Δευτέρα παρουσία Τζούλια Γκανάσου εκδόσεις Καστανιώτη η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 + ΛΕΞΕΙΣ

 

Δευτέρα παρουσία

Τζούλια Γκανάσου

εκδόσεις Καστανιώτη

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 + ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ | Όλοι εμείς οι αδύνατοι, κι όμως τόσο δυνατοί • Fractal

 

 

Όλοι εμείς οι αδύνατοι, κι όμως τόσο δυνατοί

 

«Γιατί;» ψέλλισε η Όλγα ως άνω μέρος του διττού σώματος, σχεδόν χωρίς λαλιά. «Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά;» (σ. 20). Η κομβική ερώτηση που εμπεριέχει όλο το νέο μυθιστόρημα της Τζούλιας Γκανάσου, ερώτηση όχι μόνον της Όλγας αλλά κάθε νοήμονος ανθρώπου που βρίσκεται εν μέσω μιας ολοκληρωτικής καταστροφής, μιας εκ θεμελίων ανατροπής του κόσμου του, όπως τον ήξερε. Ένας παράλογος πόλεμος (μα, και κάθε πόλεμος δεν είναι παρά τη λογική;) ξεσπά την οργή του πάνω στους αθώους, που λογίζονται ως παράπλευρες απώλειες, καταχωρίζονται ως αριθμός θυμάτων συλλήβδην στην καταγεγραμμένη ιστορία, και έτσι λησμονείται η αξία άνθρωπος ως μοναδική οντότητα που δικαιούται να έχει μια αξιοπρεπή, βιώσιμη ζωή.

  Η Γκανάσου δεν είναι βέβαια η πρώτη ούτε η μόνη που, με αφορμή τον παραλογισμό του πολέμου (όλο και πιο συχνή πλέον η παρουσία του σήμερα), επιλέγει τη θεματική του  βιβλίου της. Η διαφορά έγκειται στον τρόπο που η συγκεκριμένη θεματική έχει την ικανότητα να ανοίξει τον ορίζοντα, ώστε να προκύψουν διαδοχικά πολλαπλές διαφορετικές αναγνώσεις. Αυτή η γραφή –γνωστό και από προηγούμενες καταθέσεις– γνωρίζει πώς, με τον πιο αποτελεσματικό (συχνά αιφνιδιαστικό) τρόπο, να διευρύνει το αρχικό της θέμα. Εδώ η πλοκή της ιστορίας, εκκινώντας από μια καταστροφή (χωρίς να ορίζεται ο χρόνος και ο τόπος, καθώς εφιαλτική η ομοιότητα της βίας όπου γης) που επικεντρώνεται σε δύο γυναίκες (τη γιαγιά Όλγα και τη εγγονή Άννα), που θα επιχειρήσουν μια πολύ δύσκολη διαφυγή προς τα σύνορα, σύντομα θα δείξει την αποσύνθεση του κόσμου, σε διαφορετικά επίπεδα, την απαξίωση της ανθρώπινης υπόστασης, ταυτόχρονα, όμως, τη μετάλλαξη της αδυναμίας σε δύναμη.

Τα ερωτήματα που θέτει το βιβλίο πολλά· άλλωστε αυτό είναι ένα από τα κριτήρια  για να συγκαταλεγεί ένα βιβλίο στην καλή, τη δημιουργική λογοτεχνία, σε άμεση επαφή με τον αναγνώστη της. Και εδώ, για μια ακόμη φορά, η Γκανάσου αποδεικνύει πως ανήκει στις πιο ενδιαφέρουσες νέα παρουσίες στον κόσμο της λογοτεχνίας, και μάλιστα στο είδος της μεγάλης αφήγησης, δηλαδή του μυθιστορήματος. Εδώ κάποια από αυτά τα ερωτήματα:

 

-          Πώς μπορεί η αδύναμη ανθρώπινη οντότητα να έρθει αντιμέτωπη με το μέγεθος της βίας και της σκληρότητας που μοιάζει σε πολλά επίπεδα να την ξεπερνά;

-          Είναι δυνατόν δύο σώματα να γίνουν ένα, μπροστά στην ανάγκη της επιβίωσης; Η Όλγα που δεν μπορεί να περπατήσει, γίνεται το «κεφάλι», η σοφή παρατήρηση, η γνώση, για την Άννα που είναι τα «πόδια», η απαραίτητη κίνηση. Στην πορεία της ιστορίας τα δύο σώματα εξασκούνται και τελικά μαθαίνουν πώς να αλληλοσυμπληρώνονται, μέχρι που δύσκολα μπορεί κανείς να διακρίνει το κάθε ένα σώμα χωριστά. Εύστοχη η διττή εικόνα του εξωφύλλου, που μοιάζει να είναι αντανάκλαση, αλλά δεν είναι. Ίσα ίσα μεταποιεί το ένα σώμα στο άλλο.

-          Ταυτόχρονα, πόσο δύσκολη είναι η αναγκαστική, η γρήγορη ενηλικίωση, μέσα στις φλόγες ενός πολέμου; Η Άννα,  μόλις δεκαεπτά χρονών, θα πρέπει να φέρει, κυριολεκτικά και μεταφορικά, το βάρος της ηλικιωμένης και ανήμπορης Όλγας.

-          Είναι δυνατόν κάποιοι να προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τον αναβρασμό του πολέμου για να μετατρέψουν ένα καταφύγιο σε φυλακή, να «επιλέξουν» ποιοι θα επιβιώσουν και ποιοι όχι, στη λογική του κέρδους;

-          Η γυναίκα μέσα στον πόλεμο, είναι ο αδύνατος κρίκος μιας μακράς αλυσίδας, βιώνοντας τη βία επάνω της ακόμα και σε καιρό ειρήνης, την καταπίεση από τον εκάστοτε ισχυρότερο, ή θα ανακαλύψει την εγγενή της δύναμη να δίνει ζωή και να μην την καταστρέφει;

-          Αλλά, και όσοι αγωνίζονται να διασώσουν όχι μόνον τη ζωή τους μα και τις αυτονόητες αξίες τους, την ελευθερία, το δίκαιο, την ειρήνη, την αλληλοϋποστήριξη, θα βγουν άραγε νικητές ή θα τους καταπιεί το χάος που δημιουργείται γύρω τους;

-          Έχουν, ίσως, ιδιαίτερη σημασία οι σελίδες του Ρουσντί και του Μάρκες που οι δυο γυναίκες παίρνουν μαζί τους μαζί με τα λιγοστά απαραίτητα για την επιβίωσή τους; Λογοτεχνικό εύρημα σε κάθε περίπτωση.

-          Τέλος, όταν η ελπίδα στους θεούς εξαντλείται, όταν μια «δευτέρα παρουσία» μοιάζει γράμμα κενό, μήπως είναι μόνο στα χέρια του ανθρώπου, του αδύναμου και φθαρμένου, του θνητού και φθαρτού, η δυνατότητα της ανάπλασης του κόσμου;

 

Η Γκανάσου με απόλυτο ρεαλισμό στη γραφή της –ίσως ένας τρόπος για να απογειωθεί κατόπιν, σε εύστοχη αντίστιξη, η ιστορία της σε επίπεδα αμιγούς ποιητικότητας– περιγράφει αφηγείται, χρησιμοποιεί όλα τα μέσα που της παρέχει η τέχνη της γραφής. Ο στόχος επιτυγχάνεται, η ιστορία της «λειτουργεί», μοιράζεται, κοινοποιεί τη βασική της ιδέα όσο και τις  παράπλευρες, όλες σημαντικές.

 

Απόσπασμα

 

«Θα σου φτιάξω μια χώρα που δεν θα σε διώχνει…» είπε το αγόρι.

«Θα σου φτιάξω μια χώρα που δεν θα σε πληγώνει…» απάντησε το κορίτσι και άγγιξε τα χείλη του αγοριού, φίλησε τα χείλη του αγοριού ξανά και ξανά, και το αγόρι κράτησε το κορίτσι σφιχτά ενώ έκλαιγαν και ξεκαρδίζονταν, ενώ έκλαιγαν και ονειρεύονταν ώσπου ήχησε ένα πηγαίο τραγούδισμα, ένας ξέφρενος ύμνος, οι άνθρωποι χόρευαν, χαμογελούσαν, φιλιόνταν, αγκαλιάζονταν, ναι, οι άνθρωποι εκείνοι και εσείς και εμείς, όλοι, ναι, εμείς οι λειψοί, οι δειλοί, οι αδύναμοι κι όμως τόσο δυνατοί, εμείς οι φοβισμένοι κι όμως τόσο θαρραλέοι, οι ματαιωμένοι, οι χαμένοι, οι φθαρμένοι, οι απροστάτευτοι επιζώντες ενήλικοι, οι διψασμένοι για ζωή. (σ. 268).

 

Διώνη Δημητριάδου

ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ «ΟΥΡΙΚΑ» της Claire de Duras

 ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ

«ΟΥΡΙΚΑ»

της Claire de Duras

για πρώτη φορά στα ελληνικά

Ένα μικρό αριστούργημα…

Ένας ύμνος στη γυναίκα…

Μια αντιρατσιστική κραυγή…

 

ΜΟΛΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ

 

Οι εκδόσεις Εύμαρος, η μεταφράστρια Ισμήνη Δούκα και ο κριτικός θεάτρου και συγγραφέας Λέανδρος Πολενάκης συστήνουν στο ελληνικό κοινό το μυθιστόρημα «Ουρικά» της Claire de Duras.

Η Γαλλίδα συγγραφέας Claire de Duras (1777- 1828), αριστοκρατικής καταγωγής, γεννήθηκε στη Βρέστη της Γαλλίας αλλά έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής της στην Αγγλία, όπου αυτοεξορίστηκε μετά τη Γαλλική επανάσταση για να σωθεί από την τρομοκρατία που είχε εξαπολυθεί στην περίοδο που ισχυρός άνδρας ήταν ο Ροβεσπιέρος. Εκεί συνδέθηκε με φιλία με τον Σατωβριάνδο, ο οποίος διέκρινε το συγγραφικό της ταλέντο, την ενθάρρυνε να γράφει και τη βοηθούσε να εκδίδει τα βιβλία της.

Έγινε γνωστή από το μυθιστόρημά της Ourika (1823), όπου αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο την ιστορία μιας μικρής Αφρικανής από τη Σενεγάλη, τότε γαλλικής αποικίας, που ως παιδί μόλις δύο ετών σώζεται με τρόπο θαυματουργό από τα χέρια των λευκών δουλεμπόρων, εξαγοράζεται από τον Γάλλο κυβερνήτη στρατάρχη ντε Β, μεταφέρεται στη Γαλλία και παραδίδεται στην αριστοκράτισσα θεία του κυβερνήτη, κυρία ντε Β, για να τη μεγαλώσει.

Το σκούρο χρώμα της επιδερμίδας της θα την καταδικάσει να ζει πάντα στο περιθώριο μιας κοινωνίας υποκριτικής που την ανέθρεψε με ψεύτικες υποσχέσεις…

Μια πρώιμη αυθεντική μαρτυρία, πέρα από εποχές, επάνω στον ρατσισμό και ιδιαίτερα σε ζητήματα φυλετικής και σεξουαλικής ισότητας. Θεωρείται δίκαια ένα μικρό αριστούργημα!

Ταυτότητα της Έκδοσης

«Ουρικά»

Σειρά: Μικρή Βιβλιοθήκη της Παγκόσμιας Λογοτεχνίας

Υπεύθυνη σειράς: Μαριάννα Παπουτσοπούλου

Συγγραφέας: Claire de Duras

Μετάφραση: Ισμήνη Δούκα

Εισαγωγή: Λέανδρος Πολενάκης

Σχεδιασμός εξωφύλλου: Αλίκη Κακουλίδου

Κεντρική διάθεση: Εκδόσεις Εύμαρος

Σελίδες 80

Τιμή 10 ευρώ

 

Το μυθιστόρημα Ουρικά αποτελεί κομμάτι της εξεταστέας ύλης του γαλλικού διπλώματος Sorbonne C2 για τα έτη 2025-2027.

 

 Εκδόσεις Εύμαρος

25ης Μαρτίου 2 ή Κύπρου 1, TK 177 78  Ταύρος

Κοντά στον ηλεκτρικό σταθμό της Καλλιθέας και του Ταύρου.

Με τον ηλεκτρικό είσοδος από 25ης Μαρτίου, με ΙΧ από Κύπρου.

Υπάρχει η δυνατότητα πάρκινγκ.

τηλ. 210-4818615, 6984-911.622, email: evmarosart@gmail.com

https://evmarosbooks.gr/

fbpage:  Εκδόσεις Εύμαρος  -  Evmaros libro

 

 

ΜΙΑ ΧΟΥΦΤΑ ΗΛΙΟ ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ

 

ΜΙΑ  ΧΟΥΦΤΑ  ΗΛΙΟ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ

Μια χούφτα ήλιο στην αυλή
και μια πνοή αγέρα,
ας ήτανε μια χαραυγή
άσπρη να φέρουν μέρα,

εκεί στο φράχτη της σιωπής
που σβήνει τη φωνή του,
εκεί στον πόνο της ψυχής
που θλίβει τη ζωή του.

Στην εποχή της μοναξιάς
στ’ απέλπιδα ματώνει,
στα κρίματα της νυχτιάς
τα όνειρα διπλώνει.

Τα πρωινά χλωμή σκιά
στη συννεφιά η φύση,
οι λογισμοί κρυφή ματιά
στ’ απόμακρα ν’ αντικρίσει

τον ήλιο στην ανατολή
πανήγυρη μεθύσι,
να ξεδιπλώσει η ψυχή
φτερά να τον κρατήσει

εκεί που κάθε αντηλιά
το άγνωστο θα  ορίζει,
εκεί που κάθε πεθυμιά
τα γνώριμα θα αγγίζει

για να 'ναι η μέρα δοξαριά
η νύχτα στρατοκόπι,
τα θέλγητρα μ' απλοχεριά
στης χαράς το γλεντοκόπι.

Μια χούφτα ήλιου αναλαμπή
τη σκήτη του να φωτίσει
στη μοναξιά και τη σιωπή
τη λιόφερτη ζωή να ζήσει

Γιώργος Αλεξανδρής

(φωτογραφια: Moises Levy)

Γκυστάβ Φλωμπέρ Όπως θέλετε Λύσσα και αδυναμία Μετάφραση: Έφη Κορομηλά Εκδόσεις Ερατώ η πρώτη δημοσίευση στο diastixo.gr

 

 

Γκυστάβ Φλωμπέρ

Όπως θέλετε

Λύσσα και αδυναμία

Μετάφραση: Έφη Κορομηλά

Εκδόσεις Ερατώ

 η πρώτη δημοσίευση στο diastixo.gr

Gustave Flaubert‎‎: «Όπως θέλετε – Λύσσα και αδυναμία»

Η θεματική του θανάτου, και μάλιστα με ακραία ρεαλιστική γραφή, ξαφνιάζει ίσως αρχικά ως επιλογή για έναν έφηβο (σε ηλικία από δεκαπέντε έως δεκαεπτά χρονών) που κάνει τις πρώτες του απόπειρες να χειριστεί τον εν τέχνη λόγο. Πολύ μακριά από τα συνήθη πρωτόλεια και αμήχανα ποιητικά εγχειρήματα ή τις ερωτικού περιεχομένου εκμυστηρεύσεις, συχνά εν είδει ημερολογιακών καταγραφών, ο νεαρός Γκυστάβ Φλωμπέρ επιλέγει να ασχοληθεί με τον θάνατο σε μια από τις πιο φρικώδεις εκδοχές του. Δύο από τα δεκατέσσερα κείμενα της νεανικής αυτής περιόδου έχουμε για πρώτη φορά μεταφρασμένα στην ελληνική γλώσσα από την Έφη Κορομηλά, στις καλές εκδόσεις Ερατώ. Και ναι, είναι σημαντικό να διαβάζουμε τις πρώτες γραφές ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, γιατί μπορούμε να ακούσουμε τις πρώτες του ανησυχίες, να δούμε πού εστιάζει το συγγραφικό του ενδιαφέρον ή, ακόμα, να διακρίνουμε τα ίχνη της μετέπειτα πορείας του. Η γλώσσα και η σύνταξη συχνά ξεφεύγει από τους κανόνες, έχουμε επαναλήψεις ή άσκοπο βερμπαλισμό –όλα δικαιολογημένα από τον νεαρό της ηλικίας του– ωστόσο έχει μια ορμή που συναρπάζει, μια αφήγηση που σε αρκετά σημεία σε παρασύρει να δεις «ζωντανά» όσα διαδραματίζονται. Να σημειώσουμε εδώ το γεγονός ότι η μεταφράστρια, και πολύ ορθά, δεν έκανε επεμβάσεις επιμέλειας στο κείμενο, ώστε να βγει πιο σωστό σύμφωνα με τους γραμματικούς κανόνες, αφήνοντας έτσι τη νεανική γλώσσα να μιλήσει με την αρχική αυθεντικότητα, χωρίς τη μεταποίησή της από μια ενήλικη ματιά.

Στην πρώτη ιστορία (Όπως θέλετε) παρακολουθούμε την τραγική ιστορία ενός πλάσματος/τέρατος (που προέκυψε μέσα από ένα πείραμα) να προσπαθεί να ισορροπήσει την τρυφερότητα που κρύβει στην ψυχή του με την αποκρουστική του όψη. Οι απέλπιδες προσπάθειές του να εκφράσει τον έρωτά του θα τον οδηγήσουν σε αποτρόπαιες πράξεις, τις οποίες ο νεαρός Φλωμπέρ περιγράφει με τον ρεαλισμό που κατόπιν θα τον αναδείξει σε έναν από τους πιο εμβληματικούς του εκπροσώπους.

 

Ακολούθησε παρατεταμένη σιωπή. Δεν της απάντησε και κάρφωσε πάνω της ένα λαίμαργο βλέμμα, – έπειτα πήγε ακόμα πιο κοντά, έπιασε με τα δυο χέρια του τη μέση της και έδωσε στον λαιμό της ένα καυτό φιλί που η Αντέλ το ένοιωσε σαν δάγκωμα ερπετού. – Είδε τη σάρκα της να κοκκινίζει και να πάλλεται. […] Πώς να μην μπορεί να της πει ούτε μια λέξη, – να μην μπορεί να απαριθμήσει τα μαρτύριά του και τον πόνο του και  να μην έχει να της προσφέρει άλλο από τα δάκρυα ενός ζώου και τους αναστεναγμούς ενός τέρατος. (σ. 89).

 

Στη δεύτερη ιστορία (Λύσσα και αδυναμία) έχουμε ένα από τα πρώτα δείγματα ενός συναρπαστικού, δραματουργικά, θέματος, όπως αυτό ενός ανθρώπου που βρίσκεται θαμμένος και προσπαθεί να βγει στην επιφάνεια, σπάζοντας το φέρετρο που τον εμποδίζει. Τι συμβαίνει, αλήθεια, κάτω από το χώμα μιας ταφής; Μου έρχεται στον νου το εξαιρετικό μυθιστόρημα του Βασίλη Αλεξάκη, Πριν, που παρακολουθεί τη «ζωή» κάτω από τις πλάκες του νεκροταφείου, στα σκαμμένα λαγούμια επικοινωνίας των νεκρών, κάτω από τους δρόμους της πόλης. Εδώ,  βέβαια, στην ιστορία του Φλωμπέρ, έχουμε ένα σκηνικό φρίκης.

 

Έμεινε για ώρα ασάλευτος, μην τολμώντας να σαλέψει – ώσπου θέλησε να κάνει μια τελευταία προσπάθεια που θα τον σκότωνε ή θα τον έσωζε. Το πρόσφατα ανασκαμμένο χώμα δεν θα του αντιστεκόταν, ήθελε να σηκωθεί απότομα και να το ανοίξει στα δυο με το κεφάλι του. Η απόγνωση τρελαίνει. Σηκώθηκε, αλλά η σανίδα του φέρετρου χαμήλωσε πάνω απ’ το κεφάλι του, την είδε – έπεσε. (σ. 126).

 

Δεν ξέρω κατά πόσο μπορεί να μας ξαφνιάζει μια τέτοια γραφή, με δεδομένη, φυσικά, την ηλικία του Φλωμπέρ, όταν επινοεί ανάλογες σκηνές. Αν κοιτάξουμε, όμως, τα βιογραφικά του στοιχεία, θα δούμε ότι μεγάλωσε σε ένα σπίτι δίπλα στο νοσοκομείο της Ρουέν, όπου ο πατέρας του ήταν διευθυντής, με τον κήπο του να γειτνιάζει στο νεκροτομείο. Συχνά, από τα παράθυρα του νεκροτομείου είχε παρακολουθήσει τα πτώματα και τη διαδικασία της νεκροτομής. Λέει ο ίδιος: «Μεγάλωσα ανάμεσα σε όλες τις ανθρώπινες δυστυχίες, από τις οποίες με χώριζε ένας τοίχος. […] Ίσως γι’ αυτό έχω μερικές φορές μια στάση κυνική και πένθιμη. Δεν αγαπώ τη ζωή και δεν φοβάμαι τον θάνατο». Αν αυτή την παράμετρο τη συνδυάσουμε με τη συνακόλουθη με την εφηβεία τάση για απομόνωση και σκέψη, για αναζήτηση, για απάντηση σε θεμελιώδη ερωτήματα που σ’ αυτή την ηλικία γεννώνται μαζί με την αναγκαία αμφισβήτηση, όπως η ύπαρξη μιας ανώτερης δύναμης, το μυστήριο του θανάτου, η ζωή μετά τον θάνατο, η ερωτική σχέση, αλλά και η αναγκαστική σχεδόν συμμόρφωση με τους γενικά αποδεκτούς κανόνες της κοινωνικής συμβίωσης, δεν είναι να απορούμε πώς ο νεαρός Φλωμπέρ θέλησε με τα γραπτά του αυτά να σείσει λίγο τον μανδύα της συμβατικότητας. Εξοικειωμένος άλλωστε με το γεγονός του θανάτου, έκανε την επιλογή του. Από εκεί και πέρα, δούλευε μέσα του η πάντα ευεργετική παρατήρηση του κόσμου γύρω του, και η φαντασία του που ανέτρεπε όλα τα δεδομένα, επινοώντας ένα νέο σκηνικό, ακόμα κι αν αυτό ήταν φρικιαστικό. Η θεματική του θανάτου και η αμφισβήτηση για την ύπαρξη της θεϊκής αγαθότητας ήταν ένας τρόπος να δείξει ότι μπορεί να δει λίγο πιο πέρα από όσα του επέτρεπε η ηλικία του. Όπως εδώ, στο απόσπασμα από τη δεύτερη ιστορία:

 

Πρώτα αμφέβαλε για τον Θεό, ύστερα τον αρνήθηκε ύστερα τον περιγέλασε ύστερα έβρισε αυτήν τη λέξη. Μπα, έλεγε μέσα του γελώντας μ’ ένα ψεύτικο γέλιο, πού είναι ο δημιουργός των συμφορών; Πού είναι; ας έρθει να με ελευθερώσει, αν υπάρχει. Σε αρνούμαι λέξη που εφηύρε ο ευτυχισμένος, σε αρνούμαι, δεν είσαι τίποτ’ άλλο από μια δύναμη μοιραία και ηλίθια σαν τον κεραυνό που πέφτει και καίει. (σ. 122).

 

Διώνη Δημητριάδου

 

Οι ανυπάκουες Ντζαϊλί Αμαντού Αμάλ μετάφραση: Άγγελος Μουταφίδης εκδόσεις Θίνες η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

 

Οι ανυπάκουες

Ντζαϊλί Αμαντού Αμάλ

 μετάφραση: Άγγελος Μουταφίδης

εκδόσεις Θίνες

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ | Πώς να ξεφύγεις από το στόμα του λύκου; • Fractal

 

Πώς να ξεφύγεις από το στόμα του λύκου;

 

«Στο τέρμα της υπομονής σε περιμένει ο παράδεισος». Αυτή η παροιμία περικλείει, μέσα σε μόλις οκτώ λέξεις, όλη τη φιλοσοφία της καταπίεσης, που εκκινεί από τα κοινωνικά στερεότυπα για τη θέση και τον ρόλο των γυναικών, αλλά, στενά συνδεδεμένη με τη θρησκεία, αποκτά μεγαλύτερη δύναμη να πείθει ακόμη και τις γυναίκες για το απαράβατο των δεσμεύσεων που τους επιβάλλονται. Αυτήν την τραγικότητα παρουσιάζει η Καμερουνέζα Ντζαϊλί Αμαντού Αμάλ στο σπονδυλωτό μυθιστόρημά της Οι ανυπάκουες. Μουσουλμάνα η συγγραφέας, από τη φυλή των Πελ, στο βόρειο Καμερούν, μέσα από τρεις φωνές γυναικών, θα αποτυπώσει όχι μόνον τις ιστορίες τους (σε σύνδεση μεταξύ τους) αλλά θα κάνει ένα καυστικό σχόλιο γενικότερα για τη θέση της γυναίκας στον σύγχρονο κόσμο. Είναι αλήθεια πως τέτοιες επιλογές θεματικής έχουν την αξία τους ακριβώς όταν ανοίγουν τον ορίζοντά τους για να συμπεριλάβουν όλες τις ομοειδείς περιπτώσεις. Και μπορεί, βέβαια, ο θεσμός της πολυγαμίας, για παράδειγμα (η ιστορία της τρίτης γυναίκας), να αφορά εν προκειμένω τη λωρίδα του Σαχέλ, στα νότια της Σαχάρας στην Αφρική, ωστόσο ως νοοτροπία (και όχι απαραίτητα ως θεσμός) αγγίζει όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου.

Διαβάζοντας τις τρεις ιστορίες, ακούγοντας την απόγνωση των τριών γυναικών, της Ραμλά για τον αναγκαστικό γάμο της με τον σύζυγο της Σαφιρά για να αποτελέσει τη δεύτερη νόμιμη σύζυγο, υποταγμένη τόσο στον άντρα της όσο και στην πρώτη σύζυγο, της Ιντού, που θα βιώσει τον απόλυτο τρόμο στα χέρια του δικού της άντρα και ξαδέλφου της, τέλος της ίδιας της Σαφιρά που πρέπει να αποδεχθεί την επαχθή γι’ αυτήν πολυγαμία του άντρα της, θυμώνουμε πολύ. Ο τρόπος γραφής της Ντζαϊλί κατορθώνει να μας κάνει μέρος της κάθε ιστορίας με την πρωτοπρόσωπη φωνή της κάθε γυναίκας να ιστορεί τη δική της απελπισία, έρμαιο των συνθηκών, των εθίμων, της νοοτροπίας της φυλής της. Θυμώνουμε για τον παραλογισμό των παραδόσεων, που διεκδικούν το απαραβίαστο, για τη θρησκεία που καλύπτει την αδικία με το κύρος της, εμφανίζοντάς το ως δίκαιο και μάλιστα με την ανάλογη ανταμοιβή, με τη στάση του κοινωνικού περίγυρου που είτε σιωπά είτε συνηγορεί υπέρ της αδικίας, για τη στάση (πόσο πιο οδυνηρή αλήθεια αυτή!) των ίδιων των γυναικών, που στην πλειοψηφία τους προσφέρουν το στήριγμά τους διαιωνίζοντας  όλες τις στερεότυπες αντιλήψεις.

Είναι, όμως, και η ανυπακοή, για την οποία μας προϊδεάζει ο τίτλος του βιβλίου. Πράγματι, θα δούμε την «ανυπακοή» της καθεμιάς. Η Ραμλά θα δραπετεύσει, η Ιντού θα οδηγηθεί στην ιδιότυπη «φυγή» μέσω της παράνοιας, στην οποία την οδήγησε η βία του συζύγου της και η απουσία της όποιας συμπαράστασης από τον περίγυρο, τέλος η Σαφιρά θα «κερδίσει» τη μάχη της πρωτοκαθεδρίας στην καρδιά του συζύγου της, όχι όμως για πολύ. Μέσα από αυτές τις εξελίξεις είναι φανερό πως μόνο στην πρώτη περίπτωση (της Ραμλά) μπορούμε να μιλήσουμε για πραγματική ανυπακοή, που μάλιστα φέρνει αποτέλεσμα. Πόσες, όμως, από τις ανάλογες περιπτώσεις γυναικών θα είχαν το σθένος να αντιδράσουν με αυτόν τον τρόπο και να κερδίσουν την ελευθερία τους; Δυσοίωνο, επομένως, το μήνυμα της γραφής αυτής, και δεν θα γινόταν διαφορετικά.

Η Ντζαϊλί Αμαντού Αμάλ επέλεξε δύσκολο θέμα, και το χειρίστηκε με τρόπο που αναδεικνύει τόσο το πρόβλημα στις αληθινές του διαστάσεις, όσο και την ικανότητα μιας γραφής σημαντικής. Μοιρασμένος ο λόγος σε ζωντανή αφήγηση αλλά και διάλογο, όπου χρειάζεται μεγαλύτερη αμεσότητα, γραμμική η ακολουθία του χρόνου, να μη διασπά την πλοκή, δραματικοί τόνοι που ακολουθούν και «συμπαραστέκονται» στη σκληρότητα των γεγονότων, χωρίς να τα υπερβαίνουν – όταν τα γεγονότα μιλούν από μόνα τους, αυτός είναι ο ρόλος της γλώσσας, διαφορετικά καταλήγουμε σε μελοδραματισμούς που η καλή λογοτεχνία αποφεύγει. Στην απόδοση στην ελληνική γλώσσα, ο Άγγελος Μουταφίδης ανταποκρίθηκε στο απαιτητικό πρωτότυπο, όμως υπάρχουν κατά τόπους μερικές φράσεις ή λέξεις που προσιδιάζουν περισσότερο σε σύγχρονο ελληνικό πεζογράφημα με φρασεολογία του συρμού και, κατά τη γνώμη μου, υπονομεύουν κάπως το κλίμα, την ατμόσφαιρα μιας ιστορίας που αφορά μια διαφορετική κουλτούρα.

Κι ένα υπέροχο εξώφυλλο (σχεδιασμός: Αλέξανδρος Πολυχρονόπουλος), με τη γυναίκα σε στάση υποταγής, όλο το νόημα της υπομονής, που ως έννοια και, κυρίως, ως πράξη, διατρέχει όλο το βιβλίο. Άλλη μια σημαντική έκδοση από τις προσεγμένες εκδόσεις Θίνες, που συνεχίζουν τις σωστές επιλογές θεματικής.

 

Αποσπάσματα

 

Δεν είμαστε ούτε οι πρώτες ούτε οι τελευταίες κόρες που θα παντρέψουν ο πατέρας μου και οι θείοι μου. Άλλωστε, αυτό που τους προσφέρει μεγαλύτερη ικανοποίηση είναι το γεγονός ότι εκπλήρωσαν άψογα το καθήκον τους. Απ’ όταν ήμασταν παιδιά ακόμα, περίμεναν απλώς και μόνο τη στιγμή που θα κατάφερναν επιτέλους να ξεφορτωθούν  τις ευθύνες τους, παραδίδοντάς μας παρθένες σε κάποιον άλλο άντρα. (σ. 21).

 

Ήταν βέβαια κομματάκι βίαιος, αλλά είναι ένας νέος και βαρβάτος άντρας στα ντουζένια του. Άλλωστε, ήμουν όμορφη σαν ζωγραφιά! Δεν μπορούσε παρά να τα χάσει μπροστά σε τέτοια θέλγητρα. Ήταν  κυρίως πολύ ερωτευμένος! Μου άξιζαν επίσης συγχαρητήρια γιατί είχα φροντίσει να παραμείνω άσπιλη. Δεν είχα αμαυρώσει την τιμή της οικογένειάς μου.

Δεν είναι έγκλημα! Είναι μια νόμιμη πράξη! Συζυγικό καθήκον. Δεν είναι αμάρτημα. Κάθε άλλο. Είτε για μένα είτε για τον Μουμπάρακ, είναι ευλογία του Αλλάχ.

Δεν είναι βιασμός. Είναι απόδειξη αγάπης. (σ. 84).

 

Ο Αλ Χατζί ετοιμάζεται να ξαναπαντρευτεί και, όπως και την τελευταία φορά, θα ενημερωθώ από τρίτους.[…] Ναι, θα έρθει, αλλά για πόσο θα μείνει; Πόσο θ’ αντέξει; Προς το παρόν είμαι σίγουρη για τον εαυτό μου και τη θέση μου. Δεν θ’ αφήσω ποτέ καμία να μου την πάρει. Παραμένω ατάραχη. Ανεξάρτητα απ’ τα όπλα της, θα κερδίσω κι αυτή τη μάχη. (σ. 208).

Διώνη Δημητριάδου

ΑΥΤΟΚΛΗΤΟΙ ΣΩΤΗΡΕΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ

 

ΑΥΤΟΚΛΗΤΟΙ  ΣΩΤΗΡΕΣ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ

μαζί με ένα έργο του Γιάννη Γαΐτη

Σε περισπούδαστους καιρούς και εποχές δικαιωμένες
με συστάσεις, υποδείξεις, αναγκασμούς και απειλές,
εκεί όπου οι σκιές δογμάτων, ρητών και σοφιστείας
γίνονται τρόπος σπουδής και εφαρμόσιμης συνταγής
για μια εφήμερη προσδοκία και εντελλόμενη συμπεριφορά,
συνθέτουμε μια ρηχή και ασπούδαστη καθημερινότητα,
πρεσβεία στην ευπείθεια και συνύπαρξη στην ομοδοξία.

Με ανυπόκριτους λογισμούς και μνήμες προικισμένες,
στην αναρώτηση για τις συνήθειες και τις κοινές λατρείες,
στην ιστορία καταφεύγουμε διέξοδο κι απάντηση να βρούμε
σ’ αυτήν που έρευνας ιερείς ιχνηλάτησαν και βρήκαν
σε κώδικες βαθιά μυστικούς και πολυσέλιδες βιογραφίες,
ωραιοποιήσεις, μεταφορές, σχήματα και συμβολισμούς,
αιτιολογίες να έχουμε κι εμείς στους συμβιβασμούς μας.

Η πλουραλιστική συμβίωση ως εχέμυθη αναγνώριση
σε μια κοινωνία ασφαλή με συνείδηση του χρέους,
χωρίς κρησφύγετα αναγκών και καταφύγια επινοήσεων,
με ώριμες παραδοχές, συμφωνίες και αντιστίξεις,
μένει αποζήτησης μορφή και ανεπάρκειας ύστερη γραφή,
ακολουθία συμβατή με εύπεπτες ρήσεις και ευχολόγια
στους ήχους της παράδοσης και της αλληλουχίας.

Στης αυταρέσκειας την οίηση και την εγωπάθεια,
με συνέχεια και συνέπεια σε αναδρομές και επιδείξεις
και τον εφησυχασμό αποδοχή ασφάλειας και τάξης,
βρίσκουν επίκληση και στέγασμα αυτόκλητοι σωτήρες
ως μέντορες και ταγοί, επίδοξοι και σώφρονες ηγέτες,
με γαλαντόμες ρήτρες τιμής, ισότητας και δικαιοσύνης
την  απότοκη αγωνία μας σε σιωπή να φαλκιδέψουν.

 Γιώργος  Αλεξανδρής

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ "Θηρίο ή Θεός", Διώνη Δημητριάδου, Αω εκδόσεις

 ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ

"Θηρίο ή Θεός", Διώνη Δημητριάδου, Αω εκδόσεις

Μια συζήτηση γύρω από ένα βιβλίο αξίζει όσο και η συγγραφή του. Μήπως, λοιπόν, θα έπρεπε να επανεκτιμήσουμε τον τρόπο παρουσίασης των βιβλίων;

Χθες, 21 Οκτωβρίου 2024, στο Καφέ Κάκτος στο Χαλάνδρι, ήρθαν πολλοί και καλοί φίλοι και συζητήσαμε για το "Θηρίο ή Θεός" (ΑΩ εκδόσεις). Τόσες ιδέες, τόσο πολλά θέματα, τόσο διαφορετικές "αναγνώσεις". Αυτός ειναι ο πλούτος ενός βιβλίου. Τους ευχαριστώ όλους ειλικρινά, ιδιαίτερα τον Κωνσταντίνο Λουκόπουλο, που έδωσε τις κατάλληλες αφορμές για τη συζήτηση.

Η οσδέλnet μετονομάζεται σε BookPoint BookPoint: Ένα σημείο για όλα τα βιβλία!

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

 

Η οσδέλnet μετονομάζεται σε BookPoint

BookPoint: Ένα σημείο για όλα τα βιβλία!

 

Η oσδέλnet, η κορυφαία βιβλιογραφική βάση δεδομένων στην Ελλάδα, που περιλαμβάνει το μεγαλύτερο πλήθος εγγραφών βιβλίων της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής, προχωρά σε ανανέωση της ταυτότητάς της.  

 

Από σήμερα, η οσδέλnet μετονομάζεται σε BookPoint, διατηρώντας την ίδια δέσμευση στην ποιότητα και την αξιοπιστία των εγγραφών της. Η νέα ταυτότητα της πλατφόρμας αποτυπώνει την εξελικτική πορεία του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου (ΟΣΔΕΛ) προς μια κατεύθυνση που αντανακλά τις σύγχρονες προκλήσεις και ανάγκες του εκδοτικού τομέα και της διακίνησης. Μέσα από τον ανανεωμένο χαρακτήρα της, η ιστοσελίδα προσφέρει στους χρήστες μία εμπειρία, που συνδυάζει την τεχνολογική καινοτομία με την ευχρηστία, καθιστώντας την πρόσβαση στη γνώση και την πληροφορία πιο άμεση και προσιτή από ποτέ. 

 

Η νέα ονομασία, BookPoint, δηλώνει με τον πιο εύληπτο τρόπο ότι είναι το σημείο αναφοράς της βιβλιοπαραγωγής στην Ελλάδα. Μέσω αυτής της ανανέωσης, επιδιώκεται η ενίσχυση της αναγνωρισιμότητας και της επιρροής της πλατφόρμας στον χώρο του βιβλίου, αναδεικνύοντάς την ως το πλέον αξιόπιστο εργαλείο για βιβλιοπώλες, εκδότες, βιβλιοθηκονόμους, δημιουργούς (συγγραφείς, μεταφραστές, εικονογράφους, επιμελητές κ.ά.) και αναγνώστες. Στόχος είναι το BookPoint να γίνει ο αδιαμφισβήτητος προορισμός για όσους επιζητούν ακριβή, ενημερωμένα και πλήρη δεδομένα σχετικά με κάθε τύπο βιβλίου, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της σύγχρονης αγοράς και των επαγγελματιών του κλάδου.

 

Η νέα ταυτότητα του BookPoint έρχεται να ολοκληρώσει τις πολλές και νέες λειτουργίες της βάσης όπως εξελίχθηκαν τα τελευταία χρόνια για την υποστήριξη των επαγγελματιών της αγοράς, μεταξύ άλλων και της υποστήριξης του θεσμού της ενιαίας τιμής με λεπτομερείς πληροφορίες ανά τίτλο για όλα τα βιβλία που διατίθενται στην ελληνική αγορά.

 

Επιπλέον, το BookPoint:

·  Ενημερώνεται και επικαιροποιείται από τους ίδιους τους εκδότες (real-time entry).

·   Διαθέτει νέο, βελτιωμένο interface για τους βιβλιοπώλες, υποστηρίζοντας την καθημερινή λειτουργία των καταστημάτων τους και δίνοντάς τους παράλληλα τη δυνατότητα να ενσωματώσουν τη μοναδική επικαιροποιημένη βάση στο e-shop.

·   Προσφέρει μηνιαία έκδοση με αναλυτικά δεδομένα, ενημερώσεις και τάσεις της αγοράς, υποστηρίζοντας τη στρατηγική και τον προγραμματισμό των εκδοτών και των βιβλιοπωλών.

 

Παραμένει η πληρέστερη βιβλιογραφική βάση και βρίσκεται πάντα κοντά στους εκδότες, τους βιβλιοπώλες, τους δημιουργούς, τους ερευνητές, τους αναγνώστες.

 

Γιατί το BookPoint είναι ένα σημείο για όλα τα βιβλία!

 

 

BookPoint
Θεμιστοκλέους 73, Αθήνα 106 83, τηλ.: 2103849118
bookpoint.gr, info@bookpoint.gr