Αποθησαυρισμένα Μαρία Δαλαμήτρου ΑΩ εκδόσεις η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 5ΟΟ ΛΕΞΕΙΣ

 

Αποθησαυρισμένα

Μαρία Δαλαμήτρου

 ΑΩ εκδόσεις

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal 

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 5ΟΟ ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ: Μια ποιητική αναμέτρηση με τον θάνατο • Fractal (fractalart.gr)

 

Μια ποιητική αναμέτρηση με τον θάνατο

 

Ένα κεφάλι, ναι, / και δίπλα ένα σώμα, / και όμως τ’ ανακαλυφθέντα / δεν μοιάζουν να ενώνονται / σε ένα εύσχημο όλον / και είναι η ασυνταξία τους / η μόνη τόσο συνεπής / ζωής εκδήλωση στον βράχο / επί του οποίου στέκεσαι / και ακέραιος εσύ αναρωτιέσαι /  τι να τα κάνεις τα ευρήματα […] («Βαλαντώνω»). Αφορμή μπορεί να είναι η Κέρος και τα θραύσματα ειδωλίων που βρέθηκαν, απομεινάρια ταφικής τελετουργίας· κάθε φορά, άλλωστε, η ποίηση αναζητά την αφορμή της, ένα εύσχημο άλλοθι για να κατορθώσει να πει όσα αλλιώς κρυμμένα θα μείνουν. Κι όταν λειτουργεί αυτό το πρόσχημα, τότε το ποίημα ανοίγει το σώμα του (λέξεις, κώδικες) στην όποια πρόσφορη ανάγνωση – μοναδικό αυτό και η αφορμή του, ωστόσο πολλαπλές οι ερμηνείες του. Η Μαρία Δαλαμήτρου δεν τις φοβάται τις λέξεις, τις δένει στο ποιητικό άρμα και με αυτές δομεί το όλον· γιατί αυτή η πρόσφατη συλλογή της είναι περισσότερο μια ενιαία ποιητική σύνθεση με 48 (διπλά τα 24 γράμματα της αλφαβήτου) κομμάτια/ποιήματα, μια σοφή αντίστιξη στα fragmenta που έρχονται από τα αρχαία χρόνια, καλύτερα μια ποιητική απόπειρα να αποτυπωθεί ο πανάρχαιος πόνος και η αδυναμία της θνητότητας απέναντι στο μυστήριο της ύπαρξης, στην άφευκτη ζεύξη ζωής και μη-ζωής. Και η γλώσσα εδώ τιθασεύεται, όσο γίνεται, όμως διατηρεί τη δική της αυτονομία περιγελώντας την ανθρώπινη οίηση της αυθεντίας και δημιουργώντας το προσωπικό της τοπίο, ατίθασο, εφευρετικό, θρασύ και τολμηρό. Παίρνοντας τη σάρκα από την άλλη γλώσσα – κώδικας και όργανο ένα και το αυτό πλέον:  […] εγκάθετα, ατελείωτα, απέραντα, απείθαρχα, φλεγόμενη, ηδυπαθώς // που εισέρχεται η γλώσσα σου απόψε. («Γλώσσα»).

Καθόλου τυχαία, φυσικά, η εισχώρηση του έρωτα εν μέσω τοπίου θανατερού· δύο όψεις κι αυτές που τείνουν να ενωθούν κάθε που νομίζεις πως όλα τα ορίζεις, ενώ αθέατες συνδέσεις λειτουργούν υποδόρια συστρέφοντας το φως ώσπου να βρει σκοτάδι, καταργώντας το ιδιόκτητο και απόλυτο του έρωτα: Έρωτας είναι  να ξεχνάς τα δήθεν κεκτημένα / να τα χαζεύεις σαν ποτέ να μην τα ’χεις περάσει. («Κερκόπορτα»). Κι αν όλα δένουν μεταξύ τους και συστεγάζονται κάτω από την ίδια ποιητική ιδέα (αυτή ποτέ δεν σταματά να πηγαινοέρχεται – το έχει πει και ο καβαφικός «Δαρείος»), μια εικόνα ξεπηδά αίφνης για να δώσει το αναγνωστικό νήμα, τον μίτο (πανάρχαιος κι αυτός) και να διαβαστούν όλα  τα ποιήματα μεμιάς: Γιατί χορεύει ακίνητος στην άκρη μας μπάλας; […] Τα μεθυσμένα ποιήματα φωνάζουν τα ξεμέθυστα, κι όλα μαζί / στην κάβα σου, η φετινή σοδειά, η ποίηση, τρελός που ήπιε, / ορκίζεται / πως δε / θα ξαναπιεί. («Τρελός»). Η Δαλαμήτρου αποθησαυρίζει όσα αξίζει να ειπωθούν ανασκάπτοντας τα απομεινάρια της ζωής και του θανάτου αντάμα, ακροβατεί πάνω σε μία μπάλα που περιστρέφεται (δεν πέφτει, διασώζεται) με τη θρασύτητα (ευτυχώς) του ποιητικού λόγου που υπερβαίνει τα λογικά σχήματα, εισχωρεί ευθαρσώς σε όλα τα αθέατα και «προτείνει» να τα δούμε αλλιώς:

Εάν ζωγραφίσεις ή γράψεις κάτι ακατάληπτο. Εάν ρουφήξεις τις ντομάτες γυμνή. Εάν τρέξεις γρηγορότερα. Εάν φυτέψεις στο κεφάλι σου ξινόμαυρο. Εάν συμπεριλάβεις μία απίθανη κατάσταση μέσα στο πρωινό σου. Εάν συνάψεις σχέση με μπαλκόνι. Εάν αρχίσεις το τραγούδι δυνατά. Εάν πέσει πάνω σου αυτός. Εάν εκτείνεις τα χέρια περισσότερο από το μέγιστό τους μήκος. Εάν πετάξεις πάνω σε σαφράν. Εάν φορέσεις στο κεφάλι ένα καπέλο δύο μέτρα. Η συναίνεσή σου σε συνθήκες που σε δοκιμάζουν, έστω, για παράδειγμα, να σκύψεις και να γράψεις με τη γλώσσα στο χαρτί, καθιστά δυνατή την ύπαρξη μίας περιοχής που θα σε ξετινάξει. Θα σε στείλει. Κι αυτό θα σου αρέσει. («Ωκεανία»).Ατίθασο ποιητικό τοπίο, λόγος δυνατός να μετουσιωθεί σε πολλαπλές ερμηνείες (το «μακάρι» της ποίησης). Ο καταληκτικός ποιητικός λόγος σαφής: […] δες εντυπώσεις σ’ ένα βότσαλο / εγχάρακτες, τραύμα με χρώμα στρογγυλό, / πες πού το βρήκες. // Ξέρεις μπορεί / μια μέρα ένα βότσαλο να σε χτυπήσει στο κεφάλι απροσδόκητα // κι η ποίηση να σε καλωσορίσει. («Ωστόσο»). Κι αν γίνει αυτό (όπως συμβαίνει εδώ), τότε ο ποιητικός κόσμος ανοίγει την πόρτα του, το θαύμα συντελείται.  Ποιος είπε ότι η ποίηση δεν είναι απλή;

Με σχέδια του ζωγράφου Βαγγέλη Τζερμιά, με τη φροντίδα των ΑΩ εκδόσεων, μία από τις καλύτερες ποιητικές καταθέσεις.

 

 Διώνη Δημητριάδου