ΝΕΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Διώνη Δημητριάδου Ο ΦΛΟΙΟΣ ΚΑΙ Ο ΧΥΜΟΣ Υπέργειες και Υπόγειες Προσεγγίσεις σε Λογοτεχνικούς Τόπους Πρόλογος: Ευσταθία Δήμου Εξώφυλλο: Φωτεινή Χαμιδιελή Εκδόσεις Κουκκίδα

 ΝΕΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ

Διώνη Δημητριάδου

 

Ο ΦΛΟΙΟΣ ΚΑΙ Ο ΧΥΜΟΣ

Υπέργειες και Υπόγειες Προσεγγίσεις

σε Λογοτεχνικούς Τόπους

 

Πρόλογος: Ευσταθία Δήμου

Εξώφυλλο: Φωτεινή Χαμιδιελή

Εκδόσεις Κουκκίδα

34 μελετήματα/προσεγγίσεις στο σύγχρονο λογοτεχνικό τοπίο, με αφορμή το συνολικό έργο Ελλήνων και Ελληνίδων δημιουργών:

Άρης Αλεξάνδρου, Δημήτρης Αρμάος, Γιάννης Βαρβέρης, Κώστας Βάρναλης, Σπύρος Λ. Βρεττός, Θοδωρής Γκόνης, Γιώργος Γώτης, Γιάννης Κοντός, Έλσα Κορνέτη, Θωμάς Κοροβίνης, Παναγιώτης Κουσαθανάς, Μαρία Κυρτζάκη, Ευτυχία-Αλεξάνδρα Λουκίδου, Κωνσταντίνος Χ. Λουκόπουλος, Γιώργος Μαρκόπουλος, Μάρκος Μέσκος, Τόλης Νικηφόρου, Ηρώ Νικοπούλου, Παυλίνα Παμπούδη, Η. Χ. Παπαδημητρακόπουλος, Κωστής Παπακόγκος, Γιάννης Πατίλης, Γιώργης Παυλόπουλος, Γιολάντα Πέγκλη, Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ,  Αγγελική Σιδηρά, Λενέτα Στράνη, Θανάσης Τριαρίδης, Θανάσης Χατζόπουλος, Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης, Γιώργος Χρονάς, Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη.

 

Πρόλογος: Ευσταθία Δήμου.

Εξώφυλλο: Φωτεινή Χαμιδιελή.

 

Τα κείμενα που συγκεντρώνονται στον παρόντα τόμο συνυφαίνουν την κριτική ματιά με τη λογοτεχνική ευαισθησία. Με δεδομένη την αισθητή πρόκριση της επιστημονικότητας στην ανάγνωση και την ανάλυση, έναντι της πιο ελεύθερης περιήγησης στον χώρο των εντυπώσεων και των ιδεών, ένας δόκιμος ίσως όρος για να χαρακτηρισθούν θα ήταν «Δοκίμια κριτικής ευαισθησίας» ή «Κείμενα λογοτεχνικού στοχασμού». […] Εφαπτόμενα της λογοτεχνίας τα κείμενα του βιβλίου, διαμορφώνουν μιαν αντιπροσωπευτική εικόνα της νεότερης και σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας μέσα από τη στάθμευση σε επιμέρους περιπτώσεις που προσδιόρισαν την ιδιαίτερη φυσιογνωμία και το στίγμα της. Πολύτιμη, στ’ αλήθεια, γνώση για όσους αναζητούν στη λογοτεχνία την εμπειρία της επαφής με το «εγώ» και με ό, τι το ξεπερνά και το υπερβαίνει.

(Απόσπασμα από τον Πρόλογο της Ευσταθίας Δήμου)

 

Κατηγορία: Δοκίμιο/Μελέτες

ISBN:, Εξώφυλλο: Μαλακό, Σχήμα:, Σελίδες:, Τιμή:  Ευρώ)

Χρόνος έκδοσης: Σεπτέμβριος 2024

Εκδόσεις Κουκκίδα

Θεμιστοκλέους 37 106 77 Αθήνα

Τηλέφωνο: 210 3802644

e-mail: koukkida.edit@yahoo.gr

Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο Θεμιστοκλέους 37

106 83 Αθήνα

Τηλ: 210 3802644

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΣ Εκείνος

 

 

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΣ

 

 

Εκείνος

 

-Δεν…

Τον αγκάλιαζα γερμένος πάνω του και τον χάιδευα σεργιανώντας τα δάχτυλα πάνω στον ώμο και στο σβέρκο του. Δεν σταμάτησα το χάδι για ν’ αρχίσει κι αυτός να μου λέει τα δικά του.

-Τι δεν;

-Χθες· από χθες το πρωί δεν μπορώ να βγω έξω

-Εντάξει· βρέχει, κάνει κρύο

-Είναι πολλές μέρες έτσι

-Το ξέρω

-Δεν μπορώ να πάω να κάνω πιπί

-Δεν πειράζει

-Μ’ έσπρωξες χθες…

-Εγώ· όχι

-Μ’ έσπρωξες πολύ δυνατά

-Δεν το κατάλαβα

-Με πόνεσες

-Λυπάμαι· αλήθεια δεν το ήθελα

-Δε μ’ αγαπούσες χθες

-Σ’ αγαπάω

-Το νοιώθω

 

Τον χάιδευα και με τα δυο χέρια τώρα γύρω απ’ το σβέρκο του Με κοίταζε επίμονα. Μού έδωσ’ ένα χέρι μια στιγμή κι αφέθηκε ακουμπώντας το κεφάλι στις παλάμες μου. Με κοίταζε συνέχεια. Δεν σταμάτησα στιγμή να τον χαϊδεύω.

 

-Ποιος είναι αυτός πίσω μου· δεν μπορώ να τον δω

-Ένας φίλος

-Ποιος;

-Δεν τον ξέρεις, θέλει να σε γνωρίσει

-Και γιατί δεν μου μιλάει;

 

Βιαστικά έκανα ‘Όχι’ μ’ ένα βλέμμα στον γιατρό λίγο πιο μέσα, που είχε βγάλει απ’ την τσάντα όλα τα σύνεργά του πάνω στο τραπέζι. Στεκόταν όρθιος τόσην ώρα εκεί, αμήχανος σαν πετρωμένη σκιά, ακούγοντάς μας εντελώς απορημένος και μην ξέροντας τι να πει και τι να κάνει. «Έπρεπε να ’σουν εδώ χθες γιατρέ, ψιθύρισα μες απ’ τα δόντια, ν’ άκουγες που του έλεγα πόσο είμαι τυχερός γιατί δεν είναι μόνο φίλος μα και δάσκαλός μου. Απ’ τη μέρα που τον γνώρισα και τι δεν τού χρωστάω: Μου ’δειξε πράγματα που ως τα σαράντα μου δεν είχα καν υποψιαστεί. Θα σου πω άλλη φορά· σώπαινε τώρα».

 

Ήταν χαράματα, πολύ νωρίς· χειμώνας, σκοτάδι ακόμα και η μικρή λάμπα που είχα ανάψει στο βάθος μόλις που φώτιζε αχνά το μισό δωμάτιο.   

 

-Σου έχω ετοιμάσει  κοτόπουλο που σ’ αρέσει

-Δεν…

-Έχω και σοκολάτα

-Καλά, δώσε μου

 

Σηκώθηκα· πήρα τη σοκολάτα από ένα ράφι, απ’ το φουρνάκι το ψητό και δήθεν μονολογώντας ψιθύρισα πάλι στον γιατρό να ’χει το νου του: Να μας προσέχει όσο θα τον ταΐζω· να ’ναι έτοιμος μόλις του πω κι ύστερα να φύγει αμέσως, δίχως λέξη. Γύρισα στη γωνιά όπου ήταν πλαγιασμένος κι έγειρα δίπλα του. Μύρισε το φαΐ. Με κοίταξε. Μου ’δωσε ξανά το χέρι. Ξεχώρισα και του ’δωσα μία μικρή μπουκιά.

 

-Και γιατί δεν μου μιλάει;

-Φάε τώρα· μμμ…

-Σοκολάτα;

-Ναι σοκολάτα· μμμ…

 

Κούνησε αναιμικά δυο φορές την τεράστια ουρά του που κυμάτισε αργά κι έσκασε βαριά πάνω στο πάτωμα. Ένοιωσα την κομμένη ανάσα του γιατρού στο βάθος. Μάσησα εγώ λίγο πριν και του ’δωσα ένα κομμάτι ακόμα. Με κοίταγε συνέχεια κουνώντας άλλες δυο φορές αργά την ουρά. Τα μάτια του· Θεέ μου, τα μάτια του· πόσο πονούν έτσι· ολόκληρα χωμένα μέσα μου. Έτρεμα. Δεν το αντέχω άλλο. Η ανάσα μου έτρεμε, υγρή, με δάκρυα βουβά πάνω στη μουσούδα του. Σφούγγισα τα μάτια μου πάνω στην ξερή μαύρη μύτη του.

 

-Μετά θα πάμε στη θθάλλασσσα…

-Θθάλλασσσα… Μου αρέσει

-Θθάλλασσα… Κι εμένα μου αρέσει η θθάλλασσσα

-Μαζί

-Ναι, μαζί

 

Ολόψυχα, στιγμή δεν άφηνα απ’ τις παλάμες το κεφάλι του, μουσκεύοντάς το μες στο κλάμα. Τα μάτια μου στα μάτια του, η ανάσα μου ένα με τη δική του, η ύπαρξή του όλη ολότελ’ αφημένη σ’ εμένα, χαιρετώντας με αργά και σταθερά με την ουρά που ηχούσε πένθιμα κάθε φορά πάνω στο πάτωμα.  

 

-Τώρα!’ φώναξα ψυχρά στον γιατρό.

 

Γερμένος στο πάτωμα, αγκαλιασμένοι στην ίδια στάση· ένα κι οι δυο, είδα το χέρι μόνο του γιατρού με τη σύριγγα. Και τη βελόνα μετά· να μπήγεται σε μια φλέβα μέσα στο χέρι του. Αυτό ήταν. Η ανάσα του βάρυνε. Η ουρά του σείστηκε μετέωρη κι έσκασε άνευρη στις σανίδες. Ήρεμα άρχισε να χάνεται. Χαμήλωσε τα βλέφαρα, χαλάρωσε το κεφάλι κι αφέθηκε εντελώς στις παλάμες μου, κάνοντας να βγάλει έξω λίγο τη γλώσσα να μου δώσει έν’ ακόμα φιλί. Και τότε χωρίσαμε· έφυγε πια. Κι εγώ απόμεινα μόνος εκεί, πάνω του· πασκίζοντας να ζεσταθώ μες απ’ τ’ αναφιλητά μου, όσο εκείνος άρχισε σιγά-σιγά να παγώνει ξέπνοος.  

 

Αθήνα 24 Σεπτεμβρίου 2024

© Αλέξανδρος Αδαμόπουλος

alexadam48@hotmail. com

 

 

 

Ο Αλέξανδρος Αδαμόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Νομικά στο ΕΚΠ, σκηνοθεσία, κλασική κιθάρα στην Αθήνα και παρακολούθησε μεταπτυχιακά -Sociologie Politique- στη Σορβόννη. Υπήρξε ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος τής μη κερδοσκοπικής ‘Εταιρείας Φίλων Μουσικής Γιάννη Χρήστου’. Διετέλεσε μέλος και γενικός γραμματέας τού δ.σ τού Εθνικού Θεάτρου.

Οι συλλογές διηγημάτων του «Δώδεκα και ένα ψέματα» και «Ψέματα πάλι» κυκλοφόρησαν στη Γαλλία Γερμανία Ολλανδία Τουρκία Ινδία. Το θεατρικό «Ο Σιμιγδαλένιος» παρουσιάστηκε αγγλικά στο Wesley College τής Μελβούρνης, τουρκικά στο Κρατικό Şehir Tiyatro τής Κωνσταντινούπολης, ενώ εδώ έχει ανέβει σε πάνω από 85 διαφορετικές παραγωγές (Εθνικό Θέατρο, Κ.Θ.Β.Ε, πολλά ΔΗΠΕΘΕ κ.α.)

Άλλα έργα: «Το τσιγάρο και η γιόγκα», «Οχιναιλέγοντας», «Ίναχος ο γιός τού Ωκεανού», «Τα όχι τού ΝΑΙ», «Οι Δαιμονισμένοι», «Auguste Rodin Διαθήκη», «Ο Αδάμ και το μήλο», «Ο κύκλος που δεν κλείνει», «Χύμα», «Για τον Γιάννη Χρήστου».

 

Ο ΘΕΟΣ ΤΟ ΠΑΙΔΙ Γιώργος Αλεξανδρής

 

 

Ο   ΘΕΟΣ  ΤΟ  ΠΑΙΔΙ

Γιώργος Αλεξανδρής

Τα μάτια σου, των θαυμάτων της γης προσκυνητάρι,
αγιογραφία της σοφίας και πληρότητας του κόσμου
και θυσιαστήριο προνόησης για τις βεβαιότητες της ζωής.
*
Τα χέρια σου, δυο στάχυα ξανθά τ’ ουρανού τεντωμένα,
τ’ αψήλου αθώριαστες κορφές, πέρα και πάνω από βλέψεις,
δυο λάβαρα γνώσης, αναπεταρισμού και συνέχειας υψωμένα,
να φέρεις τον ήλιο φώτισμα και μερτικό σε ασύνορες χώρες,
να φράξεις με κρίνα και χέρια σφιγμένα τους φράχτες,
να φυτέψεις απροσποίητο γέλιο και μιλιά ανυπόκριτη στους δρόμους.
*
Ασχημάτιστες ακολουθίες, στρογγυλεύουν αβέβαιες πεποιθήσεις,
μικρές αυλές, ανήσυχες γωνιές, κοινωνούν αναφορές και μαντάτα
και μισεμοί και αποδημίες βαθαίνουν λογισμούς και εποχές πλαταίνουν.
*
Βήματα και έδρες, μνημονεύουν αριθμούς, επιλογές και ευδοκίες,
εισηγητές και ταγοί κορυφώνουν ιδεολογίες και συνειδήσεις,
χειροκροτητές και αντιρρησίες επιμένουν σε αφορμές και υπερβάσεις,
να προλάβεις εσύ, παιδί, αδογμάτιστο το αύριο, πολύφωνη τη σιωπή,
να προστρέξεις βιγλάτορας της ανάγκης ‚της ιστορίας αφηγητής
και να προσφέρεις προοπτική του θείου και μνήμη ανθρωπινή.
*
Δύστροπος σεβασμός η αυτογνωσία τους και αντάλλαγμα η ευθύνη,
σχήμα και λόγος η μέρα τους η χθεσινή και η αυριανή απορία,
τι μέγα το χάσμα του ευδαιμονισμού από την κομπορρημοσύνη.
*
Το δίκιο τους ενέχυρο και το χρέος τους αναστολή και δίκη,
έλλειμμα προγραμματισμού η φήμη τους κι απίστωτη η δόξα,
γι’ αυτό και κάθε γενιά που τρόμαζε και τούτη που εξουσιάζει,
σε είδαν ως παράσταση αθωότητας και δική τους ετυμηγορία
και σ’ είπαν θεό δημιουργό, μιας νέας δογματικής αλήθειας,
αφού ένας θεός πιστεύει και ορθοφρονεί στο ψέμα, γιατί δεν το ξέρει.

Γιώργος  Αλεξανδρής

(φωτογραφία: Julia Howe)

Λίλα Τρουλινού Μύρων η αράχνη Μεταμορφώσεις ΙΙ Εκδόσεις Περισπωμένη η πρώτη δημοσίευση στην Bookpress

 

 

 

Λίλα Τρουλινού

Μύρων η Αράχνη

Μεταμορφώσεις ΙΙ

Εκδόσεις Περισπωμένη

η πρώτη δημοσίευση στην Bookpress

«Μύρων η Aράχνη» της Λίλας Τρουλινού (κριτική) – Η μεταμόρφωση ως δύναμη ζωής (bookpress.gr)

 

 

Τα όρια της διαφορετικότητας

 

Η γραφή της Λίλας Τρουλινού έχει πλέον κερδίσει την ξεχωριστή, διακριτή θέση στη σύγχρονη πεζογραφία, με ιδιαίτερα αναγνωρίσιμο ύφος. Με εξαιρετική άνεση αναπηδά από το πιο ρεαλιστικό (συχνά νατουραλιστικό) τοπίο στο ονειρικό, καταξιώνοντας και τα δύο ως δύο όψεις ενός και του αυτού· θέμα οπτικής, κατά μία έννοια, κατά μία άλλη, όμως, σημαντικότερη, μια άφευκτη συνθήκη, στην οποία όλοι υποτασσόμαστε εκόντες άκοντες. Στην πρόσφατη εκδοτική της παρουσία (εν είδει θεματικής «συνέχειας» της προηγούμενης, Χρυσοβαλάντη και Ονούφριος, κάτω από τον ίδιο υπότιτλο Μεταμορφώσεις) ασχολείται με τη διαρκή μεταμόρφωση ως μια δυνατότητα της ζωής να μεταλλάσσει τις μορφές της, χάριν προσαρμογής στις κοινωνικές απαιτητικές συμβατικότητες, χάριν αναγκαίας άμυνας απέναντι στη σκληρότητα των συνθηκών, ή απλώς λόγω της ροής του χρόνου που διαμορφώνει τη θέαση του κόσμου και τη συνειδητοποίηση της θέσης μας σ’ αυτό το διαρκώς μεταλλασσόμενο τοπίο.

Ο ήρωάς της, ο Μύρων (κατά «δραματική ειρωνεία» φέρει το όνομα του Αγίου Μύρωνα του Νεομάρτυρα), ένα παιδί διαφορετικό, αγωνίζεται να επιβιώσει μέσα σε ένα περιβάλλον που αρνείται να συμφιλιωθεί με τη διαφορετικότητα, που δεν κατανοεί πως η κάθε ξεχωριστή ανθρώπινη παρουσία αποτελεί μια μοναδικότητα διακριτών γνωρισμάτων, αλλά στοχοποιεί κάθε έναν που «ξεφεύγει» από τις δεδομένες προϋποθέσεις μιας ομάδας με όμοια χαρακτηριστικά. Πολύ περισσότερο αν αυτός ο «παρίας» πόρρω απέχει από την από κοινού αποδεκτή «κανονικότητα». Ο Μύρων έχει (κατά τη γνωμάτευση των δασκάλων του) επιλεκτική αλαλία, ελλιπή βλεμματική επαφή, τάση για απομόνωση· με άλλα λόγια εμφανή αδυναμία αλλά και θέληση να ενσωματωθεί στο υγιές σύνολο, αυτός ο αγλωσσικός, αυτιστικός, αλλόκοτος.  Η ποινή του βαριά: εγκλεισμός στο υπόγειο από τον ιερέα πατέρα του (με την άνωθεν θεϊκή συνδρομή Του Εκειπάνω, απαραίτητη δικαιολόγηση κάθε αυθαιρεσίας), κατόπιν νέος εγκλεισμός σε εκκλησιαστική σχολή, όπου θα βιώσει αληθινά μαρτύρια. Όμως και κάθε άλλη, δική του αυτή τη φορά επιλογή, πάλι θα τον αφήσει ανικανοποίητο και εκτεθειμένο, καθώς αυτός επιδιώκει μια ευτυχία ολοκληρωτική, πέρα από τα όρια. Το καταφύγιό του είναι η ποικιλία των μεταμορφώσεων, μέσα στις οποίες είτε βρίσκει τον αληθινό του εαυτό είτε διαμορφώνει το όραμα της προσωπικής του κάθαρσης, μιας βαθιάς εκδίκησης απέναντι σε όποιον τον  τυραννά – ακόμα κι αν  αυτή συνεπάγεται τον αφανισμό του ως ένδειξη της απόλυτης ελευθερίας, της αληθινής αποκοπής από τον κόσμο που τον περικλείει με τα δεσμά του. Μια φυγή από τον καταναγκαστικό προσδιορισμό των φύλων, τον αποδεκτό καθορισμό του σεξουαλικού προσανατολισμού, την απομόνωση του μιαρού διαφορετικού από το υγιές σύνολο. Έτσι, θα βρει απάντηση στη διερώτησή του αν είναι σώμα ή πνεύμα, αν είναι ο εαυτός του ή έχει γίνει κάποιος άλλος, κυρίως sτο τραγικό ερώτημα που αποτυπώνεται σε στίχο της Louise Glück στην προμετωπίδα του βιβλίου: What am I for? Η αράχνη ως σύμβολο της γαλήνιας σιωπηλής, παντοτινής υφάντρας, του προσδίδει τη δυνατότητα μιας μεταμόρφωσης παντοδύναμης, να παρατηρεί, κρεμασμένος από ψηλά, τα πάντα, να προετοιμάζει τον φονικό ιστό.

Ο λόγος της Τρουλινού ρέει ασταμάτητα, χωρίς να χαρίζει στο κείμενό της ούτε μια τελεία, παρά μόνον στην τελευταία παράγραφο, όταν όλα θα έχουν συντελεσθεί. Όλες οι μεταμορφώσεις του Μύρωνα έχουν μέσα τους μια διαρκή κίνηση, με τη γλώσσα να παρακολουθεί, μεταμορφωμένη και αυτή αναλόγως: πότε με γνήσιο λυρισμό να μεταφέρει τον συναισθηματικό κόσμο του ήρωα, πότε με ακραίο νατουραλισμό να αποτυπώνει τη σκληρότητα του πραγματικού κόσμου, πότε αφημένη σε ονειρώδη διάσταση να αποδίδει τη φυγή από την πραγματικότητα. Όλη η ιστορία είναι μια απόδειξη πως η συγγραφική ιδέα είναι (όπως και στα άλλα της βιβλία) ο προσδιορισμός της εσωτερικής δύναμης που πηγάζει από την άρνηση των «σχημάτων», με όποια ερμηνεία και αν τους δοθεί. Άλλωστε, αυτή η άρνηση της σχηματοποίησης (με τις ποικίλες συμβάσεις και τις κοινωνικές δεσμεύσεις) με διαφορετική κάθε φορά διαμόρφωση της αποστασιοποίησης και της οπτικής γωνίας από την οποία θεάται τον κόσμο, είναι που κάνει αυτή τη γραφή τόσο ξεχωριστή. Εδώ, έδωσε μια εκ των ένδον σκιαγράφηση του διαφορετικού, φθάνοντας στο βάθος της συνείδησης του πάσχοντος ατόμου, στιγματίζοντας ταυτόχρονα τη μικροψυχία, την άγνοια και την υποκρισία του περιβάλλοντος. Κυρίως, όμως, έδειξε τα όρια της διαφορετικότητας, εκεί που αναμετριέται με την υπέρβασή τους. Με όποιο κόστος.

Αξίζει μια μνεία στα δώδεκα σχέδια  (έργα της Παγώνας Ξενάκη) που, μαζί  με το εξώφυλλο, κοσμούν τις σελίδες του βιβλίου. Εύγλωττες οι μορφές (πρόσωπα και σώματα), αποδίδουν την αναζήτηση του αληθινού εαυτού, άλλοτε με απόλυτο ρεαλισμό άλλοτε με συγκινησιακή φόρτιση στη σχεδίασή τους, συμβαδίζουν με τον Μύρωνα, σκιαγραφώντας τη μορφή του.

 

Διώνη Δημητριάδου

 

Απόσπασμα

[…] η θεία Βγενιώ τού είχε διηγηθεί αμέτρητες φορές τον οικογενειακό τους μύθο, η Αράχνη η ξακουστή υφάντρα ήταν η δική της προγιαγιά, και η δική του φυσικά, που την εφθόνησε μια θεά του Ολύμπου για την άφθαστη τέχνη της που ξεπερνούσε τη δική της, και την τιμώρησε σκληρά, τη ράντισε με μαγικό βοτάνι, και πέσαν τα μαλλιά της, τα αυτιά της και η μύτη, το ωραίο της κεφάλι συρρικνώθηκε, το ίδιο και το σώμα, της έμεινε μόνο μια τουρλωτή κοιλιά να φτιάχνει νήμα, ήταν τα έντερά της που ξεδιπλώθηκαν σιγά σιγά, λέπτυναν, έγιναν αδένες, μηχανές εκτόξευσης μιας ουσίας μαλακής, ελαστικής, που κρυστάλλωνε σε καραμελωμένες μεταξωτές κλωστές, βαμμένες στο αχνό χρώμα της βροχής στα μπακιρένια της τσουκάλια, και από μια θηλιά κρεμασμένη, έναν βρόχο από τα ίδια της τα σπλάχνα, μισολιπόθυμη, μισοπνιγμένη, έπλεκε τον ιστό της, για μια αιωνιότητα, για μια μέρα, αυτό ονειρευόταν ο Μύρων, τη γαλήνη της σιωπηλής παντοτινής υφάντρας, ήταν καιρός, λοιπόν, ο πατέρας με Τον-Εκειπάνω να σταματήσουν ν ατον φθονούν, να τον ζηλεύουν, ήρθε η ώρα να πάψουν να συνωμοτούν για να τον εξοντώσουν, αυτός δεν φοβόταν κανέναν, και με αυτές τις σκέψεις κλείστηκε στο δωμάτιο με τη ραπτομηχανή και δεν βγήκε για δύο μέρες. (σσ. 48-49).

 

 

 

Με τη φωνή του ονείρου στο διηνεκές Βάσω Μαρκάκη ΑΩ εκδόσεις η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

 

Με τη φωνή του ονείρου στο διηνεκές

Βάσω Μαρκάκη

ΑΩ  εκδόσεις

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ | Πώς ορίζεται ο ορίζοντας • Fractal (fractalart.gr)

 

 

Πώς ορίζεται ο ορίζοντας

 

Όσες θάλασσες και να περάσω/ έρχεσαι/ Την ώρα της φυγής/ έρχεσαι/ Και όταν προσπαθώ/ έρχεσαι/ Τι λες, θα σβήσεις το φως; («Πανταχού εις αεί»).

 

Πρώτη ποιητική συλλογή για τη Βάσω Μαρκάκη, με έντονη τη «θηλυκή ματιά». Ποια, όμως, ακριβώς είναι αυτή η «ματιά», αυτή η οπτική; Η γραφή, όπως και κάθε άλλη μορφή έκφρασης, λειτουργώντας αναπόφευκτα μέσα σε ένα πλέγμα από συμβάσεις κοινωνικού χαρακτήρα, αποτυπώνει τις προσωπικές αντοχές όσο και (μακάρι) τη διάθεση μιας αναμέτρησης με τα μεγέθη που την περικλείουν. Κάτω από αυτή τη θεώρηση, η γραφή μπορεί να εκφράζει έναν προσωπικό αγώνα καταξίωσης της γυναικείας (εν προκειμένω) παρουσίας, που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως θηλυκή ματιά. Ας διευκρινισθεί εδώ πως μια τέτοια θεώρηση πόρρω απέχει από την ανέξοδη αλλά και αδιέξοδη επιφανειακή ρηχότητα ενός στείρου φεμινισμού. Τα δύο φύλα αλληλοσυμπληρώνονται, με κοινό «τόπο» συνάντησής τους τη θέση τους απέναντι σε ποικίλους εξουσιαστικούς μηχανισμούς που συντηρούν την αντιπαλότητα μεταξύ τους. Η γυναικεία γραφή δεν παραπέμπει απευθείας στο φύλο, αλλά στο κοινωνικά διαμορφωμένο «πρόσωπο», συνιστώντας ένα παλίμψηστο πολλαπλών στρωμάτων που δηλώνουν τον τρόπο που η γυναίκα τοποθετείται μέσα σ’ έναν κόσμο που συχνά της αρνείται την ίση μεταχείριση, τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων της. Με προσωπικό αγώνα κατακτά αρχικά την αυτογνωσία, κατόπιν τη γνώση του κόσμου που την περιβάλλει, τελικά το σπουδαιότερο, τη θέση της μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο. Η γραφή προσφέρει «πεδίο λαμπρό» για την εξωτερίκευση αυτής της συνειδητοποίησης.

Η ποίηση της Μαρκάκη εκτιμώ πως σταδιακά κατακτά αυτά τα τρία επίπεδα γνώσης. Γράφοντας: Ώσπου/ γυρνάω σε μένα/ με κοιτάω για πρώτη φορά («Ίασις»), καταδεικνύει την ωριμότητα της αυτογνωσίας, εκφρασμένη μέσα στην εντυπωσιακή  λιτότητα μόλις τριών στίχων. Αναπόφευκτα θα συνειδητοποιήσει και το συνακόλουθο κόστος, με το οποίο τείνει να συμφιλιωθεί: Απόψε βράδυ καταλαβαίνεις πως με κάτι λιγότερο θα διψάς ή θα συμβιβάζεσαι… / Τίποτα από αυτά – αντιδρά το συνειδητό./ Κι η μοναξιά ό,τι πιο ωφέλιμο. («Με τη φωνή του ονείρου στο διηνεκές»).  Σε ένα δεύτερο επίπεδο γράφοντας: Συγχωρέσαμε λέξεις και ανθρώπους/ είδαμε τι είναι μικρό και τι μεγάλο/ αναρωτηθήκαμε πού βρίσκεται η ουσία και πού όλα τα ανούσια/ – για τα οποία ίσως πασχίζαμε για χρόνια. («Σήματα ξεχασμένα»), κατανοεί τον κόσμο που την περιβάλλει, αναγνωρίζει τη διαφορά μεγέθους ανάμεσα στο ουσιαστικό και το ανούσιο. Απομένει, το σημαντικότερο, ο προσδιορισμός της θέσης της μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο, πώς θα ορίσει τον ορίζοντά της:  Υπάρχει μια διαφορά/ ορίζεις τον ορίζοντά σου/ και μια προϋπόθεση/ αναζητάς τον ουρανό («Μια διαδρομή, μια ματιά»).

Η Μαρκάκη συνειδητοποιεί τις αξίες που καθορίζουν τη θέση της αυτή. Ο έρωτας, η συμπόρευση, η συντροφικότητα, ο «χώρος» που πρέπει να παραχωρήσει στον άλλο δίπλα της, παράλληλα η μνεία όσων τη σημάδεψαν με την ιαματική τους παρουσία (Ευγνώμων, Μάνα μου, «Ευγνώμων»). Δίπλα σ’ αυτές τις επιλογές, που απηχούν ταυτόχρονα εσωστρέφεια και εξωστρέφεια, υπάρχει η κοινωνική ευαισθησία, πάντοτε ικανή να μιλήσει για τα πάθη των άλλων: Είναι ένας σύγχρονος Δαίδαλος εκείνος ο πατέρας/ δίχως γνώση, δίχως πούπουλα, δίχως φτερά./ Τσακισμένος, ηττημένος κι ανήμπορος μπαίνει/ μαζί με τους μικρούς Ίκαρους μέσα σε βάρκα/ στοιβαγμένοι αριθμοί, ποιος ίσως να σωθεί; («Πελάγου θλίψη ΧΧΙ^ος αιώνας»). Βρίσκει, έτσι, τη θέση της ως ποιήτρια που παρατηρεί και επισημαίνει, δίνει ένα «βήμα» λόγου σ’ αυτούς που αλλού δεν βρίσκουν ούτε δικαίωση ούτε καν δικαίωμα να μιλήσουν. Η ματιά των ποιητών;/ Εκείνοι είθισται/ να επουλώνουν τη ζωή. ή/ να τραυματίζουν τον θάνατο. («Δύση προσωπικής αντωνυμίας»). Θα έλεγα πως και μόνον η συνειδητοποίηση της ποιήτριας για τον «ρόλο» του ποιητή, θα αρκούσε για το τρίτο επίπεδο γνώσης. […] δεν μπορείς να ξεφύγεις, ποιητή,/ η ήττα σου μυρίζει/ ιώδιο, χαρτί και μνήμες. («Η φυγή του ποιητή»). Μια ποίηση που (και πώς αλλιώς;) είναι ικανή να μεταπλάσσει τα πάντα σε πολλαπλώς ερμηνεύσιμα, να ενσωματώσει την τραγικότητα του πάσχοντος ανθρώπου γενικά.

Όντως «θηλυκή» η οπτική αυτής της ποίησης, όπως την ορίσαμε παραπάνω. Και αυτή η παρατήρηση νομίζω έχει τη σημασία της κυρίως γιατί πρόκειται για την πρώτη εκδοτική παρουσία της Μαρκάκη, η οποία (να ειπωθεί κι αυτό) περιλαμβάνει μόνον είκοσι τέσσερα ποιήματα, προφανώς προσεκτικά επιλεγμένα από μεγαλύτερο αριθμό γραμμένων. Κι εμείς που δεν μιλήσαμε/ ποτέ με ποιητές/ ήταν γιατί και η σιωπή μας/ έκρυβε ποίηση. («Στο λιμάνι»). Μια ποίηση που ήδη έδειξε τη δύναμή της, μέσα από μια υπόρρητη θλίψη να εκτινάσσει μικρές φωταψίες ([…] οι ευχάριστες θύμησες/ λες και χάιδεψε τα μάτια το λευκό/ λες και γαλήνεψε για λίγο τις ψυχές εκεί στη μεγαλούπολη («Εικόνες χειμώνα»), να περικλείει στην υποδειγματική λιτότητα των στίχων το «εγώ», το «εσύ», το «εμείς».

Αξίζει η μνεία στην καλαισθησία της έκδοσης (φροντισμένης από τις ΑΩ εκδόσεις), από το εξώφυλλο ώς τον ρομβοειδή κολοφώνα. Το έργο του εξωφύλλου από τον Γιώργο Σαλταφέρο, με τη γυναικεία φιγούρα να κοιτάζει έξω από το παράθυρο, σηματοδοτεί την αρχή του βιβλίου με όσα αυτή βλέπει και θα  αποτυπώσει ποιητικά. Στο οπισθόφυλλο ένα παράθυρο με κλειστά πλέον τα παντζούρια, αφού ό,τι ήταν να ειπωθεί ειπώθηκε.  Η αίσθηση πως ένα βιβλίο αποτελεί ένα «όλον» από την αρχή μέχρι το τέλος.  

Διώνη Δημητριάδου 

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ Η ΕΜΨΥΧΩΣΗ 2024-2025

 

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

 

ΚΑΙ Η ΕΜΨΥΧΩΣΗ

 

2024-2025

 

Η Παιδαγωγική του Θεάτρου ορίζει τις αρχές και τους σκοπούς της, στηριζόμενη στα πορίσματα της φιλοσοφίας της αγωγής, της ψυχολογίας, της παιδαγωγικής και των κοινωνικών επιστημών ευρύτερα. Η φιλοσοφική και ψυχολογική θεώρηση της Παιδαγωγικής του Θεάτρου μάς επιτρέπει να ερμηνεύουμε και να κατανοούμε τη δημιουργία και την εμψύχωση του θεατρικού φαινομένου από τη θεατρολογική, σκηνοθετική, ψυχαναλυτική, φαινομενολογική-ανθρωπιστική, κοινωνικογνωστική και γνωστική του πλευρά. Στο Εργαστήριο Θεάτρου ΠΑΥΣΙΣ αναπτύσσουμε βιωματικά τη θεατρική εμπειρία που γίνεται αντιληπτή μέσα από τη διαπροσωπική, κοινωνική, στοχαστική, γλωσσική και κιναισθητική διάσταση, που αποτελούν συστατικά στοιχεία της επιδιωκόμενης ‘δραματικής’ ανάπτυξης και μάθησης των συμμετεχόντων.

 

 

Σκοπός του εργαστηρίου είναι στη νέα κοινωνική και υγειονομική πραγματικότητα:

•  Να συμβάλει στη δια-προσωπική ανάπτυξη των μελών της Ομάδας.

•  Να αναπτύξει δραστηριότητες αίσθησης, κίνησης, έκφρασης και να εξοικειώσει βιωματικά τους συμμετέχοντες με τη μέθοδο του Θεατρικού Παιχνιδιού και της Διερευνητικής Δραματοποίησης (inquiry drama).

•  Να παρουσιάσει Θεατρικές Τεχνικές και Παιχνίδια που μπορούν να βοηθήσουν τους εμψυχωτές (εκπαιδευτικούς, ηθοποιούς, ειδικούς επαγγελματίες) στις καλλιτεχνικές δραστηριότητες, στη διαθεματική εργασία στο σχολείο, στα γλωσσικά μαθήματα και σε θέματα Αγωγής Υγείας (σχολικού εκφοβισμού), Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ειδικής Αγωγής και σε προβλήματα συμπεριφοράς και μάθησης.

•  Να εξοικειώσει τους συμμετέχοντες με την Παιδαγωγική Θεάτρου σε θεωρητικό και ερευνητικό επίπεδο.

•  Να καταστήσει τα μέλη ικανά στην εμψύχωση ομάδων υπό το πρίσμα της νέας υγειονομικής πραγματικότητας.

 

Το εργαστήριο περιλαμβάνει τα παρακάτω θέματα:

Θεατρική έκφραση – Διαλεκτική επικοινωνία – Αυτοαξιολογικός στοχασμός

•  Θεατρική Αγωγή: Θεατρικό Παιχνίδι – Αυτοσχεδιασμός - Διερευνητική Δραματοποίηση (inquiry drama)

•  Θεατρικές Τεχνικές, Λογοτεχνία, Αρχαίο Δράμα και Ιστορία

•  Χρήση Θεατρικών Τεχνικών για την επικοινωνιακή προσέγγιση στη διδασκαλία της Γλώσσας

•  Ο σκηνικός χώρος και τα αντικείμενα - Επινόηση και σκηνική απόδοση ιστοριών

•  Επινόηση προσεγγίσεων σε ψηφιακά / εξ αποστάσεως εκπαιδευτικά περιβάλλοντα

•  Από το Εργαστήρι της τάξης στη Θεατρική Παράσταση

•  Η διαμεσολάβηση του θεάτρου στην αντιμετώπιση του εκφοβισμού, βίας και παραβατικότητας

•  Η Παιδαγωγική του Θεάτρου στην αντιμετώπιση προβλημάτων συμπεριφοράς και μάθησης 

•  Θεατρικό Παιχνίδι και άτομα με Ειδικές Ανάγκες ή διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/ υπερκινητικότητα ΔΕΠ-Υ

•  Δια-προσωπική ανάπτυξη και Ομάδα

•  Η σημασία και ρόλος του Εμψυχωτή και της Ομάδας

 

Παρακολουθώντας το εργαστήριο θα μπορώ να απαντήσω καλύτερα σε ερωτήματα όπως:

Στις συνθήκες της νέας κοινωνικοπολιτικής και εκπαιδευτικής πραγματικότητας 

•  πώς μπορώ να κατανοώ τον εαυτό μου ανάμεσα στους Άλλους;

•  ποιος είναι ο ρόλος μου ως εμψυχωτή στο εργαστήρι θεατρικού παιχνιδιού / διερευνητικής δραματοποίησης;

•  πώς χρησιμοποιώ τη θεατρική εμπειρία για να κάνω το μάθημα ενδιαφέρον;

•  τι παιχνίδια μπορώ να χρησιμοποιήσω και πώς μπορώ να επινοώ παιχνίδια;

•  πώς διευκολύνω τις ιδέες των παιδιών στο να φτιάχνουν τις δικές τους ιστορίες;

•  πώς μπορεί να με βοηθήσει η ανάληψη ρόλου στη διδασκαλία των γλωσσικών μαθημάτων;

•  πώς εμψυχώνω ομάδες Αγωγής Υγείας (σχολική βία), Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης κι άτομα με Ειδικές Ανάγκες;

•  πώς διαμορφώνω ερευνητικά θεατροπαιδαγωγικά περιβάλλοντα;  

 

Επιστημονικός Υπεύθυνος: Σίμος Παπαδόπουλος

 

 ΠΟΥ; Πολυχώρος Arbo - Αντιόπης 31 & Αγ. Δημητρίου, Μετρό ‘Δάφνη’, Αγ. Δημήτριος, ΑΘΗΝΑ

 

ΠΟΤΕ; Διάρκεια εργαστηρίου 16 τετράωρες συναντήσεις (δύο Κυριακές τον μήνα / σύνολο: 64 ώρες)

 

Έναρξη: 20 Οκτωβρίου 2024 / Κυριακές: προσέλευση 10.20 π.μ. – έναρξη 10.30 π.μ. – λήξη 2.30 μ.μ.

 

Συναντήσεις

 

Arbo: 20/10/2024, 3,17/11/2024, 1,15/12/2024, 12,26/1/2025, 9,23/2/2025, 9,23/3/2025, 13,27/4/2025, 11/5/2025

 

Στο φυσικό περιβάλλον: 25/5/2025, 8/6/2025

 

Χορηγείται βεβαίωση συμμετοχής                                  Πληροφορίες: sypapado@otenet.gr