Παράλληλες αναγνώσεις

Μια απόπειρα ανάγνωσης δύο βιβλίων, διαφορετικών σε πρώτη ματιά.

«Μηχανικοί καταρράκτες» της Σώτης Τριανταφύλλου από τις εκδόσεις Πατάκη

Το πιο πρόσφατο βιβλίο της αγαπημένης Σώτης καταπιάνεται με ένα ευαίσθητο στο άγγιγμά του θέμα. Ο Σαλ, ο ήρωάς της, κρύβει κάτω από το αγορίστικο περίβλημα τη βαθύτερη επιθυμία του να είχε γεννηθεί κορίτσι. Θα αποφασίσει να κάνει το ταξίδι της ζωής του προς την ταύτιση επιθυμίας και εικόνας, ένα ταξίδι που θα τον οδηγήσει στο Μεξικό και στην αλλαγή της εξωτερικής του εικόνας. Ταυτόχρονα ικανοποιεί την ενδόμυχη επιθυμία της μητέρας του που του έδωσε το όνομα Σαλ από τον ήρωα του Τζακ Κέρουακ στο εμβληματικό μυθιστόρημα της γενιάς των μπήτνικ «Στον δρόμο». Μόνο που αυτός θα ταξιδέψει εντελώς νηφάλιος και απολύτως συνειδητοποιημένος προς το όνειρο της ζωής του. 


Η Σώτη Τριανταφύλλου μας μεταφέρει σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση την πορεία του ήρωα, αφήνοντας έτσι να προσεγγίσουμε καλύτερα τις ευαισθησίες του μυαλού του. Νιώθεις διαβάζοντάς το ότι δεν σε ενδιαφέρει η ιδιαιτερότητα του ανθρώπου αυτού. Μοιάζει στο βάθος της ψυχής του τόσο ίδιος με όλους. Εδώ δεν παίζει ρόλο πια το φύλο του Σαλ (αν είναι Σαλ ή Σάλυ) αλλά η ποιότητα του εσωτερικού του κόσμου. Πόσο άδικοι γινόμαστε πολλές φορές οι κανονικοί (;) όταν κρίνουμε τους διαφορετικούς από εμάς! Στο τέλος του βιβλίου αναρωτιέσαι ποιο είναι το κανονικό και ποιο το ιδιόμορφο. Καταλήγεις ότι η διαφορά είναι μόνο στον τρόπο που σκεφτόμαστε. Ένα βιβλίο για τη διαφορετικότητα, που μας παρακινεί να σκεφτούμε διαφορετικά.

«Αλαλούμ» του Χάρη Βεραμόν, από τις εκδόσεις το ανώνυμο βιβλίο

Με πρώτη ματιά φαίνεται τίποτε να μη συνδέει τα δύο βιβλία. Πιο προσεκτικά, όμως, αν το δει κανείς θα διαπιστώσει ότι οι δύο συγγραφείς προσέγγισαν στην ουσία το ίδιο θέμα. Ο Χάρης Βεραμόν παρουσιάζει τη δική του ηρωίδα, πάλι σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση, να αφηγείται τις δικές της περιπέτειες (μέσω καταγραφής σε ημερολόγιο – καταξεσκισμένο, όπως ευφυώς το περιγράφει) λόγω της διπλής και εδώ εικόνας της. Σχεδόν άντρας στη μορφή, εφόσον δεν έχει προχωρήσει σε πλήρη αλλαγή φύλου (όπως ονειρεύεται ο Σαλ, στο βιβλίο της Σώτης) αλλά με συμπεριφορά και, κυρίως, ψυχολογία γυναίκας. Το ενδιαφέρον εδώ είναι στην τελευταία ιστορία του βιβλίου (και κατά τη γνώμη μου την καλύτερη), όπου αυτό το παράδοξο πλάσμα ανακαλύπτει ξαφνικά τον έρωτα στο πρόσωπο μιας γυναίκας. Συνταρακτικά εξομολογείται στον εαυτό του αλλά και στην ίδια πόσο τώρα θα ήθελε να αποβάλει όλα τα στοιχεία που τον κάνουν γυναίκα. Είναι αδύνατο. Αλλά κυρίως ο φιλοπαίγμων συγγραφέας μάς φανερώνει ότι ταυτόχρονα είναι και ανώφελο, γιατί το αντικείμενο του πόθου του προτιμά τη γυναικεία ερωτική συντροφιά! Μια ανακύκλωση κι εδώ του θέματος της απατηλής ταυτότητας που μας δίνει το φύλο με το οποίο γεννιόμαστε. Στο βάθος όλοι ίδιοι, όλοι πλάσματα έτοιμα να ερωτευτούν.

Κράτησα το καλύτερο για το τέλος. Εδώ έχουμε ένα βιβλίο με διαφορετική εικόνα από όλα τ’ άλλα. Οι παλαιότεροι θα ανακαλέσουν στη μνήμη τους τα περιοδικά «Βαβέλ» και «Παραπέντε», που καλλιέργησαν επί πολλά χρόνια το γούστο μας στις εικονογραφημένες ιστορίες, το χιούμορ που προκύπτει από τις ακραίες ιστορίες, τελικά την αισθητική μας προς την ανοχή στο διαφορετικό. Βοηθούν σ’ αυτή την κατεύθυνση και οι εικόνες του Νικόλα  Στεφαδούρου, εύστοχες και αντιπροσωπευτικές απολύτως του κειμένου.

Διαβάστε και τα δύο. Το πρώτο για να ελέγξετε τον βαθμό ανοχής σας σ’ αυτά που πολλοί επιπόλαια καταδικάζουν. Το δεύτερο για να ανακαλύψετε τις κρυμμένες δισημίες του συγγραφέα αλλά και τη δεξιοτεχνία του στη χιουμοριστική γραφή.

Διώνη Δημητριάδου