Αγάπη Δικαιοσύνη Ελευθερία Επιλογή ποιημάτων Πατ Πάρκερ ανθολόγηση-μετάφραση-πρόλογος: Νίκη Κωνσταντοπούλου εκδόσεις Βακχικόν η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

 

Αγάπη Δικαιοσύνη Ελευθερία

Επιλογή ποιημάτων

Πατ Πάρκερ

ανθολόγηση-μετάφραση-πρόλογος: Νίκη Κωνσταντοπούλου

 εκδόσεις Βακχικόν

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ: Είμαι η μαύρη γυναίκα και ήμουν παντού • Fractal (fractalart.gr)

 

 

Είμαι η μαύρη γυναίκα και ήμουν παντού

 

Το πρώτο πράγμα που κάνεις είναι να ξεχάσεις ότι είμαι Μαύρη.

Δεύτερον, δεν πρέπει ποτέ να ξεχάσεις ότι είμαι Μαύρη.

 («Για τον λευκό που θέλει να μάθει πώς θα γίνει φίλος μου»).

 

Στους παραπάνω στίχους ίσως να διαφαίνεται ο τρόπος που η σημαντική ποιήτρια Πατ Πάρκερ έκανε τη συνοπτική θεώρηση του κόσμου, ως περιβάλλοντος χώρου (με τις αντιδράσεις του και τις επιρροές του) και ως εσωτερίκευση του νοήματός του. Η ποίησή της δεν παύει ούτε στιγμή να βάφεται με το μαύρο χρώμα, αυτό που βλέπουν οι άλλοι αλλά και αυτό που νιώθει η ίδια ως καθοριστικό της βίωμα. Ένα βίωμα που δεν σταματά μόνο σε όσα σηματοδοτούν τη δική της ζωή αλλά επεκτείνεται για να ενσωματώσει την πείρα ζωής μιας ολόκληρης συλλογικότητας, καθώς ανοίγει τον προσωπικό της κόσμο για να εισχωρήσει η συλλογική συνείδηση και η διαχρονική πορεία όλων των ομοεθνών της. Όταν γράφει το έξοχο ποίημα (ίσως το καλύτερο όλων) «Κίνηση σε μαύρο», νιώθεις στην προσωπική της επιβίωση (είμαι επιζώσα) να συμπεριλαμβάνει όλους όσοι υπήρξαν σε διαρκή κίνηση, απλοί Μαύροι, στρατιώτες δίπλα στους πρώτους αποίκους ή απλοί διεκπεραιωτές (ποιος τους έδινε σημασία;) ή δημιουργοί σπαρακτικών μουσικών ήχων που μιλούν για μια ζωή βασανισμένη, ή επαναστάτες που η φωνή τους ρίγησε τα πλήθη πριν βίαια σιγήσει, ή γυναίκες που μεγάλωσαν τα λευκά παιδιά την ώρα που τα δικά τους μεγαλώναν μόνα τους. Όλοι σε μια κίνηση πάντα προς τα εμπρός· ποιος αντέχει να αναμετρηθεί μαζί τους;

 

[…]

Είμαι η Μαύρη γυναίκα

Είμαι το παιδί του ήλιου

η κόρη του σκότους

Κουβαλώ φωτιά να κάψω τον κόσμο

Είμαι νερό να δροσίσω τον λαιμό του

Είμαι το προϊόν δούλων

Είμαι το γέννημα βασιλισσών

Είμαι ακίνητη σαν σιωπή

Ρέω σαν τον χείμαρρο

[...]

 

Μια από τις πιο δυνατές φωνές της αμερικανικής ποίησης, με το θάρρος και την προκλητικότητα που αρμόζει σε όποιον πασχίζει να φανεί η αλήθεια του εν μέσω μιας συνεχιζόμενης περιθωριοποίησης, καθώς βρισκόμαστε στην Αμερική του υποκρυπτόμενου πουριτανισμού παρά τις θεσμοποιημένες αλλαγές υπέρ της ισότητας, και μιας κατακραυγής όταν η όποια διαφοροποίηση από την αποδεκτή κανονικότητα αποτελεί μια δυνάμει απειλή για την ομοιομορφία της ομάδας των ομοειδών – πανάρχαιος μηχανισμός προστασίας της ομάδας. Η Πάρκερ ήταν μαύρη, ήταν μια φωνή απελευθέρωσης για τους μαύρους αλλά και για τις γυναίκες, και από μια στιγμή της ζωής της κι έπειτα λεσβία (Ο εραστής μου είναι γυναίκα/και όταν την κρατώ –/ νιώθω τη θέρμη της –/ νιώθω ωραία – νιώθω ασφάλεια). Αν όλα αυτά συνοψισθούν κάτω από την ευεργετική ποιητική έμπνευση, τότε πραγματικά έχουμε έναν ποιητικό λόγο σε μορφή και σε περιεχόμενο δυνατό σαν τη φωτιά που θεριεύει. Το ορμητικό ποτάμι της  φωνής της σίγησε στα σαράντα πέντε της χρόνια. Όσα πρόλαβε να γράψει μιλούν για τη δικαιοσύνη, την ελευθερία, πρωτίστως την αγάπη. Απολύτως συνειδητοποιημένη η ίδια, δεν θα μπορούσε να δώσει διαφορετικό πρόσημο στην ποίησή της. 

 

[…]

Ένιωσα ενοχή

για όλα τα γράμματα που δεν έστειλα

για όλα τα ποιήματα που δεν έγραψα

για όλο τον «νεκρό χρόνο»

(«Για την Όντρε»).

 

Η ανθολογία που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Βακχικόν στη σπουδαία σειρά «Ποίηση απ’ όλο τον κόσμο», ευτύχησε στη μεταφραστική προσέγγιση της ποιήτριας Νίκης Κωνσταντοπούλου, η οποία φρόντισε να εμπλουτίσει τη γνωριμία μας με την Πάρκερ με ένα πλήρες Επίμετρο αλλά, κυρίως, με έναν Πρόλογο ουσίας, όχι μόνον κατατοπιστικό.

 Διώνη Δημητριάδου