Σημειωματάριο βαρύτητας πεζά και άλλα Στράτος Φουντούλης ΑΩ εκδόσεις η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

 

Σημειωματάριο βαρύτητας

πεζά και άλλα

Στράτος Φουντούλης

ΑΩ εκδόσεις

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ 

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ: Η γοητεία της διάλυσης και της ανασύνταξης | Fractal (fractalart.gr)

 

η γοητεία της διάλυσης και της ανασύνταξης

 

Χωρισμένο σε τρία μέρη (Βραδινές διατάξεις, Sepia, Ιστορίες) το Σημειωματάριο βαρύτητας του Στράτου Φουντούλη δεν είναι εύκολο να κατηγοριοποιηθεί κάτω από καμία λογοτεχνική ετικέτα. Ευτυχώς! Γιατί έτσι επιτρέπει στον αναγνώστη του να εισχωρήσει πιο ελεύθερα –και με εντελώς προσωπική πρόσληψη– σε όσα ευφυώς εδώ ονομάζονται καταγραφές ενός σημειωματάριου, και να εκτιμήσει τη βαρύτητα της γραφής, που από τον τίτλο ήδη επισημαίνεται.

Αν υπάρχει ένα νήμα που να συνδέει μεταξύ τους τα κείμενα του βιβλίου, αυτό πρέπει να αναζητηθεί στο αφηγηματικό υποκείμενο, εν μέρει ταυτιζόμενο με τον συγγραφέα (ως προσωπικά βιώματα) εν μέρει όμως ευρύτερο, ώστε να συμπεριλάβει την ανθρώπινη αδυναμία απέναντι στον ακατανόητο, για την πεπερασμένη λογική, τρόπο δόμησης του κόσμου μας. Αναφαίνεται η μοναξιά του ανθρώπου, όταν προσπαθεί να «γεωμετρήσει» τον περιβάλλοντα κόσμο ερήμην –και πώς αλλιώς;– του «μεγάλου Γεωμέτρη»· πάντα θα του διαφεύγει στις πιο κρυμμένες λεπτομέρειες, στις πιο σκοτεινές πτυχές του, επιτρέποντας μόνον τις επιφανειακές προσεγγίσεις μέσω μιας σχέσης τόσο ορθολογικής, στα μέτρα της ταπεινής θνητότητα, όσο αυτή της αιτιακής σύνδεσης των πραγμάτων.

Ο Φουντούλης μοιάζει να αναρωτιέται (και ίσως αυτό να αποτελεί την απαρχή, την αφορμή, της γραφής του) αν μπορεί αυτοδικαίως μέσα στη σιωπή του σύμπαντος κόσμου και στην αδυναμία επαρκούς εξήγησης, να προβεί σε μια προσωπική προσπάθεια να τον αναδιατάξει, κάτι που για να συμβεί πρέπει αρχικά να διαλύσει όσα τον συνιστούν. Δεν ξαφνιάζει, επομένως, η ξεκάθαρη τάση της γραφής του να υπερβαίνει το ορατό και ρεαλιστικό τοπίο για να συλλάβει με τον πάντοτε πρόσφορο υπερρεαλιστικό τρόπο τις εικόνες του, να δώσει  το σκηνικό της αποσυναρμολόγησης των πάντων, αρκεί να νιώσουμε ότι το ορατό δεν είναι μόνο ορατό, όπως θα πει (σ. 35). Είναι ο δικός του τρόπος (με κάποια κείμενα γραμμένα με μιαν ανάσα), η δική του απάντηση στο χάος που μας περιβάλλει, ή καλύτερα η προσωπική του παρέμβαση – όσο κι αν ακούγεται αρκούντως αιρετική η λέξη. […] η Ικεσία στρέφεται προς τους θεούς και οι επικλήσεις αρχίζουν αδικαιολόγητα να καλπάζουν. Ίσως τότε όλα να θυμίζουν ανατροπή (σ.65).

Και ξεκινά με την  παρατήρηση, αυτή την ευεργετική αρχή της σκέψης άρα και της κάθε γραφής. Το δηλώνει άλλωστε: ζω μέσω της παρατήρησης (σ.43). Σκηνικά και εικόνες τραβούν την προσοχή του, του επιτρέπουν να δει πίσω από την επιφάνεια· έτσι αρχίζει η επεξεργασία του υλικού με την αρωγή των βιωματικών προσλήψεων, ώστε να εξαχθεί το νόημα, να μη διαφύγει ούτε κουκκίδα από την ουσία των πραγμάτων.  Στο μεσαίο μέρος της συλλογής, το έξοχο Sepia, μέσα από καταιγισμό εικόνων, μέσα από επεξεργασμένες μνήμες, τα κείμενα αποκτούν τον βαθύ ενιαίο χρωματισμό της παλαίωσης· η φυγή προς τα πίσω καταλήγει να δώσει τον έρωτα, την ανθρώπινη ουτοπία της συνύπαρξης, το αβίωτο της ζωής τελικά, αλλά και τον σκοπό της συγγραφικής κατάθεσης: […] γνωρίζεις καλά, ό,τι από ειπωμένο γίνεται γραμμένο αποκτά ισχύ, προάγει το έδαφος σε έδαφος πολύτιμο (σ.53). Εδώ ακριβώς εντοπίζεται και η αξία αυτών των κειμένων, που (ως προσωπική περιπέτεια) τολμούν να μοιραστούν. Και να σκεφθεί κανείς ότι πρόκειται για την πρώτη απόπειρα  να βγει προς τα έξω αυτή η ιδιαίτερη, αξιοπρόσεκτη γραφή ενός στην ουσία εικαστικού, όπως ορθά επισημαίνει προλογίζοντας ο Δημήτρης Φύσσας.

 

Αποσπάσματα:

 

[…] Η κουρτίνα. Θα προτιμούσα να σας πω ότι προσθέτει χρώμα, υφή και ευχάριστη ατμόσφαιρα, όμως δεν θα σας έλεγα την αλήθεια. Καφεκίτρινη η απόχρωσή της, συγγενής προς το μπεζ, δίχως μοτίβα. Σκεπάζει επαρκώς το παράθυρο και ακουμπά έως κάτω το πάτωμα. Δεν θέλω να φανταστώ τι θα συνέβαινε εάν ο θάνατος με έβρισκε με την πλάτη ν’ ακουμπά απάνω της: θα έπεφτε κάτω το τραπέζι το οποίο βρίσκεται μπρος στο παράθυρο. Θα μπορούσα ίσως να την τραβήξω, όταν θα πέφτω για πρώτη και τελευταία φορά, και βεβαίως ίσως ακόμα η κουρτίνα κατορθώσει να σκεπάσει το πεσμένο μου σώμα. (ΑΙΜΟΡΡΑΓΩ, Βραδινές διατάξεις, σ. 31-32).

 

Μακάρι να γνώριζα νωρίτερα τη γοητεία της διάλυσης, της ανασύνταξης και τις όποιες μαγικές απειλές που κρύβουν οι γραπτοί στίχοι. Τώρα, τα χρόνια εμφανίζουν επάνω μου αμέτρητα στρώματα σκουριάς, νιώθω σαν εκείνα τα παλαιά όπλα βουτηγμένα σε σκόνη συντήρησης, όπλο άοπλο πολεμικού μουσείου. Εξ ου κι ο αιώνιός μου δισταγμός. (ΕΙΣΑΓΩΓΗ, Sepia, σ. 53).

 

 

 Διώνη Δημητριάδου