Γιώργος Δουατζής Απάνθισμα (1976-2018) επιλογή: Γιώργος Ρούσκας εκδόσεις Στίξις η πρώτη δημοσίευση στο Vakxikon.gr

Γιώργος Δουατζής

Απάνθισμα

(1976-2018)

επιλογή: Γιώργος Ρούσκας

εκδόσεις Στίξις

η πρώτη δημοσίευση στο Vakxikon.gr

https://www.vakxikon.gr/douatzis-kritikh/

Ο ποιητής (και για την περίσταση ανθολόγος) Γιώργος Ρούσκας στον πρόλογο του  βιβλίου, εξηγώντας το δύσκολο έργο της ανθολόγησης από το ποιητικό έργο του Γιώργου Δουατζή (42 χρόνια ενασχόλησης με την ποίηση), παρομοιάζει το απάνθισμα με μια προσεκτική συλλογή ώριμων μήλων, που το καθένα σε προκαλεί να το κόψεις και να το γευτείς ή να το προσφέρεις. Η διάθεσή σου, η συναισθηματική σου κατάσταση αλλά και πολλοί άλλοι αστάθμητοι παράγοντες επηρεάζουν την επιλογή σου – κάθε φορά η ομορφιά σε προκαλεί με διαφορετικό τρόπο, ωστόσο πρέπει να γεμίσεις το καλάθι σου μόνο με κάποια από αυτά. Έτσι, κορφολογεί από εννέα ποιητικές συλλογές τους στίχους που μπορούν να πουν, αποκομμένοι από το υπόλοιπο ποίημα,  κάτι ολοκληρωμένο από μόνοι τους· να μπορείς να γευτείς από το ελάχιστο δικό τους δείγμα όλο το ποιητικό σώμα.

Προσπάθησα να επιτύχω κάθε επιλογή, φέρουσα στο ακέραιο την προσωπική μου ευθύνη, να μπορεί να στέκεται αυτόνομα, χωρίς τη βοήθεια των στίχων που είχαν προηγηθεί ή ακολουθούσαν στο ποίημα. Κάθε  πολύτιμο ορυκτό που ανέσυρα από το ποιητικό είναι του Γιώργου Δουατζή, να έχει να πει από μόνο του κάτι ολοκληρωμένο. Να επιτελεί, εν ολίγοις, αυτό που κάνει ένα λευτερωμένο από δεσμεύσεις στίχων, αριθμών και συλλαβών χαϊκού: να ενεργοποιεί την Ποίηση, εντός του αναγνώστη.

Διαβάζοντας το απάνθισμα της ποίησης του Γιώργου Δουατζή νιώθεις να έχεις μπροστά σου μια ποιητική πορεία γεμάτη από προσκλήσεις αναγνωστικές (πάντοτε πιθυμητή συνθήκη η συμμετοχή του αναγνώστη), αλλά και πλήρη από προκλήσεις για τη σκέψη – έτσι όπως μόνον η καλή ποίηση μπορεί να καυχηθεί πως το κατορθώνει. Ο αναγνώστης εισχωρεί και επιλέγει (όχι κατ’ ανάγκη ακολουθώντας τη σειρά του ανθολόγου) ποιος στίχος θα κρούσει τον εσώτερο κόσμο του, με ποια σκέψη του ποιητή θα περιπλανηθεί στα δικά του μονοπάτια. Γιατί είναι αλήθεια πως διαβάζοντας ποίηση, στην ουσία τον εαυτό σου ερευνάς και αποκαλύπτεις. Ο ανθολόγος, ωστόσο, ακολουθεί την αντίστροφη χρονολογική σειρά παρουσιάζοντας πρώτες τις πιο πρόσφατες συλλογές του ποιητή καταλήγοντας στο μακρινό 1976 για να συναντηθεί με τα πρώτα ποιήματα που είδαν το φως της έκδοσης και σηματοδότησαν την αρχή μιας μακράς, έξοχης διαδρομής. Αν ο αναγνώστης ξεκινήσει από το τέλος του βιβλίου, θα εκτιμήσει τον τρόπο που η ίδια η ζωή έσκαψε τη δική της πορεία μέσα στην ποίηση, κατά την αναπόφευκτη λειτουργία του συγγραφικού έργου να αποτυπώνει κάθε φορά τα βιώματα του δημιουργού, να τα διαμορφώνει και να τα διαφοροποιεί αναλόγως, να τα επιστρέφει πιο πλούσια πλέον με αποξεχασμένη τη θνητή τους αφορμή· μαγική η διαδρομή της λογοτεχνίας έτσι κι αλλιώς.

Έτσι, μόνος

τραβάω την καμπύλη μου

με αλήθεια την ελπίδα του αύριο (Γραφτά,1976)

Να ήξερες με πόσο

λίγη αγάπη

θα άλλαζε ο κόσμος… (Πατρίδα των καιρών, 2010)

Γέμισε, βλέπεις, η γη σωτήρες, αυταπάτες, και χάθηκαν

οι κρυψώνες μας (Τα κάτοπτρα, 2017)

Παρατηρεί, όμως, και την επιστροφή του ποιητή σε οικεία μοτίβα που μοιάζει να μην έχουν εξαντληθεί μέσα στα χρόνια, όσο κι αν έχουν μεταποιήσει βιωματικά το φορτίο τους αναπόφευκτα σε πιο βαρύ. Ο χαμηλόφωνος τόνος,  κοινός κι αυτός παντού ως σταθερή επιλογή, αφήνει το νόημα να ηχήσει σθεναρά  και να μη χαθεί μέσα από ανούσιες μεγαλόστομες κραυγές. Η γεύση της απώλειας, το παντοδύναμο ερωτικό στοιχείο διάχυτο στους στίχους του, η βίωση των χρονικών διαστημάτων που γράφουν πάνω του, η ευαισθησία για τα κοινωνικά προβλήματα, η πολιτική σκέψη με διακριτή ενάργεια και ευστοχία, η συνομιλία με το ποίημα ως ίσο προς ίσο – ο ποιητής και το έργο του σε μια διαρκή μέθεξη.

Όσες φορές και να πενθήσεις την απώλεια

πάντα θα είναι η πρώτη σου φορά (Πατρίδα των καιρών, 2010)

αλίμονο σε κείνους που δεν γεύτηκαν ούτε τον μικρότερο στίχο

αγνοώντας ότι η Ποίηση χωράει όλες τις πληγές (Το κόκκινο κασκόλ, 2016)

Μα πώς κατάφερες να κοιμηθείς με τις εικόνες των

παιδιών που πέθαναν διψώντας; (Χρόνου σκιά, 2018)

Ο Γιώργος Ρούσκας επέλεξε (απάνθισε) στίχους του Γιώργου Δουατζή από διακόσια εξήντα τέσσερα ποιήματα των ποιητικών συλλογών Τα κάτοπτρα, Το κόκκινο κασκόλ, Σχεδίες, Σπονδές, Τα κόκκινα παπούτσια, Προς δέκα επιστολή-Τα ανεπίδοτα, Γραφτά και των ποιητικών συνθέσεων Χρόνου Σκιά και Πατρίδα των καιρών. Συμπληρώνει την έκδοση με μια πλήρη εργογραφία του Γιώργου Δουατζή. Ένα αξιόλογο έργο που τιμά και τον ανθολογούμενο ποιητή αλλά και τον ανθολόγο. Αξίζει μια μνεία για την αισθητική της έκδοσης. Λιτή και προσεγμένη (με τη ζωγραφιά του Μιχάλη Αμάραντου στο εξώφυλλο), δείχνει τον σεβασμό στον αναγνώστη αλλά και στο ποιητικό έργο, που αγαπά την ουσία μέσα στην απλότητα.

Διώνη Δημητριάδου