Η γυναίκα του επάνω ορόφου Claire Messud Μετάφραση: Ρένα Χατχούτ Εκδόσεις Gutenberg η πρώτη δημοσίευση στην Bookpress

 

Η γυναίκα του επάνω ορόφου

Claire Messud

Μετάφραση: Ρένα Χατχούτ

Εκδόσεις Gutenberg

η πρώτη δημοσίευση στην Bookpress

«Η γυναίκα του επάνω ορόφου» της Κλερ Μεσούντ (κριτική) – Το σπίτι με τους καθρέφτες (bookpress.gr)

 

 

Το σπίτι με τους καθρέφτες

 

Μια φωνή γεμάτη οργή, μια χειμαρρώδης εξομολόγηση, ένας απολογισμός ζωής. Αυτή είναι η ιστορία μιας γυναίκας, της σαραντάχρονης Νόρας, στην ανατολική ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών, κατά την πρώτη δεκαετία του εικοστού πρώτου αιώνα.  Μια φωνή που θα ήθελε να συμπεριλάβει, όπως λέει, όλες τις γυναίκες του κόσμου, που προσπαθούν να ανταποκριθούν στην αναμενόμενη και αποδεκτή εικόνα της γυναίκας, που δεν κατορθώνουν να υλοποιήσουν τις βαθύτερες επιθυμίες τους (η Νόρα είχε όνειρο να γίνει ζωγράφος, σπούδασε όμως Παιδαγωγικά και έγινε δασκάλα), ακολουθώντας τα στερεότυπα που τις οδηγούν σε μια ζωή ανούσια και αδιέξοδη. Σε μια ζωή γεμάτη από ψέματα και προσποίηση, σε έναν κόσμο που μοιάζει με σπίτι όλο καθρέφτες και παραποιημένα είδωλα και πουθενά μια πόρτα που να γράφει: Έξοδος. Κι αν, όπως οι περισσότερες γυναίκες, είναι καταδικασμένη και η Νόρα να ζει κατά κάποιο τρόπο υπογείως, να υποχωρεί και να κάνει στην άκρη για να περάσουν  οι εκλεκτοί της ζωής, η ίδια χαρακτηρίζει τον εαυτό της μια «γυναίκα του επάνω ορόφου», σαν την ήσυχη γυναίκα σε έναν τακτοποιημένο τρίτο όροφο, πάντα με το χαμόγελο και τη βολική για όλους σιωπή, στην πραγματικότητα αόρατη για τους άλλους.

Η Νόρα θα κατασκευάσει μια μάσκα, ένα προσωπείο που να είναι αποδεκτό, χωρίς να διαβλέπει τον κίνδυνο αυτό να ενσωματωθεί στο δέρμα της και να αποτελεί πλέον αναπόσπαστο στοιχείο της προσωπικότητάς της. Σ’ αυτή την επίπεδη ζωή θα παρουσιαστεί όμως ξαφνικά η ευκαιρία για κάτι το εξαιρετικό, το διαφορετικό και προκλητικό, στο πρόσωπο του Ρεζά, ενός οκτάχρονου μαθητή της (ενός αγοριού παραμυθένιου, όπως το χαρακτηρίζει η ίδια) και στη συνέχεια στην παρουσία των δύο γονιών του, της Σιρένας αρχικά, μιας Ιταλίδας εικαστικού και του άντρα της, του Λιβανέζου Σκαντάρ, ιστορικού με πανεπιστημιακή καριέρα. Προσκολλημένη στην οικογένεια αυτή, ως φίλη στην αρχή και κατόπιν ως μπέιμπι σίτερ του Ρεζά, θα δημιουργήσει στον εαυτό της την  αυταπάτη πως αποτελεί μέλος της, στην ουσία με έναν ενδόμυχο ερωτισμό που εκκινεί από τον Ρεζά και φθάνει και στους δύο γονείς, και που στην περίπτωση του Σκαντάρ θα πάρει τη μορφή μιας αυταπάτης όπως αυτή που ο Τσέχωφ περιέγραψε στον «Μαύρο Καλόγερό» του. Πιστεύει ότι η καλά κρυμμένη μέχρι τότε πολύτιμη ιδιαιτερότητά της ως προσωπικότητας, μπορεί να τραφεί από τη δική τους παρουσία, χωρίς να αντιλαμβάνεται την εξουσία που ηθελημένα ή αθέλητα ασκούν και οι τρεις επάνω της.

Με τη Σιρένα θα νοικιάσει ένα εργαστήριο και θα αγγίξει το όνειρό της να δημιουργήσει ένα καλλιτεχνικό έργο, μια σειρά από μινιατούρες με αφορμή εμβληματικές γυναικείες φιγούρες, όπως για παράδειγμα η Έμιλυ Ντίκινσον. Δίπλα, ωστόσο, στα δικά της εν πολλοίς άτεχνα δημιουργήματα, η Σιρένα θα δημιουργεί ένα εξαίσιο πολυεπίπεδο έργο (μια εκδοχή της Χώρας των Θαυμάτων) με διεθνή αναγνώριση. Και ενώ πιστεύει πως τα αισθήματα είναι αμοιβαία, η οικογένεια θα εξαφανιστεί από τη ζωή της χωρίς καμία εξήγηση. Θεωρώντας τον εαυτό της «γυναίκα του επάνω ορόφου» και συνειδητοποιώντας την απώλεια της «μη αληθινής ζωής» της, δεν έχει το περιθώριο να νιώσει δυστυχισμένη ή στερημένη· αυτό θα ήταν το τέλος. Όταν θα επανενωθούν τίποτα δεν θα είναι πλέον το ίδιο όπως πριν. Επιχείρησε να δραπετεύσει από τον επινοημένο, όλο προσποίηση κόσμο της, να τη δουν όπως ήταν στην πραγματικότητα, όμως δεν μπόρεσε να αποφύγει τη φθορά στην ψυχή της. Μόνη πλέον με τον εαυτό της θα πάρει καθοριστικές αποφάσεις. Αρκεί όμως αυτό ή μπροστά της ακόμη βρίσκεται η μεγαλύτερη έκπληξη; Και η οργή της, που από την αρχή ήταν παρούσα στην αφήγησή της, μήπως τώρα επιτέλους θα ερμηνευθεί; Και πού θα την οδηγήσει; Η ιστορία που μόλις μας αφηγήθηκε μήπως ήταν μόνο η αρχή;

Η Messud έχει γράψει μια συγκλονιστική ιστορία που διαβάζεται με ένταση, σχεδόν με όση υποθέτουμε ότι γράφτηκε. Από τη μία εναπόθεσε στην ηρωίδα της τον ρόλο μιας γυναίκας που θα μπορούσε να αφορά περισσότερες με ματαιωμένα όνειρα και επίπλαστη ζωή. Έτσι, θέματα όπως η μοναξιά, η φιλία, η μητρότητα, ο έρωτας, η θέση της γυναίκας θα διαφανούν σε όλη τους την έκταση. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, όμως, που διατρέχει διακριτικά όλη την ιστορία, σημαντικότερο κατά τη γνώμη μου, αγγίζει ένα ευρύτερο θέμα που αφορά την Τέχνη και τη φύση του καλλιτέχνη. Πώς ανέρχεσαι στη δύσκολη και απότομη κλίμακα της καλλιτεχνικής αναγνώρισης; Ποιες θυσίες χρειάζεται να κάνεις, και αυτές αφορούν μόνο εσένα ή είναι αναγκαίο να θυσιάσεις ακόμη και τα προσφιλή σου πρόσωπα; Τι σημαίνει η φράση «θυσιάζω τα πάντα» για την Τέχνη;

Ένα βιβλίο, σε μετάφραση, σημειώσεις  και επίμετρο από τη Ρένα Χατχούτ, με ένα εξώφυλλο που συνταιριάζει απόλυτα με την ιστορία (Αγγελική Ξυνού, Μια συνηθισμένη μέρα, λεπτομέρεια 2018), με τη φροντίδα όπως πάντα της σειράς Aldina (Gutenberg), που δεν παύει  να μας εκπλήσσει με τις εξαιρετικές επιλογές της.

 

Διώνη Δημητριάδου

 

 

Απόσπασμα

 

Η Γυναίκα του Επάνω Ορόφου, που δείχνει στον κόσμο ένα πρόσωπο μονίμως συμπονετικό,  ποτέ δεν θα είχε κάτι σαν έναν προσωπικό δείκτη αξιών. Η Γυναίκα του Επάνω Ορόφου δεν ενδιαφέρεται για τέτοια ιδιοτελή πράγματα. Δεν πρέπει να φανεί ότι έχει άσχημη καρδιά. Ποιος θα αγαπούσε μια άσχημη, μοναχική καρδιά;

Ο Σκαντάρ, η Σιρένα, ο Ρεζά – ο καθένας τους με τον τρόπο του, ήταν ο Μαύρος Καλόγερός μου. Είχα ένα πραγματικό μοναστήρι μέσα μου! Ο καθένας, στις παθιασμένες εσωτερικές συζητήσεις μου, ικανοποιούσε κάποιους από τους πιο αγαπητούς, πιο άγρια κρυμμένους πόθους της καρδιάς μου: ζωή, τέχνη, μητρότητα, έρωτα, και τη μεγάλη δελεαστική υπόσχεση ότι δεν ήμουν ένα τίποτα, ότι μπορούσε κανείς να με δει αφτιασίδωτη και ότι αυτός ο κρυμμένος εαυτός, αυτή η πολύτιμη κοπέλα χωρίς μάσκα, αόρατη επί δεκάδες χρόνια, μπορούσε –και μάλιστα έπρεπε– να αφήσει ένα ίχνος στον κόσμο.  (σσ. 407-408)

 

Ο τυφλός καθρέφτης Joseph Roth μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας εκδόσεις Κριτική η πρώτη δημοσίευση στο diastixo.gr

 

Ο τυφλός καθρέφτης

Joseph Roth

μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας

εκδόσεις Κριτική

η πρώτη δημοσίευση στο diastixo.gr

Joseph Roth: «Ο τυφλός καθρέφτης» (diastixo.gr)

 

Μεγάλος και πλούσιος σε αστέρια είναι ο ουρανός από πάνω μας, πάρα πολύ ψηλά για να είναι καλοσυνάτος, πάρα πολύ ωραίος για να μην περιέχει έναν θεό. Τα κοντινά μικροπράγματα κι η μακρινή αιωνιότητα έχουν μια σχέση, κι εμείς δεν ξέρουμε ποια. Ίσως να τη γνωρίζαμε αν μας σίμωνε ο έρωτας· ο έρωτας συγγενεύει με τα αστέρια και με το γλίστρημα της γάτας, με το σφύριγμα της επιθυμίας και με το μεγαλείο του ουρανού. (σ. 31).

 

Αυτή τη σχέση ανάμεσα στην καθημερινότητα με τα μικροπράγματα που αποκτούν ιδιαίτερη προσωπική σημασία από τη μια, και από την άλλη σε μια αιωνιότητα όλο υποσχέσεις που αμφίβολο είναι αν ευοδώνονται, επιλέγει ως θεματική ο Joseph Roth στα δύο διηγήματά του, γραμμένα το 1925, πριν από τα εμβληματικά του μυθιστορήματα που τον κατέστησαν έναν από τους σημαντικότερους ανατόμους της ταραγμένης εποχής του μεσοπολέμου. Δύο ιστορίες, φαινομενικά ανόμοιες ως προς τη θεματική τους, ωστόσο με  κοινό το πλαίσιο μέσα στο οποίο δομείται η πλοκή τους και ψυχογραφούνται οι ήρωές τους.

Στο εκτενέστερο πρώτο («Ο τυφλός καθρέφτης – ένα μικρό μυθιστόρημα») που δίνει τον τίτλο του στην έκδοση στεγάζοντας έτσι και τα δύο, η Φίνι, μια μάλλον αδιάφορη κοπέλα, που δύσκολα θα προσέλκυε το συγγραφικό ενδιαφέρον, μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον καθόλου ενθαρρυντικό για τις όποιες, μικρές οπωσδήποτε, φιλοδοξίες της, σε έναν πικρόχολο μικρόκοσμο, σε ένα σπίτι με τυφλούς καθρέφτες, με άγνοια για την αληθινή ζωή και τις βαθύτερες επιθυμίες της. Μην μπορώντας να συνταιριάξει τον ερωτικό πόθο της ηλικίας της με την πραγματική παρουσία των αντρών γύρω της, θα βιώσει μια αδιέξοδη ερωτική σχέση και θα καταλήξει, λίγο πριν το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στον βυθό του ποταμού. Ένας πνιγμός που δεν θα τραβήξει την προσοχή, ένα τέλος για ένα κορίτσι που παρέμεινε ασήμαντο:

 

Όποια όμως, όπως εμείς, έρχεται απ’ τα στενά σπίτια και μεγαλώνει στα δωμάτια με τους τυφλούς καθρέφτες, μένει ντροπαλή κι ασήμαντη σ’ όλη της τη ζωή. (σ. 33).

 

Στο δεύτερο («Απρίλης – η ιστορία μιας αγάπης»),  μικρότερο σε έκταση και σε λίγο πιο ανάλαφρο ύφος, ακόμη και με στοιχεία που επιτρέπουν κάποιο αναγνωστικό μειδίαμα, ήρωας είναι ένας μοναχικός ταξιδιώτης που θα βρεθεί σε μια μικρή πόλη, λίγο πριν το φιλόδοξο ταξίδι του στην Αμερική. Θα σχολιάσει με πρωτοπρόσωπη αφήγηση την ασημαντότητα των ανθρώπων σ’ αυτό τον μικρό τόπο, τα φτωχά τους βιώματα, τους στενούς τους ορίζοντες: 

 

Άκουσα τι έλεγαν οι άνθρωποι αναμεταξύ τους κι ένιωσα πόσο φτωχό ήταν το πεπρωμένο τους, πόσο μικρά τα βιώματά τους, πόσο περιορισμένοι και ασήμαντοι οι πόνοι τους. Πάνω από τα χωράφια στις δυο πλευρές του δρόμου η ομίχλη κυλούσε σαν λιωμένο μολύβι, παριστάνοντας τη θάλασσα και το άπειρο. (σ. 84).

 

Θα επιχειρήσει, μέσα στην πλήξη που του προξενεί το περιβάλλον και οι άνθρωποι, μια επιπόλαιη ερωτική σχέση με την Άννα, όμως την προσοχή του θα τραβήξει μια γυναικεία παρουσία σε ένα παράθυρο. Κι όμως, δεν θα τολμήσει την επαφή μαζί της, παρόλο που έντονα συναισθήματα τον κατακλύζουν, επηρεασμένος από την πληροφορία (αληθινή άραγε;) πως είναι ετοιμοθάνατη. Έτσι, θα αρκεστεί μόνο στη θέα της:

 

Τι ήμουν στην πραγματικότητα; Ο άντρας κάτω από το παράθυρο. Φίλε, είπα στον εαυτό μου, θάψε αυτό το κορίτσι· έτσι κι αλλιώς δεν ζει πια. (σ. 117).

 

Αναχωρεί από τη μικρή πόλη, κρατώντας σαν τελευταία εικόνα το κορίτσι αυτό:

 

Ενώ το τρένο τραντάχτηκε ακόμα μια φορά κι άρχισε να κυλάει αργά, κούνησα το χέρι μου και κοίταξα το κορίτσι στα μάτια. Μόνο γι’ αυτό το βλέμμα έγραψα τούτη τη  ιστορία. (σ. 120).

 

Πίσω από τις δυο ιστορίες, ο Roth διαβλέπει, όπως σε όλα του τα βιβλία και τα κείμενα, μια ταραγμένη εποχή, που με το τέλος του πολέμου δεν έδινε την αναμενόμενη αισιοδοξία αλλά γέμιζε τους ανθρώπους με αμφιβολίες για το μέλλον τους, ένα μέλλον που δεν υποσχόταν την ολοκλήρωση των ονείρων τους. Ένας προάγγελος μιας κοινωνίας που δεν κατάφερε να χτίσει πάνω στα συντρίμμια που άφησε ο πόλεμος αλλά ίσα ίσα πίστεψε σε απατηλές υποσχέσεις και οδηγήθηκε σε λίγα χρόνια σε έναν ακόμη χειρότερο πόλεμο, σε μια από τις πιο κτηνώδεις περιόδους της ανθρώπινης ιστορίας. Εδώ η συγγραφική ματιά με  ενάργεια μπορεί να δει το αδιέξοδο ενός ολόκληρου κόσμου, με τους ήρωές να προσπαθούν να σταθούν στα πόδια τους, πιστεύοντας πως το πρόβλημα εντοπίζεται στην αδιάφορη και ατελέσφορη καθημερινότητα, χωρίς να κατανοούν πως μέσα τους αργά αλλά σταθερά χτίζεται η αδυναμία τους να αποφασίσουν τι θέλουν και πώς θα το πραγματοποιήσουν, η άγνοια των αληθινών συνθηκών.  Οι ήρωες του Roth στα δύο διηγήματα, μπορεί να απέχουν πολύ από τις εμβληματικές μορφές των μεγάλων μυθιστορημάτων του (όπως το  Εμβατήριο Ραντέτσκυ ή το Ιώβ, η ιστορία ενός απλού ανθρώπου), όμως σκιαγραφούνται (και κυρίως ψυχογραφούνται) πάνω στο ίδιο μοτίβο, δηλαδή τη στενή σχέση τους με την εποχή μέσα στην οποία διαβιούν, αποτελώντας ενσάρκωση του άγχους και της αβεβαιότητας για ένα μέλλον, που διαγράφεται δυσοίωνο.

 

Διώνη Δημητριάδου

ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΕΠΑΝΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΛΕΣΧΗΣ ΜΑΣ!

 ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

ΕΠΑΝΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΛΕΣΧΗΣ ΜΑΣ!

Στη Λέσχη Ανάγνωσης της Δημοτικής Βιβλιοθήκης της Αγίας Παρασκευής, χθες, Πέμπτη, 24-11-22, ξεκινήσαμε τη φετινή περίοδο λειτουργίας (2022-2023) με φιλοξενούμενη τη  Χρυσούλα Γεωργούλα και  το μυθιστόρημά της "Λέγε με Στράτο" (εκδόσεις Βακχικόν). Ένα σύγχρονο μυθιστόρημα δυνατών συγκινήσεων που πυροδότησε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση των μελών μας με τη συγγραφέα.

Ανανεώνουμε το ραντεβού μας για την Πέμπτη, 15 Δεκεμβρίου 2022, στις 6 το απόγευμα στο Αναγνωστήριο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης - Μουσείο Αλέκου Κοντόπουλου (Κοντοπούλου 13, Αγία Παρασκευή) για να συζητήσουμε  με τη Σοφία Φιλιππίδου "Το τραγούδι της μαύρης τρύπας", εκδόσεις Σοκόλη.

Αγρώστις Χρύσα Κοντογεωργοπούλου εκδόσεις 24γράμματα η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικο Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

 

Αγρώστις

Χρύσα Κοντογεωργοπούλου

 εκδόσεις 24γράμματα

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικο Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

 ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ: Ο θερισμός και το ποίημα • Fractal (fractalart.gr)

 

ο θερισμός και το ποίημα

 

Και νομίζω/ πρέπει να τελειώνεις με τον θερισμό για να μπορείς/ ν’ αλωνίζεις/ τον κόσμο. Ξεκάθαρα η ποιήτρια Χρύσα Κοντογεωργοπούλου τοποθετεί τις προτεραιότητες, σε μια εκτενή ποιητική σύνθεση που συνδυάζει τη στάση ζωής (εκφρασμένη εδώ ως ποιητική πρόταση) με τον σοφό τρόπο που η φύση λειτουργεί από τη γέννηση στη φθορά και πάλι στην αναγέννηση των πάντων. Έτσι, δομείται στίχο τον στίχο ένα ολόκληρο ποιητικό σύμπαν, προκλητικό στις συνδέσεις του, που σε παρακινεί να αγγίξεις τις προεξοχές του και να εισχωρήσεις στον κόσμο του. Χρησιμοποιώντας η ποιήτρια δύο λέξεις που γειτνιάζουν στη μορφή (αγρώστις, θηλυκό της λέξης αγρώστης, δηλαδή αγρότης,  και άγρωστη, δηλαδή αγριόχορτο, ζιζάνιο) παίρνει τον ρόλο της αγρότισσας που ξέρει να καλλιεργεί τη γη, να την κάνει να καρπίσει, ακόμα κι όταν γύρω της φυτρώνουν αγριόχορτα και παράσιτα· εμφανής η σύνδεση με τον ποιητικό λόγο και τη δική του καρποφορία.  

Με καλοδουλεμένη τη γλώσσα, αιφνιδιαστικές ανατροπές, ευφυείς συνδυασμούς λέξεων, κυκλοφορεί με άνεση από τα ποιητικά πράγματα σε χώρους κοινής αναφοράς, χρησιμοποιεί  γνωστά παραμύθια με μια δική της ανάγνωση για να δώσει τη δική της, προσωπική παραμυθητική, δηλαδή παρηγορητική, ενδυνάμωση του όλου εγχειρήματος. Και το αποτέλεσμα αποβαίνει άψογο.  Όπως εδώ: Περπατά με το λύκο όταν/ το δάσος/ Δεν είν εδώ…// Δάσος δάσος είσαι δω;// «Μα πού είναι αυτό το κορίτσι; το κατάπιε το δάσος;»/ αναρωτήθηκε η γιαγιά και άλλαξε πλευρό/ χαϊδεύοντας χορτάτη/ την κοιλιά της («Το κόκκινο σκουφάκι»).

Ευαγγελικές ρήσεις διατρέχουν όλη τη σύνθεση, αποτελώντας την αφορμή του ποιητικού λόγου ή τη διαχρονική του επιβεβαίωση, ως μιας σταθεράς στην οποία η ποιήτρια ανατρέχει κάθε που αισθάνεται επιτακτική την αρωγή, την υποστήριξη στην εγγενή (και αθεράπευτη ίσως) ποιητική μοναξιά. Αν μπορεί να δει πως ο καιρός του θερισμού έχει φθάσει, πρέπει να κάνει κοινωνούς του μηνύματος όσο περισσότερους γίνεται (αρκεί άραγε ο ποιητικός λόγος;), και ως προς αυτό ο λόγος, ο άνωθεν εκπορευόμενος με τη δική του συμβολιστική σημασία, αποτελεί ισχυρό βήμα: ουχ υμείς λέγετε ότι έτι τετραμηνός εστι και ο θερισμός έρχεται; Ιδού λέγω υμίν, επάρατε τους οφθαλμούς υμών και θεάσασθε τας χώρας, ότι λευκαί εισί προς θερισμόν ήδη (Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον, Δ΄ 35).

Η ποίηση της Κοντογεωργοπούλου (ήδη βραβευμένη από την Ακαδημία Αθηνών το 2021 για τη συλλογή Λύπη ένα φτερό) έχει τη δική της δυναμική, τα δικά της αναγνωριστικά σημάδια, τη δική της ικανότητα να περνά μέσα από τον ποιητικό της λαβύρινθο (από τους πιο δαιδαλώδεις στη σύγχρονη ποίηση) και να προσφέρει εν τέλει το προσωπικό της μήνυμα, με παραδόξως απλό τρόπο για όποιον συμβαδίσει μαζί της κατανοώντας τον υποκρυπτόμενο ευθύ (αν και λαβυρινθώδη!) δρόμο που εισηγείται: …εκείνο το απερίγραπτα λεπτό αίσθημα/ που τρεμοπαίζει κάτω απ’ το/ φεγγαρόφως,/ μικρό σπαράγγι ανάμεσα στ’ αγκάθια/ του ίδιου του του θάμνου//αυτό θα τραγουδήσω («Άγριο σπαράγγι»).  

Μήπως, τελικά, τα πράγματα είναι απλά στην ποίηση; Αρκεί, φυσικά, να διαπνέεται ο λόγος από την ενδόμυχη επιθυμία να προσφέρει δρόμο ανοιχτό στον αποδέκτη, χωρίς οίηση και σκόπιμες τεχνικές κατασκευές που αλλοιώνουν την ποιητική αξία. Με ειλικρίνεια, με την υπαινικτική, όσο και αναγκαία, σκληρότητα που συνταιριάζει σε όποιον καταδύεται στα σκοτεινά της ποίησης και δεν αρέσκεται σε ωραιοποιήσεις και εξωραϊσμούς: […] Ποιητικόν το αίτιον λοιπόν…/ μετά τη διάγνωση αγάπησα ακόμη περισσότερο/ την Ποίηση, και είπα να σπάσω τους καθρέφτες·/ άφησα τα είδωλα της λίμνης/ κι αγάπησα το σκότος/ του/ να κοιτάς κατάματα το Φως·/ εγκατέλειψα τις ανακλάσεις/ κι αφέθηκα στη σωτηρία/ των πνιγμών («Αίτιον Ποιητικόν»). Στην περίπτωση της Κοντογεωργοπούλου, η ευθύτητα και η αγνότητα των προθέσεων δημιουργεί το άριστο αποτέλεσμα, συνιστώντας, με ενότητα λόγου, ποικίλες διακειμενικές αναφορές, εύστοχες αλληγορίες, όπως η έξοχη πεζόμορφη «Ο Ποιητής ο Θεριστής κι ο Θέρος» και λεκτικό πλούτο, μια από τις πληρέστερες ποιητικές συνθέσεις που έχουμε διαβάσει.

 Διώνη Δημητριάδου

Χρύσα Ευστ. Αλεξοπούλου Πορείες κατάδυσης Εκδόσεις Περισπωμένη (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών «Λάμπρος Πορφύρας» 2021)

 

Χρύσα Ευστ. Αλεξοπούλου

Πορείες κατάδυσης

Εκδόσεις Περισπωμένη

(Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 

«Λάμπρος Πορφύρας» 2021)

Η ποιητική συλλογή «Πορείες Κατάδυσης» αποτελείται από τρεις ενότητες: Κατάδυση στο υγρό στοιχείο (Στάσεις 12), Κατάδυση εντός (Στάσεις 9) και Κατάδυση στο επέκεινα (Στάσεις 6). Η συλλογή αποτείνεται σε δεύτερο ενικό πρόσωπο, σε ένα γενικό «εσύ» διευρύνοντας έτσι τους αποδέκτες της, αν και το πρώτο πρόσωπο παραμένει κεκαλυμμένο πίσω από αυτή την απόσταση. Στο πρώτο μέρος εκκινεί μια ονειρική κατάδυση στο υγρό στοιχείο με την επίγνωση από την αφετηρία της μοναχικής πορείας του ανθρώπου τόσο της μοναξιάς του όσο και της «δύσης» που κλείνει μέσα της η κατά-δυση, ενώ ο συνειρμός του υγρού στοιχείου παραπέμπει στην ενδομήτρια ζωή, «…στο φίλιο νερό της μητρικής ανάμνησης». Με εικόνες και περιγραφές αποδίδεται η κατάδυση στο υγρό στοιχείο με εναρμονισμένο λόγο και εικόνα. Περιγράφεται το πέρασμα από τον γήινο κόσμο στην απεραντοσύνη του υδάτινου, από την «καθήλωση» επί γης της βάδισης στην ελευθερία της κατάδυσης. Στη δεύτερη ενότητα, «Κατάδυση εντός», ξεδιπλώνεται στις εννέα στάσεις της η αναμέτρηση με τον εαυτό. Επιχειρείται μια υποδόρια εκρηκτική διολίσθηση στον μέσα κόσμο και συγχρόνως η επαναξιολόγηση εκείνων που η μνήμη διασώζει. Η αγάπη, ο έρωτας, η συγχορδία των συναισθημάτων στον αντίποδα του τετριμμένου, της ανίας, της άγονης επανάληψης, δίνουν την τόλμη και τη σπουδή για να αγγίξεις την τρυφερότητα, να ανασάνεις την ελευθερία. Στο κλείσιμο της δεύτερης ενότητας της συλλογής, η καθοδική πλεύση «εντός» οδηγεί στην αλήθεια της μυστικής σου ανάγκης, σε μια νέα πραγματικότητα ώσπου… να ενωθείς με το πρόσωπό σου, μόνος και αληθινός. Η συλλογή κλείνει με την «Κατάδυση στο επέκεινα», όπου χαράζεται η πορεία προς την επικείμενη έξοδο. Στις έξι στάσεις ηττάται κατά κράτος το μικρό, το σαθρό, το συμβατικό και τούτη η τελευταία κατάδυση δεν είναι παρά η υπέρβαση που οδηγεί στη συνάντηση με την αλήθεια: Κατέρχεσαι, εκεί που δεν υπάρχει ούτε φίλος ούτε/ εχθρός, μόνος με την αλήθεια κατάματα να ετοιμάζει/ την άνοδό σου στο Φως. (Δελτίο Τύπου)

 

Βιογραφικό

 

Η Χρύσα Ευστ. Αλεξοπούλου κατάγεται από την Αμαλιάδα. Σπούδασε Φιλολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, παρακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στη Γερμανία και είναι αριστούχος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ. Υπηρέτησε στη Β/βάθμια Εκπαίδευση ως καθηγήτρια και σχολική σύμβουλος Ανατ. Αττικής. Δίδαξε στη Γ/βάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα (Αρχαίο Δράμα στο Ε.Α.Π.) και στη Γερμανία (Ελληνική Γλώσσα και Πολιτισμό). Έχουν εκδοθεί η διατριβή της («Η γυναικεία δράση στον Ευριπίδη: εκδίκηση και επιβολή: Μήδεια, Εκάβη, Ιππόλυτος», Εκδ. Ελληνικά γράμματα, 2000), βιβλία για την Αρχαϊκή Λυρική Ποίηση («Από τον ανατρεπτικό Αρχίλοχο στον λυρικό αφηγητή Βακχυλίδη», Εκδ. Έννοια, 2004) και τον Ευριπίδη («Ευριπίδης: ο ποιητής του πάθους και των παθημάτων», Εκδ. Πεδίο, 2018). Μελέτες της για φιλολογικά θέματα έχουν δημοσιευθεί σε περιοδικά και σε συλλογικούς τόμους. Έχει μεταφράσει επιλεγμένα αποσπασμάτων των Γερμανών ποιητών Χάινε, Μέρικε και Αννέτ Φον Ντρόστε-Χίλσχοφ, ενώ έχουν εκδοθεί πέντε ποιητικές της συλλογές:

 

 1. «Βορείως του Νότου», Εκδ. Γαβριηλίδη, 2005

 2. «30 και 1 Νυχτερινές Αντανακλάσεις», Εκδ. Ηριδανός, 2008

 3. «Τόπος ένδον», Εκδ. Ηριδανός, 2012

 4. «Φάος, φάος, Φως», Εκδ. Γαβριηλίδη, 2015

 5. «Πορείες κατάδυσης», Εκδ. Περισπωμένη, 2020 (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών «Λάμπρος Πορφύρας» 2021).

 

Εκδόσεις Περισπωμένη

Γεωρ. Γενναδίου 5, Αθήνα 106 78

Τηλ: 21 1011 7606

 

 

Στην πέμπτη της ποιητική συλλογή η ποιήτρια (και εκλεκτή φιλόλογος) επιχειρεί τρεις  πορείες κατάδυσης (Κατάδυση στο υγρό στοιχείο, Κατάδυση εντός και Κατάδυση στο επέκεινα). Αρχικά η Κατάδυση στο φίλιο νερό/της μητρικής ανάμνησης, εκεί που λειτουργούν υπόκωφα οι πρώτες μνήμες του ανθρώπινου είδους· μια στροφή προς τα πίσω και προς τα κάτω για να συναντηθεί ο σύγχρονος άνθρωπος με τα πρώτα σκιρτήματα της ζωής αλλά και για να νιώσει κατάσαρκα μέσα στο υγρό στοιχείο την αληθινή του πρότερη φύση. Ταυτόχρονα μια συμφιλίωση με το σκοτεινό στοιχείο των αποχαιρετισμών, των στοιχειωμένων καραβιών και των χαμένων ναυαγών. Ένα ικανό πέρασμα για την πιο προσωπική κατάδυση εντός: Κατέρχεσαι  εντός σου και παλεύεις με τον χρόνο εσύ περίπου ίδιος, εκείνος κάθε στιγμή άλλος. Η ώρα του σκληρού απολογισμού, του συμψηφισμού των στιγμών για την τελική κρίση, η ώρα της απόλυτης μοναξιάς. Συνεχής και ανελέητη η κάθοδος στον βαθύ ωκεανό σου. Ένας δύτης ανεκπαίδευτος σε μια πορεία ταύτισης με τον αυθεντικό εαυτό. Δεν θα γινόταν να κλείσει διαφορετικά η πορεία των καταδύσεων παρά με την επίγνωση (γιατί η συνειδητοποίηση εδώ μετράει) της κατάδυσης στο επέκεινα, όπως θέλησε η ποιήτρια να ονομάσει την ολοκλήρωση του κύκλου. Κατέρχεσαι, εκεί που δεν υπάρχει ούτε φίλος ούτε εχθρός, μόνος με την αλήθεια κατάματα να ετοιμάζει την άνοδό σου στο Φως. Η ποίηση της Αλεξοπούλου κατορθώνει να «δομήσει» την ανθρώπινη διάβαση από τη ζωή έως τη μη-ζωή, από τη μυστική αρχή ως το άφατο τέλος της, και να δείξει όλο τον χώρο ανάμεσα, τον πλούτο των εμπειριών, την ανοιχτή θέα στον προσωπικό καθρέφτη. Γι’ αυτό τον λόγο η ποίησή της ευθύβολα στοχεύει τον συνοδοιπόρο-αναγνώστη. Στο εξώφυλλο το χαρακτικό του Γιάννη Ευθυμιάδη συνάδει με την πολύ προσεγμένη έκδοση.

Διώνη Δημητριάδου (κριτικό σημείωμα δημοσιευμένο στο περιοδικό Οδός Πανός, τχ. 189)

 

ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ Την Πέμπτη 24 Νοεμβρίου, ξεκινάει η "Λέσχη Ανάγνωσης Ενηλίκων", μετά από 2 χρόνια!

 ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

Την Πέμπτη 24 Νοεμβρίου, ξεκινάει η "Λέσχη Ανάγνωσης Ενηλίκων", μετά από 2 χρόνια! Σας περιμένουμε, μέλη της Λέσχης, φίλοι της Βιβλιοθήκης και του Βιβλίου, να ανταμώσουμε, συζητώντας για βιβλία και συγγραφείς, στο Αναγνωστήριο της Κεντρικής Βιβλιοθήκης (Κοντοπούλου 13, Αγία Παρασκευή) στις 6:00μ.μ.

Στην 1η συνάντηση θα μιλήσουμε για το μυθιστόρημα της Χρυσούλας Γεωργούλα "Λέγε με Στράτο", εκδόσεις Βακχικόν.

Στην αφίσα μπορείτε να δείτε το πρόγραμμα για το 1ο τρίμηνο 2022-2023.

Οι συντονίστριες της Λέσχης: Διώνη Δημητριάδου, Δήμητρα Καραχάλιου

Το νέο διπλό τεύχος 12-13 (Νοέμβριος 2022) του περιοδικού καρυοθραύστις κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία, πλούσιο όπως πάντα, με περισσότερες από 400 σελίδες, με πολλές και ενδιαφέρουσες στήλες.

 

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΚΑΡΥΟΘΡΑΥΣΤΙΣ (τχ. 12-13)

εκδόσεις Ρώμη

Το νέο διπλό τεύχος 12-13 (Νοέμβριος 2022) 

του περιοδικού καρυοθραύστις 

κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία, πλούσιο όπως πάντα, με περισσότερες από 400 σελίδες, με πολλές και ενδιαφέρουσες στήλες.

Στη στήλη ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ πέντε συγγραφείς (Στρατής Πασχάλης, Θανάσης Χατζόπουλος, Κώστας Α. Κρεμμύδας, Γιάννης Παλαβός, Βασίλης Πανδής) συζητούν για τη διδασκαλία της Λογοτεχνίας στα σχολεία.

Η Διώνη Δημητριάδου και ο Βαγγέλης Αλεξόπουλος επιμελούνται μεγάλο αφιέρωμα στη σύγχρονη αμερικανική ποίηση με την ανθολόγηση 27 σύγχρονων ποιητών και ποιητριών, που ζουν και δημιουργούν στις Η.Π.Α.

Ο Γιώργος Δελιόπουλος επιμελείται αφιέρωμα με τίτλο ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΝΟΣΤΑΛΓΟΣ, για το ποιητικό, μεταφραστικό και πεζογραφικό έργο της Δέσποινας Καϊτατζή-Χουλιούμη.

Η Ευσταθία Δήμου επιμελείται αφιέρωμα με τίτλο ΕΓΚΑΤΟΙΚΟΣ ΣΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΤΗΝ ΠΟΛΗ για το ιδιαίτερο ποιητικό έργο του Αλέξιου Μάινα.    

Ο Διονύσης Στεργιούλας στη στήλη του ΜΕ ΕΝΣΤΙΚΤΟ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ μάς θυμίζει τη συλλογή Γυμνό Παράθυρο του Γιώργου Θέμελη.

Ο Σπύρος Λαζαρίδης στη στήλη του ΔΥΤΙΚΑ ΣΤΑΣΙΜΑ μάς αφηγείται την ιστορία των ποταμών της Δυτικής Θεσσαλονίκης μέσα από λογοτεχνικά κείμενα.

Στην ΟΔΟ ΕΝΤΥΠΩΝ παρουσιάζονται τα περιοδικά ΘΕΥΘ και ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ μέσα από συνεντεύξεις των υπευθύνων τους.

Η Αλεξάνδρα Μυλωνά στη στήλη της TRES GROS PLAN εκθέτει απροκάλυπτα όσα υποτίθεται ότι γίνονται εν κρυπτώ.

Φρέσκες δημιουργίες Ελλήνων ποιητών, ποιητριών και πεζογράφων, καθώς και μεταφρασμένη λογοτεχνία από όλο τον κόσμο, συμπληρώνουν το τεύχος.

Στην ΗΛΑΚΑΤΗ ΕΝ ΣΠΟΥΔΗ και στις ΒΙΒΛΙΟΣΗΜΑΝΣΕΙΣ παρουσιάζονται ποιητικές συλλογές, πεζογραφήματα και μεταφράσεις Ελλήνων δημιουργών.

Τέλος, το τεύχος κοσμούν έργα της εικαστικού Μαρί Θεοφίλου, η οποία καταθέτει τις απόψεις της για την παλλόμενη τέχνη της σε συνέντευξη που έδωσε στη Γλύκα Διονυσοπούλου.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Μπορείτε να προμηθευτείτε το περιοδικό από όλα τα μεγάλα βιβλιοπωλεία Αθήνας και Θεσσαλονίκης καθώς, από όλα τα υπόλοιπα βιβλιοπωλεία της χώρας κατόπιν παραγγελίας, αλλά και μέσα από την ιστοσελίδα των εκδόσεων ΡΩΜΗ.

 ΗΟΜΕ | ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΡΩΜΗ (romipublications.com)

Κυκλοφόρησε το νέο τεύχος, 196, του περιοδικού Οδός Πανός ‛Oδός Πανός® εργοτάξιο εξαιρετικών αισθημάτων έτος 42o, τχ. 196 Ιανουάριος-Μάρτιος 2023 με σελίδες για τον Σάμιουελ Μπέκετ

 

Κυκλοφόρησε το νέο  τεύχος, 196, 

του περιοδικού Οδός Πανός  

‛Oδός Πανός®

εργοτάξιο εξαιρετικών αισθημάτων

έτος 42o, τχ. 196 Ιανουάριος-Μάρτιος 2023

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Σελίδες για τον

Σάμιουελ Μπέκετ (1906-1989)

Επιμέλεια: Χριστίνα Σταθοπούλου

3 Σάμιουελ Μπέκετ (1906-1989). Βιογραφία

6 «Περιμένοντας τον Γκοντό»

9 E. Barry: Όλα στο μυαλό μου: Μπέκετ, Σχιζοφρένεια & Εαυτός

14 J. Calder: Το Φως που δεν σβήνει

18 J. Knowlson: “Κάποιος για να περπατήσει μαζί του πριν το δείπνο”

20 M. Bernini: Ακούγοντας την φωνή

23 S. Connor: Για την επίσκεψη του Μπέκετ στο G. College του Λονδίνου

45 H. Mitgang: Ο Μπέκετ στο Παρίσι

48 M. Bernini: Ακούγοντας φωνές

50 Χριστίνα Σταθοπούλου: Η παλιά αποθήκη

52 M. Dickstein: Ξένος στην δική του ζωή

57 I. H. Jones: «Το Τέλος του Παιχνιδιού»

61 Χριστίνα Σταθοπούλου: Φωνές

62 Σημαντικά Έργα και Θεατρικά από τον S. Beckett

63 Γιώργος Δήμος: Το πειραματικό «Film» του Σάμιουελ Μπέκετ με πρωταγωνιστή τον

 «σταρ» του βωβού σινεμά, Μπάστερ Κίτον

68 Δημήτρης Ι. Καραμβάλης: Ιχνηλασία Προσέγγισης στο έργο του Σάμιουελ Μπέκετ

*

72 Αλέξανδρος Κορδάς. Μεταφράση: Παράξενες γωνιές, Λόρδος Ντανσάνι,  δύο πεζά

74 Κωνσταντίνος Καραμάνος: Προσφυγούπολη

75 Βασίλης Κοντόπουλος: Εδώ Βερολίνο

81 Ευαγγελία Α. Νάνου. Σημείωμα και μετάφραση: Θέσεις και οδηγίες του Φρήντριχ Ντύρενματ

 για την σκηνοθεσία του θεατρικού του έργου Ο Φραγκίσκος ο Πέμπτος

95 Θανάσης Θ. Νιάρχος: Σελίδες ημερολογίου

100 Χρίστος Χριστοφής: Με την ματιά του συλλέκτη...

106 Πέτρος Κασιμάτης: Τί είπε ο στρατηγός στον Βασιλιά Φίλιππο τον Β΄

112 Κωνσταντίνος Βορβής: Αγώνες αυτοκινήτων στον Υμηττό

113 Γιώργος Δρίτσας: Χ 14

114 Ιωάννης Πρίμπας: Συνηθισμένοι άνθρωποι

115 Αναστάσιος - Μάριος Μιχαηλίδης: Το τραγούδι της πόρνης

116 Ιωάννα Παπαδοπούλου: Σκηνή σκοτεινή

116 Λευκοθέα Ανδρέου: Réveiller

117 Δημήτριος Μακρίδης: Αυτοσχέδια τελετή

119 Μιχαήλ Π. Ηλιόπουλος: Tα χέρια Της

121 Μίμης Χρυσομάλλης: Προσεχώς

126 Turgut Can Küçük: Σοπράνο

127 Βιβλία. Γράφουν οι: Διώνη Δημητριάδου, Στέλλα Πριόβολου, Κωνσταντίνος Μπούρας,

 Δήμητρα Αγγέλου, Γιώργος Χρονάς

156 Θέατρο. Γράφουν οι: Κωνσταντίνος Μπούρας, Αθανάσιος Βαβλίδας

164 Παντελής Χρ. Στεφάνου: Ανεπίδεκτοι

164 Γιώργος Κωνσταντίνος Μιχαηλίδης: Χαμένο Γράμμα

165 Το ταξίδι της Αθηνάς Τρέντλα

166 Γιώργος Ζώταλης: Ποντικοφάρμακα

167 Αθηνά Κακούρη: Μια επιστολή

168 Αγγέλα Γιαννακίδου: 1922-2022

169 Χάρης Γαντζούδης: Αίγινα

170 Αθανάσιος Βαβλίδας: Μουσικές Ανταπο-κρίσεις

178 Δευτέρα

179 Τα βιβλία μας του 2022 και ένα CD

Υπάρχει  στα βιβλιοπωλεία:

Πολιτεία

Ιανός (Αθήνα, Θεσσαλονίκη)

Πρωτοπορία (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα)

Πατάκης

Αχιλλέας Σίμος

Ελευθέριος Τζανακάκης

Χρήστος Μαρίνης

Α. Κανάκης

Συμμετρία Α. Ε.

Τσιγαρίδας Α. Ε.

Ευριπίδης Α. Ε. 

Σμυρνιωτάκης Greek books

Δ. Τσανάς – Σ. Δημόπουλος

Σκλαβούνος Παράσχης

Ηλίας Μαγγόπουλος

Κέντρο του Bιβλίου (Θεσσαλονίκη)

Μαλλιάρης (Θεσσαλονίκη)

Κεντρί (Θεσσαλονίκη)

Oblik Editions (Θεσσαλονίκη)

Πολύκεντρο Θαλασσινού (Κως)

Βιβλιοπωλείο Οδός Πανός, Διδότου 39 και Ιπποκράτους

106 80 Αθήνα, τηλ 2103616782

e-mail: chronas@otenet.gr

και όπου ζητηθεί με αντικαταβολή.

Διανομή από το Πρακτορείο Τύπου, Άργος Α.Ε., μόνο στην Αττική,

και στο αεροδρόμιο Αθηνών