Αγρώστις
Χρύσα Κοντογεωργοπούλου
εκδόσεις 24γράμματα
η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικο Fractal
στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ
ο θερισμός και το ποίημα
Και νομίζω/ πρέπει να τελειώνεις με τον θερισμό για να
μπορείς/ ν’ αλωνίζεις/ τον κόσμο.
Ξεκάθαρα η ποιήτρια Χρύσα Κοντογεωργοπούλου τοποθετεί τις προτεραιότητες, σε
μια εκτενή ποιητική σύνθεση που συνδυάζει τη στάση ζωής (εκφρασμένη εδώ ως
ποιητική πρόταση) με τον σοφό τρόπο που η φύση λειτουργεί από τη γέννηση στη
φθορά και πάλι στην αναγέννηση των πάντων. Έτσι, δομείται στίχο τον στίχο ένα
ολόκληρο ποιητικό σύμπαν, προκλητικό στις συνδέσεις του, που σε παρακινεί να
αγγίξεις τις προεξοχές του και να εισχωρήσεις στον κόσμο του. Χρησιμοποιώντας η
ποιήτρια δύο λέξεις που γειτνιάζουν στη μορφή (αγρώστις, θηλυκό της λέξης αγρώστης, δηλαδή αγρότης, και άγρωστη,
δηλαδή αγριόχορτο, ζιζάνιο) παίρνει τον ρόλο της αγρότισσας που ξέρει να
καλλιεργεί τη γη, να την κάνει να καρπίσει, ακόμα κι όταν γύρω της φυτρώνουν
αγριόχορτα και παράσιτα· εμφανής η σύνδεση με τον ποιητικό λόγο και τη δική του
καρποφορία.
Με καλοδουλεμένη τη γλώσσα,
αιφνιδιαστικές ανατροπές, ευφυείς συνδυασμούς λέξεων, κυκλοφορεί με άνεση από
τα ποιητικά πράγματα σε χώρους κοινής αναφοράς, χρησιμοποιεί γνωστά παραμύθια με μια δική της ανάγνωση για
να δώσει τη δική της, προσωπική παραμυθητική, δηλαδή παρηγορητική, ενδυνάμωση
του όλου εγχειρήματος. Και το αποτέλεσμα αποβαίνει άψογο. Όπως εδώ: Περπατά
με το λύκο όταν/ το δάσος/ Δεν είν εδώ…// Δάσος δάσος είσαι δω;// «Μα πού είναι
αυτό το κορίτσι; το κατάπιε το δάσος;»/ αναρωτήθηκε η γιαγιά και άλλαξε πλευρό/
χαϊδεύοντας χορτάτη/ την κοιλιά της («Το κόκκινο σκουφάκι»).
Ευαγγελικές ρήσεις
διατρέχουν όλη τη σύνθεση, αποτελώντας την αφορμή του ποιητικού λόγου ή τη
διαχρονική του επιβεβαίωση, ως μιας σταθεράς στην οποία η ποιήτρια ανατρέχει
κάθε που αισθάνεται επιτακτική την αρωγή, την υποστήριξη στην εγγενή (και
αθεράπευτη ίσως) ποιητική μοναξιά. Αν μπορεί να δει πως ο καιρός του θερισμού έχει
φθάσει, πρέπει να κάνει κοινωνούς του μηνύματος όσο περισσότερους γίνεται
(αρκεί άραγε ο ποιητικός λόγος;), και ως προς αυτό ο λόγος, ο άνωθεν
εκπορευόμενος με τη δική του συμβολιστική σημασία, αποτελεί ισχυρό βήμα: ουχ υμείς λέγετε ότι έτι τετραμηνός εστι και
ο θερισμός έρχεται; Ιδού λέγω υμίν, επάρατε τους οφθαλμούς υμών και θεάσασθε
τας χώρας, ότι λευκαί εισί προς θερισμόν ήδη (Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον,
Δ΄ 35).
Η ποίηση της Κοντογεωργοπούλου (ήδη βραβευμένη από την Ακαδημία Αθηνών το 2021 για τη συλλογή Λύπη ένα φτερό) έχει τη δική της δυναμική, τα δικά της αναγνωριστικά σημάδια, τη δική της ικανότητα να περνά μέσα από τον ποιητικό της λαβύρινθο (από τους πιο δαιδαλώδεις στη σύγχρονη ποίηση) και να προσφέρει εν τέλει το προσωπικό της μήνυμα, με παραδόξως απλό τρόπο για όποιον συμβαδίσει μαζί της κατανοώντας τον υποκρυπτόμενο ευθύ (αν και λαβυρινθώδη!) δρόμο που εισηγείται: …εκείνο το απερίγραπτα λεπτό αίσθημα/ που τρεμοπαίζει κάτω απ’ το/ φεγγαρόφως,/ μικρό σπαράγγι ανάμεσα στ’ αγκάθια/ του ίδιου του του θάμνου//αυτό θα τραγουδήσω («Άγριο σπαράγγι»).
Μήπως, τελικά, τα πράγματα
είναι απλά στην ποίηση; Αρκεί, φυσικά, να διαπνέεται ο λόγος από την ενδόμυχη
επιθυμία να προσφέρει δρόμο ανοιχτό στον αποδέκτη, χωρίς οίηση και σκόπιμες
τεχνικές κατασκευές που αλλοιώνουν την ποιητική αξία. Με ειλικρίνεια, με την
υπαινικτική, όσο και αναγκαία, σκληρότητα που συνταιριάζει σε όποιον καταδύεται
στα σκοτεινά της ποίησης και δεν αρέσκεται σε ωραιοποιήσεις και εξωραϊσμούς:
[…] Ποιητικόν το αίτιον λοιπόν…/ μετά τη
διάγνωση αγάπησα ακόμη περισσότερο/ την Ποίηση, και είπα να σπάσω τους
καθρέφτες·/ άφησα τα είδωλα της λίμνης/ κι αγάπησα το σκότος/ του/ να κοιτάς
κατάματα το Φως·/ εγκατέλειψα τις ανακλάσεις/ κι αφέθηκα στη σωτηρία/ των
πνιγμών («Αίτιον Ποιητικόν»). Στην περίπτωση της Κοντογεωργοπούλου, η
ευθύτητα και η αγνότητα των προθέσεων δημιουργεί το άριστο αποτέλεσμα,
συνιστώντας, με ενότητα λόγου, ποικίλες διακειμενικές αναφορές, εύστοχες
αλληγορίες, όπως η έξοχη πεζόμορφη «Ο Ποιητής ο Θεριστής κι ο Θέρος» και λεκτικό
πλούτο, μια από τις πληρέστερες ποιητικές συνθέσεις που έχουμε διαβάσει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου