Γράφει η Δέσποινα Λαλά-Κριστ «Ο Βιωμένος Χρόνος» της Διώνης Δημητριάδου εκδόσεις ΑΩ

Γράφει η Δέσποινα Λαλά-Κριστ

«Ο Βιωμένος Χρόνος»

της Διώνης Δημητριάδου

 εκδόσεις ΑΩ
(η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal http://fractalart.gr/o-viwmenos-chronos/)

Μιλώντας για τη γραφή η Virginia Woolf αναφέρεται σ’ αυτήν ως μια “εξερεύνηση Ψυχής, Εγώ, και Εμπειρίες ζωής”. Με αυτά τα τρία εσωτερικά στοιχεία ο/η συγγραφέας καταθέτει το έργο (και συνεχίζει η V.W) “κρατώντας με σταθερό χέρι “his torch”. Αυτή είναι και η λέξη κλειδί που με συγκινεί ιδιαίτερα. Το torch που σημαίνει “δαυλός” “φακός”, κι ακόμα καλύτερα “πηγή διαφώτισης”. Διαβάζοντας το έργο Ο Βιωμένος Χρόνος της Διώνης Δημητριάδου έρχονται στο νου αυτές οι αναφορές γραφής της Virginia Woolf .

Μικρά ολοκληρωμένα κείμενα (44 σε 111 σελίδες), αλλά μη σας ξεγελά το μέγεθος των κειμένων, κάθε ένα εμπεριέχει μία εικόνα γεμάτη μυστικά πολύτιμα. Ένα θησαυρό σκέψης και συναισθήματος της συγγραφέως. Η δεύτερη ανάγνωση προσφέρει ακόμα πιο πολλά μυστικά ζωής και εμπειρίας. Η εκφραστικότητα των εικόνων της μαρτυρούν τη δύναμη αυτής της καινούργιας, σύντομης γραφής με τη μεγάλη ποικιλία θεμάτων. Η εικονογράφησή τους διεισδυτική, καθαρή, ξαφνιάζει και ευχαριστεί τον αναγνώστη.

Αυτό που προσωπικά με εντυπωσιάζει είναι όχι μόνο το φιλοσοφικό στοιχείο της γραφής, αλλά η ίδια η γραφή. Ρέει σε ποίηση, σε έννοια, σε περιγραφή, σκέψη και αίσθημα πάντα συγκρατημένα, γραμμένα σε τρεις διαφορετικές μορφές.

Οι μορφές της: Αφήγηση, Ανάμνηση και Περιγραφή.

Και τα τρία στυλ πλούσια και ολοκληρωμένα. Μικρή, σύντομη (μιας παραγράφου) αφηγηματική γραφή, η οποία θεωρείται η πιο δύσκολη φόρμα, αφού ο/η συγγραφέας με μεγάλη οικονομία λέξεων προσπαθεί να δώσει μια ολοκληρωμένη άποψη. Με αυτήν τη γραφή θα έλεγα ότι το έργο “Ο Βιωμένος Χρόνος” είναι γραφή αριστουργηματική, και η συγγραφέας του Διώνη με αυτό το έργο παίρνει θέση στην κατάταξη των πολύ καλών συγγραφέων. Κι αυτό οφείλεται στην ικανότητα απόδοσης του κειμένου, που η διάστασή του μεταβάλλεται από προσωπική σε οικουμενική.

Σε μια εικόνα (της μιας παραγράφου κι αυτή) που είναι η πρώτη στο βιβλίο, μιλάει για την ανάγνωση και τη γραφή. Η λέξη που χρησιμοποιεί ως σύμβολο είναι η  “χειρολαβή”, έτσι αυτή  αποκτά τη δύναμη του torch, κατά την αναφορά της Virginia Woolf. Σ’ αυτό το κειμενάκι, και είναι πολλά τέτοια μέσα στο βιβλίο, αστράφτει η δεξιοτεχνία. Η συγγραφέας φωταγωγεί την καινοφανή γραφή που ονειρεύεται ο κάθε ένας που ασχολείται με αυτή. Το πρώτο κείμενο ξεκινάει με την ερώτηση “Πώς διαβάζεις ανάμεσα σε δυο στάσεις του μετρό; ” που αναπτύσσεται με μια εικόνα  -ένας επιβάτης διαβάζει ενώ κρατιέται από την χειρολαβή στο μετρό- κι αμέσως ο υποψιασμένος αναγνώστης αναγνωρίζει ότι η συγγραφέας υπαινίσσεται μιαν άλλη διάσταση, μιαν άλλη κατάσταση. Από τι κρατιόμαστε στην επιβίβασή μας από τη μία στάση στην άλλη; Ποια είναι η χειρολαβή μας; Αυτή είναι η σοβαρή ερώτηση. Η αφύπνιση του όλου της ζωής, που φυσικά ξεκινάει με το διάβασμα.

Η γραφή της Ανάμνησης παίρνει κι αυτή μεγαλύτερη διάσταση στον νου του αναγνώστη, αφού δένεται με παρόμοια δική του εικόνα. Όλοι στα υπόγεια της μνήμης διατηρούμε μνήμες θάλασσας, σχολείου, μετακινήσεων από πόλη σε πόλη, από σπίτι σε σπίτι. Έτσι η καταγραφή υπεραυξάνεται. Οι αναμνήσεις και τα βιώματα της συγγραφέως απολαμβάνονται στις δύο τους όψεις, μία αυτό που είναι η βίωση της συγγραφέως και η άλλη του αναγνώστη, που ξαναζεί τη δική του μέσα από τον γραπτό της λόγο.

Η Περιγραφή ανήκει στην κατηγορία της αναφοράς ιδεών και απόψεων. Η Διώνη εικονογραφεί μια κατάσταση και αναπτύσσει τη φιλοσοφική της εκδοχή. Ο αναγνώστης όχι μόνο απολαμβάνει την εικόνα αλλά συγχρόνως δέχεται και το ερέθισμα της σκέψης.

Διάβασα τη Διώνη, αντίκρισα την Ψυχή της, το Εγώ, και μερικές από τις Εμπειρίες ζωής της, αλλά εντυπωσιάστηκα από τον «δαυλό» της γραφής. Μια εικόνα, μια σκέψη, μια σκηνή αποκτούν την αξία έργου Τέχνης.

Κυριαρχεί η ποίηση, χωρίς να λείπει η ζωγραφική – σαν πέφτει μια πινελιά με χρώμα κόκκινο βαθύ έτσι στα ξαφνικά σαν φράση ξεχασμένη, και όλο μαζί το έργο ακούγεται σαν Μουσική Σονάτα.

Δέσποινα Λαλά-Κριστ

* Η Δέσποινα Λαλά – Κριστ γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε στην Αμερική λογοτεχνία, ψυχολογία και ιστορία. Παντρεύτηκε τον Ρόμπερτ Κριστ καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μεταφραστή ελληνικής λογοτεχνίας. Άλλα βιβλία της είναι τα εξής: Μυθιστορήματα: Νόστος (Κέδρος), Τα απομεινάρια του Θεού (Καστανιώτης). Παιδικά: Μια Μαργαρίτα (Κέδρος), Καπνός και Βλακείες (Κέδρος), Η ιστορία της Τρανούπολης και των Τρελοπουλαίων (Καστανιώτης). Για Νέους: Παίρνω αμπάριζα και βγαίνω (Σύγχρονη Εποχή), Ένας μικρός Θεός περίσσεψε (Κέδρος). Κριτική: Στο καλειδοσκόπιο του Γιώργου Χειμωνά (Καστανιώτης).