12 βιβλία στο τέλος του 2018 Το ιστολόγιο «Με ανοιχτά βιβλία» διαβάζει και προτείνει

12 βιβλία στο τέλος του 2018

Το ιστολόγιο «Με ανοιχτά βιβλία»

διαβάζει και προτείνει

Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης

Το πιο διάσημο πρόσωπο που κανένας δεν ήξερε

Μάργκαρετ Γουώκερ (1915-1998)

εκδόσεις Οδός Πανός

Με το βιβλίο του Σχορετσανίτη έρχεται στο φως μια σημαντική μορφή της αφροαμερικανικής λογοτεχνίας, για την οποία δεν γνωρίζουμε παρά ελάχιστα σε σχέση με την αξία του έργου της (ποιητικές συλλογές και ένα μυθιστόρημα), μέσα στο οποίο καταγράφεται η φεμινιστική συνείδηση, η μαρξιστική επίδραση καθώς και το Κίνημα για τα Πολιτικά Δικαιώματα, το Κίνημα των Γυναικών και του Μαύρου Φεμινισμού. Η Μάργκαρετ Γουώκερ ακολούθησε τη λογοτεχνική κίνηση Αναγέννηση του Σικάγου (σχολή του Σικάγου) μιλώντας για τις κοινωνικές αδικίες και μεταφέροντας στην ποίησή της τη συνείδηση της φυλής της αλλά και του φύλου της. Ένα αξιοπρόσεκτο βιβλίο, μια μελέτη/παρουσίαση της προσωπικότητας της ποιήτριας αλλά και της εποχής που τη γέννησε, με πολύ υλικό από το έργο της (σε μετάφραση του συγγραφέα), που επιτρέπει μια αποτίμηση της αξίας της. Σπάνια έκδοση που αξίζει να διαβαστεί.

Ρωσική Ποίηση

20^ου αιώνα

Ανθολόγιο

εισαγωγή-μετάφραση-σημειώσεις

Γιώργος Μολέσκης

εκδόσεις βακχικόν

(σειρά: Ποίηση απ’ όλο τον κόσμο)

Είκοσι τέσσερις Ρώσους ποιητές του 20^ου αιώνα* ανθολογεί και μεταφράζει ο Γιώργος Μολέσκης. Στην ενδιαφέρουσα Εισαγωγή του συνδέει τους δημιουργούς με την εποχή τους και τις ιδεολογίες κατευθύνοντας και διευκολύνοντας την ανάγνωση των ποιημάτων που ανθολογούνται. Ξεκινά από την αρχή του αιώνα, με το κίνημα του συμβολισμού (σε συνδυασμό με τον μυστικισμό), εξετάζει τον ακμεϊσμό (στον αντίποδα του συμβολισμού), τον φουτουρισμό, τις υπαρξιακές αναζητήσεις στην ποίηση, φθάνει ως το τέλος του αιώνα με τις μεταμοντερνιστικές ποιητικές απόπειρες, αποτιμά τη σημασία της γλώσσας στη λειτουργία των παραπάνω λογοτεχνικών κινημάτων, καθώς και την προοδευτική διαφοροποίηση στις μορφές της ποίησης. Μια πλήρης παρουσίαση των ποιητικών ρευμάτων του προηγούμενου αιώνα.

*Κονσταντίν Μπαλμόντ, Βαλέρι Μπριούσοφ, Ζινάιντα Γκίππιους, Φεόντορ Σολογκούμπ, Ιννοκέντι Άννενσκι, Αλεξάντρ Μπλοκ, Αντρέι Μπέλι, Νικολάι Γκουμιλιόφ, Άννα Αχμάτοβα, Όσιπ Μαντελστάμ, Βελιμίρ Χλέμπνικοφ, Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι, Μαρίνα Τσβετάγεβα, Μπορίς Παστερνάκ, Σεργκέι Γεσένιν, Νικολάι Ζαμπαλότσκι, Αρσένι Ταρκόφσκι, Εβγκένι Βινοκούροφ, Αντρέι Βοζνεσένσκι, Εβγκένι Γεφτουσιένκο, Ιόσιφ Μπρόντσκι, Έλενα Σβαρτς, Ντιμίτρι Πρίγκοφ, Τιμούρ Κιμπίροφ.

Bernhard Schlink

Όλγα

μετάφραση: Απόστολος Στραγαλινός

εκδόσεις Κριτική

Η ιστορία της Όλγας, της ηρωίδας του νέου μυθιστορήματος του Schlink, αρχίζει από τον γαλλογερμανικό πόλεμο του 1871 και διατρέχοντας τους δύο παγκόσμιους πολέμους καταλήγει λίγο μετά από τον γερμανικό Μάη του ’68. Η Όλγα, μια δυνατή προσωπικότητα που θέτει η ίδια τα όρια της ζωής της, που τολμά να συγκρουστεί ακόμη και με τον ναζισμό. Δίπλα στη Χάνα, την ηρωίδα του Διαβάζοντας στη Χάνα (Der Vorleser, επίσης από τις εκδόσεις Κριτική), η Όλγα μπορεί να σταθεί επάξια· ο Schlink με τα δύο αυτά έργα αποδεικνύεται έξοχος αναλυτής της γυναικείας ψυχολογίας. Ταυτόχρονα καταξιώνεται ως ένας από τους συγγραφείς που μπόρεσαν να αποδώσουν τη στάση εκείνων των Γερμανών οι οποίοι είχαν το σθένος να αναμετρηθούν με τον ναζισμό, που οι περισσότεροι συμπατριώτες τους υπηρέτησαν. Η Όλγα περιφρονώντας την εξουσία και τον παραλογισμό της δείχνει έναν από τους τρόπους αντίστασης.

Πέτρος Μάρκαρης

Σεμινάρια Φονικής Γραφής

εκδόσεις Γαβριηλίδης

Συνδέεται η πανεπιστημιακή κοινότητα με την πολιτική; Ίσως το πρώτο που έρχεται ως αυθόρμητη απάντηση είναι πως βλέπουμε συχνά πανεπιστημιακούς δασκάλους να μεταπηδούν στον πολιτικό στίβο. Ο Μάρκαρης στο νέο του μυθιστόρημα θα αντλήσει από αυτό τον χώρο το υλικό του για τον σχεδιασμό των εγκλημάτων που θα κληθεί να εξιχνιάσει ο Κώστας Χαρίτος ως Διευθυντής Ασφαλείας πλέον. Με το γνώριμο ύφος του μεσογειακού νουάρ ο Μάρκαρης θα στρέψει τη προσοχή μας όχι τόσο στα εγκλήματα (αυτά αποτελούν το όχημα για τον στόχο του πολιτικοποιημένου συγγραφέα) όσο στο σύστημα που εκτρέφει τις τερατογενέσεις σε όλα τα επίπεδα. Ο χειρισμός του συγκεκριμένου θέματος οδηγεί στην έκπληξη του τέλους, εκεί που θα αποδειχθεί πως οι συνήθεις ύποπτοι (τρομοκράτες και λοιποί) απουσιάζουν παντελώς. Ίσως ο πιο αθώος συμπολίτης μας να είναι και ο πιο αποτελεσματικός τιμωρός. Απολαυστική (αλλά και σοβαρή στις προεκτάσεις της) λογοτεχνία.

Δημήτρης Γιατρέλλης

Η Άρνηση της Άρνησης

αστυνομικό μυθιστόρημα

εκδόσεις Κέδρος

Από τον τίτλο καθίσταται εμφανής η χρήση της Διαλεκτικής ως μεθόδου εύρεσης της αλήθειας (όσο καταχρηστικά κι αν ακούγεται εδώ ο όρος «αλήθεια»). Η «Άρνηση της άρνησης», αν δεν ήταν αστυνομικό μυθιστόρημα, θα ήταν ένα δείγμα δοκιμιακής γραφής. Ο Γιατρέλλης αφήνει τον ήρωά του να φιλοσοφεί χρησιμοποιώντας σκέψεις μεγάλων διανοητών την ίδια ώρα που προσπαθεί να βρει την αλήθεια των γεγονότων ως περίπου αυτοσχέδιος αστυνομικός ντεντέκτιβ. Το αξιοσημείωτο στη συγκεκριμένη γραφή είναι πως δεν οδηγείται σε πλατειασμούς και δεν κατακρεουργείται η πλοκή -απαραίτητη συνθήκη στο είδος αυτό-  αντιθέτως θα έλεγα πως μάλλον εξυπηρετείται. Θεωρώ μάλιστα πως το απόσπασμα από νεανικό κείμενο του Μαρξ (1842), έτσι όπως παρατίθεται στη σελίδα 168, υποβοηθάει την ιστορία του βιβλίου:

Οι ιδέες που κέρδισαν τα μυαλά μας, οι ιδέες που πάνω τους σφυρηλατείται το λογικό μας, είναι αλυσίδες που δεν μπορούμε αν τις σπάσουμε χωρίς να σπαραχθεί η καρδιά μας: είναι δαίμονες, που ο άνθρωπος μπορεί να τους νικήσει μόνο υποτασσόμενος σ’ αυτούς.

Τίτος Πατρίκιος

Ποιήματα Α΄

(1943-1959)

Ποιήματα Β΄

(1959-2017)

εκδόσεις Κίχλη

Το πρώτο του ποίημα το δημοσίευσε στην Κατοχή, το 1943, στο περιοδικό «Ξεκίνημα της Νιότης». Από τότε και για πάνω από εβδομήντα χρόνια ο Τίτος Πατρίκιος γράφει ποίηση. Σε δύο τόμους οι εκδόσεις Κίχλη συγκέντρωσαν το έργο του σπουδαίου ποιητή. Ο Πατρίκιος καταγράφει στα ποιήματά του τη ζωή του και την εποχή του· είναι καθαρά βιωματικός ποιητής με την ιδεολογική του ταυτότητα να διαγράφεται μέσα στη θεματική του. Έχοντας τη ευκαιρία να διαβάσει κανείς το σύνολο των ποιημάτων του στη συγκεντρωτική έκδοση, μπορεί να διακρίνει ευκρινέστερα την πορεία του, την αμφισβήτηση κάθε βεβαιότητας – σημάδι μιας συνείδησης ολοζώντανης. Συχνά οι συγκεντρωτικές εκδόσεις συμπληρώνονται από ένα επίμετρο. Εδώ δεν υπάρχει τίποτα περισσότερο από την ποίηση, χωρίς ωστόσο αυτό να συνιστά μια έλλειψη. Οι απαραίτητες πληροφορίες δίνονται από τα ίδια τα ποιήματα του Πατρίκιου στον προσεκτικό αναγνώστη, στον οποίο άλλωστε επαφίενται και οι αναλύσεις. Μια έκδοση που έλειπε.

László Krasznajhorkai

Το Τανγκό του Σατανά

μετάφραση: Ιωάννα Αβραμίδου

εκδόσεις Πόλις

Το Τανγκό του Σατανά, γραμμένο το 1985, μόλις τώρα μας συστήνεται στην ελληνική μετάφραση της Ιωάννας Αβραμίδου. Ο Krasznajhorkai με την ιδιόμορφη αφήγησή του μας οδηγεί σε έναν κόσμο κλειστοφοβικό.  Ξαφνιάζεσαι στην αρχή με την επιμονή του στις λεπτομέρειες των προσώπων, των χώρων, των καταστάσεων. Συνειδητοποιείς κατόπιν πως με τη χειμαρρώδη αφηγηματική ροή του λόγου του κατασκευάζει περίοπτες μορφές, που σχεδόν τις αγγίζεις, όσο αντέχεις να εισχωρείς στον μικρόκοσμο του σχεδόν εγκαταλελειμμένου αγροτικού οικισμού και να ακούς τους παράξενους κατοίκους του. Αυτό που κυρίως σαγηνεύει δεν είναι τόσο η ιστορία (αν και ο μεσσιανισμός που κυριαρχεί ως αντίληψη στο χτίσιμο της πλοκής έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον) όσο η ατμόσφαιρα που δημιουργεί σ’ αυτό το πρώιμο μυθιστόρημά του ο σπουδαίος συγγραφέας. Μια σκοτεινή αλλά γοητευτική αύρα, ακόμη κι αν νιώθεις διαβάζοντας πως εισέρχεσαι σε ένα σχεδόν καφκικό τοπίο. Από τις πιο ξεχωριστές εκδοτικές φετινές προτάσεις.

Fergus Hume

Φόνος στην Άμαξα

μετάφραση: Κωνσταντίνος Ματσούκας

εκδόσεις Gutenberg

(σειρά: Aldina Μυστήριο)

Το πρώτο best-seller της αστυνομικής λογοτεχνίας ανήκει στον Fergus Hume, τον καταγόμενο από τη Νέα Ζηλανδία συγγραφέα.  Γραμμένο το 1886, εξαιρετικά δημοφιλές στην εποχή του. Ευφάνταστο στην πλοκή του, έξοχο στους αιφνιδιασμούς του ως την τελευταία σελίδα. Αλλά και με την  πρωτοτυπία του χώρου που διαδραματίζεται η πλοκή του. Η Αυστραλία του 19^ου αιώνα από την πλευρά των αστών και μεγαλοαστών αλλά και από την πλευρά του υπόκοσμου. Έντονες αντιθέσεις και ευκαιρία για ψυχογράφηση χαρακτήρων. Ένα μυθιστόρημα που μας επιτρέπει να δούμε τη λογοτεχνία του μυστηρίου με διαφορετικό μάτι. Από τη σειρά Aldina Μυστήριο με τη γνωστή φροντίδα των εκδόσεων Gutenberg.

Μιχάλης Α. Μελετίου

Εισαγωγή στην Ποίηση του Αθανασίου Φ. Γαλούση

κριτικό δοκίμιο

εκδόσεις ΑΩ

Αθανάσιος Γαλούσης

Ποιήματα Α΄

Ποιήματα Β΄

Ποιήματα Γ΄

εκδόσεις ΑΩ

Μια μελέτη/εισαγωγή στην ποίηση του Αθανασίου Φ. Γαλούση προσφέρει ο (επίσης ποιητής) Μιχάλης Μελετίου. Με άξονες τη μοναχικότητα και τη βίωση του πόνου ως ιδιαίτερες συνθήκες ζωής δομεί το κείμενό του ανατέμνοντας τις περιόδους γραφής του ποιητή. Εισχωρώντας στη σκέψη του δημιουργού μέσω των ποιημάτων επισημαίνει την επίδραση της ιστορικής γνώσης (αναπλάθει προσωπικά του βιώματα μέσα σε επιλεγμένες ιστορικές περιόδους δημιουργώντας συχνά «ψευδοϊστορικά» ποιήματα) και της φιλοσοφικής παιδείας (έκδηλος ο στοχασμός στην ποίησή του) στο έργο του. Στη διατύπωση των θέσεών του για την ποιητική του Γαλούση ο Μελετίου χρησιμοποιεί τις τρεις ποιητικές συλλογές του καθώς και τη συλλογή δοκιμίων του. Μια αξιοπρόσεκτη προσέγγιση στον ποιητή,  που δημιουργεί την πρόκληση για μια απευθείας επικοινωνία με το έργο του. Στις εκδόσεις ΑΩ μπορούμε να γνωρίσουμε τον ποιητή Γαλούση μέσα από τις τρεις ενδιαφέρουσες συλλογές του, που καλύπτουν μια παραγωγική πορεία πενήντα χρόνων. Ποίηση βιωματική, στοχαστική, με φιλοσοφικές προεκτάσεις που αγγίζουν και τη σημερινή εποχή.

Ο Ερωτικός Παλαμάς

εισαγωγή, ανθολόγηση, σχόλια: Παντελής Βουτουρής

εκδόσεις Μελάνι

Μια τολμηρή (στη σύλληψή της) ιδέα ανθολόγησης του (εθνικού αναμφίβολα) ποιητή μας από τον Παντελή Βουτουρή. Δεν θα συγκαταλέγαμε εύκολα τον ποιητικό λόγο του Παλαμά σ’ αυτούς που ανιχνεύουν το ερωτικό τοπίο, ωστόσο ο Βουτουρής καταφέρνει να μας πείσει ότι από την αρχή της πενηντάχρονης δημιουργικής του πορείας ο Παλαμάς έφερε μέσα στον λόγο του το ερωτικό στοιχείο και με τον καιρό αυτό γινόταν περισσότερο εμφανές για να καταλήξει σε μια σκοτεινή θεώρηση του έρωτα, μοναδική στο είδος της για την ελληνική ποίηση. Η ανθολόγηση βασίστηκε στους δεκαέξι τόμους της παλαμικής δημιουργίας, από την οποία επιλέγονται για ανάλυση 133 ποιήματα, ικανό δείγμα προκειμένου να συναχθούν τα συμπεράσματα του μελετητή. Μια έκδοση που αξίζει να προσεχθεί προκειμένου να προκληθεί και ένας ενδιαφέρων διάλογος.

Κατερίνα Γαλιάτσου

Αληθινοί Άνθρωποι

μυθιστόρημα

εκδόσεις Ιωλκός

Πρώτο βιβλίο για την Κατερίνα Γαλιάτσου και η επιλογή για τα βαθιά νερά της μεγάλης αφήγησης αποδεικνύεται ενδιαφέρουσα. Μια ιστορία που θα μπορούσε να είναι απλή. Ωστόσο, αν συμφιλιωθούμε με την ιδέα πως η καθημερινότητα κρύβει μέσα της την ανάγκη για μια εσωτερική πορεία αναζήτησης (με όποιο κόστος είναι δυνατόν να φέρει ως επακόλουθο), τότε το φαινομενικά απλό αναδεικνύεται σε περίπλοκο. Ίσως η εμβάθυνση στον εσωτερικό κόσμο των ηρώων να είναι ο μόνος τρόπος για να ξεχωρίσει ένα μυθιστόρημα, το οποίο θεματικά εστιάζει σ’ αυτό που δηλώνει και ο τίτλος, δηλαδή στην αλήθεια των σχέσεων, όσο οδυνηρή συχνά μπορεί να αποδειχθεί αυτή.  

Διονύσης Π. Σιμόπουλος

Η Άνοιξη του Σύμπαντος

τα πρώτα βήματα και η εξέλιξή του

εκδόσεις Μεταίχμιο

Ζούμε στην Άνοιξη του Σύμπαντος, μας πληροφορεί ο Διονύσης Σιμόπουλος στο πρόσφατο βιβλίο του, το οποίο απευθύνεται στο ευρύ αναγνωστικό κοινό που ελκύεται από τη γοητευτική ιστορία του κόσμου. Χαρισματικός στην αφήγησή του κατορθώνει να μεταφέρει σε κατανοητή γλώσσα έννοιες ασύλληπτες στο περιεχόμενό τους για τον απλό αναγνώστη. Στην ουσία ο Σιμόπουλος έχει βρει τον καλύτερο τρόπο για να εξηγήσει την Επιστήμη και να την κάνει προσιτή. Προτάσσει μια Επισκόπηση του Σύμπαντος για να προχωρήσει στην Αποκάλυψη, τη Γέννηση και την Εξέλιξή του, με αποκορύφωση την πρόβλεψη για το Μέλλον του Σύμπαντος (πρόκειται για τα κεφάλαια του βιβλίου του). Συμπληρώνει με ένα Παράρτημα που περιλαμβάνει το απαραίτητο (για τον μέσο αναγνώστη) Γλωσσάρι καθώς και Πίνακες και Διαγράμματα. 

Επιλογή, σχολιασμός, επιμέλεια: Διώνη Δημητριάδου