Εικοσιέξ ποιητικές ταξιανθίες Ισιδώρα Μάλαμα Ερανιστής: Κώστας Θ. Ριζάκης Εικαστική παρέμβαση: Φωτεινή Χαμιδιελή εκδόσεις Κουκκίδα η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

 

Εικοσιέξ ποιητικές ταξιανθίες

Ισιδώρα Μάλαμα

Ερανιστής: Κώστας Θ. Ριζάκης

Εικαστική παρέμβαση: Φωτεινή Χαμιδιελή

 εκδόσεις Κουκκίδα

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ | «Τι εκφράζει μια γυναίκα-ποιήτρια όταν γράφει;» • Fractal

 

 

«Τι εκφράζει μια γυναίκα-ποιήτρια όταν γράφει;»

 

Μία καινούργια ανθολόγηση από τον ποιητικό κόσμο της θηλυκής ματιάς, με είκοσι έξι αυτή τη φορά ποιήτριες (η προηγούμενη ανθολόγηση δεκάεξι ποιητριών στον τόμο: Δεκαέξ γραφίδες τεχνουργούν ποιήσεως το σύγχρονο υφαντό, Κουκκίδα, 2024) παρουσιάζουν ως ερανιστής ο ποιητής Κώστας Θ. Ριζάκης και ως κριτικός η Ισιδώρα Μάλαμα. Το έργο συμπληρώνει η ζωγράφος Φωτεινή Χαμιδιελή, φιλοτεχνώντας τα πορτραίτα των είκοσι έξι ποιητριών, συνδέοντας με ιδανικό τρόπο τον ποιητικό και  κριτικό λόγο με την εικαστική τέχνη.

Η Μάλαμα στον πρόλογο του βιβλίου («Συλλέγοντας τα άνθη») θα δώσει τη βάση στην οποία στηρίχθηκε το όλο εγχείρημα, δηλαδή την επιθυμία να διαμορφωθεί μια πολυφωνική «συνομιλία» ανάμεσα στις ανθολογούμενες ποιήτριες αλλά και ανάμεσα σ’ αυτές και τον αναγνώστη, καθώς σε μια «οριζόντια», όπως γράφει, ανάγνωση θα φανούν οι όποιες συγκλίσεις αλλά και οι ακόμη πιο ενδιαφέρουσες αποκλίσεις. Ο κόσμος της κάθε ποιήτριας ξεχωριστός και μοναδικός, ωστόσο κοινές οι αναφορές, οι προσλαμβάνουσες από τη σύγχρονη εποχή, κι ας μεταβολίζονται με διαφορετικό τρόπο στην ποίηση της καθεμιάς.

Ταυτόχρονα, θα αντιπαρέλθει την όποια ταύτιση με έναν αδιέξοδο νεο-φεμινισμό, με μια εμμονική αντιπαράθεση των φύλων σε στείρο αγώνα εξουσίας, εξηγώντας πως η επιλογή (ξανά) ποιητριών δεν αφήνει σκόπιμα στο περιθώριο της κριτικής παρουσίασης και ανάλυσης τους άρρενες ποιητές. Το κριτήριο αφορούσε την πιο απρόσκοπτη και πιο διεξοδική συναγωγή συμπερασμάτων στη βάση του φύλου, καθώς η πρόσληψη της πραγματικότητας διαφοροποιείται με τις ιδιαιτερότητες που κομίζει το κάθε φύλο από την ένταξή του σε δεδομένη κοινωνία, με σαφείς, στερεοτυπικά επιβεβλημένους, διαχωρισμούς. Έχει, φυσικά, ενδιαφέρον, το γεγονός πως η επιλογή των ποιητριών έχει γίνει από άντρα ποιητή. Εν προκειμένω, θα είχε ενδιαφέρον στο μέλλον να δούμε μια ανθολόγηση αντρικής ποίησης, με όποια σημασία κι αν δοθεί στην περίπτωση αυτή στη διάκριση του φύλου.

Προκειμένου να μιλήσει η Μάλαμα για το διαφορετικό ποιητικό τοπίο της κάθε ποιήτριας, κάτι που γίνεται στην εκτενή της κριτική μελέτη πριν από τα ανθολογούμενα ποιήματα, θα προτάξει τον κοινό τόπο, δηλαδή τη θεματική στην οποία οι ποιήτριες συναντώνται. Πρόκειται για τρεις θεματικούς χώρους, τον έρωτα –τόσο ως γέννηση και αναδημιουργία όσο και ως φθορά–, τον θάνατο –ως βίωση της απώλειας αλλά και ως επίγνωση της κοινής μοίρας όλων– και τον τρόπο που ο ποιητικός λόγος εντάσσεται μέσα στο κοινωνικό γίγνεσθαι, είτε ως στροφή στην ατομικότητα είτε ως ευαισθητοποίηση για τον κοινό αγώνα των ανθρώπων. Σ’ αυτούς κυρίως τους θεματικούς τόπους οι είκοσι έξι ποιήτριες θα βρουν τα κοινά σημεία ή θα δείξουν τη διαφορετική τους οπτική. Γράφει η Μάλαμα: «Με κάθε τρόπο οι στίχοι είναι η τέχνη να δίνει κανείς σχήμα  στο άμορφο συναίσθημα και στην άπιαστη και ακαλούπωτη σκέψη· να οικοδομεί έναν κόσμο που τελούσε σε πνευματική μορφή, να του δίνει υλική διάσταση, ώστε να καθίσταται ρεαλιστικός, χειροπιαστός, αντιμετωπίσιμος. Να φωτίζει την άλλη εκδοχή, την αθέατη πλευρά, τη σκοτεινή ιδέα, την παραγκωνισμένη και κάποτε κατατρεγμένη σκέψη […]Η ποίηση είναι η καταφυγή, η ανακούφιση, η παραμυθία στις δυσκολίες που ανακύπτουν, ελιξίριο στο γήρασμα του πνεύματος, παρηγοριά στο γήρασμα της ύλης».

Ανθολογούνται οι ποιήτριες:  Χρύσα Βλάχου, Σοφία Γιοβάνογλου, Αναστασία Γκίτση, Άννα Γρίβα, Μαρία Δαλαμήτρου, Δήμητρα Δαρδαγάνη, Διώνη Δημητριάδου, Νάντια Δουλαβέρα, Στέλλα Δούμου, Ξανθίππη Ζαχοπούλου, Νιόβη Ιωάννου, Λένα Καλλέργη, Βικτωρία Καπλάνη, Ειρήνη Καραγιαννίδου, Χριστίνα Καραντώνη, Αθηνά Καραταράκη, Βίκυ Κατσαρού, Γεωργία Κολοβελώνη, Μαρία Λάτσαρη, Ειρήνη Μαργαρίτη, Νεκταρία Μενδρινού, Κωσταντίνα Μπιζέ, Ελένη Νέστορα, Ειρήνη Πυλαρινού, Χρυσούλα Σπυρέλη, Λίλια Τσούβα.

 Με τον διαφορετικό ποιητικό κόσμο της κάθε ποιήτριας σε συστέγαση εδώ, το παρόν πόνημα λειτουργεί και ως μια καταγραφή «σημείων» του σύγχρονου ποιητικού τοπίου, ως  βιβλίο αναφοράς, συμβάλλοντας στον διάλογο, διαρκή και επίπονο, γύρω από την ποίηση ως πρόβλημα ανοιχτό, ως πεδίο θέσεων και αντιλήψεων.

Στο εξώφυλλο, έργο της Φωτεινης Χαμιδιελή, η γυναικεία μορφή μας κοιτάζει, επιβάλλοντας την παρουσία της, εκμαιεύοντας την απάντηση στο ερώτημα: «τι εκφράζει μια γυναίκα-ποιήτρια όταν γράφει;».

 Διώνη Δημητριάδου