Παρασκευή 31 Μαΐου 2024

ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ Ο Deleuze και το θέατρο Jean-Frédéric Chevallier

 ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ

Ο Deleuze και το θέατρο  

Jean-Frédéric Chevallier

 


Μετάφραση:

Μιχάλης Πάγκαλος

-960-87033-6-0

εκδόσεις  ΕΥΡΥΔΙΚΗ 

 

                                                                                                                           σειρά: πρώτο κουδούνι



 

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ευρυδίκη  το βιβλίο του Jean-Frédéric Chevallier,


Ο Deleuze και το θέατρο, σε μετάφραση Μιχάλη Πάγκαλου.


                                                                                                                                                                                                                                        

Ρήξη με την αναπαράσταση

 

«Τρεις φορές ο στοχασμός του Ντελέζ στρέφεται ειδικά στις παραστατικές τέχνες: στην εισαγωγή στο Διαφορά και επανάληψη, σε ένα δοκίμιο που συνοδεύει ένα θεατρικό κείμενο του Ιταλού σκηνοθέτη Καρμέλο Μπένε («Un manifeste de moins», στο Superpositions), και σε ένα ακόμη που τίθεται ως επίμετρο σε μια σειρά σύντομων έργων του Σάμιουελ Μπέκετ (Ο εξαντλημένος). Οι έννοιες που προτείνονται, εδώ, από τον φιλόσοφο («κίνηση», «διαφορά», «επανάληψη», «σχέση», «ελαχιστοποίηση», «εναλλαγή», «γίγνεσθαι», «αποσύνδεση, «συμπερίληψη», «εξάντληση», «διάνοιξη») προκαλούν τον στοχασμό πάνω στο σύγχρονο θέατρο σε μια αναζωογονητική μετατόπιση: μας καλούν να το σκεφτούμε, με τρόπο πιο εφευρετικό και πέρα από στεγανούς διαχωρισμούς. Αντιστρόφως, η προσοχή μας πάνω στα τρία κείμενα αυτά επιτρέπει να εμβαθύνουμε στον διάλογο με τη ντελεζιανή σκέψη, καθώς και στη σημερινή μας κατανόηση αυτής της σκέψης, ξεκινώντας από μια συγκεκριμένη πρακτική, δηλαδή τη θεατρική.»                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                

 


 

 

 

Τα περιεχόμενα του βιβλίου:


Πρόλογος

Εισαγωγή:

Το θέατρο, ο Ζιλ Ντελέζ και η φιλοσοφία

Ι. Το θέατρο της επανάληψης

ΙΙ. Από ένα έλασσον θέατρο σε μια ελαχιστοποιημένη παρουσία

ΙΙΙ. Ο Εξαντλημένος είναι ο άλλος

Επίμετρο:

Γιατί ο Ντελέζ μιλάει τόσο λίγο για το θεάτρο                                                  


 


O Jean-Frédéric Chevallier γεννήθηκε το 1973 στο Παρίσι. Είναι φιλόσοφος, σκηνοθέτης και βίντεο-καλλιτέχνης. Δίδαξε στο Institut d’études théâtrales του Πανεπιστημίου Paris III. Είναι καθηγητής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο του Μεξικό και συντονιστής του Κέντρου έρευνας πάνω στη σύγχρονη θεατρική κίνηση του Πανεπιστημίου της Ιδάλγο. Έχει δημοσιεύσει τις μελέτες: Essai d’approche et de définition dun tragique du XXème siècle (ANRT, Λιλ 2002), El Teatro hoy: Una tipologia posible (Paso de Gato, Μεξικό, Διεθνές Βραβείο Θεατρικού Δοκιμίου 2011) και Le Théâtre du présenter: Penser le théâtre, Circé, Παρίσι 2020. Παράλληλα με τις πολυπληθείς σκηνοθεσίες του για το θέατρο (Γαλλία, Ισπανία, Ελ Σαλβαδόρ, Ουρουγουάη, Εκουαδόρ, Μεξικό, Κολομβία, Κούβα, Ινδία), πραγματοποίησε ορισμένα φιλμ-δοκίμια, ανάμεσα στα οποία το Drowning Princess (DVD, LHarmattan, Παρίσι 2011). Από το 2008 ζει στην Ινδία, όπου διευθύνει την Trimukhi Platform και το περιοδικό Fabrique de l’art.

 


Κυκλοφορούν στην ίδια σειρά:

– Μαρίκα Θωμαδάκη: Η δραματουργία του Koltès, μια σημειολογική προσέγγιση

– Μαρίκα Θωμαδάκη: Ξαναδιαβάζοντας τον Δον Ζουάν του Μολιέρου

– Enzo Cormann: Σε τι μας χρησιμεύει το θέατρο;

 

 

www.eurydicebooks.gr                                                                               εκδόσεις  ΕΥΡΥΔΙΚΗ   info@eurydicebooks.com                                                                                        τηλ.: 210 5226652 

ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΉΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ (ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ 8ης ΠΕΡΙΟΔΟΥ)

 

 

ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ

ΔΗΜΟΤΙΚΉΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

(ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ 8ης ΠΕΡΙΟΔΟΥ)


 

Την Πέμπτη, 30 Μαΐου 2024 υποδεχθήκαμε στη Λέσχη μας τη Μαριάνθη Τεντζεράκη και συζητήσαμε μαζί της τη νουβέλα της «Ο σακάτης» (ΑΩ εκδόσεις). Μια συζήτηση από τις πιο ενδιαφέρουσες, γύρω από ένα από τα πιο διαχρονικά επίκαιρα κοινωνικά θέματα, που άφησε ισχυρό «αποτύπωμα» στα μέλη και τους φίλους που συμμετείχαν. Με αυτή τη συνάντηση ολοκληρώσαμε την 8η περίοδο λειτουργίας της Λέσχης, και ανανεώσαμε το ραντεβού μας για τον Οκτώβριο 2024, με οκτώ καινούργιες προτάσεις ανάγνωσης. Ευχαριστούμε τα μέλη τους φίλους που αγκάλιασαν τη Λέσχη μας, καθώς και το προσωπικό της Δημοτικής Βιβλιοθήκης για τη συμπαράσταση.

 

Οι συντονίστριες της Λέσχης

Διώνη Δημητριάδου

Δήμητρα Καραχάλιου
















Τετάρτη 29 Μαΐου 2024

Πέλυ Ήρα Παπαποστόλου εκδόσεις Οσελότος η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

 

Πέλυ

Ήρα Παπαποστόλου

 εκδόσεις Οσελότος

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Μια δύσκολη ενηλικίωση • Fractal (fractalart.gr)

 



Μια δύσκολη ενηλικίωση

 

Οι νόμοι της φύσης είναι άλλοι από αυτούς που φτιάχνουν οι άνθρωποι. Μακάρι να μπορούσαμε να τους ακολουθήσουμε. (σ. 60).

Μια παραδοχή που φαίνεται αυτονόητη στην Ερμιόνη, την ηρωίδα της Ήρας Παπαποστόλου στο αφήγημά της Πέλυ. Δημιουργώντας ένα τεχνητό «κουκούλι» μέσα στον φυσικό χώρο, πορευόμαστε με τους δικούς μας «νόμους». Η αλήθεια είναι, ωστόσο, πως στον πυρήνα της φυσικής ακολουθίας αδυνατούμε ακόμα να φτάσουμε, ανακαλύπτοντας την οριζόντια σχέση αιτίου και αιτιατού αλλά όχι και τη βαθύτερη αιτιολόγηση που τη διέπει. Μπορούμε, όμως, να ακολουθήσουμε –στον βαθμό που είναι κάτι τέτοιο δυνατό– όσα παρατηρούμε, όσα η σοφία του φυσικού κόσμου μάς αφήνει να διακρίνουμε. Αυτή την αλήθεια ακόμη αδυνατεί να τη συλλάβει η Ερμιόνη.

Στο εξώφυλλο του βιβλίου η Πέλυ, το συμπαθές αδέσποτο που διεκδικεί τη θέση της κεντρικής ηρωίδας από την Ερμιόνη. Κι ενώ φαίνεται να είναι ένα βιβλίο για την Πέλυ, γρήγορα αντιλαμβανόμαστε πως πρόκειται για την καταγραφή μιας σταδιακής ωρίμασης, που αφορά βέβαια όχι την Πέλυ (μια που η φύση έχει προβλέψει στην περίπτωσή της την απρόσκοπτη ενηλικίωση), αλλά την Ερμιόνη. Την Ερμιόνη που αποφασίζοντας να φύγει από το πατρικό σπίτι και να μείνει μόνη της, νομίζει πως έχει αυτομάτως κερδίσει την ανεξαρτησία της. Μέχρι που στη ζωή της θα εισβάλει αιφνιδιαστικά η Πέλυ. Το κουτάβι που οι φίλοι της Ερμιόνης, η Ελισάβετ και ο Πέτρος, θα βρουν στα σκουπίδια και θα της το κάνουν δώρο στα γενέθλιά της, πιστεύοντας πως η φίλη τους περισσότερο την έχει ανάγκη.

Από τη στιγμή εκείνη και μετά, κάθε που διαβάζουμε την πορεία της Πέλυς προς τη δική της ενηλικίωση, πίσω από τις λέξεις διαβάζουμε και τη δύσκολη, ανάλογη πορεία της Ερμιόνης. Την αμηχανία της μπροστά στην ευθύνη, για την οποία είναι ανέτοιμη, την αποτυχία της να κρατήσει την Πέλυ, καθώς το σκυλάκι θα προτιμήσει το πατρικό σπίτι, με τον κήπο, και (κυρίως) με την αυθόρμητη αγάπη που της δίνουν οι γονείς της Ερμιόνης, τη δυστοκία στην προσωπική της σχέση με τον σύντροφό της, την απουσία της από όσα την περιβάλλουν, την ανικανότητά της να δει τον τρόπο να βγει από το σκοτεινό τούνελ της δήθεν απελευθέρωσης, στο οποίο οικειοθελώς έχει εισέλθει.


 

Ναι, ποτέ δεν ήταν εκεί. Πάντα κάπου γυρνούσε, κάπου έμπλεκε, κάπου ξεχνιόταν. Μια ζωή προσπαθούσε να είναι ανεξάρτητη. Αλλά αυτή η ανεξαρτησία μήπως ήταν κάτι σαν τη φόλα που έφαγε πριν χρόνια η Πέλυ; Μήπως το πιο σημαντικό τελικά ήταν η αγάπη και το δέσιμο μιας οικογένειας;[…] Νόμιζε ότι είχε κερδίσει την ελευθερία της, φτιάχνοντας κάθε φορά τις δικές της μικρές φυλακές, αλλά είχε χάσει την πραγματική ζωή. τη ζωή με την οικογένεια, την αγάπη, τη φιλία. Κι ας τα είχε όλα εκεί, δίπλα της. είχε φάει κι αυτή τη φόλα του συστήματος. Κυνηγούσε το όνειρο, τη φήμη, τα χρήματα, την αποδοχή και είχε χάσει την ουσία. (σσ. 84-85).

 

Αυτό που δεν αργεί να κατανοήσει είναι ότι θα απολαμβάνει την αγάπη, όταν μπορεί να δώσει αγάπη, όσο για την ανεξαρτησία, αυτή κερδίζεται ανάμεσα στους άλλους και όχι απομακρυνόμενη από αυτούς.  Η Πέλυ θα της δείξει τον δρόμο, με την παρουσία της αλλά και με την απουσία της. Στην πιο συγκλονιστική παράγραφο του βιβλίου (μόλις μέσα σε 12 σειρές) η Ερμιόνη θα βρει τα «θέλω» της και θα τα διεκδικήσει, διεκδικώντας ταυτόχρονα και τη θέση της, την ανεξαρτησία της στην ουσία, μέσα στον κόσμο και όχι μακριά από αυτόν. Κι ας έχει ακόμη πολύ δρόμο να κάνει, η αρχή έχει γίνει. Και ήταν η Πέλυ που τη βοήθησε

Η Παπαποστόλου, με μια λιτή γλώσσα (οι αλήθειες ποτέ δεν χρειάστηκαν κάτι παραπάνω) προσεγγίζει το θέμα της ισορροπώντας ανάμεσα στις δύο ηρωίδες της, γράφοντας μια σύντομη ιστορία για τη δύσκολη ενηλικίωση, την κατάκτηση της αγάπης και της υπευθυνότητας.

Σε μια διαφορετική, παράλληλη ωστόσο, ανάγνωση, μας δείχνει και τον τρόπο της σωστής ζωοφιλίας, πέρα από οποιαδήποτε ωφελιμιστική σκοπιμότητα. Ένα ζώο έχει ίσα δικαιώματα με τον άνθρωπο, ίσο μερίδιο μέσα στον κόσμο, ίσο μερίδιο στην αγάπη και στη συντροφικότητα. Αν το δεχθούμε στο σπίτι μας, δεν είμαστε ιδιοκτήτες του, γινόμαστε συγκάτοικοι. Κάτι περισσότερο: οικογένεια! Κι όπως μοιραζόμαστε τη ζωή μας με τα μέλη της οικογένειάς μας, έτσι τη μοιραζόμαστε μαζί του. Κι όπως το μαθαίνουμε να «περπατά» μαζί μας, έτσι κι αυτό μας μαθαίνει όλη τη σοφία του.

Ένα μικρό βιβλίο (με μόλις κάτι παραπάνω από ογδόντα σελίδες), που εμπεριέχει πολύ περισσότερα από  όσα φανταζόμαστε, όταν το πρωτοανοίγουμε.


Διώνη Δημητριάδου

 

Τρίτη 28 Μαΐου 2024

Ελένη Πριοβόλου Βαθύ το σκοτάδι πριν την αυγή Μυθιστόρημα Εκδόσεις Καστανιώτη η πρώτη δημοσίευση στην Bookpress

 

 

Ελένη Πριοβόλου

Βαθύ το σκοτάδι πριν την αυγή

Μυθιστόρημα

Εκδόσεις Καστανιώτη

 η πρώτη δημοσίευση στην Bookpress

«Βαθύ το σκοτάδι πριν την αυγή» της Ελένης Πριοβόλου (κριτική) – Χριστόδουλος Παμπλέκης, ένας γνήσιος εκπρόσωπος του Διαφωτισμού (bookpress.gr)

 


Ένας γνήσιος εκπρόσωπος του Διαφωτισμού

 

Το ιστορικό μυθιστόρημα, συνδυάζοντας μέσα από τις πηγές τα ακριβή στοιχεία με την αναγκαία μυθοπλασία, αποτελεί μια ξεχωριστή κατηγορία της μεγάλης αφήγησης, υποστηρικτική της ιστορικής επιστήμης, καθώς συχνά φωτίζει αφανείς πτυχές των γεγονότων, ή τα καθιστά, με την αρωγή της λογοτεχνικής γραφής, πιο προσιτά στον αναγνώστη. Δεν είναι λίγες οι φορές που η λογοτεχνία αυτού του είδους αποτελεί και η ίδια «πηγή» για τους μελετητές. Μια τέτοια περίπτωση σοβαρής ενασχόλησης με το δύσκολο είδος του ιστορικού μυθιστορήματος αποτελεί η Ελένη Πριοβόλου.

Με τη σημαντική (αν και όχι τόσο γνωστή στο ευρύ κοινό) προσωπικότητα του Χριστόδουλου Παμπλέκη ή Χριστόδουλου του Ακαρνάνος (1733-1793) ασχολείται η Ελένη Πριοβόλου στο πρόσφατο μυθιστόρημά της. Ένα ιστορικό μυθιστόρημα, προϊόν σοβαρής μελέτης των πηγών γύρω από τη ζωή και το έργο του επιφανούς λόγιου και δασκάλου, που υπηρέτησε με συνέπεια τις αρχές του κινήματος του Διαφωτισμού, επιχειρώντας να μεταλαμπαδεύσει τις ριζοσπαστικές για την εποχή ιδέες στον ελληνικό κόσμο. Ως επακόλουθο, φυσικά, της δραστηριότητάς του αλλά και της σημαντικής απήχησης που είχε το έργο του, συκοφαντήθηκε και διώχθηκε από την επίσημη εκκλησία, ακόμα και από εκπροσώπους της, όπως ο Ευγένιος Βούλγαρης, που σε μεγάλη ηλικία αναθεώρησε τις αρχικές ιδέες του (συναφείς με αυτές του Παμπλέκη, του οποίου άλλωστε υπήρξε δάσκαλος και καθοδηγητής), στρεφόμενος σε περισσότερο συντηρητικές, θεολογικές απόψεις.

Η Πριοβόλου, με την επινοημένη μυθοπλασία να εισχωρεί εύστοχα μέσα στην τεκμηριωμένη εξιστόρηση των πραγματικών γεγονότων, μας γνωρίζει σε βάθος την προσωπικότητα του Παμπλέκη, από τη νεαρή του ηλικία, την αρρώστια που του στοίχισε την παραμόρφωση του προσώπου του, τον μαρτυρικό θάνατο του πατέρα του, την προστασία που βρήκε στην οικογένεια του Καλλία, τις σπουδές του, τη φοίτηση του στην Αθωνιάδα σχολή, τις διαμάχες στις οποίες τον οδήγησαν οι ιδέες του, τη συνέχιση του έργου του στην Ευρώπη, μέχρι τον θάνατό του, και μάλιστα σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση. Η συγγραφική αυτή επιλογή συντελεί καθοριστικά στην αποτύπωση σκέψεων και συναισθημάτων, περισσότερο από όσο θα κατόρθωνε η αφηγηματική απόσταση ενός τριτοπρόσωπου, παντογνώστη αφηγητή. Μοιρασμένη η αφήγηση σε οκτώ «Βιβλία», ακολουθεί τη ζωή και τις δραστηριότητες του Παμπλέκη, με τις προμετωπίδες κάθε «Βιβλίου» να παραθέτουν αποσπάσματα του περίφημου (αντικληρικού και διαπνεόμενου από ιδέες θρησκευτικού και πολιτικού ριζοσπαστισμού ) έργου του Περί Θεοκρατίας (εκδόθηκε από μαθητές του μετά τον θάνατό του), στην ουσία το μόνο του «όπλο» απέναντι στη συκοφαντική δυσφήμηση που υπέστη, καθώς και ένα απόσπασμα από την Ακολουθία ετεροφθάλμου και αντιχρίστου Χριστοδούλου τού εξ Ακαρνανίας, έργο υβριστικό εναντίον του, με την κατηγορία της αθεΐας που του προσάπτεται.



Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η επιλογή της γλώσσας, καθώς σε πρώτο πρόσωπο ομιλών ο Παμπλέκης θα έπρεπε να πείθει και για τον λεκτικό του κώδικα, διαφοροποιημένο από αυτόν της γραπτής γλώσσας του στα φιλοσοφικά και θεολογικά του βιβλία, και προσαρμοσμένο σε αυτόν του αφηγηματικού εν ροή λόγου. Έτσι (ένδειξη συγγραφικής τέχνης), η Πριοβόλου προσαρμόζει (με τη σειρά της) τον δικό της κώδικα σ’ αυτόν του ήρωά της, επιτυγχάνοντας την ποθητή για τη μυθοπλασία αληθοφάνεια.

Η συγγραφή ενός ιστορικού μυθιστορήματος, όχι μόνον δεν αποτρέπει, αλλά ίσα ίσα παροτρύνει τον γράφοντα σε διατύπωση θέσεων/απόψεων επί των γεγονότων. Στην περίπτωση της Πριοβόλου κάτι τέτοιο γίνεται εμφανές από την επιλογή των γεγονότων της ζωής του Παμπλέκη, τον τρόπο που τα διαχειρίζεται και τα παρουσιάζει, ώστε να διακρίνεται η διάσταση ανάμεσα στις νέες αντιλήψεις που φέρνει ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός και στις οπισθοδρομικές θεολογικές δοξασίες, που αποτελούσαν τροχοπέδη στην αφύπνιση του υπόδουλου λαού. Άλλωστε ο τίτλος Βαθύ το σκοτάδι πριν την αυγή, επισημαίνει αυτό ακριβώς το κλίμα που επικρατούσε και δεν επέτρεπε την ομαλή κυκλοφορία των ιδεών. Επισημαίνω πόσο ξεκάθαρα δείχνει τη μεταστροφή του Ευγένιου Βούλγαρη, πόσο διακρίνουμε ανάμεσα στους «λαμπρούς» εκπροσώπους του κλήρου την ταπεινότητα του Κοσμά του Αιτωλού, και άλλα πολλά παραδείγματα. Το «βαθύ σκοτάδι» του τίτλου αφορά τις σκοταδιστικές αντιλήψεις, προερχόμενες από θεολογικούς κύκλους, τόσο απομακρυσμένες από το νέο πνεύμα που έπνεε ήδη στην Ευρώπη. Σε ένα τέτοιο κλίμα, ο Χριστόδουλος Παμπλέκης, με τις ανανεωτικές, ανατρεπτικές του ιδέες, δεν είχε πολλές ελπίδες αναγνώρισης.

Η Πριοβόλου αποδεικνύει, για μια ακόμη φορά, ότι είναι όχι μόνο μια από τις καλύτερες εκπροσώπους της μεγάλης αφήγησης, αλλά ότι παράλληλα θεωρεί τη γραφή πολύτιμο μέσον έκφρασης των ιδεών. Και αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό που προσδίδει ιδιαίτερη αξία σε ό,τι γράφει.

 

Διώνη Δημητριάδου

 

Αποσπάσματα

 

[…] εκείνο τον καιρό είχα να αντικρούσω τις πολλές βολές οι οποίες έφταναν όχι μόνο από τους αντιπάλους μου εντός της Βιέννης, αλλά και από μακριά. Από τον δάσκαλό μου. Μάλιστα, φίλτατε αναγνώστη. Τον κλεινόν Ευγένιο Βούλγαρη. […] Απέρριπτε χωρίς κανένα έρεισμα τις απόψεις μου. Τις αποκαλούσε «νεωτερικές», αλλά με αιχμή και ειρωνεία. Δεν φειδόταν αήθων χαρακτηρισμών εναντίον μου. Με αποκαλούσε θιασώτη των Λιβερτίνων και των Θεϊτών. Κυρίως δε, αυτός ο διδάσκαλός μου, ο οποίος μου άνοιξε τους δόμους της Λογικής και της Επιστήμης, με αποκαλούσε «ολιγαλφάβητο», κατηγορώντας με ότι διατρίβω σε αποτρόπαια και δύστηνα βιβλιάρια, συλλέγω απόψεις, τις αναμειγνύω και δεν εντρέπομαι να τις δημοσιεύω και να τις κυκλοφορώ ως επινοήματα υψηλά και θαυμάσια, εξαιρέτου σοφίας και γνώσεως… Όμως εγώ, φίλτατε αναγνώστη, δεν έκρυψα ποτέ ότι κατέστησα τον εαυτό μου μετακενωτή των ιδεών της Εγκυκλοπαίδειας και των φωτισμένων πνευμάτων. Και αυτά τα μεγάλα μυαλά χρησιμοποιούσα για να εκπαιδεύω τους μαθητές μου, αλλά και για να συγγράφω τα πονήματά μου. Ποτέ δεν υποστήριξα ότι ήταν δικές μου επινοήσεις. (Βιβλίο έβδομο, σσ. 373-375).