"Η Τέχνη και η δημοκρατική επιλογή"

Η αισθητική είναι μια αρκετά παρεξηγημένη έννοια, θα μπορούσαμε να πούμε ότι συχνά ξεχειλώνει, καθόσον είναι και μια έννοια – λάστιχο φορεμένη στα προσωπικά γούστα του καθενός. Δεν θα έπρεπε, ωστόσο, να είναι έτσι. Θέλω να πιστεύω ότι υπάρχουν ορατά όρια για το καλαίσθητο, που απαγορεύουν (όσο κι αν ακούγεται σκληρή αυτή η λέξη) την πρόσβαση στην κακή αισθητική. Έτσι, όμως, το όμορφο (για να χρησιμοποιήσω έναν όρο κοινά κατανοητό) αποκτά και το δικό του μέτρο ηθικής, καθόσον και η ηθική έχει το «πρόσωπό» της και με αυτό επικοινωνεί ακολουθώντας και αυτή αναπόφευκτα τους κανόνες της κυρίαρχης κάθε φορά ιδεολογίας καθώς και αυτούς της ανοχής του κοινωνικού σώματος. 
Δηλαδή αυτά τα όρια δεν αναιρούνται; Φυσικά και αναιρούνται, κάθε φορά που κάποιος θα εισηγηθεί (με το προσωπικό του κόστος) τη διαφορετική άποψη. Εδώ ακριβώς ανοίγει και ο δρόμος για μια βίαιη ρήξη (ο κλασικός ορισμός της επανάστασης) σε προσωπικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο. Και εδώ έρχεται η Τέχνη να βοηθήσει με τη δική της γλώσσα. Γιατί αυτή δεν γνωρίζει όρια, ίσα- ίσα τεντώνει το σχοινί μέχρι να σπάσει. Και μόνο τότε μπορεί να εισηγηθεί κάτι νέο και ριζοσπαστικό. 
Η ποίηση, τώρα, σα μια πολύ πρωτοποριακή μορφή τέχνης, σηκώνει το μέγιστο φορτίο αυτής της ρήξης. Μιλάει με όλους τους πιθανούς τρόπους, μαγεύει αναβαπτίζοντας λέξεις και νοήματα, και κυρίως επιτρέπει την έκφραση σε όλους. Από αυτό το σημείο αναπτύσσεται και το κριτήριο που δένει όλα τα παραπάνω και έτσι με την αισθητική (που πια εμπεριέχει την ηθική) και με την ηθική (που «κανοναρχεί» την αισθητική) ξεχωρίζει η Ποίηση από τα τυχαία στιχουργήματα που προσιδιάζουν περισσότερο σε παιδικά σχεδιάσματα.
Είναι άραγε δημοκρατική όλη αυτή η διαδικασία; Εδώ υπάρχει ένα πρόβλημα. Προσωπικά δεν το έχω λύσει απολύτως. Κάτι με προσελκύει προς τη θέαση του εκλεκτού, απορρίπτοντας ό,τι δεν χωράει στην αισθητική μου και στο ηθικό μου μέτρο. Από την άλλη αντιλαμβάνομαι ότι η δημοκρατική πρόσβαση στην Τέχνη θα έπρεπε να είναι ελεύθερη. 

Θέμα ανοιχτό σε σκέψη.

Διώνη Δημητριάδου

(πίνακας του Γαΐτη)