Οι ρίζες του κόσμου
1970-1974 τραγούδια ενάντια στη δικτατορία
εκδόσεις
Μετρονόμος
η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικλο Fractal
στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ
Πρέπει να πούμε το τραγούδι μας.
Το πολιτικό τραγούδι
ακόμη ζωντανό
Πενήντα χρόνια μετά την
πτώση της χούντας έχουμε από τον συνθέτη Τάσο Γκρους μια επιλογή από τραγούδια
που γράφτηκαν στη διάρκεια της δικτατορίας με εμφανή την αντιστασιακή φωνή, που
τότε, ανάμεσα σε φίλους, βρήκαν τον κατάλληλο χώρο να ακουστούν. Τώρα προσφέρονται
στο ευρύ κοινό, τώρα που έχει παρέλθει ο χρόνος μιας υστερόβουλης προβολής
(πολλοί εκείνοι που στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης εξαργύρωναν αληθινές ή
όχι δάφνες αντιστασιακών), τώρα που αξίζει να ακουστούν ως διατήρηση της μνήμης,
τώρα που πολλά έχουν ξεχαστεί από τους μεγαλύτερους σε ηλικία, έχουν
ωραιοποιηθεί ή ακόμα και διαστρεβλωθεί από την καταλυτική επήρεια της
(επιλεκτικής συχνά) μνήμης, τώρα που οι νεότερες γενιές τοποθετούν τη μακρινή
γι’ αυτές γενιά του αντιδικτατορικού αγώνα στους «προγόνους» συλλήβδην – τους
τιμούν μουσειακά, τους μπερδεύουν το πιο πολύ. Ταυτόχρονα, όμως, και ως σαφής
τοποθέτηση κάποιων ανθρώπων που βρίσκονται ακόμη στις επάλξεις.
Ο Γκρους στο διάστημα 1970
έως 1974 μελοποίησε ελληνική και ξένη ποίηση, σε μια θεματική που τα χρόνια
εκείνα σηματοδοτούσε μια ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο, καθώς στηλίτευε τα
κακώς κείμενα και προοιωνιζόταν μια
αλλαγή μέσα από τον συνειδητό αγώνα. Στο βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις
Μετρονόμος περιλαμβάνονται δεκαπέντε από τα μελοποιημένα ποιήματα.
Συγκεκριμένα, ποιήματα του Κώστα Βάρναλη, του Γιάννη Ρίτσου, του Πάμπλο
Νερούδα, του Κώστα Καρυωτάκη, του Ναζίμ Χικμέτ. Στην έκδοση θα βρούμε και το cd με τα τραγούδια. Τραγουδούν: Τάσος Γκρους, Αργυρώ
Καπαρού, Αλέξανδρος Καψοκαβάδης, συμμετέχει χορωδία (Λητώ Αθανασοπούλου,
Βασούλα Δελλή, Ειρήνη Κωνσταντίνου, Δημήτρης Μαγκλάρας, Άρης Ντεληθέος,
Μαργαρίτα Παπαντώνη, Φανή Σκληρού). Η ενορχήστρωση είναι του Αλέξανδρου
Καψοκαβάδη. Η Αλέξια Γκρους υπογράφει
την εικονογράφηση του βιβλίου, συνδέοντας εύστοχα, με ένα προσωπικό ύφος, τα
ποιήματα με τα σχέδια και τις εικαστικές της παρεμβάσεις.
Το βιβλίο εν συνόλω δίνει
την αίσθηση πως είναι μια «μάζωξη» φίλων, με κοινή πορεία, με κοινές μνήμες, με
κοινές ευαισθησίες, το κυριότερο. Και αυτό ίσως έχει τη μεγαλύτερη σημασία.
Μένω σε κάποιες σκέψεις του
Γκρους που δείχνουν το ιδεολογικό υπόβαθρο πίσω από το συγκεκριμένο πόνημα·
γιατί τίποτα δεν είναι τυχαίο: «Όταν χάνεται ή αλλοιώνεται η συλλογική μνήμη,
επικρατεί νομοτελειακά η αντίδραση κι ο φασισμός. Το σύστημα, χρησιμοποιώντας
όλα τα μέσα που έχει τη δύναμη και ελέγχει, παρουσιάζει τα γεγονότα με τη δική
του λογική εξωραΐζοντάς τα, παρουσιάζοντας μια στρεβλή εικονική πραγματικότητα.
Μα η εικόνα αυτή, όσο ωραία και φανταχτερή και να δείχνει, δεν μπορεί να κρύψει
την ασχήμια και την αδικία αυτού του κόσμου. Δεν μπορεί να εξηγήσει και να
πείσει για την ύπαρξη των πολέμων και την καταστροφή. Δεν μπορεί να
δικαιολογήσει την υποταγή και την εξαθλίωση των λαών. Δεν μπορεί να αναστρέψει
τη ροή της ιστορίας. Αργά ή γρήγορα οι ηττημένοι θα γίνουν νικητές».
Καθόλου τυχαία ο συνθέτης
επέλεξε να ντύσει με τη μουσική του εμβληματικούς στη σημασία τους στίχους,
έχοντας την επίγνωση πως τα τραγούδια πάνω σε εμπνευσμένους στίχους από τους
αγώνες των λαών, δεν μπορεί παρά να
λειτουργούν ως επαναστατική πράξη, δίπλα
στις υπόλοιπες δράσεις. Αυτά τα τραγούδια ακόμη, θέλω να πιστεύω κι εγώ, πως
λειτουργούν για να διεγείρουν συνειδήσεις. Όπως το λένε και οι στίχοι του
Ρίτσου: Αργήσαμε, σύντροφε. Αργήσαμε
πολύ./ Πρέπει να πούμε το τραγούδι μας (Γιάννης Ρίτσος, «Το χρέος»). Αυτό
κάνει και το συγκεκριμένο βιβλίο, και μάλιστα την κατάλληλη χρονική στιγμή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου