«Το αίνιγμα»

Δανείζομαι τη σκέψη του Κώστα Αξελού, όταν το μακρινό εκείνο 1954, έγραφε για τη «Μοίρα της σύγχρονης Ελλάδας» (εκδόθηκε το 2010 από τις εκδόσεις Νεφέλη) το παρακάτω:

«ὁ ἄναξ, οὗ τὸ μαντεῖόν ἐστι τὸ ἐν Δελφοῖς, στον ομφαλό της Γης, ρωτήθηκε για τη μοίρα της σύγχρονης Ελλάδας· δεν εξορκίσθηκε, αλλά ρωτήθηκε. Η απάντησή του θ’ ανοίξει ορίζοντες ή θα κλείσει μιαν εποχή; Και θα γίνει εισακουστή;»

Ιδού το ερώτημα για τους σύγχρονους απορούντες γύρω από την τύχη μας. Δεν γνωρίζω αν υπάρχουν σήμερα μαντεία, ούτε φυσικά αν μια σύγχρονη Πυθία θα μπει στον κόπο να μασήσει τα μεθυστικά της φύλλα προκειμένου να μας αποκαλύψει τα θολώματα του μυαλού της. Αλλά, ας γνωρίζουν οι ερευνώντες ότι κι εκείνο το αρχαίο δελφικό έκρυβε μέσα του έναν θεό πολύ προσεκτικό στις εκτιμήσεις του για τα μελλούμενα. Κοινώς, αυτός ο θεός «οὔτε λέγει οὔτε κρύπτει ἀλλὰ σημαίνει». Τώρα, αυτό το «σήμα» στην ουσία δεν μπορεί παρά να εκφέρεται περισσότερο με τη μορφή αινίγματος. Έτσι εξυπηρετεί καλύτερα και τη μαντική αλλά και την αυτενέργεια των κοινών θνητών, δηλαδή: αν είστε φιλερευνητικά πνεύματα, ψάξτε και θα βρείτε τη σωστή εκδοχή του χρησμού. Πιο σωστά, λοιπόν, να πούμε ότι δεν «σημαίνει» αλλά «αἰνίττει». Κανένας δυνατός στα αινίγματα;

Διώνη Δημητριάδου

(Η ιέρεια των Δελφών, πίνακας τουΤζων Κόλιερ, 1891)