Το κυνήγι της στιγμής 25 ποιήματα και θεατρικό μονόπρακτο Δημήτρης Ζάχαρης εκδόσεις Κουκκίδα η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

 

Το κυνήγι της στιγμής

25 ποιήματα και θεατρικό μονόπρακτο

Δημήτρης Ζάχαρης

 εκδόσεις Κουκκίδα

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ | Μια μικρή ανταρσία απέναντι στο σκοτάδι • Fractal

 

Μια μικρή ανταρσία απέναντι στο σκοτάδι

 

Μόνο λίγα ποιήματα

να γράψω ακόμα

πριν σωπάσω.

 

Πώς αντιδρά κάποιος αντικρίζοντας το σκοτάδι; Ο Δημήτρης Ζάχαρης ξέρει ότι πρέπει να προλάβει να πει όσα θέλει, έχοντας την τραγική επίγνωση πως ο χρόνος τρέχει αδιάφορος, “ακάμας”, ακούραστος κατά τον Ευριπίδη, αδιαφορεί για όσα συμπαρασύρει μέσα στη διαρκή ροή του. Κι όμως όπως ο ποιητής αποτυπώνει τις στιγμές του, ξέρει πως, όπως ποιητικά διαμορφώνονται, χτίζει στο μέλλον. Η ποίηση έχει διαχρονικότητα που υπερβαίνει τη ζωή του δημιουργού της, καθώς εγκαταλείπει τη θνητή της αφορμή και ανοίγεται πάντοτε καινούργια σε μια αιωνιότητα δική της· ανήκει πια σε όλους. Έτσι, όταν γράφει:

 

[…]

 

Σιωπηλός,

πάνω απ’ το κεφάλι μου

ο ακούραστος φρουρός.

 

[…]

 

Μόνο λίγα ποιήματα

να γράψω ακόμα

πριν σωπάσω.

 

ξέρει ότι η θέλησή του ίσως δεν αρκεί, κι όμως συνεχίζει, μετρώντας τώρα όχι τη στιγμή της δημιουργίας (αυτή έκανε το σωστικό της έργο), αλλά την αξία της διαχρονικότητας. Τα ποιήματά του αποτυπώνουν στιγμές, μνήμες και εικόνες, καθώς θυμάται ή παρατηρεί τον έσω και τον έξω κόσμο. Χαμηλόφωνη ποίηση – ποιος άλλωστε θα χρειαζόταν ηχηρές κραυγές, όταν ακόμα και η σιωπή είναι ικανή να τραντάξει συθέμελα τα πάντα; Ολιγόστιχα τα ποιήματά του, οι στίχοι του λιτοί, συμπυκνώνουν την αρχική ιδέα και την ξετυλίγουν όσο πρέπει για να μη χαθεί το  νόημα μέσα σε άσκοπες φλυαρίες. Έχουν εγκιβωτίσει με άριστο τρόπο το συναίσθημα, το προφυλάσσουν από την υπερβολή που θα κατέστρεφε το ποίημα, θα το μείωνε, θα το ακύρωνε ως κάθε φορά ιδιαίτερη στιγμή, που ενσωματώνει το τραύμα. Αυτή είναι και η ουσιαστική δύναμη της ποίησης του, η μετάλλαξη από στιγμή σε αιωνιότητα. Τη στιγμή, το κυνήγι της στιγμής, φέρνει και στο θεατρικό του μονόπρακτο που συνοδεύει τα 25 ποιήματα της συλλογής.

 

ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ

– Κατάλαβα ότι η στιγμή δεν πιάνεται, μπορώ τουλάχιστον να αγοράσω λίγο χρόνο; Έστω και μεταχειρισμένο.

 

ΠΩΛΗΤΗΣ  

 

[Παύση – τον κοιτάει σαν να τον λυπάται]

 

– Ο χρόνος... πάντα χαρίζεται. Ποτέ δεν πουλιέται. Ορίστε!

Πάρτε τον. Όσος σας απομένει. Χωρίς εγγύηση και οδηγίες χρήσης.

 

Θα μπορούσαμε να πούμε πως η γραφή της ποίησης ίσως προσφέρει ένα “εγχειρίδιο χρήσης” για την πολύτιμη στιγμή, για τη μεταποίησή της σε χρόνο διαρκή. Τουλάχιστον, θεωρώ, για τον ίδιο τον ποιητή ισχύει αυτό. Όπως σχολιάζει ο ίδιος στο δικό του σημείωμα στην έκδοση: “Αν κάτι αφήνω πίσω, είναι αυτή η μικρή ανταρσία απέναντι στο σκοτάδι, να μιλώ όσο μπορώ, να γράφω όσο αντέχω, να αγαπώ όσο μου απομένει”. Ή, όπως αλλού θα πει: Οι μέρες που ήθελα/ για πάντα να κρατήσω/ έγιναν στίχοι. Αυτή την ανταρσία υψώνει απέναντι στο σκοτάδι και απέναντι στον ανελέητο χρόνο. Μια δική του ανταρσία (από το ρήμα ανταίρω, δηλαδή υψώνω κάτι απέναντι σε κάτι άλλο), μια δική του δύναμη σε αναμέτρηση με ό,τι τον ακυρώνει.

Νομίζω αξίζει μια ιδιαίτερη μνεία στο ποίημα «Ubasute», όχι μόνο γιατί θεωρώ πως είναι ό,τι καλύτερο έχει ποτέ γράψει ο Δημήτρης, αλλά, κυρίως, για τον τρόπο που οικειοποιήθηκε το ομώνυμο γιαπωνέζικο έθιμο, σύμφωνα με το οποίο ηλικιωμένοι οδηγούνται εκουσίως σε απομακρυσμένο και απομονωμένο μέρος, συνήθως ορεινό, και αφήνονται εκεί για να πεθάνουν. Είναι η δική του απομόνωση, εκούσια απομάκρυνση, όχι όμως παραίτηση (ως ποιητής δεν παραιτείται ποτέ, γιατί εδώ η ποίηση αποφασίζει, όχι ο ίδιος) και αυτό είναι το πιο σημαντικό.

 

[…]

 

Κάποιος είπε πως τον είδε

να πηγαίνει στην άκρη του κόσμου

να πεθάνει

– τον κουβαλούσανε οι λέξεις του –

με κορμί βαρύ σαν γέροντας

και μια σιωπή βαρύτερη απ' το σώμα.

 

[…]

 

Κανένας δεν τον έψαξε

κανείς δεν ήξερε τι απέγινε.

 

Μόνο ένα παιδάκι έκλαψε

καθώς άδικο πολύ του φάνηκε

του ποιητή το τέλος.

 

Ο Δημήτρης, γράφοντας αυτή την ποίηση, παίρνει επάνω του το παιχνίδι, έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων με όπλο του, με όχημα, τις λέξεις του, κερδίζει τελικά τον χρόνο (που ανήμπορος τον παρακολουθεί) στα σημεία. Η αθωότητα του παιδιού στους τελευταίους στίχους τον δικαιώνει μια και για πάντα απέναντι στην ανελέητη κλεψύδρα. Στην ουσία πρόκειται για μια αντιπαράθεση μεγεθών. Απέναντι στη ροή του χρόνου αντιπαραθέτει τη διαρκή ανάσα του για ζωή και δημιουργία, το ποτάμι που τρέχει μέσα του, απέναντι στο σκοτάδι έχει ένα δικό του φως.

 

[…]

 

Για να πάρει σειρά το φως

στην τέταρτη διάσταση του χρόνου

να αρχίσει μέσα μου

να τρέχει ένα ποτάμι

πνιγμένο για αέρα

γεμάτο εικόνες

και μελωδίες.

 

 

Πεθαίνει κι ανασταίνεται γράφοντας, διακηρύσσει με τον τρόπο του πως τίποτα δεν τελειώνει, ώσπου εσύ να αποφασίσεις το τέλος του. Όσο παλεύω/ χάνω μάχες/ γίνομαι γίγαντας, θα πει, δείχνοντας έτσι, με το οξύμωρο σχήμα, την αξία της εσωτερικής δύναμης (ποιος να πει από πού πηγάζει;) ικανής όλα να τα στρέψει αλλιώς, όλα να τα παλέψει, ακόμη και τα πιο μεγάλα τραύματα, και να τα μεταπλάσει σε “χώρο” οικείο.

 

Στο εξώφυλλο η εικαστικός  Γιούλικα Ψιμούλη αποτυπώνει το δικό της Ubasute, δένοντας έτσι τις δύο μορφές τέχνης με τον καλύτερο τρόπο.

Διώνη Δημητριάδου