Δεκαέξι καταβυθίσεις Μια ιαματική ιστορία Δέσποινα Νάσσου εκδόσεις Συρτάρι η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

 

Δεκαέξι καταβυθίσεις

Μια ιαματική ιστορία

Δέσποινα Νάσσου

 εκδόσεις Συρτάρι

 η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ | Μια αλληγορική προσέγγιση του τραύματος • Fractal

 

Μια αλληγορική προσέγγιση του τραύματος

 

Η γραφή από μόνη της, σε όποια μορφή κι αν τη δοκιμάσουμε, αλλά και με όποια ιδιότητα, συγγραφική ή αναγνωστική, έχει μέσα της τη δυναμική να προσφέρει την ιαματική της αρωγή. Σκέφτομαι πόσο περισσότερο μεγεθύνεται η δύναμή της αν ο τρόπος της δανείζεται στοιχεία από την παρηγορητική παραμυθία του παραμυθιού, ή, για να μιλήσουμε τη γλώσσα της λογοτεχνίας, από την, πάντοτε ισχυρή, αλληγορία ή τον, πάντοτε αποτελεσματικό, συμβολισμό. Άλλωστε, το ξέρουμε καλά, η φρίκη, ο τρόμος, δύσκολα κουβεντιάζονται, χωρίς τον κατάλληλο παραποιητικό τρόπο, τον κατάλληλο μανδύα. Έτσι, η Δέσποινα Νάσσου επέλεξε όλο το βοηθητικό υλικό, προκειμένου να μιλήσει (σ’ αυτήν την πρώτη της συγγραφική εμφάνιση) για ένα σκληρό βίωμα, από αυτά που σε εξαντλούν και σε οδηγούν συχνά σε παραίτηση από την ελπίδα και από τη ζωή.

Δημιουργεί την προσωπική της ιστορία, μεταφέροντας το σκηνικό στο Δάσος, με το όνομα Εσπεράντζα, δηλαδή Ελπίδα, τα πρόσωπα σε περσόνες  από τον κόσμο των ζώων (Ελαφίνα, Αρκούδα, Κουκουβάγια, Ελεφαντίνα κ.λπ.) με κεφαλαίο το αρχικό τους, καθώς συνιστούν το ένα μέρος, το ένα συμβαλλόμενο της συνολικής εικόνας – το άλλο συμβαλλόμενο θα το προσθέσει η αναγνωστική πρόσληψη, κι έτσι θα φανεί το ποθητό όλον, το σύμβολο, ερμηνευμένο πλέον.

Η ιστορία της αριθμεί λίγες σελίδες, όσες αρκούν για να ξεδιπλώσει τον αρχικό τραυματισμό της Ελαφίνας, μέσα στο Δάσος που νόμιζε ότι το γνώριζε καλά, αλλά αγνοούσε τις παγίδες που έκρυβε, κατόπιν τη μακρά πορεία διάσωσης (16 Καταδύσεις) στη Μαύρη Λιμνοθάλασσα, για να ακολουθήσει η Ανάδυση, η σωτηρία, για την ακρίβεια η σωματική σωτηρία, καθώς θα χρειαστεί και η ψυχική, μακρύς κι αυτός ο δρόμος, δύσκολος, ώσπου να δει πως κάθε τι που μπορεί να φαντάζει Τέλος, κρύβει μέσα του μια Αρχή· αρκεί να περάσεις από το σκοτεινό μονοπάτι του φόβου, να τον αντιμετωπίσεις, να συμφιλιωθείς μαζί του, να νιώσεις πως μπορείς να τον υπερβείς εν τέλει, ακόμα κι αν χρειαστεί να δείξεις το ευάλωτο κομμάτι του εαυτού σου.

Δεν πρέπει να μείνει ασχολίαστη η γραφή της Νάσσου αυτή καθεαυτή, πέρα από τη θεματική της. Μετρημένη συγκίνηση, όσο αρμόζει στις πολύ προσωπικές γραφές που δεν χρειάζονται περιττά «στολίδια» για να μιλήσουν· απαιτούν, και αυτό το έχει ετούτη η γραφή, ειλικρίνεια, μια κατευθείαν αντιμετώπιση του βιώματος. Γνωρίζει πού πρέπει να μπει η τελεία, πότε έχει ολοκληρωθεί κάθε φορά η εικόνα και έχει δηλωθεί η σκέψη. Κάτι τέτοιο δεν το συναντάμε συχνά σε νέους λογοτέχνες, άρα έχει και αυτό την αξία του, σε μια γραφή που ξεχωρίζει τόσο για τη θεματική της αλλά και για τον τρόπο τη χειρίζεται. Η ιστορία της Νάσσου αποτελεί την προσωπική της αντιμετώπιση του τραύματος και του φόβου, τη δική της «κατάθεση» στην ασθένεια, αλλά και στην υπέρβασή της. Και μέσα στη συντομία της είναι μια από τις πληρέστερες ανάλογες «καταθέσεις».

 

Στο εξώφυλλο (Walter Launt Palmer, Lake at Appledale) το δάσος και η λίμνη, τοπίο που ισορροπεί ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, όπως και η ιστορία του βιβλίου.

Διώνη Δημητριάδου

 

Απόσπασμα

 

Κρακ, κρακ, κρακ! Ένα μικρό ρήγμα στον πόνο, μετά ένα ακόμη, ένα ακόμη. Μέχρι που έσπασε κι ο πυρήνας του πάγου κι έγινε νεράκι, σαν ποτάμι καθάριο και  γάργαρο που άστραφτε στο φως του ήλιου και του φεγγαριού!

«Αχ, πόσο ανακουφίστηκα που επέτρεψες στην ψυχή σου να εκφραστεί κι άφησες την ευάλωτη πλευρά σου να φανεί. Επιτέλους έδωσες στα συναισθήματά σου βήμα και φωνή να ακουστούν!».

Ανάσα. Παύση. Ησυχία.

«Πώς νιώθεις τώρα;»

«Ουφφφ, ανακούφιση!», είπε η Ελαφίνα και το στήθος της ανεβοκατέβηκε πιο ελαφρύ από πριν.

Κουνώντας με αποδοχή το κεφάλι της, η γιαγιά Ελεφαντίνα χαμογέλασε.

«Μπράβο! Χρειάζεται μεγάλη γενναιότητα για να δείξει κανείς την ευάλωτη πλευρά του. Όλοι είμαστε δυνατοί και ευάλωτοι ταυτόχρονα. Δεν υπάρχει δύναμη χωρίς ευαλωτότητα. Η ισορροπία ανάμεσα στα δύο είναι το κλειδί». (σ. 46).