Η Χριστίνα Λιναρδάκη γράφει για την ποιητική συλλογή "Ο Ευτυχισμένος Σίσυφος" της Διώνης Δημητριάδου ΑΩ εκδόσεις Η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Vakxikon.gr

Η Χριστίνα Λιναρδάκη γράφει

για την ποιητική συλλογή

"Ο Ευτυχισμένος Σίσυφος"

της Διώνης Δημητριάδου

ΑΩ εκδόσεις

Η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Vakxikon.gr

https://www.vakxikon.gr/dhmhtriadoy-review/

οι στίχοι μου να σέρνονται στο χώμα

προτιμούν

αρνούμενοι να συνταχθούν με ψεύτικο λυγμό

Πώς μπορεί η ακατάπαυστη επανάληψη μιας όλο μόχθου και μάταιης πράξης να φέρει την ευτυχία; Ή μήπως, όταν ο Καμύ έγραφε τη φράση «πρέπει να φανταστούμε τον Σίσυφο ευτυχισμένο» –εκείνη στην οποία στάθηκε η Δημητριάδου και εμπνεύστηκε τον τίτλο της συλλογής της–, ήθελε απλώς να μιλήσει για το παράδοξο της ύπαρξης και την κατίσχυση της ζωής με κάθε κόστος, έναντι του θανάτου;

Η ζωή σαν μια σειρά από επαναλαμβανόμενες πράξεις, όταν ο χρόνος περνά και το ποιητικό υποκείμενο την αναστοχάζεται, μπορεί να γίνει ο καμβάς για σκέψεις σχετικές με τη φθορά, τη μοναξιά («ξαποστάσαμε σφιχτά ακουμπώντας/ τις εκατό χιλιάδες μοναξιές μας»), τη θλίψη, την απόγνωση και τον χρόνο που φεύγει και χάνεται, σκέψεις που ολοένα επανέρχονται στα ποιήματα του βιβλίου. Από την άλλη, είναι αναζωογονητικό να υπάρχουν αντιστροφές των μύθων – μάλιστα, το βιβλίο της Διώνης ξεκινά με μια τέτοια αντιστροφή: οι δράκοι «φοβούνται οι ίδιοι πιο πολύ» από τα παιδιά. Γιατί, λοιπόν, να μη φανταστούμε ότι κι ο Σίσυφος ήταν ευτυχισμένος;

Το βιβλίο διαρθρώνεται σε πέντε άτυπες ενότητες, τις οποίες διαχωρίζουν αφηγηματικά μέρη με πλάγια γράμματα. Τα ποιήματα, άτιτλα, μοιάζουν να πλέουν ανεμπόδιστα στις σελίδες δίνοντας την αίσθηση του συνεχούς. Κάποιες φράσεις, που μοιάζουν σαν τίτλοι, σε ορισμένα ποιήματα – ακριβώς επειδή γράφονται επίσης με πλάγια γράμματα – παραπέμπουν στα διαχωριστικά των ενοτήτων και λειτουργούν περισσότερο ως σχόλια παρά ως τίτλοι. Ως σχόλια λειτουργούν και οι παρενθέσεις στο ποίημα που ξεκινά «στερέωσε το καπέλο του» (σελίδα 17). Το συγκεκριμένο ποίημα συνέχουν μάλιστα απροκάλυπτα δύο φωνές: εκείνη του ποιητικού υποκειμένου και εκείνη των σχολίων μέσα στις παρενθέσεις, σε έναν ενδιαφέροντα διάλογο που συνείρει τις εσωτερικές συνομιλίες με τον εαυτό μας.

Η διάθεση της συλλογής είναι στοχαστική και δεν λείπουν οι φιλοσοφικές προεκτάσεις, όπως δεν λείπουν και οι αναφορές σε νεότερους και αρχαίους συγγραφείς, π.χ. στον Ηρόδοτος και τον Ηράκλειτο («των άλλων τα γραφτά/ πάντα εκεί/ πάντα αξημέρωτα/ να μπαίνουν και να βγαίνουν/ στ’ ανείπωτα δικά μου»). Σημαντικός θεματικός άξονας είναι η μνήμη, η οποία ενισχύεται από τον φόβο της απώλειάς της («κρατήσου μακριά απ’ το παράθυρο/ έξω φυσά και θα σκορπίσουν όλα»). Η μνήμη δεν είναι μόνο εγκεφαλική λειτουργία, ακόμη και το σώμα τη διαθέτει («μόνο το σώμα/ από συνήθεια παλιά/ κράταγε ακόμα μια αναλαμπή/ γύρω από ανύπαρκτη φωτιά»). Από την άλλη, το σώμα είναι πιο επιρρεπές στη φθορά, αφού μπορεί πιο εύκολα να διαψευστεί:

σώμα

του ελάχιστου σημαντικού

της ηχηρής σιωπής

των εύφλεκτων υγρών

στην αποσύνθεση των υλικών

παρατημένο

Η απώλεια ή η απουσία της νεότητας (των φίλων, του χρόνου,...) πληγώνει βαθιά το ποιητικό υποκείμενο, όπως άλλωστε και ο ίδιος ο έρωτας που αντιδιαστέλλεται με την αγάπη:

με μαλακό μολύβι

να γλιστράει στο χαρτί

γράφονται ποιήματα αγάπης

το άλλο το σκληρό του έρωτα

ζητάει κοφτερή ακίδα

βίαια να πέφτει

να χαράζει τις σελίδες

κι όταν κουρέλι γίνει το χαρτί

να γράφει πάνω σου

κατάσαρκα

Η ψυχική ένταση που διέπει τη συλλογή είναι ανάγλυφη σε όλα τα ποιήματα, τη δηλώνει άλλωστε ευθαρσώς η ποιήτρια: «όταν ακούς ψιθύρισμα του στίχου/ είναι γιατί η λάμα βρήκε στόχο». Μια τέτοια συλλογή δεν μπορεί παρά να βρίσκει πάντα τον στόχο της στην καρδιά του αναγνώστη.

Χριστίνα Λιναρδάκη