πέντε ποιήματα του Αλκιβιάδη Μαλλίδη οι φωτογραφίες είναι του Alex Howitt

πέντε ποιήματα

του Αλκιβιάδη Μαλλίδη

οι φωτογραφίες είναι του Alex Howitt

«Είδα τη ζωή να χορεύει

σαν θάλασσα ανυπότακτη»

Θάνατος και ζωή

Χαμογελούν των πανσέδων

οι νεκροκεφαλές

Οι μέλισσες

λούζονται στη γύρη

Χελιδόνι

Είναι ένα αφηρημένο χελιδόνι

που δεν φεύγει με τα άλλα πουλιά

Κουρνιάζει μέσα στη χούφτα μου

όλο το χειμώνα

Είμαι η φωλιά του

Εντροπία

Τα χελιδόνια, οι παιωνίες, οι αλέες

Τα υπερφυή νησιά στη μέση του πελάγους

Το ευσπλαχνικό κορμί μιας γυναίκας

Οι τέσσερις εποχές και οι τέσσερις ουρανοί τους

Τα φιλιά, τα αγγίγματα δύο χεριών

Η μικρή και η μεγάλη άρκτος

Απόψε απουσιάζουν

Η νύχτα αποτεφρώνει τα όνειρα

Η ζωή έχει ελάχιστη συνοχή

Κισσοί

Κισσοί πλέκουν το ατλάζι τους

φορεσιά για το κορμί μου

Με δένουν από τον καρπό και από τη μέση

Ανεβαίνουν αργόσυρτοι στα μπράτσα

Τυλίγουν το λαιμό

Και με τα χρυσοπράσινα φύλλα τους

μου κλείνουν τα μάτια

Ύστατο χαίρε

Άδικα ελπίζω

Το φως τελειώνει

Χάλκινα φτιάχνει τα βουνά

ο ήλιος

πριν χαθεί

(επιλογή από την ποιητική συλλογή του Αλκιβιαδη Μαλλίδη "Μυστικός Άτλας", εκδόσεις Γαβριηλίδης, 2017 - έργο εξωφύλλου: Harley Cavotta) 

Ο Αλκιβιάδης Μαλλίδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1969. Σπούδασε κοινωνιολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Επί 25 χρόνια εργάζεται ως δημοσιογράφος στη δημόσια τηλεόραση στους τομείς του αμυντικού και του πολιτικού ρεπορτάζ. Έχει θητεύσει ως αρχισυντάκτης σε τηλεοπτικές εκπομπές και έχει συμμετάσχει σε δεκάδες  δημοσιογραφικές αποστολές στην Ευρώπη, την Αμερική, την Ασία και τη Βόρεια Αφρική.

Αγαπάτε τα παραμύθια; Παρουσιάζοντας την Εύα Πετροπούλου - Λιανού

Αγαπάτε τα παραμύθια;

Παρουσιάζοντας

την Εύα Πετροπούλου - Λιανού

Η Εύα Πετροπούλου Λιανού είναι συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας και εισηγήτρια σεμιναρίου δημιουργικής γραφής – παραμυθιού. Γεννήθηκε στο Ξυλόκαστρο, όπου και ολοκλήρωσε τις βασικές της σπουδές. Αγαπούσε τη δημοσιογραφία από μικρή, οπότε αποφασίζει να κάνει επάγγελμα τη μεγάλη της αγάπη και παρακολουθεί μαθήματα δημοσιογραφίας στη σχολή του ΑΝΤ1. Τελειώνοντας με τις σπουδές της κάνει την πρακτική της, ως ελεύθερη ρεπόρτερ σε διάφορες δημοσιογραφικές εκπομπές. Το 1994 έφυγε για τη Γαλλία, όπου κι εργάστηκε ως δημοσιογράφος στη γαλλική εφημερίδα Le Libre Journal. Από το 2002 ζει στην Αθήνα. Κύρια ενασχόλησή της είναι η διδασκαλία της γαλλικής γλώσσας σε πολιτιστικούς φορείς όπως το Ash n’ art, πραγματοποιεί σεμινάρια γαλλικής γλώσσας σε ιδιωτικές εταιρείες, ενώ ασχολείται και με μεταφράσεις. Παράλληλα σπουδάζει στο Γαλλικό Ινστιτούτο Lettres Modernes. Είναι μέλος του Ομίλου Unesco Λόγου και Τέχνης, των Κορινθίων Συγγραφέων και της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών. Επίσης μέλος του Ελληνικού Παραρτήματος ΙΒΒΥ Ελλάδα. Συνεντεύξεις και παραμύθια της φιλοξενούνται σε ηλεκτρονικές εφημερίδες της Ελλάδας και της Κύπρου.

Η καριέρα της στον χώρο του παιδικού βιβλίου ξεκίνησε από τη Γαλλία το 2006, με το βιβλίο  "Geraldine et le lutin du lac" («Η Ζεραλντίν και το ξωτικό της λίμνης»), που έγραψε στα Γαλλικά  το 1994 και εξεδόθη το 2006 από τις εκδόσεις Amalthee στη Νάντη. Από τότε ακολούθησαν ήρωες και βιβλία, συνεντεύξεις και παρουσιάσεις:

2009  Η κόρη της Σελήνης,  Οσελότος

2011  Η Zεραλντίν  μεταφράστηκε στα Ελληνικά, Έναστρον

2013  Τα παραμυθοταξιδεύματά μου,  βακχικόν

   
    2015  Ο ήρωας με τα φτερωτά σανδάλια
             και το μαγικό μολύβι,   Όστρια

2015 Στον έρωτα που έρχεται,  Οσελότος

2013  Εγώ και ο άλλος μου εαυτός, η σκιά μου, Σαΐτα

   
    2017  Οι περιπέτειες του σαμουράι Νογκασίκα -  Σαν, Οσελότος

Έχει συμμετάσχει σε αρκετά ανθολόγια ποίησης (όπως η συλλογή  Craft II Ετερότητα, μικρές εκδόσεις) και σε συλλογές παραμυθιών.  Πρόσφατα η εγκυκλοπαίδεια Χάρη Πάτση τής αφιέρωσε ένα δισέλιδο για την προσφορά της στην παιδική λογοτεχνία. Τα βιβλία της έχουν εγκριθεί από το Υπουργείο Παιδείας Κύπρου.

Ιστολόγιο: http://evalianou.blogspot.gr

E-mail: evvieparra@hotmail.com

Στις 20 - 5 - 18, στον πολυχώρο Mandarin, Κων. Παλαιολόγου 1, Κηφισιά, παρουσιάστηκε από τη θεατρική ομάδα 020 το έργο της Εύας Πετροπούλου- Λιανού "Η Ζεραλντίν και το ξωτικό της λίμνης".

Αποσπάσματα από τα βιβλία 

της Εύας Πετροπούλου-Λιανού

Θυμάμαι αυτή την ιστορία, η προγιαγιά μου την έλεγε

συνέχεια στον πατέρα μου, κι αυτός μας την

επανέλαβε σ’ εμένα και στον αδερφό μου.

Στο Βάιτσεκ, οι άνθρωποι ζουν με τις σκιές τους

μέχρι αυτοί να ολοκληρωθούν. Η Σκιά παίζει τον ρόλο

του δασκάλου, του καθοδηγητή και πάντα προστατεύει

τον άνθρωπο από το κακό. Τον οδηγεί στον ίσιο δρόμο.

«Μα, νόμιζα ότι ήταν ένα παραμύθι για παιδιά», είπα

στη Σκιά μου.

«Όχι, δεν είναι», μου απάντησε εκείνη.

Δέξου το και πήγαινε να ετοιμαστείς. Έχεις

πολλά να δεις, να ανακαλύψεις και να μάθεις. Η

δουλειά μου, τώρα αρχίζει».

«Μα είμαι κιόλας τριάντα χρονών», παραπονέθηκα.

«Ε και; Γηράσκω αεί διδασκόμενος, δεν την ξέρεις την

παροιμία;»

Με αποστόμωσε και δεν είχα τίποτα άλλο

καλύτερο να κάνω έτσι κι αλλιώς. Αποφάσισα να

ακολουθήσω την εντολή της.

Φόρεσα το χοντρό μου σακάκι με την κουκούλα

κι ακολούθησα τη Σκιά μου. Τα πρώτα λεπτά, μου

φάνηκαν κάπως παράξενα, αλλά σκεφτόμενος την

ιστορία του Βάιτσεκ, παρατήρησα τους κατοίκους

γύρω μου.

Οι πιο πολλοί μιλούσαν και χειρονομούσαν στον

αέρα. Γελούσαν ή έκλαιγαν χωρίς να υπάρχει κάποιο

γεγονός ορατό, που να προξενεί όλες αυτές τις

αλλόκοτες συμπεριφορές.

«Μιλάνε με τις Σκιές τους», μου εξήγησε με την

πομπώδη φωνή της, η Σκιά μου. «Να κοίτα εκεί. Βλέπεις

αυτό τον ηλικιωμένο που κάθεται στην προβλήτα, δεν

είναι μόνος, δίπλα του κάθεται και η Σκιά του».

.........

(«Εγώ και ο άλλος μου εαυτός, η σκιά μου» εκδόσεις Σαΐτα )

Η μικρή Ζεραλντίν ζει σε μια σύγχρονη μεγάλη πόλη μαζί με τους γονείς της, τον μεγαλοδικηγόρο πατέρα της και την διευθύντρια περιοδικού μόδας μητέρα της. Οι τρεις τους αποτελούν μια αγαπημένη, αρμονική οικογένεια, και η Ζεραλντίν είναι ευτυχισμένη, απολαμβάνοντας τις ανέσεις και τα παιχνίδια που της προσφέρουν οι γονείς της. Αλλά, περισσότερο απ’ όλα, η Ζεραλντίν απολαμβάνει τις μέρες που περνά μαζί με τον επαρχιώτη παππού της, σε ένα υπέροχο εξοχικό σπίτι, κοντά σε μία γαλήνια σμαραγδένια λίμνη. Εκεί οι μέρες κυλούν ήρεμα και ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει. Ο κήπος είναι ολάνθιστος, η σοφίτα περιέχει βιβλιοθήκες με παραμύθια και ξύλινα παιχνίδια, το σπίτι είναι γεμάτο σκορπισμένες αναμνήσεις.

Παππούς και εγγονή συνηθίζουν να πηγαίνουν για ψάρεμα στην λίμνη, και εκεί ο παππούς Λιονέλ αφηγείται στην Ζεραλντίν γοητευτικά παραμύθια για έναν ολόκληρο, άλλο κόσμο που βρίσκεται κάτω από τα νερά, στον βυθό. Είναι ο κόσμος του Βασιλιά Φύκια και του Βασιλιά Άσχημου Βάτραχου, που βρίσκονται σε μακροχρόνια πολεμική διένεξη, και της φυλακισμένης στις όστρακο-φυλακές Βασίλισσας Ανεμώνης. Ένας κόσμος με σοφούς αχινούς και φύλακες ιππόκαμπους, και με την γοργονο-πριγκίπισσα Αλγυόνα, που θέλει να ανεβεί στην επιφάνεια, για να γνωρίσει την όχθη και τα παράξενα δίποδα όντα που περιφέρονται εκεί. Είναι ο κόσμος που προστατεύεται από την γαλάζια Νεράιδα της Λίμνης, ένας κόσμος με μαργαριταρένια δωμάτια και κοραλλένιες κουρτίνες. Ο κόσμος του μικρού πράσινου ξωτικού, με το κόκκινο σκουφί, που βρίσκει η Ζεραλντίν μεταμορφωμένο σε κόκκινο ψαράκι. Γιατί φαίνεται πως και η μικρή Ζεραλντίν, όπως και ο παππούς της, μπορεί και βλέπει τα όντα αυτού του άλλου, μαγικού κόσμου, και καταλαβαίνει τις φωνές τους...

(«Η Ζεραλτίν και το ξωτικό της λίμνης», εκδόσεις Έναστρον)

- Κουραφέξαλα. Παιδί μου εσύ έχεις σοβαρό πρόβλημα και δε σου χρειάζεται ξυπνητήρι αλλά γιατρός. Να του μοιάσεις, αυτός παιδάκι μου, είναι ένα κινούμενο σχέδιο. Ένας χάρτινος ήρωας. Σε τι να του μοιάσεις. Όλα  αυτά που διαβάζεις είναι ψέματα,  τον διέκοψε η Φιλιώ.

-Δεν καταλαβαίνεις , τι περιμένει κανείς  από εσένα που νομίζει ότι τα αγόρια ενδιαφέρονται μόνο για το ποδόσφαιρο, επειδή κλωτσάμε τη μπάλα…

-Γιατί, για αυτό δεν παίζετε συνέχεια, σας αρέσει να κυνηγάτε ένα στρόγγυλο πράγμα, που ποτέ δεν κατάλαβα τι του βρίσκετε...

-Είσαι χαζή, το ποδόσφαιρο είναι ένα ομαδικό παιχνίδι. Ο καθένας έχει μια θέση, και βοηθάει το συμπαίκτη του , για ένα σκοπό, να βάλει αυτό το στρογγυλό πράγμα, όπως λες στα δίχτυα της αντίθετης ομάδας, αυτό εγώ το λέω στρατηγική.

- Ελάτε τώρα , πάμε, τους διέκοψε ο Πέτρος, χτύπησε το κουδούνι και πρέπει να μπούμε στις τάξεις μας. Δεν πρέπει να πάρει κι άλλη τιμωρία ο Αργύρης.

Τα παιδιά έφυγαν κι έμεινε ο Αργύρης μόνος στην τάξη να ζωγραφίζει τον σούπερ ήρωα του, ξεχνώντας την τιμωρία του και τη δασκάλα… έξαφνα το ανθρωπάκι με τα φτερωτά πέδιλα που είχε κάνει στο χαρτί, άρχισε να του χαμογελάει.

Ο Αργύρης έτριψε τα μάτια του, νομίζοντας ότι κάτι έχουν, κι όμως όχι… πράγματι το ανθρωπάκι τού χαμογελούσε και του μιλούσε κιόλας.

-Έλα, μαζί μου Αργύρη, είπε το ανθρωπάκι της ζωγραφιάς και τον τράβηξε από το χέρι.

Ο Αργύρης βρέθηκε ανάμεσα σε χαρτιά και χρώματα και σ’ ένα τόπο παράξενο, με το ανθρωπάκι με τα φτερωτά πέδιλα να του κρατά το χέρι.

- Μη φοβάσαι , Αργύρη. Άκουσα την επιθυμία σου και αποφάσισα να την πραγματοποιήσω!

-Μα ποιος είσαι; Δεν μπορεί να συμβαίνει αυτό.  Νομίζω ότι πετάμε…

Όχι, δεν μπορεί να είναι αλήθεια, τώρα θα ανοίξω τα μάτια μου και θα είμαι πάλι στην τάξη μου, με τους συμμαθητές μου και την Κουκουβάγια στην έδρα.

Όσο όμως κι αν ανοιγόκλεινε τα μάτια του, τίποτα δεν άλλαζε. Η ζωγραφιά του με τα φτερωτά πέδιλα, τον κρατούσε από το χέρι και τον οδηγούσε σε άγνωστα μέρη, που είχαν μια όψη εξωτική, από ψηλά έβλεπε τη θάλασσα  που είχε ένα χρώμα βιολετί και τα βουνά  είχαν ροζ κορυφές κι όχι άσπρες. Ολόγυρα πετούσαν κι άλλοι  που έμοιαζαν με τη ζωγραφιά του κι όλοι είχαν πράσινα φτερωτά πέδιλα.

-  Μα πού βρίσκομαι επιτέλους; αναρωτήθηκε πάλι ο Αργύρης.

- Είμαι ο Γοργόφτερος, ο αρχηγός της φυλής των ηρώων με τα γρήγορα πράσινα φτερωτά πέδιλα .

-Είστε σούπερ ήρωες λοιπόν;

-Μπορείς να το πεις κι έτσι. Είμαστε οι εκλεκτοί.

-Τι σημαίνει εκλεκτοί; ρώτησε ο Αργύρης.

-Θα πηγαίνουμε όπου μας έχουν ανάγκη. Θα πρέπει να ορκιστούμε σε κάτι πολύ σημαντικό και να έχουμε και μια στολή.

-Μα σε τι θα ορκιστούμε; Μπορούμε και στις μπίλιες και στα παιχνίδια μας;

-Μα ναι, φυσικά. Τότε άκου, καλή μου ζωγραφιά:

Ορκίζομαι στις μπίλιες που είναι οι καλύτεροι φίλοι μου και στα στρατιωτάκια μου,  ότι από δω και στο εξής θα τρέχω σε όποιον με χρειαστεί στο σχολείο, κανένα παιδί δε θα πληγωθεί, ούτε θα νιώσει άσχημα στην ώρα του διαλείμματος ή την ώρα του μαθήματος. Ακόμα κανένας ηλικιωμένος δε θα κινδυνεύει από τους τρελούς «ραλίστες» που τρέχουν καθημερινά στους δρόμους.

-Ορκίζομαι , ορκίζομαι κι εγώ στα ζωηρά χρώματα και σε όλα τα μπλοκ ζωγραφικής.

-Ειδάλλως εάν κάποιος ή κάποιοι τολμήσουν να πειράξουν τους αδύναμους μαθητές, θα πέσει η αόρατη καρπαζιά.

-Ναι, ναι ορκίζομαι , θα πέσει η αόρατη καρπαζιά.

Ο Αργύρης ζωγράφισε ένα χέρι ακριβώς δίπλα από τη ζωγραφιά του κι αφού έγινε η απαραίτητη χειραψία για να σφραγιστεί η συμφωνία τους.

Η Ζωγραφιά πήδηξε και πάλι έξω από το χαρτί και πήρε και τον Αργύρη μαζί της. Ο Αργύρης πλέον φορούσε μια ολόσωμη  γκρι και ασημί στολή, με μια μάσκα. Πέταξαν μαζί προς άγνωστη κατεύθυνση.

(«Ο ήρωας με τα φτερωτά σανδάλια», εκδόσεις Όστρια)

Διαβάστε εδώ  μια κριτική για το παιδικό διήγημα-παραμύθι της Εύας Πετροπούλου-Λιανού από τον θεατρολόγο-σκηνοθέτη Μάνο Καβίδα:

Ένα υπέροχο δημιούργημα-διήγημα περιμένει το αναγνωστικό κοινό των μικρών και μεγάλων φίλων της παιδικής λογοτεχνίας. Μια υπέροχη, συναρπαστική ιστορία αγάπης, πάθους για τη ζωή και τις διαχρονικές τις αξίες, η οποία μεταφέρεται από την τόσο φαινομενικά «μακρινή» Άπω Ανατολή για να αποδείξει ότι οι ανθρώπινες διαχρονικές αξίες και η δύναμη της πίστης, η αγάπη για τη ζωή και η περιπέτεια, η ελπίδα και η υπομονή, η φαντασία και η πραγματικότητα, δεν απέχουν και τόσο πολύ, ούτε γνωρίζουν αποστάσεις. Πρόκειται για το παιδικό διήγημα-Παραμύθι: «OI   ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ   ΤΟΥ  ΣΑΜΟΥΡΑΙ   ΝΟΓΚΑ ΣΙΚΑ ΣΑΝ», από την Εύα Πετροπούλου-Λιανού. Διακρίνει κανείς πλούσιο υλικό σε συμβολισμούς και αναφορές σε μύθους και ιστορίες της ανατολής, με μια ματιά που δεν υστερεί φιλοσοφικής οπτικής και δυναμικού λυρισμού. Επίσης, διακρίνει κανείς μια ομαλή και υπέροχη αλληλουχία γεγονότων που διαμορφώνουν την πλοκή και μια διαδοχή σκηνών και εικόνων εμποτισμένες με δράσεις και φορτισμένες με έντονα συναισθήματα, τα οποία ταξιδεύουν το παιδί σε έναν Ονειρικό Κόσμο ενός ζωντανού παραμυθιού. Το παιδί ψηλαφεί, γνωρίζει και κατανοεί την σημασία των βιωματικών διαχρονικών του αξιών, όπως η Τιμή, η Αγάπη, ο Έρωτας, η Φιλία, η Οικογένεια, μέσα από μια ιστορία που το ταξιδεύει σε έναν μακρινό τόπο, μαγικό, παραμυθένιο και αληθινό, του επισημαίνει ότι το θαυμαστό είναι πάνω απ’ το λογικό, όπως και η δύναμη της Αγάπης, της πίστης και της Υπομονής. Συνδυάζει ατμόσφαιρα, πλοκή, χαρακτήρες, χιούμορ, ανατροπή και μια ζωντανή γλώσσα για τα παιδιά, που τα κρατάει σε εγρήγορση και τα ταξιδεύει μέσα από πλούτο εικόνων και λέξεων, με δραματικές κορυφώσεις και αρμονική σύνδεση μεταξύ των σκηνών. Θα έλεγε κανείς ότι είχε κάτι το «κινηματογραφικό» ο λόγος του διηγήματος, αφού όσο εξελίσσεται η πλοκή, η μία σκηνή διαδέχεται αρμονικά την άλλη και με μια δεξιοτεχνία συγγραφική έχει επιτύχει να μας επαναφέρει στο παρελθόν χωρίς να διασπά την ροή της ιστορίας, κρατώντας σε αγωνία των αναγνώστη. Το παιδί ταυτίζεται με τους ήρωες και συγκεκριμένα περισσότερο με τον κεντρικό ήρωα του παραμυθιού, το νεαρό ΣΑΜΟΥΡΑΙ ΝΟΓΚΑ ΣΙΚΑ ΣΑΝ, ταξιδεύει στο περιβάλλον του, συμφιλιώνεται με τις αγωνίες και τις σκέψεις του, συμπάσχει με τα παθήματα του, αισθάνεται την δυναμική του χαρακτήρα και των συναισθημάτων του, αγωνιά για την εξέλιξη της περιπέτειας του και μαγεύεται από τον συναρπαστικό κόσμο της Αγάπης και της Πίστης του. Το παιδί μαθαίνει να σέβεται, να αγαπά και να εκτιμά τον εαυτό του και το περιβάλλον του, να πιστεύει στις δυνάμεις και δυνατότητες του και να επιμένει στις διαχρονικές αξίες που νοηματοδοτούν τη ζωή, όπως η Πίστη, η αγάπη, η Τιμή & η Ελπίδα. Ένα συναρπαστικό ταξίδι που δεν πρέπει να χάσουν τα παιδιά. Μια υπέροχη ιστορία πίστης και δύναμης για τη ζωή, μέσα από έναν κόσμο μαγείας & υποσχέσεων που γίνονται πραγματικότητα, αφού «Η ζωή κάθε ανθρώπου είναι ένα παραμύθι γραμμένο από το χέρι του Θεού» (Άντερσεν Χανς Κρίστιαν).

Μάνος Καβίδας

(θεατρολόγος-σκηνοθέτης)

 Παρουσίαση-Επιμέλεια: Διώνη Δημητριάδου

"το ξόρκι του καιρού" Διώνη Δημητριάδου (φωτογραφία: παιδιά παρακολουθούν κουκλοθέατρο, Παρίσι, 1963)

"το ξόρκι του καιρού"

Διώνη Δημητριάδου

 

μιλώ γι’ αυτούς που από κοινού

μετάλαβαν τον χρόνο

τους γεννημένους λίγο πριν λίγο μετά

ή και ταυτόχρονα ακόμα

αυτούς που άνοιξαν

στα πράσινα τα σχολικά θρανία

τα ίδια αναγνώσματα

και παίξανε στις ίδιες τις αυλές

σε κτήρια ετοιμόρροπα

αυτούς που άκουσαν πρώτη φορά

τραγούδια από παράνομους σταθμούς

και αδειάσανε κυνηγημένοι

το αίμα τους στους δρόμους

για κάποιο σύνθημα φρικτά καταργημένο

κάποιους που αράξανε ανένταχτοι

κι άλλους που μέσα σε εκούσιες φυλακές

ποδοπατήθηκαν μα τίποτα δεν αρνηθήκαν

που είδαν απρόσμενα τον ίδιο κόσμο

ν’ αλλάζει τα παλιά πουκάμισα

που κάνανε παιδιά που δεν τους μοιάζουν

και άλλους που δεν γεννήσανε συνέχειες

μιλώ γι’ αυτούς που γράφουνε

το ξόρκι του καιρού

μιλώ γι’ αυτούς που το διαβάζουνε

σαν να κοιτάζουνε παλιές φωτογραφίες

Διώνη Δημητριάδου

(φωτογραφία:

παιδιά παρακολουθούν κουκλοθέατρο, Παρίσι, 1963)

Πριν το πέρασμα μυθιστόρημα της Μαρίας Σούμπερτ εκδόσεις Διάπλαση η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractalhttp://fractalart.gr/prin-to-perasma-maria-schubert/

Πριν το πέρασμα

μυθιστόρημα

της Μαρίας Σούμπερτ

εκδόσεις Διάπλαση

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractalhttp://fractalart.gr/prin-to-perasma-maria-schubert/

μια καθαρτήρια πορεία προς το πέρασμα

«Τα πάντα είναι σχετικά σ’ αυτό το κτήμα. Ακόμα και ο χρόνος», θα πει η Βενετία, η γυναίκα που υποδέχεται στο πέτρινο σπίτι με το τεράστιο κτήμα τους «επισκέπτες» της. Αυτούς που δεν είναι «σίγουροι τι να κάνουν και πού να πάνε. Μένουν εδώ μερικές μέρες, ξεκουράζονται και αποφασίζουν». Κι εκείνη φροντίζει να είναι η διαμονή τους άνετη και ήσυχη. Η ίδια από πού ήρθε και πότε; Δεν είναι σίγουρη· μόνο που καμιά φορά της έρχονται σκόρπιες εικόνες, μνήμες από τότε παλιά. Τις αποδιώχνει. Ξέρει, όμως, τη σειρά:

«Πριν τη Λένα, η Μερόπη. Πριν τη Μερόπη, η Μαρκέλλα. Πριν τη Μαρκέλλα, η Ελευθερία. Πριν την Ελευθερία, η Θεοδώρα. Πριν τη Θεοδώρα,  η Μαρουσώ. Πριν τη Μαρουσώ, η Ευγενία…» έλεγε από μέσα της σαν μαγικό μάντρα κάθε βράδυ πριν κοιμηθεί. Μια προφορική αφήγηση που δεν έπρεπε να χαθεί.

Η Μαρία Σούμπερτ προχωράει την  πλοκή χωρίς καμία βιασύνη αφήνοντας τον χρόνο να κυλά και να μας βάζει αργά και σταθερά στο νόημα. Θα περάσουν αρκετοί επισκέπτες -ο καθένας με την ιστορία του- για να κατανοήσουμε τον χώρο (άτοπος) και τον χρόνο (άχρονος) της ιστορίας της. Θα δούμε την Αναστασία που δεν μίλησε, τον Λευτέρη που ξέρει να αφηγείται ιστορίες και που θα αποτελέσει την προσωπική απώλεια της Βενετίας, τη Νόρα που δεν μοιάζει με καμία άλλη γυναίκα ούτε το σκυλάκι της με κανένα άλλο, τη Μίνα που ήρθε κι έφυγε χωρίς να μοιραστεί την ιστορία της, τον άντρα με το σώμα-βιβλίο, τον Έλβις που θα φύγει με την Άννα, την Άννα που θα εγκαταλείψει το άλλο της μισό, τη Βάνα, την Αρτεμισία των εκπλήξεων, την Ιοκάστη που τώρα για δεύτερη φορά έρχεται για να μείνει, την περαστική Θέμιδα, τον γέρο καθηγητή, που θα ρίξει φως στην όλη ιστορία και την θα οδηγήσει  στη λύση. Και η Βενετία, με το όνομα μιας πόλης, θα ζει ανάμεσά τους χωρίς να παρεμβαίνει στις αποφάσεις τους, θα είναι στην ουσία διακριτικά μόνη μέσα στο μεγάλο σπίτι-ξενώνα, εκεί στη μέση του πουθενά, λίγο πριν το Πέρασμα. Και θα τολμά πότε πότε να ανεβαίνει στη σοφίτα, εκεί που η μεγάλη ξύλινη ντουλάπα κρύβει όσα θα ήθελε να μάθει αλλά δεν ξέρει αν θα μπορέσει πάλι να τα ξεχάσει.

Όσο κόσμο κι αν είχε γύρω της, ήξερε πάντα πως ήταν διαφορετική απ’ αυτούς. Δεν είχε δρόμο να κάνει. Δεν είχε κάπου να πάει. Δεν την περίμενε κανένας. Ήταν μόνη. Ήταν το σπίτι.

Η ιστορία κινείται στα όρια: όρια του πραγματικού και του φανταστικού, του εδώ και του επέκεινα, του τώρα και του ποτέ. Ακριβώς γιατί, ευφυώς, έχει τοποθετηθεί από τον τίτλο τοπικά και χρονικά πριν το πέρασμα. Ένα πέρασμα που θα μπορούσε να είναι μια πύλη για την αυτογνωσία, μια πόρτα για να αλλάξει η ζωή των ανθρώπων/επισκεπτών, ή κάτι πολύ περισσότερο από αυτό.

«Και πού πάνε;»

     «Δεν ξέρω. Άλλοι επιστρέφουν από εκεί που ήρθαν, άλλοι   συνεχίζουν το δρόμο τους».

«Και τι έχει εκεί;»

«Δεν το ξέρω αυτό κορίτσι μου. Μόνο όσοι πάνε το μαθαίνουν».

Αυτά τα αληθινά/ανυπόστατα πρόσωπα με τη ζωή/μη ζωή που φορούν πάνω τους επιχειρούν μια πορεία αναπόφευκτη προς ένα άλλο στάδιο. Κι ενώ αυτή η διαδρομή είναι προκαθορισμένη, φαίνεται πως εναπόκειται στη βούλησή τους να προχωρήσουν προς το πέρασμα. Ετούτο το παράδοξο είναι και το πλέον ενδιαφέρον στην ιστορία αυτή, που συνειρμικά μας οδηγεί στο θέμα (ανοιχτό όσο και πολύπλευρο στις ερμηνείες του) των ορίων της ανθρώπινης δράσης, με τον εμβληματικό ήρωα του Σοφοκλή να επιχειρεί το φύσει αδύνατο, να υπερκεράσει δηλαδή τον οριοθετημένο χώρο της ανθρώπινης ζωής και αυτοβούλως να καθοδηγήσει τη μοίρα του. Όχι, το μυθιστόρημα της Μαρίας Σούμπερτ δεν θα μπορούσε να είναι τόσο φιλόδοξο στην επινοημένη ιστορία του. Ωστόσο, κινείται στην ίδια λογική, κι ας μη φαίνεται από την αρχή του βιβλίου. Προβάλλει ένα ιδιόμορφο καθαρτήριο πριν από την τελική κίνηση προς ένα επόμενο στάδιο. Και μας λέει, μέσα από τις περιπτώσεις των προσώπων και τις αποφάσεις τους, πως η διαδρομή προς το πέρασμα (όπως κι αν το εννοήσει ο καθένας) είναι στο χέρι μας.

Στην περίπτωση που ο αναγνώστης δεν φτάσει στην παραπάνω ερμηνεία της ιστορίας (άλλωστε επιτρεπτή στη λογοτεχνία η διαφορετική εκδοχή), θα απολαύσει έτσι κι αλλιώς την εναλλαγή των προσώπων με τη δική του αφήγηση το καθένα, την άριστη τεχνική της γραφής που ενσωματώνει όλες τις διαφορετικότητες στη λογική της ενδιαφέρουσας πολύχρωμης σύνθεσης, θα περιπλανηθεί  στο τοπίο της ετερότητας, που χαρακτηρίζει το βιβλίο ως άποψη. Όλοι διαφορετικοί, όλοι όμως με κοινή πορεία, όλοι ένοικοι για λίγο αυτού του πέτρινου σπιτιού.  Και σχεδόν όλοι με μια ιστορία έτοιμη να ακουστεί.

«Ιστορίες είναι η ζωή μας. Μόνο ιστορίες. Κι αν δεν αξίζει να τις αφηγηθείς μετά, δεν ήταν ζωή σωστή για να τη ζήσεις».

Κι αν είναι αλήθεια ότι η λογοτεχνία προσφέρει μια ιδιότυπη κάθαρση, έχουμε εδώ μια ενδιαφέρουσα πρόταση: λίγο πριν το πέρασμα δίνεται η ευκαιρία της αναδιάρθρωσης της ζωής, της ανάπλασης του προσώπου μας.

Διώνη Δημητριάδου