«Μικρές ιστορίες»

διηγήματα του Κώστα Περδίκη

από τις εκδόσεις Οροπέδιο

Μνήμες αποθηκευμένες, μικρές ιστορίες, εικόνες αφηγημένης ζωής. Εμπλουτισμένες με φωτογραφικά στιγμιότυπα που υποδηλώνουν με το πολύτιμο αυτό παλαιό ασπρόμαυρο την αλήθεια των αφηγήσεων. Έχει ενδιαφέρον αυτή η κοινοποίηση των προσωπικών αναμνήσεων, έτσι όπως φθάνει μέσω μιας έκδοσης στα χέρια των αναγνωστών εκείνων που αγαπούν τη λιτή και απλή εξιστόρηση. Γιατί αυτές οι ιστορίες ακουμπούν την αξία τους κυρίως εκεί. Στην ειλικρίνεια μιας αυθεντικής εικόνας που ακούγεται με γνήσια προφορικότητα, χωρίς επιπρόσθετα στρώματα και περιττές εκλεπτύνσεις του λόγου. Όπως κρατήθηκε στη μνήμη.

Τέτοιες είναι οι μικρές, είκοσι έξι ολιγοσέλιδες ιστορίες του Κώστα Περδίκη, που αποτελούν αυτή την καλαίσθητη έκδοση του Οροπέδιου.

Κάποιες αποτυπώνουν έναν παιδικό πόθο, που παίρνει τη μορφή του HERCULES:

Το αντικείμενο του πόθου μου ήταν εκεί και ήταν μια οπτασία! Ο σκελετός βαμμένος στο κόκκινο του Πάσχα. Σε εμφανές σημείο η μάρκα του: HERCULES. Οι ζάντες, οι ακτίνες και το τιμόνι από ανοξείδωτο μέταλλο. Η σέλα δερμάτινη με ελατή­ρια. Το φανάρι μπροστά και στην πίσω ρόδα το δυναμό. Ακόμη, σχάρα πίσω για τον συνεπιβάτη, τρόμπα και τριγωνική δερμά­τινη θήκη για τα εργαλεία.

Και βέβαια το απαραίτητο κουδουνάκι.

Άλλες θυμίζουν παλιές συνήθειες των ανθρώπων, που κάποτε με τη γραφικότητά τους ζωντάνευαν επαρχιακές πόλεις:

Από την κωμόπολή μας μέχρι τα λουτρά, έφτανε ένας στενός ασφαλτοστρωμένος δρόμος, που περνούσε ανάμεσα από λιοστάσια, αμπέλια και περιβόλια με λεμονοπορτοκαλιές. Οι «λουόμενοι» πήγαιναν μέχρι εκεί, είτε με τα λιγοστά ταξί, είτε με ένα ταλαίπωρο λεωφορείο, που έκανε συνεχή δρομολόγια, πηγαινοφέρνοντας πότε άντρες και πότε γυναίκες, ανάλογα με τις ξεχωριστές λούσεις.

Για μας τα παιδιά ήταν πολύ αστεία η εικόνα των «λουομένων», όταν επέστρεφαν μετά το μπάνιο τους, μπαμπουλοδεμένοι με μάλλινες ζακέτες, καμπαρντίνες και σκουφιά μέσα στη ντάλα ζέστη. Οι οδηγίες, βλέπετε, του υπεύθυνου Λουτρίατρου ήσαν σαφείς: «Προσοχή στα ρεύματα, διότι μετά το θερμό μπάνιο επέρχεται έντονη εφίδρωση».

Τέτοιες γραφές, που περισσότερο μοιάζουν με μικρές αφηγήσεις και λιγότερο με διηγήματα, έχουν το δικό τους εκτόπισμα στον κόσμο της ανάγνωσης. Μεταφέρουν κομμάτια εκλεκτά από έναν κόσμο ίσως οριστικά χαμένο, που όμως θα θέλαμε πολύ να τον κρατήσουμε πέρα από τη μνήμη μας  και στις σελίδες ενός βιβλίου. Να το φυλλομετρούμε και να ανιχνεύουμε μέσα του κάτι από δικά μας φυλαγμένα. Δεν έχει σημασία αν δεν συμπίπτουν οι εικόνες αυτές του βιβλίου με τις δικές μας ως προς τους τόπους, τα πρόσωπα (μια που αυτές είναι αληθινές αφηγήσεις τα πρόσωπα είναι πάντοτε συγκεκριμένα σε χώρο και χρόνο τοποθετημένα) και τις καταστάσεις. Παρόμοιους κόσμους συναντάμε στα βιβλία, οι ιστορίες τους συνταιριάζουν με τις δικές μας, πολύ περισσότερο όταν αυτές είναι αυθεντικές σκηνές και όχι μυθοπλαστικά δημιουργήματα.

Με κατεύθυνση το Ζάππειο, φτάσαμε στο πλατύ ξέφωτο και  στρίψαμε δεξιά. Περάσαμε το μεγάλο σιντριβάνι και ανεβήκαμε τη φαρδιά σκάλα, με τις δυο τεράστιες γλάστρες στις άκρες της. Το κτήριο του Ζαππείου με τα μαρμάρινα σκαλιά, τις ψηλές κολώνες και το αέτωμα, μας παρουσιάστηκε μεγαλόπρεπο. Στη μεγάλη αλάνα κόσμος πολύς έκανε τη βόλτα του και δεκάδες πιτσιρίκια, σαν και μένα, με ολοκαίνουργια ποδήλατα και πατίνια πέρναγαν με δαιμονισμένη ταχύτητα, κάνοντας ελιγμούς ανάμεσά μας. Πόσο ζήλεψα εκείνα τα παιδάκια με τα ποδήλατα και τα πατίνια…

  Κάτσαμε μετά στην Αίγλη και ο θείος παράγγειλε καφέ και για μένα παγωτό. Η δροσερή του γλύκα στο χάρτινο κυπελλάκι, δυστυχώς, τέλειωσε πολύ γρήγορα και μου απόμεινε το ξύλινο κουταλάκι, να το γλείφω για πολλή ώρα μετά… Απέναντί μας, στο βάθος, ο Παρθενώνας άστραφτε στο πρωινό φως, πάνω στον βράχο.

Η γραφή του Κώστα Περδίκη ακολουθεί τον λιτό και εκφραστικό τρόπο που υπογραμμίζει τη γνησιότητα της αφήγησης, χωρίς επιπρόσθετα στολίσματα, που έτσι κι αλλιώς μια αληθινή γραφή δεν έχει ποτέ ανάγκη.

Από τα αφηγήματα αυτά θέλω χωριστά να σχολιάσω ένα που αφήνει ισχυρό αποτύπωμα στη μνήμη, αφού έχεις κλείσεις το βιβλίο, και που δείχνει ότι ο συγγραφέας θα μπορούσε κάλλιστα να επιχειρήσει και κάποια γραφή πέρα από τις προσωπικού χαρακτήρα καταγραφές. Ενώ η βάση της ιστορίας είναι αληθινή, ο συγγραφέας πιστεύω ότι απλώνει τον τρόπο αφήγησης έτσι ώστε να μπορεί να σταθεί ως ένα εξαιρετικό διήγημα μυθοπλασίας. «Η άλλη» το τιτλοφορεί, και από τον τίτλο ακόμη δείχνει την ικανότητά του να δει πίσω από τα γεγονότα, όλη την ουσία του θέματος. Ένα θέμα που αγγίζει τα λεπτά όρια ανάμεσα στην τέχνη και την πραγματική ζωή. Πόσο διακριτά είναι αυτά; Πόση ανασφάλεια μπορεί να γεννήσει μια γυναίκα πελεκημένη σε ξύλο (άψυχη μεν αλλά αντικείμενο θαυμασμού του ξυλογλύπτη) στη γυναίκα του που νιώθει να απειλείται; Και πώς θα αντιδράσει ο ίδιος; Μια πολύ ξεχωριστή ιστορία και μια ακόμη πιο ξεχωριστή γραφή.

Μπροστά στα μάτια τους ήταν τώρα, ξαπλωμένη στο χώμα στο χώμα,  ια κοπέλα με μακριά πόδια, μακριά μαλλιά και στητά στήθια, σαν ζωντανή. Δεν χόρταιναν να τη χαζεύουν.

Κλείνοντας το βιβλίο ο αναγνώστης έχει γεμίσει από εικόνες, αναδρομές στο παρελθόν, πολύτιμες αναφορές. Και έχει αντιληφθεί ότι για να γραφεί μια ιστορία χρειάζονται απλά υλικά. Η παρατήρηση του συγγραφέα, που αποθησαυρίζει όσα αξίζουν, η σωστή χρήση μιας γλώσσας πλούσιας σε νοήματα και όχι σε επιφανειακά στολίδια. Τέλος ο σεβασμός προς τον αναγνώστη. Όλα αυτά τα έχει η γραφή του Κώστα Περδίκη, και γι’ αυτό κρίνεται αξιόλογη. Πιστεύω πως ευτύχησε να συναντηθεί με τις εκδόσεις του περιοδικού Οροπέδιο, που μας έχει συνηθίσει σε ευπρόσωπες, αξιόλογες προτάσεις στον εκδοτικό χώρο. Κάτι που φαίνεται και από το εξώφυλλο, με την εύστοχη διχρωμία του. Από τη μια η φωτογραφία με την πατίνα του χρόνου πάνω της γραμμένη, από την άλλη το βαθυκόκκινο στο πλαίσιο του  τίτλου, προκειμένου να γίνει διακριτό το ζητούμενο στις επιλογές του αναγνώστη.  Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα έκδοση.

Διώνη Δημητριάδου

(η πρώτη δημοσίευση έγινε στο περιοδικό Booktour «Μικρές ιστορίες» διηγήματα του Κώστα Περδίκη από τις εκδόσεις Οροπέδιο

Διαβάστε περισσότερα: http://www.booktourmagazine.com/news/mikres-istories-diigimata-toy-kosta-perdiki-apo-tis-ekdoseis-oropedio/)