Δεν έχουμε οξυγόνο Συλλογικό Ανθολόγηση κειμένων και φιλολογική επιμέλεια: Ηλίας Φραγκάκης, Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης Πρόλογος: Μαρία Καρυστιανού εκδόσεις Εύμαρος η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

 

Δεν έχουμε οξυγόνο

Συλλογικό

Ανθολόγηση κειμένων και φιλολογική επιμέλεια:

Ηλίας Φραγκάκης, Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης

Πρόλογος: Μαρία Καρυστιανού

 εκδόσεις Εύμαρος

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ | Πάνω από το μαύρο, ένα θεϊκό λευκό • Fractal

 

 

Πάνω από το μαύρο, ένα θεϊκό λευκό

 

Εύκολα θα μπορούσε να αμφισβητηθεί η εγκυρότητα της λογοτεχνίας, όταν καθίσταται επίκαιρη, σύγχρονη των γεγονότων, χωρίς τη μεσολάβηση του ικανού χρονικού διαστήματος που λειαίνει τις εντάσεις, καθαρίζει το τοπίο και γεννά λόγο διαυγέστερο. Όμως, υπάρχουν εποχές που χρειάζονται, που απαιτούν τη φωνή των λογοτεχνών, ως δυνητικά ικανότερων, καθώς είναι αλώβητοι από σκοπιμότητες, να μιλήσουν για το δίκιο και την αλήθεια, όταν οι αρμόδιες αρχές σιωπούν και συγκαλύπτουν, ή αδυνατούν να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων. Είναι τότε που ο λογοτέχνης δεν αρκεί να παρακολουθεί τον κόσμο γύρω του –απαραίτητη έτσι κι αλλιώς συνθήκη της γραφής η παρατήρηση– αλλά οφείλει να καταθέσει τη δική του συμμετοχή στα εξελισσόμενα γεγονότα, τη δική του φωνή με το ιδιαίτερο  ψυχικό φορτίο, να επισημάνει, να καταγγείλει, να ταχθεί με το μέρος των αδύνατων, να στηλιτεύσει το κακό όπου το δει, να αποκαλύψει τους εξουσιαστικούς μηχανισμούς που φανερά ή εν κρυπτώ απειλούν να διαστρέψουν ό,τι δικαιότερο, ό,τι αληθινότερο. Η φωνή του δεν είναι απλώς ένας σχολιασμός των γεγονότων, η γραφή του δεν είναι μια απλή τοποθέτηση, είναι συμμετοχή διαδραστική, έχει την πολλαπλασιαστική δύναμη να γίνει κραυγή των πολλών, που βλέπουν και σιωπούν, είναι ένα βήμα πρόσφορο σε όσους δεν τολμούν. Γι’ αυτό και σε δύσκολους καιρούς ο λογοτέχνης έχει επίκαιρη γραφή, δεν χρειάζεται τη χρονική απόσταση για να δει καθαρά, είναι μέσα στα γεγονότα, τα ζει και τα μετουσιώνει σε γραφή. Μια γραφή που θα αποτελέσει κομμάτι της ιστορίας, καθώς θα απηχεί με αυθεντικότητα, ως  συγκαιρινή των γεγονότων, το αποτύπωμά τους στην ψυχή της κοινωνίας.

Από τις εκδόσεις Εύμαρος (του ευαισθητοποιημένου κοινωνικά Πέτρου Κακολύρη) κυκλοφορεί ένας τόμος, συλλογικό έργο 36 λογοτεχνών (ποιητών και πεζογράφων), που ένωσαν τον προσωπικό τους ο καθένας λογοτεχνικό τρόπο για να μιλήσουν για το έγκλημα των Τεμπών. Άλλος με τη χρήση του κυριολεκτικού λόγου, άλλος με τη μεταφορικότητα ή την υπαινικτικότητα, με τη χρήση του σημαίνοντος με το ένα ή τα πολλά σημαινόμενα, επιτρέπουν να αναδυθεί με όλες τις ψηφίδες της η τραγική εικόνα. Η πρωτοβουλία ανήκει σε δύο εκλεκτούς της γραφής, τον Ηλία Φραγκάκη και τον Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη, που ανθολόγησαν και επιμελήθηκαν τα 36 κείμενα. Στο εισαγωγικό τους σημείωμα οι δύο ανθολόγοι-επιμελητές επισημαίνουν την ευθύνη της λογοτεχνίας απέναντι στα καίρια προβλήματα της κοινωνίας:

 

[…] η δική μας πολιτική, ηθική και αισθητική ανάγκη να μιλήσουμε για το θέμα των Τεμπών υπό την ιδιότητά μας ως λογοτεχνών, ώστε να στοιχίσουμε τη λογοτεχνική γραφή με την κοινωνική φωνή για δικαιοσύνη και δημοκρατία, να αποτίσουμε φόρο τιμής στη μνήμη των νεκρών, να συμπαραταχθούμε στον αγώνα των συγγενών και να διασώσουμε για τους κατοπινούς τη λογοτεχνική βίωση όσων συνέβησαν.

 

Οι συγγραφείς, με τη σειρά που ανθολογούνται είναι οι: Κώστας Καναβούρης, Γεωργία Βεληβασάκη, Γιάννης Καρκανέβατος, Διώνη Δημητριάδου, Χλόη Κουτσουμπέλη, Μάνος Κοντολέων, Σταύρος Ζαφειρίου, Ηλίας Φραγκάκης, Ειρήνη Παραδεισανού, Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης, Ηλίας Κεφάλας, Ανδρέας Μήτσου, Νίκος Βλαχάκης, Νίκος Χρυσός, Νίκος Προσκεφαλάς, Ευγενία Μπογιάνου, Κυριάκος Συφιλτζόγλου, Τζούλια Γκανάσου, Βερονίκη Δαλακούρα, Μαριάνθη Λαζαρίδου, Ιωάννης Πανουτσόπουλος, Σοφία Αυγερινού, Κωστούλα Μάκη, Κ. Χ. Λουκόπουλος, Ελένη Λιντζαροπούλου, Αντωνία Ζεβόλη, Κούλα Αδαλόγου, Μαρία Λεβαντή, Γιώργος Μύαρης, Δημήτρης Χριστόπουλος, Μαριάννα Παπουτσοπούλου, Ελένη Πριοβόλου, Γιώργος Δελιόπουλος, Αγγελική Αγγέλου, Βαγγέλης Τασιόπουλος, Ευαγγελία Τάτση. Την έκδοση προλογίζει η Μαρία Καρυστιανού, εκπροσωπώντας τους συγγενείς των θυμάτων. 

 

Πάνω από το μαύρο που πλανάται στην κοινωνία μας, μας περιβάλλει ένα θεϊκό λευκό! Άνθρωποι με ευγενική καρδιά θέλησαν να αποτυπώσουν όσα κατάφεραν να δουν με τα μάτια της ψυχής τους για εκείνο που συνέβη ένα κρύο βράδυ, σε άγνωστους συνανθρώπους τους. Σε εμάς… (από τον Πρόλογο της Μαρίας Καρυστινού).

 

Αυτό που νιώθεις διαβάζοντας τις διαφορετικές εκδοχές πρόσληψης του γεγονότος από τις 36 γραφές, είναι πως η λογοτεχνία έχει ακόμη μια ικανότητα: να καταστήσει το τραγικό φορτίο των άγνωστων συγγενών των θυμάτων μια συλλογική υπόθεση, όχι μόνο μνήμης αλλά κοινής αντίδρασης. Γιατί στο έγκλημα των Τεμπών τραυματίστηκε η αίσθηση της ασφάλειας, της δικαιοσύνης, της πολιτικής ευθύτητας και αξιοπιστίας, αλλά και λαβώθηκε βαριά η αισθητική και η ηθική μας ως μελών μιας κοινωνίας που παραπαίει, που τραυλίζει συνθήματα, που αφήνει εύκολα στη λήθη όσα ταράζουν την ευτελή της κανονικότητα. Είναι η λογοτεχνική αντίδραση στο σκοτάδι που απειλεί να μας καταπιεί.

 

Διώνη Δημητριάδου