Μαύρο τσάι Γιώργος Μουρατίδης εκδόσεις Άνω τελεία η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

 

Μαύρο τσάι

Γιώργος Μουρατίδης

 εκδόσεις Άνω τελεία

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ | Το παράδοξο της καθημερινότητας • Fractal

 

 

Το παράδοξο της καθημερινότητας

 

Αρχικά να σταθώ στην προμετωπίδα του βιβλίου (το πρώτο του Γιώργου Μουρατίδη), εκεί που πρωτοσυναντάμε τις γάτες στην αφιέρωση: στους ανθρώπους που μιλούν με τις γάτες τους όταν δεν τους βλέπει κανείς. Πράγματι, οι γάτες που κυκλοφορούν στις σελίδες των μικρών ιστοριών του  βιβλίου, ορατές ή αόρατες μόνον ως αίσθηση παρουσίας, είναι από τη σοφή φύση τους (που ευτυχώς δεν τους την έχουμε ακόμη καταστρέψει με την τετράγωνη λογική μας) χαρισματικές στην κατανόηση των παράδοξων πραγμάτων· θα έλεγα πως ίσως μόνον αυτές είναι σε θέση να μπουν στον πυρήνα της κάθε ιστορίας, να συμπορευτούν με τον δημιουργό τους από τα γήινα στα υπέργεια, από τη ρουτίνα των καθημερινών συμβάντων στον υπερρεαλισμό των ουσιαστικών γεγονότων.

Ο Μουρατίδης χωρίς αμφιβολία διαθέτει φαντασία. Δε αρκεί, όμως, μόνον αυτή για να μεταποιηθεί το συμβάν σε γεγονός. Στηρίζοντας τις ιστορίες του στην παραδοξότητα, έχει εξ αρχής την παραδοχή πως η λογική έχει οριακές δυνατότητες, όσες δηλαδή αυτή η ίδια έχει εφεύρει ως μοναδικότητα της ανθρώπινης φύσης απέναντι στα υπόλοιπα όντα. Καθόλου μεμπτό αυτό, ίσα ίσα σε προκαλεί να υπερβείς κι εσύ τα περιοριστικά τετράγωνα σχήματα, να αποδεχθείς τη δύναμη της πολυμορφίας, την ομορφιά του απρόσμενου, την κατάργηση των ορίων.

Ξαφνικά βρίσκεσαι κλεισμένος από παντού με τοίχους αδιαπέραστους. Υπάρχουν ή μόνον εσύ έτσι τους βλέπεις; Καφκικό το περιβάλλον, σαν την πόρτα (στην παραβολή στη Δίκη) που υπήρχε μόνο για τον έναν αλλά αυτός την έβλεπε απαγορευτικά κλειστή. Τα πιόνια στο σκάκι αυτονομούνται και παίζουν μια άχαστη παρτίδα. Κάποιος Ορέστης θα αποκοιμηθεί στο λεωφορείο και ό,τι έζησε, με οδηγίες και απαγορεύσεις,  καθοδηγώντας τον στον ύπνο του, θα του δείξει πως η αληθινή ζωή είναι αλλού. Ένα τραγούδι του Τζίμη Πανούση θα είναι η αφορμή για τον άνθρωπο-γλάστρα. Το φελινικό e la nave va, θα οδηγήσει σε μια εξομολόγηση που μπερδεύει την πραγματικότητα με τη φαντασία. Ο Διογένης για χάρη ενός παιδιού που ακόμη πιστεύει ό,τι του λένε, θα αντιστρέψει τον κόσμο, θα του δώσει μια άλλη, προνομιούχο θέα σε ό,τι βλέπει, σε ό,τι ακούει.

Ο Μουρατίδης παίζει με τις λέξεις, και παίζοντας έτσι δείχνει πού καταλήγει η απολυτότητα μιας μαθηματικής ισότητας (α=β, β=γ, άρα α=γ): ξεκινώντας από μια αλήθεια: Ο έρως είναι ένα παιχνίδι επιβολής εξουσίας, καταλήγει μετά από διαδοχικές παραδοχές πως: Τα όργανα της τάξεως είναι μικροί, στρουμπουλοί έρωτες που κουβαλούν κλομπ και δακρυγόνα. («έρως», σ. 23).

Έχει χιούμορ ο Μουρατίδης, κι αυτό είναι ένα προσόν στη γραφή του. Μόνο που καμιά φορά το παρακάνει, οδηγώντας στα άκρα κάτι που γίνεται έτσι κι αλλιώς κατανοητό, για παράδειγμα στο «χοντρός σε τροχιά» (σσ. 117-120), ή το «κέικ καρότο» (σσ. 11-13), κι αυτό είναι ίσως είναι μια παράμετρος που θα πρέπει να προσέξει στις επόμενες γραφές του. Γι’ αυτό θεωρώ πως οι πιο μικρές ιστορίες του είναι και πιο επιτυχείς, γιατί το μικρό «σώμα» του κειμένου τον ωθεί να περιοριστεί στα ευνόητα απαραίτητα, όπως, για παράδειγμα η ιστορία για την «υπεροπτική ίνα» (σσ. 79-80), ο «έρως», που αναφέρθηκε πιο πάνω, οι εξαιρετικές «πάπιες» που ξέρουν πού ακριβώς να σταματήσουν, αφού έχουν δείξει το απρόσμενο του φυσικού κόσμου (σσ. 18-19) και το «κοντρόλ φρικ» (σσ. 9-10).

Διαβάζω στο οπισθόφυλλο τον αυτοχαρακτηρισμό των διηγημάτων: «Μια συλλογή μικροδιηγημάτων/κειμένων/ιστοριών όπου ο σουρεαλισμός και η παραδοξότητα προχωρούν χέρι-χέρι με καθημερινά συμβάντα γεμάτα χιούμορ, φαντασία και –κυρίως– πεσιμισμό».  Κρατώ την τελευταία λέξη και σκέφτομαι πως αν αυτή η γραφή είναι ένα δείγμα από την πιο σύγχρονη πεζογραφία, αυτήν του 21^ου αιώνα, πράγματι της ταιριάζει η απαισιοδοξία για τα τωρινά και τα μελλούμενα. Ωστόσο, είναι και το χιούμορ, ικανό να μετατρέψει τα πάντα σε σαρκασμό (καλύτερα σε αυτοσαρκασμό), οπότε ίσως όλα να αθωώνονται τελικά, ακόμη και τα χειρότερα από όσα μας συμβαίνουν. Καλή γραφή. σε αναμονή για τη συνέχεια.

 

 Διώνη Δημητριάδου