"Η τραγική ιστορία της λογοτεχνίας"

(Arthur Schopenhauer)

Arthur Schopenhauer

Θα ήταν ευχής έργον αν μια μέρα βρισκόταν κάποιος να γράψει την τραγική ιστορία της λογοτεχνίας, όπου θα αποκαλύπτει πώς τα διάφορα έθνη, που δεν χορταίνουν να υπερηφανεύονται για τους μεγάλους συγγραφείς και καλλιτέχνες που έχουν να επιδείξουν, αντιμετώπισαν τους ίδιους κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Ένα τέτοιο πόνημα θα έφερνε στο φως εκείνη την αδιάκοπη μάχη που δίνουν τα καλά και γνήσια έργα, σε όλες τις εποχές και σε όλες τις χώρες, στην προσπάθεια να επικρατήσουν απέναντι στην κυριαρχία του εκάστοτε ευτελούς και διεστραμμένου εγχειρήματος· θα περιέγραφε το μαρτύριο σχεδόν όλων των γνήσιων φωστήρων της ανθρωπότητας, σχεδόν όλων των μεγάλων δασκάλων κάθε κλάδου και κάθε τέχνης· θα μας αποκάλυπτε ότι, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, έζησαν βασανισμένοι μες στη φτώχεια και στην εξαθλίωση, χωρίς αναγνώριση, χωρίς μερίδιο, χωρίς μαθητές, ενώ οι κάθε λογής ανάξιοι εκπρόσωποι του κλάδου τους απολάμβαναν όλη τη δόξα, την τιμή και τα πλούτη· θα μας έδινε να καταλάβουμε ότι είχαν την τύχη του Ησαύ, ο οποίος είχε πάει να κυνηγήσει για τον πατέρα του, ενώ ο Ιακώβ, έχοντας μείνει στο σπίτι, μεταμφιέστηκε και, παριστάνοντας τον αδελφό του, απέσπασε τεχνηέντως την ευλογία του πατέρα. Και, τέλος, θα καταδείκνυε ότι, παρ’ όλες αυτές τις αντιξοότητες, έμειναν όρθιοι χάρη στην αγάπη τους για τον σκοπό που υπηρετούσαν, ώσπου ο σκληρός αγώνας ενός από τους μέγιστους παιδαγωγούς του ανθρώπινου γένους να στεφθεί επιτέλους από επιτυχία, να του γνέψουν οι δάφνες της αθανασίας και να σημάνει η ώρα να ειπωθεί και για τον ίδιο ότι:

Friedrich Schiller

Η βαριά πανοπλία γίνεται φτερωτός μανδύας·

σύντομος ο πόνος και αιώνια η χαρά.*

*Friedrich Schiller, die Jungfrau von Orleans

(Arthur Schopenhauer, «Περί ανάγνωσης και βιβλίων», σε μετάφραση Γιάννη Καλιφατίδη, εκδόσεις Άγρα «Ο άτακτος λαγός»-σειρά Β)