Ο δικός μας πόθος Carolin Emcke μετάφραση: Δημήτρης Δημοκίδης εκδόσεις Πόλις η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

 

Ο δικός μας πόθος

Carolin Emcke

μετάφραση: Δημήτρης Δημοκίδης

 εκδόσεις Πόλις

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal 

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ: Η «κανονικότητα» είναι προσωπική υπόθεση • Fractal (fractalart.gr)

 

Η «κανονικότητα» είναι προσωπική υπόθεση

 

Με μια συγκλονιστική γραφή η δημοσιογράφος και ακτιβίστρια Carolin Emcke, διατυπώνει τη θεωρητική όσο και βιωματική θέση της για τη σεξουαλική ταυτότητα ως μια απολύτως προσωπική υπόθεση βασισμένη στην ελευθερία του αυτοπροσδιορισμού, πέρα από την όποια επιβεβλημένη κανονικότητα όπως την επιθυμούν οι όμοιοι και πολυπληθείς. Έχοντας ανακαλύψει η ίδια το αληθινό της πρόσωπο μέσα από τις ομοφυλοφιλικές της σχέσεις κατά την τρίτη δεκαετία της ζωής της, πρόσθεσε στην προσωπικότητά της αυτό το σεξουαλικό στοιχείο δίπλα στα υπόλοιπα χαρακτηριστικά της δυναμικής της προσωπικότητας, δηλώνοντας πως είναι ομοφυλόφιλη αλλά όχι μόνο αυτό. Έτσι καταξιώθηκε για τις ποικίλες δραστηριότητές της χωρίς να επιτρέψει να την ξεχωρίζουν για τη σεξουαλική της προτίμηση. Αυτό, άλλωστε, είναι και το θεμέλιο πάνω στο οποίο δομείται η θέση της συνολικά για τις διαφορετικότητες, τις κανονικότητες και τις επιλογές. Η κάθε μία διαφορετικότητα, κατά την Emcke, καταξιώνεται ως κανονικότητα, εφόσον εκκινεί από το γνήσιο πάθος και την ελεύθερη προσωπική επιλογή.

Η αμεσότητα της γραφής της αποτελεί καίριο χαρακτηριστικό, καθώς αφηγείται τη ζωή της επιλέγοντας γεγονότα από την εφηβεία της και μετά, με τις ενοχές (ξεχωριστή η παρουσία του συνομήλικού της Ντάνιελ, που δεν τα κατάφερε να διασωθεί εν μέσω ρατσισμού και ομοφοβίας)  και τις αποκαλύψεις, τις εμπειρίες της από χώρες που η ομοφυλοφιλία θεωρείται έγκλημα και διώκεται, την κατανόηση για όποιον δεν μπορεί να υπερβεί τα όρια της κουλτούρας του για να εννοήσει το δικαίωμα στη διαφορετικότητα, ταυτόχρονα την καταδίκη όσων συνειδητά ασπάζονται τις ρατσιστικές και φασιστικές ιδέες καθορίζοντας τη στρεβλή αντίληψη για την κανονικότητα. Κανονικός είναι ο καθένας, ορίζοντας ο ίδιος τους κανόνες της ζωής του. Κάτω από αυτό το πρίσμα, το βιβλίο της Emcke δεν αποτελεί μόνο μια δική της προσωπική καταγραφή αλλά μια τρυφερή (και όχι κανονιστική) υπόδειξη για τον καθένα μας. Ο εύστοχος τίτλος (Ο δικός μας πόθος) αυτό δηλώνει, με το πρώτο πληθυντικό να αφορά το κάθε «εγώ» και τον δικό του πόθο, με όποια ταυτότητα και αν καθορίζεται. Η κανονικότητα είναι προσωπική υπόθεση. Αν, όπως είναι φυσικό, η αμφισβήτηση των καθιερωμένων αντιλήψεων (βαθιά στερεωμένων στις συμβατικές κοινωνίες) ξεκινάει από μια προσωπική διαφοροποίηση που τοποθετεί το άτομο αίφνης εκτός των συμφωνημένων ανεκτών ορίων, καθόλου αυτό δεν αποτρέπει την θεωρητική ταύτιση κάθε ελεύθερου ανθρώπου με τις θέσεις που εδώ διατυπώνονται.

Αξίζει μια παρατήρηση: η γραφή αυτή δεν θα μπορούσε να έχει αυτή τη μορφή, αν πίσω της δεν είχε μια ισχυρή προσωπικότητα, σίγουρη για τις θέσεις της. Δεν θυμάμαι  καμία σχετική αποκαλυπτική γραφή που να μην κρύβει πίσω από την επιφανειακή της άνεση μια δόση ενδόμυχης απελπισίας (ακόμη κι αν εκφράζεται με προκλητική εχθρότητα απέναντι σε όσους αποστρέφονται τις διαφοροποιούμενες από τον κανόνα σεξουαλικές ταυτότητες. Η Emcke δεν δηλώνει απλώς σίγουρη για την επιλογή της αλλά διεκδικεί ίσοις όροις ό,τι η στερεότυπη κανονικότητα ορίζει. Δεν μιλάει για να αποδείξει τίποτα, ίσα ίσα διακηρύσσει την αυτονόητη ισότητα που δεν έχει ανάγκη από καμία επιχειρηματολογία. Αυτό είναι και το πλέον αξιοπρόσεκτο στη γραφή της (σε άψογη απόδοση από τον μεταφραστή Δημήτρη Δημοκίδη), που διακρίνει το βιβλίο της από άλλα εξομολογητικά, αυτοβιογραφικά, παρεμφερή ως προς το θέμα. Ένα βιβλίο θεωρητικό όσο και βιωματικό που μας αφορά όλους.

 

Αποσπάσματα

 

Ο μύθος του αυθεντικού, τον οποίο καλοπροαίρετα ανέπτυξαν ορισμένοι, αποδεικνύεται παγίδα, καθώς ακυρώνει την πολυσημία του βλέμματος και συρρικνώνει την ποικιλομορφία στο εσωτερικό όλων των ταυτοτήτων στη μία και μοναδική, «γνήσια», «αληθινή» μορφή, η οποία μας περιορίζει ασφυκτικά. (σ. 206)

 

Τη στιγμή που ο Γκλεν Γκουλντ διαμαρτυρόταν ότι η φούγκα «δεν αποτελεί φόρμα ως τέτοια, όπως αποτελεί φόρμα η σονάτα (ή η βασική φράση μιας σονάτας)», ακριβώς αυτό έδειχνε να είναι το πλεονέκτημά της, ένα υπόδειγμα για ό,τι ήθελα να σημαίνει για μένα ο πόθος, να είναι δηλαδή μάλλον «μια προτροπή για την ανακάλυψη της φόρμας». (σ. 142)

 

Δεν είμαστε μόνο αυτό που θέλουμε να είμαστε. Είμαστε κι αυτό που οι άλλοι μας κάνουν να είμαστε. (σ. 101)

 

Διώνη Δημητριάδου