«Ελπιδοφόρος ήλιος» ποιητική συλλογή Φυλλίτσα – Αθηναΐς Αναπνιώτου εκδόσεις Πελασγός

«Ελπιδοφόρος ήλιος» ποιητική συλλογή

Φυλλίτσα – Αθηναΐς Αναπνιώτου

εκδόσεις Πελασγός

«Ο γραπτός λόγος έμμετρος ή πεζός προσφέρεται λυτρωτικά» θα μας προϊδεάσει στο οπισθόφυλλο η ποιήτρια Φυλλίτσα Αθηναΐς Αναπνιώτου, δείχνοντας έτσι και τον δρόμο της ανάγνωσης. Γιατί εδώ τα ποιήματα είναι φορτισμένα από σκέψεις και συναισθήματα που βρήκαν τη διέξοδο στο χαρτί. Και ο τρόπος ανάγνωσης που αναλογεί σε μια τέτοια ποιητική κατάθεση οφείλει να σεβαστεί τις αφορμές γραφής.

Σε κάποια από τα ποιήματα της συλλογής επιλέγεται ένας τόνος πιο υψηλός, ανεβάζοντας και το περιεχόμενο των στίχων σε ένα επίπεδο που απέχει από το γήινο και φθαρτό. Αρέσκεται το ποιητικό υποκείμενο σε εκφράσεις που με τον στόμφο τους, θα λέγαμε, περισσότερο υψιπετούν παρά πατούν στη γη.

«Άκουσε τον Άνεμο!

Μεταφέρει τις ψυχές

όλων των ζωντανών πλασμάτων,

στο φύσημά του

ένα κομματάκι από το κάθε τι.

Πού τελειώνω εγώ

και πού αρχίζεις εσύ;

Άκουσε τον Άνεμο!

Γιατί όλα είναι μέσα

Στην Ανάσα του Μεγάλου Ανέμου»

Οι έννοιες παίρνουν άλλη διάσταση από την καθημερινή αλλάζοντας το κοινό τους ένδυμα με το εξαιρετικό που αναδύεται μέσα από την ποιητική φαντασία. Έτσι οι στίχοι αυτών των ποιημάτων μοιάζει να ακολουθούν περισσότερο τις παλαιότερες φόρμες γραφής, αν μπορούμε να θέσουμε ανάλογα πλαίσια στην ποίηση. Σαν να μην αρκείται στον ρεαλιστικό τρόπο γραφής, σαν να επιλέγει τα πιο ψηλά διαζώματα. Ενδεχομένως μια τέτοια επιλογή να οδηγεί σε μια ποίηση που δεν βρίσκει πολλούς πια θιασώτες. Ποιος μπορεί, ωστόσο, να θέσει όρους και κανόνες στην ανάγνωση της λογοτεχνίας, πόσο περισσότερο στη ποίηση;

Εκεί που έχεις δεχθεί όμως αυτή τη συνθήκη και προχωράει η ανάγνωση, ανακαλύπτεις πολύ πιο αληθινούς στίχους που σε κάνουν να σταθείς πιο προσεκτικά. Γιατί φαίνεται η ποιήτρια να περπατά πια σε πιο θνητά μονοπάτια, επιλέγοντας τις κατάλληλες λέξεις προκειμένου να αναπτυχθεί ένας προβληματισμός ώριμος πάνω σε πραγματικά προβλήματα ζωής.

«Πραγματική δύναμη

η ικανότητα της απελευθέρωσης είναι

από κείνα που η έλλειψή τους

 άγχος μας προκαλεί,

σκληρά μας καταπιέζει

και δυστυχία μας προξενεί.

Πραγματική δύναμη

είν’ αυτό που ονομάζουν πολλοί

μη προσκόλληση».

Αυτή η προσέγγιση των πιο γήινων πραγμάτων δίνει και στίχους ιδιαίτερης ευαισθησίας

«Λατρεύω όταν λες τα πάντα!

Και λες τα πάντα,

όταν δεν μιλάς καθόλου…»

«Ονομάζοντας τα πράγματα

τα σώζω από την ανωνυμία

και σώζομαι».

Σκέφτομαι πως η πορεία της ποιήτριας μέσα από σκέψη και περισυλλογή, όπως εκμυστηρεύεται η ίδια («έμεινα αμέτρητες ώρες/ μόνη με τον εαυτό μου/ -σκέφτομαι-/ χαράς και λύπης στιγμές ανασκόπησης/ που μόνο εγώ γνωρίζω…») ήταν καθοριστική, ώστε να μπορεί να φιλοσοφεί μέσα από τους στίχους της αυτούς. Έτσι μας δίνει ώριμη ποίηση με στοχασμό που αγγίζει τον δοκιμιακό λόγο:

«Όσο πιο ψηλά πετάς

είτε με την φαντασία

είτε με την σκέψη,

αυτοί που δεν μπορούν

σαν εσένα να πετάξουν,

σε βλέπουν επίτηδες μικρό

σε χλευάζουν και σε κοροϊδεύουν.

Εσύ, από επάνω πάλι,

βλέπεις αυτούς μικρούς.

Η διαφορά είναι τεράστια,

γιατί τυφλωμένοι στην κακία τους

οι άνθρωποι αυτοί δεν κατανοούν

ότι εσύ πετάς

κι αυτοί απλά από κάτω

μόνο σε κοιτούν…

Κι επειδή είναι προσωπική

για τον καθένα επιλογή,

άρα, λοιπόν, κάθε στιγμή

πρέπει να διαλέγεις

ή τα παπούτσια ή τα φτερά».

Παίρνοντας, λοιπόν, αφορμή από αυτόν τον τελευταίο στίχο, λέω πως με τα ποιήματα αυτά η Φυλλίτσα Αθηναΐς Αναπνιώτου δείχνει τον ιδιαίτερο τρόπο που έχει να βλέπει τα πράγματα. Ο ένας περισσότερο, όπως είδαμε παραπάνω, υψηλός (κυρίως όταν την ελκύει η αρχαιότητα, απ’ όπου αντλεί συχνά τα θέματά της) αλλά και ο άλλος πιο στέρεος πάνω στη γη και πιο κοντά στα σύγχρονα προβλήματα. Μια μείξη ενδιαφέρουσα που μας δίνει την ευκαιρία να εκτιμήσουμε το ποιητικό της ταλέντο να ιχνηλατεί με τον στίχο της δύο τρόπους έκφρασης διαφορετικούς και να μας δίνει και στους δύο δυνατά δείγματα ποίησης.

Το ότι προτιμώ -κρίνοντάς την ως απότοκο ωριμότητας- την πιο πεζή (σε αντιδιαστολή με τη ρομαντική εκδοχή αυτή η πεζότητα) αναζήτησή της στα ποιητικά νοήματα, νομίζω ότι φάνηκε.  Ωστόσο δεν μπορώ να μην παραδεχθώ πως στίχοι όπως αυτοί εδώ

«Θεϊκέ, Εσύ Προμηθέα,

ξανακλέψε την φωτιά από τους θεούς

να βιώσουμε το δικό μας θεϊκό κομμάτι»

ανήκουν ως σύλληψη στον χώρο της πραγματικής ποίησης.

Δεν γνωρίζω στη συνέχεια (γιατί πιστεύω ότι θα συνεχίσει να εκφράζεται στιχουργικά) ποια ποιητική οδό θα προτιμήσει η ποιήτρια, όμως θεωρώ πως η ποιητική της πρόταση -με τη μία ή την άλλη εκδοχή- αξίζει την προσοχή μας. Ίσως η μεγαλύτερη αρετή της να είναι αυτή η αίσθηση που σου μένει ότι εδώ έχουμε μια ειλικρινή κατάθεση σκέψεων. Και αν δεχθούμε πως την ποίηση πρέπει να τη θεωρούμε μια πολύ σοβαρή υπόθεση, πρόκειται για ένα πλεονέκτημα σημαντικό.

Διώνη Δημητριάδου