Το ιστολόγιο (blog) Με ανοιχτά βιβλία προτείνει Το βιβλίο της εβδομάδας Anna Burns Ο Γαλατάς μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου εκδόσεις Gutenberg (σειρά Aldina) βραβείο Booker 2018

Το ιστολόγιο (blog) Με ανοιχτά βιβλία

προτείνει

Το βιβλίο της εβδομάδας

Anna Burns

Ο Γαλατάς

μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου

εκδόσεις Gutenberg (σειρά Aldina)

βραβείο Booker 2018

Η πόλη, στην οποία μεγαλώνει η δεκαοκτάχρονη ηρωίδα του βιβλίου,  μπορεί να παραμένει ανώνυμη, ωστόσο παραπέμπει στο πολύπαθο Μπέλφαστ της Βόρειας Ιρλανδίας στην ταραγμένη δεκαετία του ’70. Η βία και η τρομοκρατία συνυφασμένη με την καθημερινότητα των κατοίκων. Η ανωνυμία του τόπου αλλά και των ηρώων ανοίγει τον ορίζοντα του βιβλίου, ώστε η σημειολογία του να απλωθεί πολύ πιο πέρα από τα στενά όρια της συγκεκριμένης κοινότητας και τα χρονικά πλαίσια της συγκεκριμένης εποχής. Σε μια διαφορετική ερμηνεία αυτής της ανωνυμίας (ή και παράλληλα με αυτήν) υπογραμμίζονται έτσι οι προβληματικές σχέσεις των ανθρώπων μέσα σε μια περίκλειστη κοινωνία που χαρακτηρίζεται από την καχυποψία και απειλείται από μια παράλογη βία. Το ιρλανδικό ζήτημα, που δεσπόζει ως θέμα στο βιβλίο, κυριαρχεί στη ζωή των ανθρώπων καθορίζοντας την οπτική τους απέναντι στη ζωή – μια ζωή που παίζει καθημερινά κορώνα γράμματα τη μακροημέρευσή της. Η ανώνυμη κεντρική ηρωίδα θα παρουσιαστεί με μια ποικιλία «ονομάτων», με πιο ενδιαφέρον να ακούγεται το «κορίτσι που περπατάει». Βασικό μοτίβο της πλοκής ακριβώς αυτό: το κορίτσι περπατάει στους δρόμους της πόλης της διαβάζοντας λογοτεχνία του 19^ου αιώνα και μοιάζει να μην ενδιαφέρεται για τίποτα από όσα συμβαίνουν γύρω της. Ποια σχέση μπορεί, λοιπόν, να έχει με την παραστρατιωτική οργάνωση, που επικεφαλής της είναι ο «Γαλατάς»; Κι όμως, θα τραβήξει τη προσοχή του, και από το σημείο αυτό και μετά η ζωή της θα αλλάξει· ένας προσωπικός εφιάλτης ξεκινάει, από τον οποίο της είναι αδύνατο να ξεφύγει, καθώς όλο και περισσότερο βυθίζεται σε έναν κόσμο από όπου η λογική έχει αναχωρήσει. Δεν είναι πλέον δυνατόν να διατηρήσει την ανεξαρτησία της, δεν ορίζει τις κινήσεις της, προσπαθεί να επιβιώσει μέσα σε ένα σκηνικό πολέμου από τη μια αλλά και σε ένα μικρόκοσμο βαθιά συντηρητικό και εχθρικό προς κάθε πιθανότητα αλλαγής των στερεοτύπων και των καθιερωμένων. Πώς να δεχθεί αυτή η παραδοσιακή και κλειστή κοινωνία των πολιτικών και θρησκευτικών διακρίσεων το κορίτσι που μέσω της φαντασίας, ακόμη κι αν αυτή τροφοδοτείται ακατάπαυστα από τη λογοτεχνία, θα ήθελε να βλέπει τον κόσμο αλλιώς; Θα αδιαφορήσει γι’ αυτήν ή (το χειρότερο) θα προσπαθήσει να την εντάξει στα ήδη διαμορφωμένα πλαίσια;

Πεντακόσιες σελίδες στην πολύ καλή μετάφραση της έμπειρης Μαρίας Αγγελίδου, που μας βγάζουν από τον εφησυχασμό μας, κινητοποιούν την ευαισθησία μας και μας προβληματίζουν. Καθόλου τυχαία η βράβευση του βιβλίου με  το βραβείο Booker το 2018. Στην εξαιρετική σειρά Aldina των εκδόσεων Gutenberg.

Εδώ δύο αποσπάσματα:

Όλη αυτή η κατάσταση έμοιαζε κανονική, πράγμα που σήμαινε ότι μέρος αυτής της κανονικότητας εδώ ήταν ετούτος ακριβώς ο συνεχής, υπόγειος κι ανομολόγητος αγώνας των ανθρώπων να δουν. Από παιδί κιόλας ήξερα –ίσως επειδή ήμουν παιδί– ότι αυτό δεν ήταν σωματικό· ήξερα πως η αίσθηση αυτού του σάβανου, της κάπως στρεβλής ποιότητας του φωτός, είχε σχέση με τα πολιτικά προβλήματα, με τα τραύματα που είχαν προκαλέσει, με τα βάσανα που είχαν φέρει, με την απώλεια της ελπίδας και την απουσία της εμπιστοσύνης και μ’ ένα είδος διανοητικής αναπηρίας που κανείς δεν έδειχνε πρόθυμος ή ικανός ν’ αντιπαλέψει. (σελ. 147)

[…] εδώ δεν μπορούσες απλά να πεθάνεις, δεν υπήρχε πια εδώ η περίπτωση του συνηθισμένου θανάτου, του θανάτου από φυσικά αίτια, δεν υπήρχε περίπτωση να πέσεις απ’ το παράθυρο έτσι απλά και να σκοτωθείς, ειδικά τώρα, μετά απ’ όλους τους άλλους βίαιους θανάτους στην περιοχή. Ο θάνατος έπρεπε να είναι πολιτικός, είπε. (σελ. 235)

Anna Burns, Γαλατάς, μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου, Gutenberg, Aldina.

Διώνη Δημητριάδου