Κλοντ Γκε του Victor Hugo από τις εκδόσεις Στίξις

Κλοντ Γκε του Victor Hugo

Από τη Σειρά Ξένη Πεζογραφία των Εκδόσεων Στίξις κυκλοφορεί η νουβέλα Κλοντ Γκε του Victor Hugo, σε μετάφραση Ελένης Γ. Γύζη. Το Εισαγωγικό Σημείωμα είναι του Καθηγητή Εγκληματολογίας, Γιάννη Πανούση.

Το ερέθισμα του Βίκτορα Ουγκό για τη συγγραφή αυτής της νουβέλας ήταν η απόφαση του δικαστηρίου της 19ης Μαρτίου 1832, με την οποία καταδικάζεται σε θάνατο ο ήρωας του έργου Κλοντ Γκε. Πρόκειται για μια συγκλονιστική αφήγηση της ιστορίας του θανατοποινίτη από τον Βίκτορα Ουγκό, υπέρμαχο της κατάργησης της θανατικής ποινής. Λέγεται ότι το έργο αυτό –το οποίο δημοσιεύθηκε το 1834– είναι έργο ορόσημο που λειτούργησε ως έναυσμα για τη γένεση των Αθλίων.

«Το κεφάλι του ανθρώπου του λαού, ιδού το θέμα. Αυτό το κεφάλι είναι γεμάτο γόνιμους σπόρους. Να καλλιεργήσετε ό,τι πιο φωτεινό, συνετό κι ενάρετο υπάρχει μέσα του για να ωριμάσει και να καρποφορήσει. Ο τάδε σκότωσε στις δημοσιές. Αν είχε καλύτερη καθοδήγηση, θα ήταν ο πλέον εξαίρετος υπηρέτης της πολιτείας. Το κεφάλι του ανθρώπου του λαού, να το καλλιεργήσετε, να το εξαγνίσετε, να το ποτίσετε, να το γονιμοποιήσετε, να το διαφωτίσετε, να το συμβουλέψετε, να το αξιοποιήσετε. Δεν θα χρειαστεί να το αποκεφαλίσετε». V.H.

Ο Γιάννης Πανούσης, αναφερόμενος διεξοδικά στο θέμα της φτώχειας και της θανατικής ποινής, γράφει μεταξύ άλλων:

«Η ανάγκη επιβίωσης σκοτώνει κάθε όνειρο και το φάντασμα της ανεργίας καθιστά τον καθένα μεροκαματιάρη. Ο φτωχός δεν νιώθει μόνον απροστάτευτος ή στερημένος αλλά το χειρότερο πιστεύει ότι είναι άχρηστος. Η «ελευθερία» της μηδενικής επιλογής και της μη αυτοπροστασίας απέναντι στις αβεβαιότητες, καθώς και το χαμηλό αίσθημα αυτοεκτίμησης, οδηγεί αμετάκλητα σε έναν αμυντικό ατομικισμό». [Φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός]

«Το ποινικό δίκαιο επιτελεί μια διπλή λειτουργία: προστατεύει τα έννομα αγαθά εξαναγκάζοντας το άτομο να συμμορφωθεί προς τους πρωταρχικούς κανόνες/αξίες αλλά προστατεύει και το άτομο (από την κρατική αυθαιρεσία). Οι ποινές συνιστούν μια μορφή αποδοκιμασίας της έννομης τάξης απέναντι στη δράση μιας άδικης πράξης και με την έννοια αυτή γίνονται αισθητές ως «κακό». Οι νεότερες (μεταπολεμικές) θεωρίες επικεντρώνονται στη θετική γενική πρόληψη, δηλ. τη διαπαιδαγώγηση του πολίτη ώστε να επιλέγει νόμιμες μορφές συμπεριφοράς». [Η ποινή του θανάτου]