Μια 'ανάγνωση' στην ποιητική συλλογή 

«Φλαμίνγκο»

της Ειρήνης Μαργαρίτη,

εκδόσεις Μελάνι

Η ποίηση του ελάχιστου, του απολύτως απαραίτητου, προκειμένου να λειτουργήσει η απόπειρα προσέγγισης του ποιητικού νοήματος αλλά και η απευθείας επικοινωνία με τον αναγνώστη. Αυτό ίσως και να θεωρείται επίτευγμα στα σύγχρονα ποιητικά πράγματα. Η ουσιαστική γραφή έρχεται να τοποθετήσει την αλήθεια της με λίγες κουβέντες, καθαρές, γήινες, ευθύβολες.

Η ποίηση της Ειρήνης Μαργαρίτη δεν μας παρουσιάζεται μόνο με τον λόγο αλλά και με τις σκηνές που ξετυλίγονται, σαν σε θεατρική παράσταση, μπροστά μας. Όταν διαβάζεις τον λόγο της, ταυτόχρονα βλέπεις μέσα στους στίχους της. Ίσως αυτός να ήταν αναπόφευκτος τρόπος γραφής για την ποιήτρια που αρχικά μας συστήθηκε ως ηθοποιός. Η θεατρικότητα που πηγάζει μέσα από τους στίχους της μετατρέπει τα ποιήματά της σε λιτά δρώμενα, που αφήνουν τον αναγνώστη να συνεχίσει τη ‘σκέψη’ τους, να προβληματιστεί με το νόημά τους, να ταυτιστεί με τον άνθρωπο που υποδύεται τους ποιητικούς ρόλους.

«…

Ένα καναρίνι απέναντι

Είναι μόνο

Στο κίτρινο κλουβί του

Το ζηλεύω

Η κυρία από το κάτω διαμέρισμα δεν θα ‘ρθει ποτέ

να με μαλώσει

Ακούω πόρτες και τινάζομαι

Το τηλέφωνό μου έχει να χτυπήσει δέκα αιώνες…»

Η στιχουργική της, λιτή κι αυτή, με κοφτές φράσεις, διακόπτει στίχο τον στίχο, σαν ‘για να πάρει τις ανάσες του’ ο υποκριτής του δρώμενου, εν προκειμένω και ο αναγνώστης, δίνοντας έτσι ακόμη περισσότερο την αίσθηση του θεατρικού λόγου. Θυμίζει κάποιες στιγμές τον Jacques Prévert και το “Déjeuner du matin”

«…

Ανοίγει το συρτάρι.

Ποιος ξέρει τι θα βγει κι από κει μέσα

Πάντως ακούω θόρυβο σακούλας

Κι ανακατεύω.

Είναι στολισμένο το δωμάτιο.

Νερά τρέχουν παντού!

Πληκτρολογώ

τον αριθμό της θάλασσας.

(Family)

Ας μη μας ξεγελά το ροζ-παλ χρώμα του βιβλίου. Η ποίηση εδώ είναι σκληρή στο βάθος της, μόλις επιχειρήσεις να διεισδύσεις στον κόσμο της.

«..

Χρόνια πολλά μικρό κορίτσι

Αν δεν μεγαλώσεις

Πέθανες»

(Πάρτι γενεθλίων)

Και το αέρινο σκίτσο του φλαμίνγκο στο εξώφυλλο μοιάζει να πατάει πάνω στους στίχους ίσα για να τους υπογραμμίσει.

«Τη λέγαν Μίλλυ

Και ζούσε μέσα σε ένα αεροπλάνο

Πολλά χρόνια

Μισή φλαμίνγκο μισή άνθρωπος

Ροζ από την κορφή ως τα νύχια…»

Τίποτε δεν είναι τόσο απλό όσο φαίνεται. Η ποίηση αυτό υπαινίσσεται, ακόμη και στη πιο λιτή μορφή της.

Το λεξιλόγιό της αντλημένο από μια πεζή καθημερινότητα, αφήνει το νόημα να κινηθεί με τη δική του πια δυναμική, με τη βοήθεια των συνειρμών που αναδύονται.

«Οι μικρές ζωές που ζούμε

Αυτό είναι το σημαντικό…»

Κι εκεί, όμως, που ο στίχος ξεδιπλώνεται σε πιο ασαφή και αλληγορικά τοπία,

«…

Ήθελα μια βροχή

Και τα μάτια σου

Να πέσουν μέσα στο σκοτάδι μου

Μα είχε τόσο φως!»

η ποίησή της βρίσκει την ισορροπία ανάμεσα στο καθημερινό και στο ονειρικό και με μια λέξη προσγειώνει στα γνώριμα και απτά.

«…

Μεταξουργείο

Το τρένο φεύγει

Εγώ γράφω

Σταθμός Λαρίσης θυμήθηκα πως είναι κάποια τρένα

Που έρχονται και φεύγουν

Αλλιώτικα

Αλλά δεν με πάνε σπίτι μου

Είναι αυτά για να μας ταξιδεύουν…»

(Σιελ)

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτή η πρώτη ποιητική συλλογή της Ειρήνης Μαργαρίτη χαρακτηρίζεται από τη ζωντάνια, που συνταιριάζει οπωσδήποτε με την ηλικία της ποιήτριας. Ωστόσο, διακρίνεται και μια σκιά μοναξιάς μέσα στην πεζότητα των λέξεων, ίσως όχι απολύτως βιωμένη. Περισσότερο σαν μια υποψία για το μέλλον που έρχεται, κα που η ποιητική ματιά το συλλαμβάνει, προώρως θα λέγαμε.

«Δεν ξέρω γιατί αλλά όταν πεθαίνουν οι άνθρωποι

Είναι σαν να πεθαίνουν μέσα μου οι επαναστάσεις»

«Λίγες φορές πριν

Είναι παιδί

Παιδί

Κρυμμένο στο κρεβάτι του που παίζει

Σκιές στον τοίχο με τα χέρια του

…παίζει

Μετά νομίζει πως είναι αληθινές»

Είναι ενδιαφέρον να βλέπουμε την έκφραση κάποιων εκπροσώπων αυτής της γενιάς των ποιητών, που πειραματίζονται σε νέες φόρμες, πατώντας φυσικά σε διακριτούς παλαιότερους. Όσο ορατά είναι αυτά τα σημάδια που φέρουν από τα μεγάλα ρεύματα της λογοτεχνίας, άλλο τόσο ελπιδοφόρο είναι το βήμα υπέρβασης που αποπειρώνται. Είναι περισσότερο αυτό που μας κάνει να ελπίζουμε για το μέλλον της ποίησης. Η Ειρήνη Μαργαρίτη καταθέτει ακριβώς σ’ αυτή τη νέα προοπτική τη δική της ποιητική γραφή.

Διώνη Δημητριάδου