ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΤΣΙΓΙΑΝΝΗΣ

 

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ

ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΤΣΙΓΙΑΝΝΗΣ

 

Αδυνατώ να προσέξω

Την ώρα που αλλάζω τη θέση των ραφιών

Στο νου μου

Όλα δρουν σε ένα πλαίσιο στοργικής συνοχής

Αλλά η ασάφεια των ανισοτήτων

Των συμβολισμών

Και των συμφορών που επιφέρουν

Αναβαθμίζουν τη σχέση

Μεταξύ έντασης και παθητικής στάσης

Κολλώντας με στο ταβάνι

Τόσο χαμηλά

Που ίσα προλαβαίνω να αδράξω την ευκαιρία

Και να εναντιωθώ

Η συγκέντρωσή μου

Τρυπά την ασθενική μου όρεξη

Αποκόπτοντάς με από κάπου

Επανατοποθετώ τη διαδρομή

Το στοιχείο

Και την αδεξιότητα

Που δεν υπάρχει σε τίποτα εγγενώς

Μιχάλης Κατσιγιάννης

(φωτογραφία: Moises Levy)

Ο Μιχάλης Κατσιγιάννης γεννήθηκε το 1997 στην Πάτρα όπου και ζει. Κείμενά του για τη λογοτεχνία (θεωρία και κριτική) και την εκπαίδευση κυκλοφορούν σε διάφορα περιοδικά. Έχει εκδώσει (ως ψηφιακά βιβλία) τις ποιητικές συλλογές μετα-ελεγείες (Εξιτήριον, 2025), βλέμματα (Εξιτήριον, 2025) και επ’ αυτού (Ανεξάρτητες Εκδόσεις Γλαρόλυκοι, 2025) και τη μελέτη Γιάννης Λειβαδάς: ο επιπλέων λόγος (Εξιτήριον, 2025). Όλα τα βιβλία του κυκλοφορούν ελεύθερα στο διαδίκτυο.

 

 

Άμεση παρέμβαση της ΕΕ ζητούν ο ΟΣΔΕΛ και άλλοι πέντε ευρωπαϊκοί οργανισμοί από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για τη διασφάλιση της πολυφωνίας και του ανταγωνισμού στα ΜΜΕ

 

Άμεση παρέμβαση της ΕΕ ζητούν ο ΟΣΔΕΛ 

και άλλοι πέντε ευρωπαϊκοί οργανισμοί 

από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για τη διασφάλιση της πολυφωνίας και του ανταγωνισμού στα ΜΜΕ

 

Έξι ευρωπαϊκοί Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης (από τη Δανία, τη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες, την Πολωνία και την Ισπανία), μεταξύ αυτών και ο ΟΣΔΕΛ, ζητούν άμεσες ρυθμιστικές παρεμβάσεις και αυστηρή εφαρμογή της Πράξης για τις Ψηφιακές Αγορές (Digital Markets Act – DMA) για τη διασφάλιση της πολυφωνίας και του ανταγωνισμού στα ΜΜΕ.

Σε επιστολή που απέστειλαν στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προειδοποιούν για τις σοβαρές επιπτώσεις στον τομέα των ΜΜΕ, εξαιτίας της λειτουργίας αναζήτησης της Google, βασισμένη σε τεχνητή νοημοσύνη, του AI Mode και των AI επισκοπήσεων (Overview) της Google, λειτουργίες που περιορίζουν δραματικά την επισκεψιμότητα στις ιστοσελίδες των εκδοτών.

Καθώς προβλέπεται ότι η εισαγωγή του AI Mode θα εξαλείψει σχεδόν εντελώς την παραπομπή επισκεψιμότητας, η αναγκαιότητα λήψης μέτρων κρίνεται επιτακτική.

Το κείμενο της επιστολής με αποδέκτη την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αναφέρει:

Αξιότιμη Κυρία Πρόεδρε,

Σας απευθύνουμε την παρούσα επιστολή για να επιστήσουμε επειγόντως την προσοχή σας στις συνεχιζόμενες και επιδεινούμενες προκλήσεις που απορρέουν από την εφαρμογή λειτουργιών αναζήτησης με τεχνητή νοημοσύνη από τη Google, στο πλαίσιο της διαδικασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Υπόθεση DMA.100193) σχετικά με ενδεχόμενες παραβιάσεις του άρθρου 6(5) και του άρθρου 6(12) της Πράξης για τις Ψηφιακές Αγορές (DMA).

Από το φθινόπωρο του 2024, έχουμε επανειλημμένα τονίσει, τόσο σε γραπτές όσο και σε προφορικές επικοινωνίες, ότι το πεδίο της έρευνας της Επιτροπής για μη συμμόρφωση θα πρέπει ρητά να καλύπτει τις “AI επισκοπήσεις” της Google: δηλαδή, παραγόμενες από AI απαντήσεις που εμφανίζονται σε περίοπτη θέση σε αποτελέσματα αναζήτησης. Από την κυκλοφορία αυτών των λειτουργιών στις 26 Μαρτίου 2025 σε αρκετά κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, οι προειδοποιήσεις μας επαληθεύτηκαν κι αυτό έχει σοβαρές επιπτώσεις στον ανταγωνισμό και στον τομέα των ΜΜΕ.

Πιο πρόσφατα, κατά τη συνάντηση που είχε η Corint Media με την υπεύθυνη Ομάδα διαχείρισης τέτοιων υποθέσεων στις 24 Ιουνίου 2025, επισημάνθηκε μια ακόμα πιο ανησυχητική εξέλιξη: η εισαγωγή του “AI Mode” της Google, το οποίο τοποθετεί στο επίκεντρο της εμπειρίας του χρήστη, απαντήσεις παραγόμενες από AI που ενθαρρύνουν όμως τη συνομιλία. Αυτή η εξέλιξη όχι μόνο εντείνει την προώθηση των ίδιων των υπηρεσιών της, κατά παράβαση του άρθρου 6(5) του DMA, αλλά παραβιάζει και το άρθρο 6(12) του DMA, περιορίζοντας περαιτέρω την «πρόσβαση των επιχειρηματικών χρηστών σε διαδικτυακές μηχανές αναζήτησης». Επίσης, στις περισσότερες περιπτώσεις, η πρακτική αυτή συνεπάγεται μη εξουσιοδοτημένη και επομένως παράνομη αναπαραγωγή και δημόσια επικοινωνία περιεχομένου εκδοτών Τύπου.

Οι σοβαρές συνέπειες για τον ανταγωνισμό και τον τομέα των ΜΜΕ, που πλέον έχουν γίνει πραγματικότητα σε πολλά κράτη μέλη μετά την εισαγωγή των AI επισκοπήσεων στις 26 Μαρτίου 2025, είχαν ήδη προβλεφθεί από πέρσι.

Η απειλή για τους ευρωπαίους παρόχους ΜΜΕ είναι οξεία και συστημική. Η Google αξιοποιώντας τις πλατφόρμες που κατέχουν κυρίαρχη θέση στην αγορά της (Google Search, Android, Chrome) συγκρατεί ολοένα και περισσότερο την επισκεψιμότητα εντός του δικού της οικοσυστήματος. Κατά το παρελθόν, οι χρήστες οδηγούνταν στους αρχικούς εκδότες, υποστηρίζοντας την επισκεψιμότητα και τα έσοδα των εκδοτών. Σήμερα, τα εργαλεία με βάση την AI μειώνουν δραστικά την παραπομπή επισκεψιμότητας: εμπειρικά δεδομένα και μελέτες αγοράς (π.χ. από το Bloomberg τον Απρίλιο 2025) αναφέρουν μειώσεις άνω του 70% για εκδότες στις ΗΠΑ από τότε που παρόμοια εργαλεία κυκλοφόρησαν εκεί, ενώ άλλες προβλέψεις δείχνουν ακόμα πιο σοβαρές επιπτώσεις, έως και 97%.

Οι συνέπειες για την πολυφωνία στα ΜΜΕ και κατ’ επέκταση για τον δημοκρατικό διάλογο είναι βαθιές. Η ίδια η Επιτροπή έχει αναγνωρίσει αυτούς τους κινδύνους στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της για την «Ασπίδα της Ευρωπαϊκής Δημοκρατίας».

 

Τα παραπάνω γραφήματα δείχνουν ξεκάθαρα την τάση: η Google επιδιώκει να κυριαρχήσει σχεδόν σε κάθε ερώτημα αναζήτησης με απάντηση από AI και να αποκλείσει ανταγωνιστικές υπηρεσίες και προσφορές.

Η κατάσταση επιδεινώνεται εκθετικά. Πριν λίγα χρόνια, για κάθε δεύτερη σελίδα που ανιχνευόταν από την Google, ένας χρήστης οδηγούνταν στον αρχικό εκδότη. Πριν έξι μήνες, η αναλογία ήταν 6:1, σήμερα είναι 18:1. Ως αποτέλεσμα, είναι πλέον περίπου εννέα φορές πιο δύσκολο να επιτευχθεί επισκεψιμότητα μέσω Google.

Και αυτό είναι μόνο η αρχή. Στο μέλλον, ανεξάρτητοι ερευνητές αναμένουν ότι η εισαγωγή του AI Mode θα εξαλείψει σχεδόν εντελώς την παραπομπή επισκεψιμότητας. Το φαινόμενο είναι ορατό και σε άλλες υπηρεσίες παρόμοιες με το AI Mode. Πριν έξι μήνες, η OpenAI είχε αναλογία 250:1, σήμερα είναι 1.500:1. Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, η Google εισήγαγε νέα υπηρεσία που επηρεάζει τη λειτουργία “Discover”, όπου εμφανίζει εξατομικευμένο περιεχόμενο χωρίς αναζήτηση από τον χρήστη, συνοψίζοντας άρθρα ειδήσεων σε κουκκίδες αντί να κατευθύνει τους χρήστες προς τους δημιουργούς περιεχομένου.

Πρέπει να τονίσουμε: δεν πρόκειται για μια «φυσική» τεχνολογική εξέλιξη, αλλά για αποτέλεσμα στρατηγικών σχεδιαστικών επιλογών της Google, όπως αποδεικνύεται από τη ραγδαία επιδείνωση της αναλογίας μεταξύ σελίδων που ευρετηριάζονται και επισκέψεων που παραπέμπονται. Η ρυθμιστική παρέμβαση σε άλλα κράτη μέλη, ιδίως στη Γαλλία όπου οι AI επισκοπήσεις δεν έχουν κυκλοφορήσει λόγω αποτελεσματικής εποπτείας, δείχνει ότι είναι δυνατά εναλλακτικά αποτελέσματα.

Χαιρετίζουμε τα αρχικά βήματα της Επιτροπής και το γεγονός ότι βρίσκονται σε εξέλιξη εκτενείς έρευνες για μη συμμόρφωση. Ωστόσο, η εκθετική επιτάχυνση αυτών των πρακτικών, η απουσία μέτρων για θεμιτό ανταγωνισμό και η υπαρξιακή απειλή για τα ΜΜΕ της Ευρώπης απαιτούν άμεση παρέμβαση σε ανώτατο επίπεδο.

Με σεβασμό αιτούμαστε να διασφαλίσετε την πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή του DMA, συμπεριλαμβανομένων επειγόντων, στοχευμένων μέτρων κατά τόσο της αυτοπροώθησης όσο και της υποκατάστασης επιχειρηματικών χρηστών από λειτουργίες που βασίζονται στην AI. Μόνο μέσω στιβαρής επιβολής θα είναι δυνατό να διατηρηθεί ένα πολυφωνικό, ανεξάρτητο τοπίο των ΜΜΕ και να εξασφαλιστεί δίκαιος ανταγωνισμός για τους Ευρωπαίους καινοτόμους στους τομείς της ψηφιακής τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης.

Θα ήταν χαρά μας να συζητήσουμε προσωπικά μαζί σας.

Οι υπογράφοντες:

Centro Español de Derechos Reprográficos EGDPI (Ισπανία)

Corint Media GmbH (Γερμανία)

Danish Press Publications Collective Management Organisation (Δανία)

OSDEL – GREEK COLLECTING SOCIETY FOR LITERARY WORKS (Ελλάδα)

REPROPOL - JOURNALISTS AND PUBLISHERS (Πολωνία)

Stichting OPR (Κάτω Χώρες)

Διαβάστε την επιστολή εδώ.

Οι υπογράφοντες την παρούσα επιστολή είναι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης που έχουν συσταθεί σύμφωνα με την Οδηγία 2014/26/ΕΕ. Εκπροσωπούν εκδότες Τύπου και οι περισσότεροι είναι επιφορτισμένοι με τη διαχείριση και την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σε εκδόσεις Τύπου, περιλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, των νέων δικαιωμάτων εκδοτών Τύπου σύμφωνα με το άρθρο 15 της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/790.

 

Περιοδικό καρυοθραύστις Τετραμηνιαία περιοδική έκδοση Λόγου και Τέχνης τεύχος 19-20 * Ιούλιος 2025 * σελ.: 406

 

Περιοδικό καρυοθραύστις

Τετραμηνιαία περιοδική έκδοση Λόγου και Τέχνης

τεύχος 19-20 * Ιούλιος 2025 * σελ.: 406

ΓΡΙΦΩΔΕΣ ΦΩΣ ‒ Ο ΑΦΘΟΝΩΝ ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΩΤΗΣ [επιμ. Ε. Δήμου, Γ. Δελιόπουλος]

YOLGIDEN / ΣΚΑΡΙΜΠΑΣ / ΡΙΛΚΕ

ΜΕΣΟΤΟΙΧΙΑ ‒ ΠΟΙΗΤΡΙΑ ΕΓΓΥΣ Η ΝΑΝΤΙΑ ΔΟΥΛΑΒΕΡΑ [επιμ. Κώστας.Θ.Ριζάκης]

Το νέο μεγάλο διπλό τεύχος 19-20 (Ιούλιος 2025) του περιοδικού καρυοθραύστις κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία, πλούσιο όπως πάντα, με πολλές και ενδιαφέρουσες στήλες, που συνοδεύονται από έργα της εικαστικού Κατερίνας Γώτη. Σ’ αυτό το τεύχος μπορείτε, λοιπόν, να διαβάσετε:

• Το μεγάλο αφιέρωμα για το ποιητικό έργο του Γιώργου Γώτη, το οποίο συνοδεύεται από ανέκδοτα ποιήματα του Γιώργου Γώτη και απαγγελία ποιημάτων του από τον ίδιο, την οποία μπορείτε να ακούσετε σκανάροντας το αντίστοιχο QR Code με το κινητό σας.

• Το αφιέρωμα στο ποιητικό έργο της Νάντιας Δουλαβέρα, το οποίο συνοδεύεται από ανέκδοτα ποιήματά της και απαγγελία από την ίδια την ποιήτρια, την οποία μπορείτε να ακούσετε σκανάροντας το αντίστοιχο QR Code με το κινητό σας.

• Μια μεγάλη συνέντευξη και ανέκδοτα ποιήματα του Τούρκου ποιητή, Selahattin Yolgiden και μέλους της επιτροπής του Διεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης "Çevrimdışı İstanbul".

• Ενδιαφέροντα δοκίμια για τον Σκαρίμπα από τον Αλέξη Ζήρα, για τον Rilke από τον Συμεών Γρ. Σταμπουλού, αλλά και για την αλχημεία των λέξεων με την Τεχνητή Νοημοσύνη του Γιάννη Φαρσάρη.

• Συνεντεύξεις με τα μέλη της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού ΑΠΙΚΟ και με τις συντονίστριες της Λέσχης Ανάγνωσης ενηλίκων της Βιβλιοθήκης της Αγ. Παρασκευής, Διώνη Δημητριάδου και Δήμητρα Καραχάλιου.

• Το ευρηματικό αφήγημα «Το κλειδοκόκκαλο» στη στήλη της Αλεξάνδρας Μυλωνά.

• Πολλές και διαφορετικές, σύγχρονες ποιητικές γραφές, δοκίμια, πεζογραφήματα.

• Μεταφράσεις του ποιητικού έργου των Vicente Aleixandre, Kae Tempest, Vanessa Gebbie, Cristina Cambo και Sayaka Osaki.

• Βιβλιοκριτικές και αυτοσχόλια για τη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή, καθώς και ένα φωτογραφικό αναμνηστικό του Μάρκου Μέσκου.

Αναζητήστε το περιοδικό μας σε όλα τα μεγάλα βιβλιοπωλεία Αθήνας και Θεσσαλονίκης, στα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία, καθώς και σε όλα τα υπόλοιπα βιβλιοπωλεία της χώρας κατόπιν παραγγελίας, αλλά και μέσα από την ιστοσελίδα των εκδόσεων ΡΩΜΗ, με δωρεάν τα έξοδα αποστολής (αντικαταβολή) με τα Elta Courier.

 

Η ΕΛΕΝΗ ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ

  Η   ΕΛΕΝΗ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ

 

Ζηλόφθονο κι εκδικητικό το αντρικό το γένος,
την έσμπρωξε μες στην αχλή της φήμης και του μύθου,
ευάλωτη κι ανήμπορη να παγιδευτεί
στο κενό της αυταρέσκειας και της ματαιοδοξίας.
Υστερόβουλα, την προστάτεψε  στ’ ανάκτορο κυρά,
που  μάθαινε την αρετή στην υπακοή,
στη σιωπή το σέβας και το πρέπον
και γυναίκα την υπερασπίστηκε,
στα στήθια της, τ’ αυθαίρετα όνειρά του να χαϊδέψει
και στο κορμί της να λειάνει
τις μύχιες πεθυμιές της κτημοσύνης.
Μα εκείνη αρχέγονη μήτρα αξιών,
αυτόχθονη και πρέσβειρα των καιρών,
στάθηκε έξω από το δεσποτισμό,
αμφισβήτησε τη βία της τάξης και του μοιραίου
και αυτομόλησε στη θελκτική τυραννία του αυτοσεβασμού,
λυτρώνοντας το πνεύμα της σε αλήθεια και ελευθερία.
Μαντήλι  κόκκινο ανέμισε η Ελένη την ψυχή της,
σαν αίρεση και σαν φυγή, σαν προτροπή και βιάση,
δίχως προσχήματα, χωρίς συνωμοσίες,
λεύτερη, αυτόνομη, δική της και δική τους,
λεμονανθοί οι θάλασσες κι υμέναιοι οι ανέμοι,
ένα λιμάνι όλη η γη, μια πόλη η οικουμένη
και οι καιροσκόποι πίσω της,
σκληρές γενιές των κάστρων,
σφυρηλατούσαν προδοσίες και αφορμές,
και αποφάσιζαν την παρακμή του κόσμου.

Γιώργος  Αλεξανδρής

(πίνακας: Evelyn de Morgan, Η ωραία Ελένη, 1898)

Ιστορίες του κυρίου Κόινερ Bertolt Brecht Πλήρης έκδοση Εισαγωγή-Μετάφραση: Πέτρος Μάρκαρης εκδόσεις Κείμενα η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ500+ ΛΕΞΕΙΣ

 

Ιστορίες του κυρίου Κόινερ

 Bertolt Brecht

Πλήρης έκδοση

Εισαγωγή-Μετάφραση: Πέτρος Μάρκαρης

 εκδόσεις Κείμενα

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ500+ ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ | Ο κύριος Κόινερ και η αφύπνιση των συνειδήσεων • Fractal

 

 

 

Ο κύριος Κόινερ και η αφύπνιση των συνειδήσεων

 

Το αλλόκοτο κοινωνικό σύστημα μάς σπρώχνει εξάλλου να κατατάσσουμε τους ανθρώπους στα αντικείμενα κοινής χρήσης. («Ο κύριος Κόινερ και η φύση», σ. 78).

 

Αυτό το αλλόκοτο κοινωνικό σύστημα, που αντικειμενοποιεί τους ανθρώπους,  μετατρέποντάς τους σε καθοδηγούμενα και ετεροπροσδιοριζόμενα άβουλα όντα, αλλοτριωμένα από την αληθινή τους φύση και υποταγμένα στην «κανονικότητα» της  ταξικής κοινωνίας, θέλησε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ να το αποκαθάρει από την όποια νομιμότητα αντλεί μέσα από την καθημερινότητα και τη συνήθεια, ακόμη χειρότερα, από τη δήθεν φυσικώ δικαίω νομιμότητά του.  Οι Ιστορίες του κυρίου Κόινερ του Μπρεχτ, αποτελούν έτσι ένα από τα πιο σημαντικά κείμενα, με ξεκάθαρο ιδεολογικό, πολιτικό χαρακτήρα, με συνεχή επίδραση διαχρονικά.

Στην τωρινή πλήρη έκδοση από τα Κείμενα, στη μετάφραση (σε νέα επεξεργασμένη μορφή) του Πέτρου Μάρκαρη, έχουν προστεθεί από το Αρχείο Μπέρτολτ Μπρεχτ τα «Χειρόγραφα της Ζυρίχης», με περισσότερες Ιστορίες του κυρίου Κόινερ, άτιτλες, κάποιες ατελείς, που όμως συμπληρώνουν τις αρχικά επεξεργασμένες και ολοκληρωμένες από τον ίδιο, δίνοντας μια πληρέστερη εικόνα της σκέψης του.

Με τη σειρά που γράφτηκαν (και δημοσιεύονται εδώ) οι Ιστορίες, μπορούμε να παρακολουθήσουμε τον τρόπο που ο Μπρεχτ αντιμετώπισε τις ιστορικές εξελίξεις (από το 1927 έως το τέλος της ζωής του), καθώς πίσω από τη σκέψη του κυρίου Κόινερ διακρίνουμε την επίδραση των ιστορικών γεγονότων, που διαμόρφωναν σταδιακά την πολιτική του τοποθέτηση, πάντοτε στο πλευρό της αριστερής διανόησης. Και έχει ιδιαίτερη σημασία που ασχολείται με μια ευρεία γκάμα καθημερινών εκδηλώσεων της αλλοτριωμένης προσωπικότητας, καθώς έτσι γίνεται έμμεσα (κάποτε και άμεσα) εμφανής ο τρόπος που η κυρίαρχη ιδεολογία «πλάθει» τις στερεοτυπικές αντιδράσεις του ατόμου, τη στιγμή μάλιστα που το ίδιο θεωρεί πως είναι ελεύθερο και αυτόνομο. Για παράδειγμα: […] η αδικία αποκτάει συχνά χαρακτηριστικά δικαίου απλά και μόνο επειδή συμβαίνει συχνά. («Δικαστική απόφαση», σ. 130). Άλλωστε, γνωστή η θέση του Μπρεχτ, όπως και κάθε γνήσιου μαρξιστή, πέρα από κομματικές δεσμεύσεις και ιδεολογικές αλλοιώσεις, πως οι αόρατες αλυσίδες είναι πιο ισχυρές από τις ορατές. Η κοινωνική, κατασκευασμένη, «κανονικότητα» αποτελεί τρανό παράδειγμα.

Μέσα από τον «κύριο Κόινερ» (είτε με αυτό το όνομα είτε ως «κύριο Κ.», ή  «κ. Κ.» ή «Στοχαστή»), διακρίνουμε, φυσικά, τον ίδιο τον δημιουργό του, όσα ονόματα κι αν αλλάξει. Αν θέλουμε να συγκρίνουμε αυτό το σκέτο Κ. με το Κ. του Κάφκα,  ας έχουμε στον νου μας πως το καφκικό γράμμα υπονοεί (πέρα από το όνομα του δημιουργού του) την αλλοτριωμένη προσωπικότητα που τείνει προς την ανωνυμία, ενώ στη περίπτωση του Μπρεχτ, ο κύριος Κόινερ ως Κ. είναι ξεκάθαρα στη θέση εκείνου που προσπαθεί να αφυπνίσει τις εν υπνώσει συνειδήσεις και όχι να συγκαταριθμηθεί μαζί τους. Ωστόσο, δεν είναι του παρόντος μια περαιτέρω ανάλυση της διάκρισης αυτής. Ας πούμε απλώς ότι η φαινομενική «ανωνυμία» μέσω του Κ. στις Ιστορίες υποκρύπτει και τη συγγραφική επιθυμία μιας εν δυνάμει ταύτισης του αναγνώστη με τον στοχασμό του Κόινερ, που υπερβαίνει τα καθιερωμένα και τείνει να τα αναιρέσει. Συνεπής με την ιδεολογία του ο Μπρεχτ, θα ήθελε αυτή την αφύπνιση. Το γεγονός πως κάποιες από τις Ιστορίες (ακόμη και οι αρχικές ολοκληρωμένες) μοιάζουν ατελείς, προσφέρει τη δυνατότητα της αναγνωστικής «συνέχισης», ενδυναμώνοντας τον προβληματισμό – άλλωστε ποια άποψη/θέση θα διεκδικούσε την τελείωση, εν μέσω μιας σύνθετης στη μορφή κοινωνίας, πλήρους αντιθέσεων, αντινομιών, κατασκευασμένων ιδεολογιών ή ιδεολογημάτων;  Εδώ ένα ενδεικτικό παράδειγμα της σκέψης του κυρίου Κόινερ, προκλητικά ανοιχτό στον προβληματισμό:

 

Κάποιος ρώτησε τον κύριο Κόινερ αν υπάρχει Θεός. Ο κύριος Κόινερ απάντησε: Σου συνιστώ να σκεφτείς αν η συμπεριφορά σου θα άλλαζε ανάλογα με την απάντηση σ’ αυτήν την ερώτηση. Αν δε θα άλλαζε, τότε μπορούμε να διαγράψουμε την ερώτηση. Αν θα άλλαζε, τότε μπορώ τουλάχιστον να σε βοηθήσω λέγοντας: Έχεις ήδη αποφασίσει. Χρειάζεσαι έναν Θεό. («Ο κύριος Κόινερ και το ερώτημα αν υπάρχει Θεός», σ. 68).

 

Χρησιμοποιώντας άλλοτε έναν ευθύ, συνήθως επαγωγικό συλλογισμό (όπως στην παραπάνω ιστορία, με αλλοιωμένη κάπως τη σωκρατική «μαιευτική μέθοδο», καθώς ο άλλος δεν απαντά), άλλοτε μια αλληγορία (ο εύσχημος τρόπος να ειπωθούν πολύ περισσότερα) ή μια παραβολή (με τη βοήθεια του αναλογικού συλλογισμού), οδηγεί τον αναγνώστη του, χωρίς δεσμευτικό διδακτισμό, να σκεφτεί και να συνειδητοποιήσει ο ίδιος αρχικά ποιος είναι, κατόπιν ποιος είναι ο κόσμος γύρω του και, κυρίως, ποια είναι η θέση του μέσα σ’ αυτόν.

Διώνη Δημητριάδου

 

 

 

Ο συγγραφέας Μάκης Τσίτας στο βιβλιοπωλείο Αναγέννηση της Πάρου

 

Ο συγγραφέας Μάκης Τσίτας 

στο βιβλιοπωλείο Αναγέννηση της Πάρου

 

Το βιβλιοπωλείο Αναγέννηση (Πλατεία Εκατονταπυλιανής, Παροικιά), ο Δήμος Πάρου και οι εκδόσεις Μεταίχμιο, προσκαλούν τους μικρούς και μεγάλους φίλους του βιβλίου να συναντήσουν τον συγγραφέα Μάκη Τσίτα, την Κυριακή 10 Αυγούστου 2025, στις 19:00.

Ο συγγραφέας θα βρίσκεται στον χώρο του βιβλιοπωλείου για να συνομιλήσει με τους αναγνώστες, να μοιραστεί τις ιστορίες του και να υπογράψει τα αγαπημένα του βιβλία, τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες.

 

Βιογραφικό:

Ο Μάκης Τσίτας γεννήθηκε το 1971 στα Γιαννιτσά και σπούδασε δημοσιογραφία στη Θεσσαλονίκη. Ζει στην Αθήνα και διευθύνει το ενημερωτικό site για το βιβλίο και τον πολιτισμό Diastixo.gr. Έργα του στο θέατρο ανέβασαν σημαντικοί σκηνοθέτες στην Ελλάδα και το εξωτερικό και στίχους του μελοποίησαν σημαντικοί συνθέτες. Διηγήματα και βιβλία του για παιδιά έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Για το μυθιστόρημά του «Μάρτυς μου ο Θεός» έλαβε το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2014 και τιμήθηκε από τους Δήμους Αθηναίων, Πέλλας, Έδεσσας, την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Έδεσσας. Το «Μάρτυς μου ο Θεός» κυκλοφορεί σε 12 ευρωπαϊκές γλώσσες. Έχει εκδώσει 5 βιβλία για ενήλικες και 32 βιβλία για παιδιά, 3 από τα οποία βραβεύτηκαν: «Η καμηλοπάρδαλη Χαραλαμπία» (Κρατικό Βραβείο Εικονογράφησης Κύπρου, 2021), «Έρχεται ο γίγαντας» (Βραβείο IBBY - Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, 2023), «Ο σύμβουλος του βασιλιά» (Βραβείο Περιοδικού Χάρτης, 2024).

Για περισσότερες πληροφορίες: makistsitas.com.

ΜΑΘΗΤΕΥΣΕΙΣ Γιώργος Αλεξανδρής

ΜΑΘΗΤΕΥΣΕΙΣ

Γιώργος Αλεξανδρής

Οργανωμένη η γνώση, υπόμνημα η περιρρέουσα σοφία
και η προσωπική επιτυχία, στάση ζωής και ερμηνεία.
Θέσπισμα η επανάληψη και η προστασία ανάγκη.

Θεωρημένοι οι δύσβατοι δρόμοι της αυτογνωσίας
και οι στενωποί της δημιουργίας αντιγραφές και μιμήσεις.
Βιαστικές αναγνώσεις η ιστορία και αναφορά οι μύθοι.

Γύρω, μέντορες και αυθεντίες,αρχές, περγαμηνές και αξίες
και οι καιροί συμβατοί για νουθεσίες και υποδείξεις.
Ιδέα και μέθοδος η αποδοχή και η συνέχεια χρέος.

Τον κόσμο να υποθέσουμε σε αδρή εικονογραφία
και η εποχή μας ρήτρα διάδοχη να πιστοποιεί.
Οι εικονοκλάστες βέβηλοι και οι αιρετικοί αγύρτες.

Και μαθητεύσαμε στην ιδιώτευση και το εφήμερο,
εντρυφήσαμε σε προσανατολισμένες πεποιθήσεις
και ενδώσαμε στους μακαρισμούς και τον εφησυχασμό.

Μαθητεύσαμε στον προσηλυτισμό των ευγενικών προθέσεων,
αναγνωρίσαμε εμβριθείς σχεδιασμούς και μαρτυρίες
κι ασπαστήκαμε δοξασίες ως αλήθεια και προοπτική.

Και μυηθήκαμε σε συνθήματα αλτρουϊσμού και αλληλεγγύης,
κρυπτογραφήσαμε ως συναλλαγή την καθημερινότητά μας
και ευτυχήσαμε στα άλλοθι της συνέπειας και της ευθύνης.

Γιώργος  Αλεξανδρής

(φωτογραφία: Moises Levy)

Νέες κυκλοφορίες Όλγα Πατσούρα Λένη ανίΝ ΑΩ Εκδόσεις

Νέες κυκλοφορίες

Όλγα Πατσούρα Λένη

ανίΝ

ΑΩ Εκδόσεις

 

Κυκλοφορεί από τις ΑΩ Εκδόσεις το νέο βιβλίο της Όλγας Πατσούρα Λένη «ανίΝ»

Σε τριάντα δύο μικρές, εξαιρετικές ιστορίες που μοιάζουν με στιγμιότυπα, το βιβλίο ξετυλίγει τη ζωή μιας γυναίκας από την αθωότητα της κούνιας μέχρι την ωριμότητα. Μια γυναίκα που μεγαλώνει σε ένα σπίτι όπου κυριαρχεί ο φόβος και η καταπίεση, με έναν πατέρα που υψώνει τη φωνή του και επιβάλλεται με σκληρότητα και μια μητέρα που παραμένει σιωπηλή και υποταγμένη. Σκηνές από μια ζωή που η ανδρική φιγούρα εμφανίζεται άλλοτε απειλητική, άλλοτε αποθαρρυντική, πάντα όμως κυρίαρχη αναγκάζοντάς την να κρύβει τις σκέψεις και τα συναισθήματά της.

Τα όρια ανάμεσα στο πραγματικό και το υπερφυσικό θολώνουν, καθώς σχεδόν κάθε γεγονός κρύβει μια αγωνία που ξεπερνά τα λογικά όρια. Κάθε αφήγηση είναι γεμάτη με υπαινιγμούς μεταφυσικού δημιουργώντας μια αίσθηση αγωνίας και ανατροπής που διαπερνά την καθημερινότητα. Εν τέλει μέσα από μικρές αλλά καθοριστικές στιγμές σχηματίζεται το πορτρέτο μιας γυναίκας που παλεύει να βρει τη θέση της σε έναν κόσμο που τη διαμόρφωσε πριν καν η ίδια προλάβει να ανακαλύψει ποια είναι.

 

Βιογραφικό

Η Ολγα Πατσούρα Λένη γεννήθηκε το 1966 στα Γιάννενα, όπου και μεγάλωσε. Απέκτησε πτυχίο Ηλεκτρολόγου Μηχανικού και Τεχνολογίας Ηλεκτρονικών Υπολογιστών από την Πολυτεχνική Σχολή Πατρών. Εργάζεται στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και ζει στην Πάργα. Είναι παντρεμένη και έχει δύο παιδιά. Το 2015 ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο ΠΜΣ Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στη Φλώρινα. Τον Ιούνιο του 2014 συμμετείχε στο συλλογικό έργο «Ποίηση» (εκδ. Δίγαμμα), των διακριθέντων του πρώτου λογοτεχνικού διαγωνισμού «Μίμης Σουλιώτης» με το ποίημα «Ερωτικό». Τον Φεβρουάριο του 2015 εκδόθηκε η συλλογή διηγημάτων «Μάτια στο καρφί» (εκδ. Γαβριηλίδης) που αποτελείται από δώδεκα διηγήματα. Τον Σεπτέμβριο του 2015 συμμετείχε στο συλλογικό έργο «Τριάντα μέρες... “σινιά-κι”» (εκδ. Βάρφης), των μεταπτυχιακών φοιτητών του ΠΔΜ με το διήγημα «Πάτρα Αγκόνα». Το 2017 συμμετείχε στο συλλογικό έργο «Η βιβλιοθήκη μόλις είχε ανοίξει..» (εκδ. Το δόντι), που περιλαμβάνει τα διηγήματα των διακριθέντων στον διαγωνισμό μικροαφnγημάτων από τη Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Πατρών, με το διήγημα «Κόκκινο». Τον Δεκέμβριο του 2016 εκδόθηκε η νουβέλα «Όταν ο Άγγελος είχε φτερά» (εκδ. Περίπλους). Τον Οκτώβριο του 2019 εκδόθηκε η συλλογή διηγημάτων «Πικρά σταφύλια» (εκδ. ΑΩ) που αποτελείται από 24 αφηγήματα.

 

ΑΩ Εκδόσεις, Αθ. Μιχάλη 19, 19010 Καλύβια Αττικής, Τηλ: 6932 616019

aomegaekdoseis.gr, aomegaekdoseis@yahoo.gr

Τα σονέτα προς τον Ορφέα Γραμμένα ως ταφικό μνημείο για τη Βέρα Ουκάμα Κνόοπ Rainer Maria Rilke (δίγλωσση έκδοση) Εισαγωγή: Μαργκερίτ Γιουρσεναρ Μετάφραση-Επίμετρο: Ιωάννα Αβραμίδου Εκδόσεις Κουκκίδα η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

 

Τα σονέτα προς τον Ορφέα

Γραμμένα ως ταφικό μνημείο για τη Βέρα Ουκάμα Κνόοπ

Rainer Maria Rilke

(δίγλωσση έκδοση)

Εισαγωγή: Μαργκερίτ Γιουρσεναρ

Μετάφραση-Επίμετρο: Ιωάννα Αβραμίδου

Εκδόσεις Κουκκίδα

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ | Η ποίηση ως μόνη πραγματικότητα • Fractal

 

 

Η ποίηση ως μόνη πραγματικότητα

 

Το αληθινό μέγεθος του Ρίλκε μπορούμε να το προσεγγίσουμε αν αποστασιοποιηθούμε από τα υψωμένα τείχη που περιφρουρούν τη δομημένη επάνω στην ορθότητα του Λόγου κοινωνία μας. Αν δεχθούμε πως όσα οι αισθήσεις μας προσλαμβάνουν, για να τα επεξεργαστεί κατόπιν η (πεπερασμένων, έτσι και αλλιώς, δυνατοτήτων) λογική μας, δεν είναι το άπαν. Ακόμη, αν αναιρέσουμε τη στερεοτυπική πλέον λειτουργία της καρτεσιανής διάστασης ανάμεσα στη σκέψη και την ύπαρξη («σκέφτομαι, άρα υπάρχω»), εν πολλοίς υπεύθυνη για τον κατακερματισμό των πάντων, τη διάκριση πάντοτε ως προς ένα απαραίτητο «κάτι». Γιατί ο Ρίλκε πάσχισε να δει πέρα από όλα όσα του δόθηκαν ως ισχύοντα «λογικώ τω τρόπω», να δομήσει ένα δικό του σύμπαν «φυσικώ τω τρόπω». Είδε τη ζωή να μην απολήγει στον θάνατο, αλλά να διευρύνεται μέσω αυτού  («δεν υπάρχει ένα Εντεύθεν και ένα Επέκεινα, παρά μόνον η μεγάλη Ενότητα» θα γράψει ο Ρίλκε στον Πολωνό μεταφραστή του), είδε το φως και το σκοτάδι ως μια φυσική ενότητα, είδε την απουσία ως παρουσία, αθέατη μεν αλλά υπαρκτή, όπως ακριβώς η πραγματικότητα, που βλέπουμε και θεωρούμε ως τη μόνη αληθινή, «ανοίγει» για να νιώσουμε την αθέατη πλευρά της· στη θέση του Λόγου τοποθέτησε το «ανοιχτό», ως μια πρόκληση να βιώσουμε την άλλη όψη του κόσμου, ως ανοιχτό χώρο σε ό,τι αντιβαίνει το λογικά και κοινωνικά αποδεκτό υπάρχον, να εννοήσουμε τη ζωή πριν την κοινωνική της διαμόρφωση.

 

[…]

Υπάρχουν τάχα δέντρα, όπου άγγελοι τριγύρω πετούν,

και αθέατοι, αργοί κηπουροί τόσο παράξενα τους γεωργούν,

ώστε, δίχως να μας ανήκουν, για μας να καρποφορούν;

 

Μην ποτέ καταφέραμε, σχήματα εμείς και ίσκιοι,

με τις πρόωρα ώριμες και μαραμένες μας συμπεριφορές

να ταράξουμε του ξέγνοιαστου θέρους τους τη γαλήνη; (XVII, απόσπασμα)

 

Στα Σονέτα προς τον Ορφέα, γραμμένα εν μέσω μιας δημιουργικής έκρηξης (που την ενισχύει η ηθελημένη απομόνωση του ποιητή στον πύργο Μυζό της Ελβετίας)  τον Φεβρουάριο του 1922, με, εμφανή τουλάχιστον, αφορμή τον θάνατο της νεαρής Βέρα Ουκάμα Κνόοπ που τον συγκλόνισε. Ωστόσο, με «όχημα» τον μυθικό Ορφέα και τον συμβολισμό του, ερευνά την ανθρώπινη ύπαρξη, τη σχέση της ζωής με τον θάνατο, όχι ως ζεύγος αντιθέτων· στην ουσία φανερώνει τα «περάσματα» που επιτρέπουν την ένωση των δυο σε ένα όλον αδιαίρετο. Πρωτίστως ποιητής ο Ρίλκε, θα δείξει πώς η Τέχνη καθορίζει τη ζωή, στον βαθμό που να ταυτίζεται η ύπαρξη με τη δημιουργία του έργου, και η ποίηση να αναδεικνύεται ως μόνη αληθινή πραγματικότητα. Τα σονέτα απευθύνονται στον Ορφέα, απηχώντας τη διάθεση του ποιητή να ενδυθεί ο ίδιος τον μυθικό ήρωα, να κάνει τη δική του κατάβαση στον Άδη, να βιώσει την πλήρη καταβύθιση στον εσώτερο εαυτό του, εκεί που θα δει τον εξωτερικό κόσμο με άλλα μάτια, όχι αποκομμένος από αυτόν αλλά, όπως θα πει η Ιωάννα Αβραμίδου στο Επίμετρό της, «([…] βρίσκοντας τη σωστή απόσταση, μια μέση οδό που επιτρέπει σε κάποιον να δημιουργεί), μέσω δηλαδή της αναδίπλωσης στα μύχια του εαυτού του» (σ. 135).

 

Το Άσμα, εσύ διδάσκεις, δεν είν’ πόθος σφοδρός,

μήτε αναζήτηση απλώς για τρόπαια εφικτά·

το Άσμα είναι ύπαρξη. Για τον Θεό όλα απλά.

Μα πότε όμως υπάρχουμε εμείς; (III, απόσπασμα)

 

Τα κλασικά έργα της λογοτεχνίας διατηρούν τη φρεσκάδα τους, όταν προσεγγίζονται από ικανούς μεταφραστές, γνώστες όχι μόνον της γλώσσας αλλά και της ιδιαιτερότητας του δημιουργού τους και των συγκυριών της εποχής. Η Ιωάννα Αβραμίδου όχι μόνο απέδωσε στη γλώσσα μας (με σεβασμό στην αρχή του Ρίλκε για μια μετάφραση που δεν θα πρόδιδε το νόημα των στίχων του) ένα από τα σπουδαιότερα έργα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, αλλά διερεύνησε τον δημιουργό και την εποχή του, τις επιρροές του και τις αποστάσεις που κράτησε από τις σύγχρονες με αυτόν λογοτεχνικές τάσεις. Έτσι, μας έδειξε πώς δημιούργησε ένα δικό του σύμπαν, με τα Σονέτα του να  αποτελούν ικανή απόδειξη της μοναδικότητάς του. Απέδωσε τη μορφή του σονέτου, τον λυρισμό, τη μουσικότητα, το ομοιοκατάληκτο των στίχων, τον ρυθμό των ποιημάτων με γνώμονα, όπως θα πει, την πρόκληση μιας συγκίνησης ανάλογης αυτής που προξενεί το πρωτότυπο.

 

Φίλε βουβέ των αποστάσεων των πολλών,

νιώσε πως η ανάσα σου τον χώρο μεγαλώνει.

Στις σκοτεινές αψίδες των καμπαναριών

τον εαυτό σου άσε να ηχεί. Ό,τι σε κατατρώει

γίνεται Δύναμη με τούτη την τροφή.

Μπες μες στη Μεταμόρφωση και βγες.

Ποια είναι η εμπειρία σου η πιο οδυνηρή;

Γίνε κρασί, αν το να πιεις είναι πικρό για σε.

Τη νύχτα αυτή της πλησμονής, εκεί

που αλλόκοτα οι αισθήσεις συναντιούνται,

νόημά τους γίνε, δώσε τους μαγική ισχύ.

Τα γήινα όλα αν σ’ έχουνε ξεχάσει, εσύ

Πες στην ασάλευτη τη γη: κυλώ.

Και στο γοργό νερό πες: Είμαι. (XXIX)

 

Στη πρόσφατη δίγλωσση έκδοση των Σονέτων προς τον Ορφέα, των εκδόσεων Κουκκίδα, προτάσσεται ένα κείμενο εισαγωγικό, γραμμένο το 1936, στο οποίο η Μαργκερίτ Γιουρσενάρ θα δώσει το ιδιαίτερο στίγμα του σπουδαίου ποιητή όχι μόνον ως δημιουργού αλλά και ως «φορέα» και «διακινητή» των μυστικών μηνυμάτων: «εάν αυτός ο ποιητής, συνηθισμένος στις αγγελικές επισκέψεις, προτίμησε να παραμείνει πένης, ταπεινός, απογυμνωμένος έως και διάφανος, είναι επειδή ήξερε πως γεννήθηκε για να μεταδίδει, να ακούει, να μεταφράζει με κίνδυνο της ζωής του, τα μυστικά μηνύματα που του επέτρεπαν να συλλαμβάνουν οι κεραίες της ιδιοφυΐας του». (σ. 12).

 

 Διώνη Δημητριάδου