Τετάρτη 21 Δεκεμβρίου 2022

Ηλιοτυπία Μαρίνα Μιχαήλ Χρηστάκη εκδόσεις Μανδραγόρας η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

 

Ηλιοτυπία

Μαρίνα Μιχαήλ Χρηστάκη

 εκδόσεις Μανδραγόρας

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ: Στα ίχνη των λέξεων • Fractal (fractalart.gr)

 




Στα ίχνη των λέξεων

 

Σε μια πραγματικότητα ατελή.

Με ελλειμματικές αισθήσεις.

Αγέρωχη.

Αγωνίζεσαι.

Εκεί. Στα σκοτεινά.

Μαζεύεις τις ακριβείς λέξεις.

Για τα πράγματα.

 

Με ξεχωριστό ενδιαφέρον προσεγγίζεται μια ποιητική κατάθεση που έχει την ικανότητα να αφαιρεί ό,τι περιττό και να εστιάζει στην ουσία του λόγου, στον πυρήνα τη ποιητικής ιδέας. Έτσι κι εδώ η Μαρίνα Μιχαήλ Χρηστάκη, στη δεύτερη συλλογή της (η πρώτη ήταν η Αρμενόπετρα, Μανδραγόρας, 2021), δείχνει πως δεν ήταν καθόλου τυχαία η αρχική της παρουσία στο ποιητικό τοπίο.

Είκοσι οκτώ μικρά άτιτλα ποιήματα (με εισαγωγικά και επιλογικά ακόμη τρία) η ποιήτρια στη δεύτερη συλλογή της βρίσκεται στα ίχνη των λέξεων από το ξεκίνημά τους ώσπου να γίνουν ποίηση. Οι λέξεις δεν έρχονται ποτέ μόνες τους.// Κρατούν το σώμα/ των πραγμάτων που εξουσιάζουν ή/ έναν απρόσμενο συγκερασμό τους. Δείτε πώς με τους παραπάνω στίχους συνδέει άριστα τα σημαίνοντα με τα σημαινόμενα, επιτρέποντας ταυτόχρονα την πιθανή αυτονόμηση του ποιητικού λόγου από τις αφορμές του. Μα, μήπως αυτή δεν είναι η ουσία της ποίησης;

Κοινή θεματική κατά βάση με την πρώτη της συλλογή, με τα ποιήματα εδώ να συνιστούν ένα συνεχές, μια διαδρομή από την αρχική ιδέα ως τη δημιουργία. Η οποία, ωστόσο, πάλι (όπως δηλώνεται με τον τίτλο Ηλιοτυπία, αλλά και με το εύγλωττο έργο του εξωφύλλου από τη Βασιλική Πανταζή) αποτελεί ένα προσχέδιο του τελικού αποτελέσματος – αν υποθέσουμε πως η ποίηση ποτέ ολοκληρώνεται. Έχει ενδιαφέρον η θεματική επιλογή της ποιήτριας, έτσι όπως συνδυάζει την ποίηση με τη ζωή (ανολοκλήρωτη ες αεί και αυτή), σε μια κοινή πορεία γεμάτη από πολλαπλές εκδοχές και μόνο την ποθητή αναζήτηση μιας τελικής μορφής.

Σε δεύτερο ενικό πρόσωπο απευθύνει τον λόγο, είτε αυτό αφορά τον εν δυνάμει κάθε φορά ποιητή είτε ταυτίζεται τεχνηέντως με το πρόσωπο της ποιήτριας. Και παίρνεις απαλά τα υλικά του κόσμου./ Τα ανακατεύεις. Με μια/ ζυγισμένη δόση αναλήθειας// Πιστή. Στη φαντασία./ Θέλει λιγάκι προσοχή./ Να μην πνιγούν/ οι θάλασσές σου μέσα/ στις λέξεις. Τα υλικά του κόσμου  (Μαζεύεις τις ακριβείς λέξεις./ Για τα πράγματα) και η ποιητική τους ανάπλαση, με όση αλήθεια και πραγματικότητα αντέχει η ποίηση αλλά και με όση ανατροπή του πραγματικού χρειάζεται· η μαγική μείξη, να βγει ο κόσμος με άλλη όψη, που να πείθει όμως. Δεν είναι, φυσικά, πρωτόγνωρη στην ποίηση μια εναλλαγή ανάμεσα στις δύο όψεις του κόσμου, ωστόσο στην περίπτωση της Χρηστάκη παρουσιάζονται σε μια ιδανική ισορροπία.


Μέσα σε ένα σύγχρονο ποιητικό τοπίο που ενθαρρύνει τον εγωκεντρισμό (ιδιαίτερα στους νέους ποιητές) αγνοώντας την αξία ενός μοιράσματος, η ποιήτρια μοιάζει να νιώθει πως όση δύναμη πρέπει να έχει ο λόγος για να είναι αυθεντικός, άλλη τόση χρειάζεται για να φτάσει στον αποδέκτη. Η γραφή μπορεί  να είναι μια μοναχική υπόθεση, όμως έχει την ανάγκη της ελάχιστης έστω σύμπλευσης με τους άλλους. Να πείσεις πως/ αυτός ο αληθινός κόσμος./ Κι ας μην είναι ο πραγματικός. Προτείνει τρόπους για να συνταιριάσεις τα συναισθήματα με τα πράγματα κι όλο αυτό να μπει στο ποίημα.  Ξεκινάς./ Κάποτε./ Αφηρημένος./ Για να γίνεις με τον καιρό./ Συγκεκριμένος./ Ποιητικός./ Όπως οι λέξεις, όταν/  ξεκινούν. Όλη η διαδικασία της ποιητικής δημιουργίας, από τη σύλληψη της ιδέας μέχρι την επικοινωνία με τον αποδέκτη, μέσα σε λίγες λέξεις. Και, όταν συναντά την αναπόφευκτη δυσκολία της αγαστής συνύπαρξης των πραγμάτων με τη λεκτική τους αποτύπωση ή, ακόμη περισσότερο, των συναισθημάτων με μια  πραγματικότητα που δεν τα κατανοεί ή τα καταργεί, τότε έχει τις δύο λύσεις –  η μία συμβατικά αποδεκτή, η άλλη ιδανική και (γιατί όχι;) ποιητικά έστω πραγματοποιήσιμη: Τα προσαρμόζεις/ στην καθημερινή,/ υποχρεωτική/ πραγματικότητα./ Υπάρχουν κι άλλοι τρόποι./ Εντείνεις τον κόσμο./ Να τα χωρέσει. Αυτό το τελευταίο δίστιχο περικλείει όλη την οπτική μέσα από την οποία η Χρηστάκη θεάται όχι μόνον την ποίηση αλλά και τη ζωή. Και είναι σπουδαία οπτική.

 

Διώνη Δημητριάδου

Δευτέρα 19 Δεκεμβρίου 2022

Για τα Αγαθά στοιχειά της Παναγιώτας Π. Λάμπρη γράφει ο Σταύρος Ιντζεγιάννης

 

Για τα Αγαθά στοιχειά 

της Παναγιώτας Π. Λάμπρη

γράφει ο Σταύρος Ιντζεγιάννης



 


Δεκατέσσερις γυναίκες με τα χαρακτηριστικά ονόματα, Βάγγιω, Πανάγιω, Λάμπρω, Θανάσω, Κωστάντω, Λένη, κ.ά. της Ηπειρωτικής ενδοχώρας, περιγράφουν την προσωπική, οικογενειακή, κοινωνική τους ζωή, με παρουσιαστή την φιλόλογο, λαογράφο, διηγηματογράφο και ποιήτρια κ. Παναγιώτα Λάμπρη, η οποία γνωρίζοντας από πρώτο χέρι -γέννημα γαρ του τόπου κι αυτή- τον περίγυρο και τα στοιχεία που επιδρούν και διαμορφώνουν τις συνθήκες, πιο σωστά, αλλά και τις ιδιαιτερότητες  του τόπου  με τις παραδόσεις του και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα μέσα στην οποία ζουν, κινούνται, παντρεύονται, μεγαλώνουν τα παιδιά τους κρατώντας  ταυτόχρονα  και το ήθος και το ύφος του τόπου. «Αγαθά στοιχειά» τις ονομάζει η αφηγήτρια. Ιδιότυπες  θεματοφύλακες  που φυλάνε τις Θερμοπύλες του τόπου και του χρόνου ποτέ από το χρέος -εφ’ ω ετάχθησαν- μη κινούντες, για να θυμηθούμε τον Καβάφη.

    Μια ζωή με τις χαρμολύπες της, άγνωστη πια ακόμη και στους απογόνους τους, νομίζω -που παρουσιάζει η αφηγήτρια- κάποιες στιγμές μου μοιάζει απολογητής  αυτής της ζωής που μόνο ο απόηχός της έχει έρθει, ίσως κι αυτός αγνώριστος, σε μας που έχουμε πια αλλοτριωθεί στις αστικές μας συνήθειες.

   Έρραψε μόνη της  το νυφικό της σε χρώμα κυπαρισσί  και την συνόδεψε, ελλείψει γεννήτορα, ο αδερφός της με το πηλήκιο του γυμνασιόπαιδου. Εικόνα που λες και έρχεται από έναν τόπο άγνωστο σε μας.

    Και ξάφνου  σ’ όλη αυτή την υποτέλεια της παράδοσης και των ηθών, μια  επανάσταση. Ένα  βότσαλο στην ακινησία της  λίμνης. Είναι ένα  ξάφνιασμα στον ήρεμο τρόπο της  ζωής στην άκρη αυτή της γης. Αυτόν τον πανέμορφο τόπο με τη σκληρή πέτρα και το καταπράσινο τοπίο. Κλέβεται εκούσια με έναν αλλόθρησκο- Τούρκο! Είναι ο άνθρωπος που τολμά να τα βάλει  με τη μοίρα του να αποτινάξει τον ζυγό -να  διαψεύσει τη ρήση «το πεπρωμένο φυγείν ου ράδιον»- και  αποζητά τα προσωπικά του δικαιώματα.

    Με τη μοναδική της τεχνική να περιγράφει λεπτομέρειες φωτογραφίζει, θα έλεγα, τη ζωή του τόπου.

    Εκείνη η περιβόητη τιμή του αδερφού ξεχασμένη κι αυτή στο χρονοντούλαπο της ζωής.  Η παρ’ ολίγον  αρσενική  έκδοση της  Φραγκογιαννούς του Παπαδιάμαντη. Η απίθανη ιστορία του γενναιόδωρου και τόσα άλλα.

   Παράξενα σήμερα -μερικά τους ακόμη και τότε,  Τουρκοκρατία ακόμη- δίνουν μια πλήρη εναργέστατη εικόνα της  ζωής  που συμπληρώνεται, θαρρείς για του λόγου το αληθές,  με φωτογραφίες από το προσωπικό  αρχείο της Κυρίας Παναγιώτας Λάμπρη  που με την  πρόσφατη συλλογή των διηγημάτων της «Αγαθά Στοιχειά»  στην ηλεκτρονική μορφή «issuu»  (που κατά την προσωπική μου άποψη την αδικεί περιορίζοντας τον κύκλο των αναγνωστών της) συμπληρώνει μιαν ακόμη λογοτεχνική - λαογραφική επιτυχία.  

    Όπως σε όλα της τα έργα η φυσιολατρία, όπως  «Οι ηλιαχτίδες έλαμψαν στην αντικρινή κορυφογραμμή  της Πίνδου, λαμπύρισαν οι δροσοσταλίδες της αυγής και ζέσταναν την πανώρια φύση και τις καρδιές των ανθρώπων αφειδώλευτα.»  και η αρχαιογνωσία της μαζί και ο τρόπος να συνταιριάζει καθαρεύουσα με δημοτική, όπως «ο ενιαύσιος κύκλος»,  «απόκεντρα του χωριού», κ.λπ.,  κάνουν ζωηρή την παρουσία τους  δημιουργώντας την ατμόσφαιρα μιας λογοτεχνικής αξιόλογης παρουσίας που προσθέτει στην  πνευματική  κίνηση του τόπου μας.


Σταύρος Ιντζεγιάννης

Πάτρα Δεκέμβρης 2022  

 

Σημείωση: Όποιος επιθυμεί να διαβάσει τα «Αγαθά στοιχειά», ας πατήσει την ακόλουθη διεύθυνση: https://issuu.com/panagiotalampri/docs/_-_4edc698a5c8dac

 

Η Παναγιώτα Π. Λάμπρη γεννήθηκε στη Ροδαυγή Άρτας. Είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτέλειου  Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και υπηρέτησε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Αρθρογραφεί, δημοσιεύει βιβλιοπαρουσιάσεις, διηγήματα, μελέτες και ταξιδιωτικά κείμενα κι έχει βραβευτεί σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς.

   Το  2006  εξέδωσε τη λαογραφική μελέτη "Ροδαυγή - Το Ρόδο της Αυγής", το 2009  τη συλλογή διηγημάτων "Το χάσικο ψωμί", το  2011 τη βιογραφική μελέτη "Κωνσταντίνος Α. Διαμάντης, ο Ιστορητής", το 2014  την ποιητική συλλογή "Ἐν ὀδύναις", το  2015  τη μελέτη "Η Μνήμη της Γεύσης - Αρχέγονων Ηπειρωτικών Εδεσμάτων Συναγωγή", το 2016, σε 2η έκδοση, τη λαογραφική μελέτη "Ροδαυγή - Το Ρόδο της Αυγής", το 2017 τις ταξιδιωτικές εντυπώσεις "Σε δρόμους της  Κίνας", το 2018 την ποιητική συλλογή "Χαρμολῦπες", το 2019 τις ποιητικές συλλογές "Λιανοτράγουδα" και "ΣΤΑΘΜΟΙ… στόν χρόνο", το 2020 την ποιητική συλλογή "Ροές" και τις ταξιδιωτικές εντυπώσεις "Σε δρόμους του Νεπάλ", το 2021 την ποιητική συλλογή "Ψηφῖδες" και το 2022 την ποιητική συλλογή "Στιγμές" και τη συλλογή διηγημάτων "Αγαθά στοιχειά".

   Για περισσότερα βλέπε: http://users.sch.gr/panlampri/Biografiko.html

 

 

Σάββατο 17 Δεκεμβρίου 2022

Ο ποιητής Αντώνης Φωστιέρης Θεματικές και μορφολογικές επισημάνσεις στο έργο του Θεοδόσης Πυλαρινός Εκδόσεις Καστανιώτη η πρώτη δημοσίευση στο diastixo.gr

 

Ο ποιητής Αντώνης Φωστιέρης

Θεματικές και μορφολογικές επισημάνσεις στο έργο του

Θεοδόσης Πυλαρινός

Εκδόσεις Καστανιώτη

η πρώτη δημοσίευση στο diastixo.gr

Θεοδόσης Πυλαρινός: «Ο ποιητής Αντώνης Φωστιέρης» (diastixo.gr)

 

 


Έχουμε τη  πεποίθηση ότι η καλύτερη πρόσβαση στο ποιητικό έργο ενός δημιουργού είναι η καταρχάς παραδοχή των τρόπων λειτουργίας του, η εμβάθυνση στην θεωρητική μέθοδο που ακολουθεί, ο πνευματικός διάλογος μαζί του και η ακολουθία των δρόμων ή των στενωπών όπου ο ίδιος βαδίζει. Με τα παραπάνω λόγια ο Θεοδόσης Πυλαρινός, Ομότιμος Καθηγητής Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, θέτει στην Εισαγωγή του πονήματός του τις δικές του κατευθυντήριες προϋποθέσεις, προκειμένου στην εκτενή του μελέτη για τον ποιητή Αντώνη Φωστιέρη να δώσει πλήρη την εικόνα του δημιουργού και της ποιητικής του. Η ανάλυση της θεωρητικής μεθόδου, στη βάση της οποίας γράφεται η συγκεκριμένη ποίηση, αλλά και (κυρίως) η προσωπική εισχώρηση με υπευθυνότητα και ευαισθησία στο ποιητικό τοπίο (που προϋποθέτει την αναγκαία σύμπλευση με τον ποιητή, με το δικό της βάρος και τις δικές της απαιτήσεις) συνιστούν τα δύο χαρακτηριστικά που ξεχωρίζουν το κριτικό έργο του Πυλαρινού. Μεθοδικά θα χωρίσει σε δύο μέρη τη μελέτη, με το πρώτο (όπως δηλώνει και ο υπότιτλος) να αφορά στη θεματική του Φωστιέρη και το δεύτερο στις μορφολογικές επιλογές της ποίησής του. Οι επισημάνσεις του (με μετριοφροσύνη η χρήση του όρου για ένα έργο υψηλής αξίας που δεν επισημαίνει απλώς αλλά αναλύει, διεισδύει, ερμηνεύει) θα τεκμηριώνονται συνεχώς μέσα από τις δέκα ποιητικές συλλογές και τη συνεκτίμηση της συνολικής προσφοράς του ποιητή στα ελληνικά γράμματα.

Ξεκινώντας από τα νεανικά πρωτόλεια του ποιητή, ενδεικτικά του ανήσυχου πνεύματος αλλά και της σοβαρότητας με την οποία αντιμετώπιζε ακόμη από τότε την υπόθεση της ποίησης, θα συνδέσει με λεπτό νήμα, κάποτε ορατό και κάποτε δυσδιάκριτο και αφανές, όλο το έργο του ποιητή, υποστηρίζοντας πως αποτελεί ένα ενιαίο σύνολο σταδιακά διαμορφούμενο στα μοτίβα του και στηριγμένο σε σταθερές ιδεολογικές αποτυπώσεις. Διαφαίνεται, έτσι, η θέση του κριτικού για τον τρόπο που γράφεται η ποίηση, συνεπής στα βιώματα και στις ιδεολογικές συντεταγμένες που καθορίζουν την πορεία ζωής του δημιουργού. Από την πρώτη ποιητική συλλογή, το Μεγάλο Ταξίδι (1971), διευσδύοντας σε όλες τις υπόλοιπες ως σταθμούς ανεφοδιασμού του ταξιδιού έως  το Θάνατος ο δεύτερος (2020), θα παρουσιάσει την επίπονη πορεία του ποιητή προς το βαθύτερο, υποκρυπτόμενο κάτω από συμβάσεις και επιφανειακές, ανώδυνες προσεγγίσεις,  νόημα της ζωής: […] ένας λαβύρινθος, μια αδιεξίτητος πορεία, κατά την οποία ο Φωστιέρης θα αναζητήσει, άλλοτε απεγνωσμένα, άλλοτε ειρωνικά και άλλοτε σαρκαστικά, το νόημα της ζωής. (σ.31). Θυμόμαστε και τους στίχους του ποιητή: Πώς δεν μπορώ/ Μέσα στα χρόνια των ωρών μου/ Να συνταχτώ μ’ ένα ωραίο ψέμα, Και κινδυνεύω σ’ έναν κόσμο που δεν ξέρω/ Σε μια ετοιμόγεννη εποχή που με παραμονεύει («Ποιος είσ’ εσύ», Σκοτεινός έρωτας, 1977).

 Με την παραδοχή πως η ποίηση αυτή συνιστά ένα δύσβατο τοπίο στην πολυσημία της, θα θέσει τις βασικές της θεματικές παραμέτρους. Ποίηση που ανιχνεύει το δίπολο ζωή-θάνατος, με την υποψία πως οι δύο φαινομενικά αντιθετικές έννοιες συνιστούν ένα συνεχές όλον, ανεξερεύνητο αλλά και απροσπέλαστο για την ανθρώπινη συνείδηση. Ποίηση που στοχάζεται, χωρίς καμιά κανονιστική στοχοθεσία, με την πεποίθηση πως έχει ως εγγενές χαρακτηριστικό της τη μάταιη επιδίωξη να απαντηθούν όλα τα αξιεδιάλυτα μυστικά του κόσμου. Ποίηση σε μια διαρκή σισύφεια πορεία. Στο πρώτο μέρος (Θεματικές προσεγγίσεις) της μελέτης καθίσταται ξεκάθαρη η αγωνιώδης αυτή πορεία, από συλλογή σε συλλογή, έτσι που όλο αυτό το κομμάτι να συνιστά έναν πολύτιμο κριτικό και ερμηνευτικό οδηγό για την ποίηση του Φωστιέρη.

Το δεύτερο μέρος (Σχήματα λόγου και μορφολογικοί σχηματισμοί) είναι και το πιο απαιτητικό για το έργο του κριτικού καθώς σ’ αυτό κυρίως συνεκτιμώνται όλα τα ποιήματα μιας μακράς πορείας, ως προς τα ποικίλα μορφολογικά χαρακτηριστικά της ποίησης του Φωστιέρη. Σύμβολα και μοτίβα (στην αναγκαία αναζήτηση μιας επαναλαμβανόμενης  σταθεράς σε μια ποίηση δύσβατη), αντιθέσεις και φαινομενικές αντιφάσεις (οξύμωρα) που αποκαλύπτουν ερμηνευμένα την εν πολλοίς κρυπτική σκέψη του ποιητή, αμφισημίες που εμπεριέχουν την αμφιβολία, την αβεβαιότητα μπροστά στα άλυτα προβλήματα του σύμπαντος κόσμου, ειρωνεία και σαρκασμός ή αυτοσαρκασμός ως δείγμα ώριμης ποιητικής δημιουργίας, τεχνικές επιλογής των ποιητικών προσώπων, παγιωμένες εμβόλιμες φράσεις σε μια αιφνίδια ανασκευή τους ή επί της ουσίας επαναδιατύπωσή τους, οπτικοποίηση και λειτουργία της εικόνας, αυτοσχόλια,  αποστροφές με απεύθυνση  σε απροσδιόριστα πρόσωπα ή (ίσως) σε αόρατη δύναμη, χρήση εύστοχη και λειτουργική του διακειμενικού υλικού, επιλογή (συχνή) της τεχνικής in medias res, αλλά και αναζήτηση του ποιητικού ρυθμού, προκειμένου να εναρμονιστεί κάθε φορά το νοούμενο με τη λεκτική του αποτύπωση, καθώς τότε νοείται το συντελεσθέν ως ποιητική δημιουργία.


Δεν θα λείψει μια αναφορά στη θητεία του Φωστιέρη στα λογοτεχνικά περιοδικά (Νέα Ποίηση, Λέξη), που εμπλούτισε την οπτική του στη λογοτεχνία και κυρίως στην ποίηση. Γράφει σχετικά: Η Νέα Ποίηση διέγραψε την τροχιά της, ωρίμασε τον Φωστιέρη, του άνοιξε δρόμους, τον έφερε σε ζωντανή επαφή με πρόσωπα και ιδέες· ήταν μια βιωματική διαδρομή […] μια ποιητική περιδιάβαση στη θεωρία και την πράξη. (σ. 47).

Ενδιαφέρον μέρος της μελέτης αποτελούν οι πολλές υποσελίδιες σημειώσεις, με απαραίτητες διευκρινίσεις ή πληροφοριακό υλικό, που συμπληρώνουν τις αναλύσεις και αποτελούν από μόνες τους ένα σημαντικό ανάγνωσμα. Στο Παράρτημα παρατίθεται αναλυτική εργογραφία και βιβλιογραφία, κριτικογραφία, πλήρης κατάλογος μεταφράσεων ποιητικών συλλογών του Φωστιέρη, εικαστικές αποτυπώσεις, μελοποιήσεις, εκδηλώσεις κ.α., καθώς και ευρετήριο κύριων ονομάτων, και τίτλων έργων και ποιημάτων.

Μια πλήρης έκδοση, χρήσιμη στον ειδικό μελετητή αλλά και στον αναγνώστη, καθώς προσφέρει τα κλειδιά για μια βαθύτερη εισχώρηση στο έργο ενός σημαντικού ποιητή της πολύμορφης και ταλανισμένης γενιάς του ’70, που ακόμη δεν της έχει δοθεί (παρά τις συχνές αναφορές στις πολιτικές, κοινωνικές και ποικίλες ιδεολογικές παραμέτρους που τη διαμόρφωσαν) η θέση που της αναλογεί. Ο Θεοδόσης Πυλαρινός έχει με τις μελέτες του, όπως η ανά χείρας, σημαντική προσφορά στη γνωριμία με τους εκπροσώπους της. 

 

Διώνη Δημητριάδου

 

 

Παρασκευή 16 Δεκεμβρίου 2022

Η Σοφία Φιλιππίδου στη Λέσχη μας

 

Η Σοφία Φιλιππίδου στη Λέσχη μας


 

Την Πέμπτη 15 Δεκεμβρίου 2022, στη Λέσχη Ανάγνωσης της Δημοτικής βιβλιοθήκης της Αγίας Παρασκευής, υποδεχθήκαμε τη Σοφία Φιλιππίδου. Έγινε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με τα μέλη και τους φίλους της Λέσχης μας με αφορμή το βιβλίο της "Το τραγούδι της μαύρης τρύπας - μικρά κείμενα με τίτλους και υποσημειώσεις" (εκδόσεις Σοκόλη). Ένα βιβλίο γεμάτο από την πληθωρική της προσωπικότητα, που κάνει πράξη τη φράση «μάθε να βλέπεις», μέσα από την παρατήρηση, τη μνήμη, τα όνειρα.











Ανανεώνουμε το ραντεβού μας στη Λέσχη μας, τη νέα πλέον χρονιά, την Πέμπτη, 26 Ιανουαρίου 2023, στις 6 το απόγευμα, (Κοντοπούλου 13), για να συναντήσουμε τον Μάκη Τσίτα και να μιλήσουμε για το βιβλίο του "Μάρτυς μου ο Θεός", εκδόσεις Μεταίχμιο.

Πέμπτη 15 Δεκεμβρίου 2022

Βιογραφία ενός χεριού Κωνσταντίνος Νικολάου εκδόσεις Περισπωμένη η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

 

Βιογραφία ενός χεριού

Κωνσταντίνος Νικολάου

 εκδόσεις Περισπωμένη

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

 ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ: Ανατρέποντας τα περί των πραγμάτων δόγματα • Fractal (fractalart.gr)



 

ανατρέποντας τα περί των πραγμάτων δόγματα

 

Στην πρώτη του ποιητική συλλογή ο Κωνσταντίνος Νικολάου επιχειρεί να αναμετρηθεί με όσα η ιστορία δεν επιτρέπει να αμφισβητηθούν: χαρακτήρες ιστορικών προσώπων, παραδεδομένες «αλήθειες» σχεδόν δογματικά αποδεκτές. Καθόλου τυχαία τα λόγια του Επίκτητου «προλογίζουν» το ποιητικό πόνημα, προδιαθέτοντας για το εγχείρημα: Ταράσσει τους ανθρώπους ου τα πράγματα., αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα (Επίκτητος, Εγχειρίδιον). Με οδηγό τη φαντασία, η ποίηση εισχωρεί στο πεδίο της ιστορίας και επιλεκτικά σε εκείνο της τέχνης, και με το αναγκαίο (όσο και ιαματικό) θράσος εύστοχα ανατρέπει όσα θεωρούνται ακλόνητα.

Χωρισμένη η συλλογή σε τέσσερα μέρη (Υστεροφημία για κλάματα, Πάρτι αρχαιοτήτων, Deadly confessional, Ανομοιοκατάληκτος ρεαλισμός) δημιουργεί μικρές ιστορίες (άλλωστε η ποίηση μια σειρά από μικρές ιστορίες είναι) με διάθεση ανασκαπτική, αναθεωρητική, αιφνιδιαστικά παράδοξη, διάστικτες από  ειρωνεία και εν τέλει ποιητικό ρυθμό, χαρακτηριστικό που καθιστά την όλη προσπάθεια μια ενδιαφέρουσα κατάθεση, σημαντική στην πρωτοτυπία της για νέο ποιητή.  

Έτσι, η αξία του Θερβάντες εστιάζεται στη διάσωση του δεξιού χεριού του («Βιογραφία ενός χεριού»), αναμετριέται ο Ναπολέων με τον αιφνιδιασμό που του επεφύλαξε η μοίρα του («Υστεροφημία για κλάματα»), εκτιμάται με παράξενο τρόπο η αξία του πίνακα του Βερμέερ («Για ένα σκουλαρίκι»), αυτά και άλλα στο πρώτο μέρος της συλλογής. Αμφισβητείται η αισιοδοξία του Κόμμοδου («Narcissus versus Narcissus») όπως και της φαρμακεύτριας Λοκούστα («Toga Virgilis»), αποκαθηλώνεται η ανδρεία των Αχαιών («Απόσπασμα από τα απομνημονεύματα του Σίνωνα»), φανερώνεται η μελαγχολία και η μοναξιά του ύπατου των θεών («Τέως θεός»), τονίζεται η «αναπηρία της Αφροδίτης («Ποικιλόθρον’ αθάνατ’ Αφρόδιτα») αυτά και άλλα στο δεύτερο μέρος. Παρακολουθείται η Ανν  Σέξτον λίγο πριν την αυτοκτονία της («Deadly confessional», εισχωρεί η ποίηση αυθαίρετα στον πίνακα του Χόπερ («Ο αμφίρροπος ουρανός του Χόπερ»), αυτά και άλλα στο τρίτο μέρος. Στο τέταρτο μέρος, το καθεαυτό ποιητικό και πιο προσωπικό, εν είδει μιας σύντομης Ποιητικής, ο Νικολάου θα τοποθετηθεί στην αντιμαχία της ελεύθερης ποίησης με τη αυστηρά μετρημένη (Επομένως/ όπως υπάρχουν τσαλακωμένες ρίμες/ άλλο τόσο υπάρχουν σιδερωμένοι ελεύθεροι στίχοι, «Ανομοιοκατάληκτος ρεαλισμός»), θα αφεθεί στην ελευθεροστομία και την ποιητική αξία του Τσαρλς Μπουκόφσκι («Ο Μπουκόφσκι στο κεφάλι μου»), θα κρίνει τον περιττό και άτεχνο μελοδραματισμό στην ποίηση (Οι μούσες θανατώνονται/ με θολά νοήματα/ τετριμμένες μεταφορές/ θαμβωτικά επίθετα// Να και κάτι/ που μάθαμε από εσάς, «Ευχαριστήριο Στους μελοδραματικούς ποιητές»), και θα καταλήξει με μια απεικονιστική εκδοχή της θεωρίας του Καρλ Γιουνγκ για τη συγχρονικότητα, αυτοσαρκάζοντας με τον τρόπο του και τη δική του ποιητική των λέξεων («Τι μένει»).



Μια ποίηση που κοιτάζει πέρα από τη λάμψη και το φως που η ιστορία και ο χρόνος έχουν εναποθέσει πάνω στα πρόσωπα, και τολμά να προτείνει μια νέα ανάγνωση, ας είναι και ποιητική, με όση αμφισβήτηση μπορεί να προκαλέσει ως εισχώρηση στο άβατο, τον χώρο που δύσκολα ανέχεται τις αυθαίρετες, αιρετικές εισβολές. Κι όμως, αυτό το χαρακτηριστικό, το αυθαίρετο και το αιρετικό, είναι που ξεχωρίζει τον ποιητικό λόγο, και είναι κρίμα που πολλοί νέοι ποιητές δεν το εννοούν, καθώς αρκούνται σε μια βαρετή διαδρομή στην πεπατημένη οδό. Η αξία εδώ της ποίησης του Νικολάου έγκειται ακριβώς στην πρωτοτυπία, την τόλμη, χωρίς να αγνοούμε τον ποιητικό τρόπο ως προς τη χρήση της γλώσσας, το ύφος, τον ρυθμό. Ενδιαφέρουσα πράγματι πρώτη εμφάνιση.


Διώνη Δημητριάδου

 


Ποιήματα

 

ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ ΤΟΥ ΣΤΟΧΑΣΤΗ

 

Αν πάρετε τη θέση μου πάνω στην πέτρα

ακόμα και για λίγα λεπτά

θα συμφωνήστε πως ο Ροντέν

μου έδωσε μια άβολη στάση.

Η επιρροή του Μικελάντζελο είναι αισθητή.

Είμαι μπρούντζινος, γυμνός

και, παρόλο που κάθομαι

όλοι μου οι μύες είναι σφιγμένοι.

Ο δεξιός αγκώνας είναι παραδόξως

ακουμπισμένος στον αριστερό μηρό

ενώ τα δάχτυλα του δεξιού χεριού

στηρίζουν το κεφάλι μου

συμπιέζοντας το στόμα.

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά

ο καρπός, λυγισμένος απ’ το βάρος

μου προκαλεί τόσο πόνο

ώστε είναι πρακτικά αδύνατον

να κάνω οποιαδήποτε σκέψη.

Η ειρωνεία είναι

πως παριστάνω τον σκεπτόμενο.

 

 

ΕΝΩ ΕΣΥ ΠΑΝΗΓΥΡΙΖΕΙΣ

 

Απ’ τα ψηλά τείχη ένα μικρό αγόρι

παρακολουθεί τη σκηνή βουβό –

το πτώμα του πατέρα του

να σέρνεται πίσω από το άρμα

του εγωπαθή Αχιλλέα/Brad Pitt

 

Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 2022

ΣΤΑΦΥΛΗ ΜΕΘΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΗ ΣΚΗΝΗ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ ΤΕΥΧΟΣ 3 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2022

ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ


ΣΤΑΦΥΛΗ

ΜΕΘΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΗ ΣΚΗΝΗ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ

ΤΕΥΧΟΣ 3

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2022




ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

 

ΣΤΑΦΥΛΗΣ ΑΠΟΣΤΑΓΜΑ

 

Η ΚΥΡΙΩΣ ΜΕΘΗ

 

ΣΕΛΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΗ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟ

ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ: Ο ποιητικός πυρήνας και η διαρκής κίνηση – Σκέψεις προλογικές του αφιερώματος για τον Γιώργη Παυλόπουλο

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΩΤΗΣ: Στον μέλλοντα αιώνα λίγος άμμος

ΜΙΧΑΛΗΣ Γ. ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ: Η ποιητική του Γιώργη Παυλόπουλου μέσα από το καλειδοσκόπιο του έρωτα

ΣΩΤΗΡΗΣ ΣΑΡΑΚΗΣ: Ακούγοντας τη στάχτη

ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΤΑΜΠΟΓΛΗΣ: Τόπος ελπίδας

ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΙΟΠΟΥΛΟΣ: Ο Γιώργης Παυλόπουλος στο κατώγι της μνήμης

ΦΩΤΕΙΝΗ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ: Μια παγόδα στον Πύργο – Αναπνέοντας τα χαϊκού του Γιώργη Παυλόπουλου

ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΣΠΥΡΕΛΗ: «Της γύφτισσας»

 

ΣΕΛΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΧΑΤΖΗΜΩΥΣΙΑΔΗ

 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΑΤΖΗΜΩΥΣΙΑΔΗΣ: Το αμάρτημα της μητρός του πατρός μου

ΑΓΝΗ Γ. ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ: Η ζωή υπό το πρίσμα του θανάτου – Η αμφίσημη εκδοχή της τεχνικής της αφηγηματικής ανασύνθεσης στα Έξοδα νοσηλείας του Π. Χατζημωυσιάδη

ΝΙΚΟΣ ΠΡΟΣΚΕΦΑΛΑΣ: Κοινωνικός προβληματισμός και υπαρξιακές δονήσεις στη γραφή του Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ: Έμφυλ(ι)ες αναπαραστάσεις στο Χιόνι των Αγράφων

ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ: Τα όρια του πνιγμού και τα τρία επίπεδα μιας ναυαγοσωστικής γραφής

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΑΡΑΝΤΩΝΗ: Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης – Η οπτική της ενσυναίσθησης

ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΪΤΑΤΖΗ-ΧΟΥΛΙΟΥΜΗ: Ενσωματώνοντας στο ιστορικό και στο πολιτικό θέμα το υπαρξιακό και το ερωτικό βάθος

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Χ. ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΣ: Το χιόνι των Αγράφων και η τεκμηριωτική μυθοπλασία

 

ΔΟΚΙΜΙΟ

ΜΑΡΙΖΑ ΓΑΛΑΝΗ: Η μουσική υπόκρουση στη σιωπή των λέξεων – Ερίκ Εμανουέλ Σμιτ

ΕΥΣΤΑΘΙΑ ΔΗΜΟΥ: Πτυχές και αποχρώσεις του νεοελληνικού αισθητισμού – Η περίπτωση του Νικόλαου Επισκοπόπουλου

ΕΥΣΤΑΘΙΑ ΔΗΜΟΥ: Όψεις της ποίησης του Ρώμου Φιλύρα – Τα ποιήματα χαρακτήρων ως ένδειξη της οικείωσης του ποιητή στο θέατρο

 

ΠΟΙΗΣΗ

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΚΙΤΣΗ: 5 ποιήματα από τη σύνθεση «Memento viver» με αφορμή τα ποιήματα του Friedrich Rückert «Kindertotenlieder»

ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ: Ασκήσεις αντοχής εν ισορροπία

ΜΑΡΙΑ ΔΑΛΑΜΗΤΡΟΥ: Δύο ποιήματα

ΚΩΣΤΑΣ Θ. ΡΙΖΑΚΗΣ: Στα χρατς χρεώνεις ευλογία

ΑΣΗΜΙΝΑ ΛΑΜΠΡΑΚΟΥ: Χειμερινό στέγαστρο

 

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

ΦΟΙΒΟΣ Ι. ΠΙΟΜΠΙΝΟΣ: Μαργκερίτ Ντυράς «Το τρένο του  Μπορντώ»

ΕΦΗ ΖΕΡΒΟΥ: Τζιοβάννι Πάσκολι – Τέσσερα ποιήματα

ΑΝΝΑ ΚΟΥΣΤΙΝΟΥΔΗ: Beborah Ager – Τρία ποιήματα

ΒΕΡΑ ΚΟΝΙΔΑΡΗ: Sherod Santos- Τρία ποιήματα

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΝΔΗΣ: Ruxandra Cesereanu -  Δύο ποιήματα

 

ΠΕΖΟ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΙΓΓΑΣ: Οδυσσέας και…

ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΗΤΤΑ: Η κυρία Αθηνά

ΛΙΛΙΑ ΤΣΟΥΒΑ: Τα πνεύματα στον κήπο

 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

 Με τον ποιήτρια Φιλία Κανελλοπούλου συνομιλεί η Ειρήνη Μαργαρίτη

 

ΣΤΟ ΠΑΤΗΤΗΡΙ

ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ: Η ιαματική αιχμηρότητα των λέξεων – Κωνσταντίνος Χ. Λουκόπουλος, Γενόσημα, Εκδόσεις ΑΩ, 2021

 

ΚΛΗΣΕΙΣ ΕΝ ΣΤΙΧΩ -  ΕΚΤΑΚΤΕΣ

ΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΙΟΠΟΥΛΟΣ: Ένας καθόλα ποιητής, καθόλου στρατιώτης

 

ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΖΩΓΡΑΦΟΙ

ΦΩΤΕΙΝΗ ΧΑΜΙΔΙΕΛΗ: Τέσσερις ζωγράφοι-Η εικαστική σύλληψη του χώρου

 



ΕΚΔΟΣΗ: Εκδόσεις Κουκκίδα

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: Διώνη Δημητριάδου και Κώστας Θ. Ριζάκης

 ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΚΔΟΣΗΣ: Γιώργος Γώτης, Δημήτρης Κόκορης, Δήμητρα Μήττα, Μιχ. Γ. Μπακογιάννης, Συμεών Γρ. Σταμπουλού

ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΥΛΗΣ: Γιώργος Δελιόπουλος, Ευσταθία Δήμου

 ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ:  Μαρίζα Γαλάνη, Αναστασία Γκίτση, Έφη Ζερβού, Βέρα Κονιδάρη, Άννα Κουστινούδη, Ειρήνη Μαργαρίτη, Λίλια Τσούβα

 ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Φωτεινή Χαμιδιελή

ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ ΤΕΥΧΟΥΣ: Βασίλης Βαφειάδης,  Θανάσης Καραμήτας, Νικόλαος Κυριάκου και Γιάννης Μαβίδης

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ – ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Εύη Κώτσου

 

Στο τρίτο τεύχος της η Σταφυλή αφιερώνει σελίδες στον ποιητή Γιώργη Παυλόπουλο και στον πεζογράφο Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη. Όπως πάντα φιλοξενείται σύγχρονος ποιητικός και πεζός λόγος, δοκιμιακή, κριτική σκέψη, γόνιμος διάλογος με δημιουργούς μέσα από συνεντεύξεις, μεταφράσεις επιλεγμένων κειμένων από την παγκόσμια λογοτεχνία, και τέλος σ’ αυτό το τεύχος η συνεργασία τεσσάρων εικαστικών καλλιτεχνών. Κατά τον Μαγιακόφσκι η Τέχνη δεν ήταν καθρέφτης για να δούμε μέσα του την αποτύπωση του κόσμου αλλά ένα σφυρί για να του δώσουμε σχήμα. Ευθύνη μεγάλη, χρέος αλλιώς των δημιουργών, που μεγεθύνεται μέσα σε δύσκολες καταστάσεις, όπως οι σημερινές. Η Σταφυλή ανοίγει το τοπίο, διευρύνει τη θεματική της, επικοινωνεί με την εποχή, όχι απλώς για να την αποτυπώσει, αλλά για να συντελέσει σ’ αυτό το αργό μα σταθερό σφυροκόπημα του υπάρχοντος σκηνικού. Οι συνεργάτες του τεύχους αυτού έχουν δώσει τον καλύτερο εαυτό τους, με το δικό του σφυράκι ο καθένας. Και είμαστε αισιόδοξοι, γιατί δεν μπορεί, «κάπου θα βγάζει τούτος ο δρόμος», όπως έγραψε και ο τιμώμενος σ’ αυτό το τεύχος ποιητής Γιώργης Παυλόπουλος.

 

Εκδόσεις Κουκκίδα

Θεμιστοκλέους 37 106 77 Αθήνα

Τηλέφωνο: 210 3802644

e-mail: koukkida.edit@yahoo.gr

Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο Θεμιστοκλέους 37

106 83 Αθήνα

Τηλ: 210 3802644