αιώνιας συνθήκης, να αντιπαλεύει το παρελθόν με το παρόν, συνιστά το μυθιστόρημά της, με τους δύο ήρωές της, τη Μαρτίν και τον Ντανιέλ, να εκπροσωπούν ο καθένας έναν διαφορετικό κόσμο, ωστόσο να διατηρούν την αυταπάτη μιας αγαστής σύμπλευσης. Αν η ανάγνωση υπερβεί την αδιέξοδη ερωτική τους σχέση, ή αλλιώς αν αυτή ακριβώς η σχέση θεωρηθεί μόνο το «όχημα» για τον στόχο της γραφής, τότε ανοίγει ένας άλλος συγγραφικός ορίζοντας πολύ πιο ενδιαφέρων. Γραμμένο στο τέλος της δεκαετίας του ’50, το βιβλίο διαγράφει με ακρίβεια την πορεία προς την αλλοτρίωση, την αποξένωση από τα όντως αγαθά χάριν των «πλαστικών» υποκατάστατών τους, την αναγόρευση του ευτελούς ψεύδους σε δήθεν αληθινή αξία, για την οποία κανείς πρέπει να αναλώσει τη ζωή του. Η Μαρτίν, αγνοεί τα τριαντάφυλλα που με τόση αγάπη καλλιεργεί ο Ντανιέλ, υποβαθμίζοντας και ευτελίζοντας τον κόσμο του, έναν κόσμο φτιαγμένο για να χαρίζεται, να προσφέρεται, ενώ γεμίζει τον δικό της κενό κόσμο με προϊόντα προς αγορά και πώληση, που της υπόσχονται την ευτυχία, καταναλωτικά αγαθά, αντικείμενα φθαρτά και ανούσια. Η «Μαρτίν-χαμένη-μέσα-στο-δάσος», όπως τη φώναζαν, χάνεται μέσα στην επίπλαστη ευτυχία που ονειρεύτηκε. Και δεν μπορεί κανείς να την προειδοποιήσει για την επερχόμενη καταστροφή – η συγγραφέας, σε μια αιφνίδια «είσοδο» στην αφήγηση, θα παραδεχθεί την αδυναμία της να προλάβει το κακό («αν δεν ήμουν η αφηγήτρια ετούτης της ιστορίας, θα προειδοποιούσα τη Μαρτίν – φυλάξου!»), υποδεικνύοντας πως όχι μόνον η ηρωίδα της έχει ξεπεράσει πλέον τη συγκεκριμένη ιστορία, αλλά πως η εποχή ολόκληρη τρέχει προς την κατακρήμνιση, χωρίς να μπορεί κανείς να τη σταματήσει.

Ένας ιδεολογικά «στρατευμένος» συγγραφέας, όπως η Τριολέ, ό,τι και να γράψει, θα αποτυπώνει την εποχή, από το επιφανειακό και εύκολα προσβάσιμο μέχρι τον βαθύτερο πυρήνα της, και μάλιστα με την ικανότητα να προβλέπει και να προειδοποιεί για το ζοφερό μέλλον που έρχεται. Γράφοντας η Τριολέ την τριλογία Η εποχή του νάιλον (το παρόν βιβλίο αποτελεί το πρώτο μέρος της τριλογίας), θέλησε να διαφοροποιήσει την έως τότε θεματική της, να ξεφύγει από τα προσωπικά της πάθη, να αποστασιοποιηθεί από μια λογοτεχνία «ηρωική», να στραφεί στην καθημερινότητα του ανθρώπου, δέσμιου του αιώνα του. Έφτιαξε μια ιστορία με ήρωες και πλοκή, που η αξία της έγκειται στο ότι ακριβώς ξεπερνάει τους συγκεκριμένους ήρωες και τη συγκεκριμένη πλοκή, για να δείξει πως πρόκειται για τυπικά δείγματα ενός νέου τύπου ανθρώπου που τείνει να καταπιεί ό,τι έως τότε υπήρχε ως αξία. Στη διαμάχη ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, κερδίζει ένα μέλλον «υβριδικό», με τον συμβιβασμό του παρελθόντος σε ένα παρόν «πλαστικό», με το απομυθοποιημένο πλέον παρόν της αφθονίας και της κατανάλωσης να στρέφει αγωνιωδώς στο παρελθόν. Δεν είναι μόνον η σχέση των δύο ηρώων καταδικασμένη, καταδικασμένος να αποτύχει είναι ο σύγχρονος κόσμος, ο τρόπος ζωής μέσα στον οποίο ολοένα και περισσότερο βυθιζόμαστε.

Η μετάφραση είναι της Κατερίνας Γούλα, στην οποία οφείλεται και η κατατοπιστική (σε πρόσωπα και εποχή) Εισαγωγή. Στο εξώφυλλο του ιδιαίτερα προσεγμένου βιβλίου της σειράς Aldina των εκδόσεων Gutenberg, το Φόρεμα (Ηώ Αγγελή, 2003), κατακόκκινο και φανταχτερό, τόσο δελεαστικό και παραπλανητικό όσο και η εποχή που αποτυπώνεται στην ιστορία της Τριολέ.

 

Διώνη Δημητριάδου

 

Απόσπασμα

 

Στον 20^ό αιώνα, δεν πιστεύουμε στα φαντάσματα, ο Ντανιέλ ήταν επιστήμονας, αλλά ονειροπόλος επιστήμονας. Με τη Μαρτίν είχε την εντύπωση πως εξερευνούσε έναν τόπο μυστηριώδη, κατοικημένο από όντα φανταστικά. Το πάθος αυτό δεν ήταν προκατασκευασμένο, από φτηνό πλαστικό, αλλά κάτι το αιώνιο, το ανεξίτηλο, το μοναδικό. Ο Ντανιέλ δεν ήταν ένας συνηθισμένος άντρας, ήταν και χωρικός και ιππότης, τον γοήτευε το παντοτινό και το ηρωικό. Παντρεύτηκε τη Μαρτίν. Και ευθύς αμέσως ήταν σαν να ακούστηκε το λάλημα του κόκορα την αυγή, σαν το σταυροκόπημα που ξορκίζει τα έργα του διαβόλου: το μυστήριο έγινε σκόνη κι όλα πήραν μορφές γνωστές και καθημερινές. Η Μαρτίν, η γυναίκα του, δεν ήταν παρά μια φρικτή μικροαστή, άξεστη, εγωίστρια. Με πλαστικές επιθυμίες και νάιλον όνειρα. Ξαναβρήκε τη μικρή του τη Μαρτίν-χαμένη-μέσα-στο-δάσος βολεμένη μέσα στις σύγχρονες ανέσεις της, με μια καλή δουλίτσα, και ωραιότατα τεράστια χρέη, ηλίθιες έγνοιες κι έναν ορίζοντα τόσο περιορισμένο που ήταν ν’ αναρωτιέσαι πώς γινόταν να υπάρχει χωρίς να χτυπάει σε κάθε βήμα το κεφάλι της στους τοίχους του ασφυκτικά στενού σύμπαντός της. (σσ. 340-341).

 

ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ Η ΒΑΣΩ ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗ ΛΕΣΧΗ ΜΑΣ!

 

ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ

ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

Η ΒΑΣΩ ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗ ΛΕΣΧΗ ΜΑΣ!

 

Την Πέμπτη, 22 Φεβρουαρίου 2024, υποδεχθήκαμε στη Λέσχη μας τη Βάσω Σπηλιοπούλου και συζητήσαμε μαζί της τη συλλογή διηγημάτων της «Κόκκινο κουκούλι», εκδ. Ιωλκός. Μεγάλη η συμμετοχή των μελών και των φίλων μας, πολύ ενδιαφέρουσα και ουσιαστική η συζήτηση με αφορμή τις πολλές παραμέτρους (σε μορφή και σε θεματική) του βιβλίου. Μια συνάντηση που θα τη θυμόμαστε.

Ανανεώνουμε το ραντεβού μας με τους φίλους του βιβλίου για την 28^η Μαρτίου 2024, στις 6 το απόγευμα, στη Δημοτική βιβλιοθήκη της Αγίας Παρασκευής-Μουσείο Αλέκου Κοντόπουλου (Κοντοπούλου 13). Θα υποδεχθούμε τον Διονύση Μαρίνο για να συζητήσουμε μαζί του το μυθιστόρημά του «Μπλε ήλιος» (εκδ. Μεταίχμιο).

Όλοι οι φίλοι της καλής λογοτεχνίας ευπρόσδεκτοι.

 

Οι συντονίστριες της Λέσχης

Διώνη Δημητριάδου

Δήμητρα Καραχάλιου