Λία Σιώμου, «Της ζωής και της αγάπης», Ποίηση 1995-2011, εκδ. Ελευθερουδάκη, Αθήνα 2022. Αναμνήσεις απ’ την πατρίδα Γράφει η Χρύσα Αλεξοπούλου Πρώτη Δημοσίευση 9/12/2023 ΠΕΡΙΟΔΙΚΌ FRACTAL

Λία Σιώμου

Της ζωής και της αγάπης

Ποίηση 1995-2011

εκδ. Ελευθερουδάκη

Αθήνα 2022

Αναμνήσεις απ’ την πατρίδα

Γράφει η Χρύσα Αλεξοπούλου

 Πρώτη Δημοσίευση   9/12/2023   περιοδικό Fractal

  

Η συγκεντρωτική αυτή έκδοση, που περιλαμβάνει επτά προγενέστερα δημοσιευμένες ποιητικές συλλογές -πνευματική παραγωγή δεκαέξι χρόνων- συνδυάζει εμπειρία και συναίσθημα, όπως δηλώνεται και από την επιλογή του τίτλου, Της ζωής και της αγάπης. Ελληνίδα της διασποράς η Λία Σιώμου συντηρεί  τις αναμνήσεις από την πατρίδα και επιτρέπει σε αυτές να τροφοδοτούν τη ζωή της, να απαλύνουν την αίσθηση της μοναξιάς στην αλλότρια γη και να θεραπεύουν την «πληγή», για την οποία η ίδια μιλάει στο προλογικό σημείωμα. Στο ίδιο σημείωμα εξηγεί και τον λόγο, για τον οποίο επέλεξε να γράφει ποίηση, καταθέτοντας ειλικρίνεια και ευαισθησία. Η Τέχνη για τη Λ.Σ. λειτουργεί ως παραμυθία και θερμαίνει τον πόθο του νόστου.

Στην πρώτη συλλογή, Σπουδή ονείρου (Γαβριηλίδης 2006), κυριαρχεί το πρώτο πρόσωπο γιατί υπερισχύουν οι προσωπικές αποτυπώσεις με αφορμή τη φύση και τις ποικίλες εμπειρίες του ποιητικού υποκειμένου. Συχνά επιλέγεται η καταγραφή να γίνει με μέτρο κι ομοιοκαταληξία, μάλλον από πίστη ότι έτσι υπηρετείται καλύτερα ο λυρισμός ή και από σεβασμό στην παραδοσιακή ποίηση. Βασικό χαρακτηριστικό της συλλογής, που εντοπίζεται και στις συλλογές που ακολουθούν, είναι, παράλληλα με τον λυρισμό, και η πηγαία έκφραση σκέψεων και συναισθημάτων.

Ακολουθεί η συλλογή Εν γη ερήμω (Γαβριηλίδης 2007) με συνθέσεις σε ποιητική φόρμα και σε πεζολογική μορφή, σαν να δοκιμάζει η ποιήτρια τις δυνατότητες και τις αντοχές του λόγου μπροστά σε όσα επιθυμεί η ίδια να εκφράσει. Συναντάμε άλλοτε ειρωνικό και άλλοτε καταγγελτικό ύφος, όπως στο « Περί θυμιάματος» (σ.80), διαψευσμένες προσδοκίες, απρόσμενες συναντήσεις, ζωές και φωνές που ανήκουν στο παρελθόν. Εντυπωσιάζει το πέρασμα από την αναλυτική στη σχεδόν επιγραμματική καταγραφή, όπως στο « Περί γλυπτικής» (σ. )

Αναμνήσεις.

                                                       Σμιλεύματα γλύπτου

                                                                 Στο μάρμαρο της ψυχής.

Σαν να διαβάζουμε έναν ακριβή ορισμό που δεν επιτρέπει αμφισβήτηση.

Περνώντας στη συλλογή Μαγιοστέφανο (Γαβριηλίδης 2009) παρακολουθούμε να εκτυλίσσονται σκηνές, να περιγράφονται εικόνες, για να υποστασιοποιηθούν και πάλι προσωπικά βιώματα. Η γραφή της Λίας Σιώμου είναι ιδιαίτερα προσωπική, ειλικρινής κατάθεση ψυχής, προσεκτική έκθεση νοός. Από την άποψη της μορφής, είναι έκδηλη η στόχευση ορισμένα ποιήματα να είναι πρόσφορα για μελοποίηση, όπως αποδεικνύει και η τύχη της σύνθεσης με τίτλο «Κείνα τα χρόνια» (σ.101). Μουσικότητα που προκύπτει από τις γλωσσικές και μετρικές επιλογές, ρίμες επιτρέπουν ή μάλλον διευκολύνουν τη μελοποίηση.

Η συλλογή «Attica» (Γαβριηλίδης 2014) έχει για σκηνικό ανάπτυξής της το περιβάλλον της Αττικής, φυσικό και πολιτιστικό, όπως ο τίτλος προοικονομεί. «Η ευωδιά της μακρινής πατρίδας» κατακλύζει την ποιήτρια, γίνεται παλμός, βασανιστική νοσταλγία και τελικά λυτρωτική έκφραση. Απλά αγριολούλουδα, η παπαρούνα, οι ανεμώνες, το χαμομήλι, αλλά και οι ελιές, τα πεύκα, τα στάχυα, τα αρωματικά φυτά     (θυμάρι, ρίγανη, δάφνη) δίνουν υπόσταση στον τόπο της νοσταλγίας. Ο έντονος και πηγαίος  λυρισμός, η οξύτατα ζωντανή  μνήμη σφραγίζουν τη συλλογή και δίνουν διεξόδους απελευθέρωσης των αποθεμάτων της μνήμης. Τοπόσημα και άνθρωποι « ζωντανεύουν» μέσα από τις γραμμές των στίχων και ταξιδεύουν «σε ξένα μέρη άπονα και παγωμένα». Όποιος γνωρίζει τον καημό της ξενιτιάς κατανοεί καλύτερα το περιεχόμενο αυτής της συλλογής. Στο δεύτερο μέρος της ίδιας συλλογής, με τον τίτλο Εις μνήμην ουτοπίας, είναι εντονότερο το στοιχείο της ενδοσκόπησης που αναπτύσσεται με εξομολογητικό ύφος και κάποιες φορές απαισιόδοξο. Πρόσωπα που άγγιξαν τη Λ.Σ., συναντήσεις που την πλούτισαν, αγαπητικές εμπειρίες βρίσκουν εδώ τον χώρο έκφρασής τους. 

 

Οι συλλογές Ερωδιού κατοικία και Αλκυονίδες κυκλοφορήθηκαν αμφότερες το 2000 από τις εκδόσεις Δωδώνη. Εμβαθύνουν στη θετική πλευρά δυσκολιών, όπως είναι η μοναξιά (σ.320) κι η προσμονή (σ.326), καταγράφουν εμπειρίες σε τόπους μακρινούς (Oregon Coast, Florida), ανακαλούν στιγμές. Παλεύει η δημιουργός με αναπολήσεις, προβληματισμούς,  εσωτερικούς αγώνες και αγωνίες, προσδοκίες, αγάπης και τρυφερότητας επιδιώξεις.

Ολοκληρώνοντας τις σκέψεις που είχαν αιτία  το Της ζωής και της αγάπης, θέλω να αφήσω τη Λία Σιώμου να τις κλείσει  επιγραμματικά  με τη δική της σφραγίδα που αποτυπώνει την τραγικότητα του ανθρώπου ως αποτέλεσμα και της ματαιότητας ύπαρξης κι έργων του, με δική μου ευχή όμως αυτή η τραγικότητα να δίνει συγχρόνως στην ποιήτρια υλικό να την υπερβαίνει

Εξ ορισμού η ουτοπία δεν έχει τόπο να σταθεί.

                            Απλώς, οι άνθρωποι στηρίζονται πάνω της.

 

* Η Χρύσα Ευστ. Αλεξοπούλου είναι Δρ. Κλασσικής Φιλολογίας-ποιήτρια