«Τυρκουάζ»

της Μαρίας Στρίγκου

εκδόσεις Vakxikon

Τα παραμύθια γεννιούνται από τις πιο μικρές στιγμές της ζωής

μας. Όταν νομίζουμε πως δεν μας βλέπει κανείς και με φόρα

βυθιζόμαστε στο Όλον και στον Έρωτα.

Είναι ίσως σ’ αυτό ακριβώς το σημείο, εκεί δηλαδή που συναντώνται το ελάχιστο της καθημερινότητας με το άπειρο σύμπαν, εκεί που εντελώς απροειδοποίητα αναμετριέσαι με την υπέρβαση του εαυτού σου. Θα εισχωρήσεις στο ατελεύτητο βάθος του έρωτα ή θα παραμείνεις στην άκρη να τρέμεις το αχανές; Εκεί γεννιέται και το παραμύθι, όπως μας προειδοποιεί η ποιήτρια, εκεί απιθώνει τις λέξεις του και το ποίημα. Αυτό το τελευταίο είναι και το μόνο που μπορούμε να αγγίξουμε, γραμμένο στο χαρτί με την ευθύνη ενός άλλου. Το πώς, όμως, θα φθάσουμε στο βάθος του -θεωρώντας το πια προσωπική μας υπόθεση- είναι αποκλειστικά δικό μας φορτίο. Εκεί βρίσκεται και η αληθινή αξία της ποίησης, στην οικειοποίηση του ποιητικού λόγου από τον αναγνώστη/αποδέκτη.

Πολύ συχνά οι ποιητές καταθέτουν στους στίχους τους την προσωπική τους θεώρηση για τον έρωτα. Πολύ σπάνια, ωστόσο, παρουσιάζουν μια τόσο πλήρη εκδοχή του και κυρίως με τόσο ενδιαφέρουσα ποιητική μορφή. Ομολογώ πως δεν είχα ως τώρα διαβάσει κάτι από τη Μαρία Στρίγκου.  Και για μια ακόμη φορά σκέφτομαι πόσοι άξιοι δημιουργοί συνθλίβονται κάτω από μια πληθώρα λογοτεχνικών προτάσεων ήσσονος αξίας.

Στο «Τυρκουάζ» τα 31 ποιήματα, με την πεζόμορφη ποιητική εκδοχή τους, μπορούν οπωσδήποτε να διαβαστούν σαν αυτόνομες μονάδες, που αθροίζονται κάτω από το γενικό θέμα τους, τον έρωτα. Πιστεύω, όμως, ότι διαβάζονται και σαν μια συνέχεια, σαν μια ιστορία ερωτική που εκτυλίσσεται από ποίημα σε ποίημα. Αν διαβαστεί έτσι, μοιάζει με ένα ερωτικό ταξίδι -ας πούμε ενός Οδυσσέα- που οικειοθελώς θαλασσοπαλεύει, μια που αποφάσισε πως το

απεταξάμην

δεν του ταιριάζει, όπως άλλωστε δεν του ταιριάζουν και

οι αφόρετες επιθυμίες που ιδρώνουν, άμα τις σκέφτεσαι τόσο πολύ.

Από τη στιγμή, όμως, που θα μπει ολόκληρος στον έρωτα (γιατί λειψά πράγματα εδώ δεν χωρούν) έχει ήδη υψωθεί πιο πάνω από το έδαφος και υπερίπταται βλέποντας και χορταίνοντας εικόνες. Με όλες τις αισθήσεις σε εγρήγορση αντικρίζει τη γυναίκα

-Η γυναίκα με την ψαρίσια ουρά και τα τυρκουάζ χέρια

υπάρχει! Πίστεψε στην Αγάπη και θα ’ρθει να σε βρει.

Και τότε πρέπει να βρει λέξεις για το ανείπωτο, αφού όλες οι παλιές και χιλιοφορεμένες δεν χωρούν το θαύμα που έχει εμπρός του

Έκατσα και πελέκησα όλες τις λέξεις που ήξερα μέχρι σήμερα.

Αυτή η μορφή με τη μείξη των χρωμάτων να βγάζουν το τυρκουάζ φέρει μέσα της όλο το πολύπαθο των σχέσεων, έχει κίνδυνο. Η κατακρήμνιση είναι πιθανή. Όμως η γνώση είναι αμείλικτη

Ερωτεύομαι θα πει κινδυνεύω.

Μην ψάχνεις για διαβήτες και μοιρογνωμόνια.

Αυθαίρετα θα χτίσουμε και φέτος.

Μια πορεία προς την ποθούμενη συνάντηση. Όμως εδώ ελλοχεύει η εγγενής συνθήκη των σχέσεων. Ο καθένας και μια δική του γραμμή. Οι παράλληλοι κόσμοι. Οι παράλληλες πορείες που καμιά φορά τέμνονται συντηρώντας ελπίδες μιας συνέχειας. Είναι τότε που θα πει

Η ευτυχία είναι απλή.

Κι ακούει στ’ όνομά σου.

Πάνω σ’ αυτή την απλή διαπίστωση πρέπει να χτιστεί η ένωση των δύο. Κι εδώ ακριβώς είναι που η συγκεκριμένη ποίηση κάνει τη διαφορά. Αν από την αρχή φαινόταν σαν ο ποιητικός λόγος να περιγράφει μια σχέση κάπως ονειρική, τώρα έρχεται η προσγείωση. Όχι, δεν μας μιλούσε για άλλους τόπους, τον Νείλο, τον Βόλγα, ακόμη και την έρημο με τους ελεύθερους και ατίθασους Ιμασαγκέν. Δεν μας ταξίδευε στους μυθικούς θαλασσινούς τόπους του Οδυσσέα. Όλο αυτό το ταξίδι ήταν ένα γύρισμα του νου, ένα ποιητικό όνειρο σαν αυτά που γεννιούνται όταν δεν τα περιμένεις. Στην πραγματικότητα το σκηνικό μπορεί και να βρίσκεται εδώ δίπλα.

Τα σώματα των ανθρώπων αγκαλιάζονται σφιχτά τις νύχτες,

μέσα στα σπιρτόκουτα της πόλης.

Σημειώνονται ασθενικές αναφλέξεις, που όμως δεν κρατάνε πολύ.

[…]Ηπείρου και Αχαρνών

Η μορφή των ποιημάτων εξυπηρετεί απολύτως το νόημά τους. Ο πεζός λόγος συνομιλεί με τον ποιητικό έτσι που, ενώ το περιεχόμενο απογειώνεται με τη νοηματική ποιητική σκευή, η πεζή μορφή είναι εδώ για να του προσφέρει το απαραίτητο στερεό υπόστρωμα για να μπορέσει να σταθεί. Είναι αυτό που πολλές ποιητικές απόπειρες δεν κατόρθωσαν να κάνουν. Να πείσουν, δηλαδή, ότι μιλούν για γήινες ανθρώπινες σχέσεις. Γιατί ο έρωτας γήινος είναι, δεν ονειροβατεί, δεν ξεχνιέται ατενίζοντας ειδυλλιακά φεγγάρια. Απαιτεί γερό έδαφος για να μπορέσει να κοιτάξει λίγο πιο ψηλά. Η ποίηση της Μαρίας Στρίγκου αυτό μας προτείνει. Τη βίωση του απόλυτου έρωτα, αυτού του θεωρούμενου ίσως ανέφικτου, μέσα σε ένα γήινο σκηνικό, όπως αληθινά του ταιριάζει. Για να το κάνει αυτό μας απογείωσε, για να μας δείξει κατόπιν τις πραγματικές, σκληρές και γήινες  διαστάσεις της ερωτικής σχέσης. Ο Οδυσσέας είναι πια στην Ιθάκη του.

Κάτω απ’ το κρεβάτι έχει φυτρώσει μια ελιά χιλίων ετών και βάλε.

Μας κρατά στοργικά στα κλαδιά της.

Τρίβει με λάδι τα σκουριασμένα μας τραύματα.

Οι μνηστήρες δεν υπάρχουν. Τους σκότωσα.

Ούτε τα ανέσωστα ταξίδια.

Γερνάμε μαζί.

Κοιτάζω το βιβλίο των εκδόσεων Vakxikon. Μια εικαστική και όχι μόνο ποιητική πρόταση. Δεν είναι μόνο το εξώφυλλο με τη γυναικεία φιγούρα εν κινήσει, σαν θάλασσα, σαν αέρας. Είναι που και στις μέσα σελίδες θα συναντήσουμε φωτογραφίες εξαιρετικές (του Χρήστου Χατζηιωάννου), όπου το άσπρο και το μαύρο υπενθυμίζουν το απλό σώμα του έρωτα, που δεν έχει ανάγκη το στερεότυπο κόκκινο για να λειτουργήσει σημειολογικά.

Και στέκομαι σε μία που μέσα από το ασπρόμαυρο περιβάλλον της αιφνιδιαστικά προβάλλει το θερμό κιτρινόχρυσο. Το ξάφνιασμα του έρωτα. Ή μια προσωπική ανατροπή με χρώμα, εκεί που σε μια αντικειμενική παρατήρηση το χρώμα απουσιάζει. Άλλωστε, όπως θα πει η ποιήτρια,

[…]τα λόγια τα αναρχικά των ερωτευμένων καταλύουν και αρχή και τάξη και φέουδα.

Στο σύνολό της μια ιδιαίτερα καλή πρόταση στα ποιητικά και στα εκδοτικά μας πράγματα.

Διώνη Δημητριάδου

Η πρώτη δημοσίευση της κριτικής αυτής έγινε στο περιοδικό Booktour Μια κριτική προσέγγιση στην ποιητική συλλογή «Τυρκουάζ» της Μαρίας Στρίγκου από τις εκδόσεις Vakxikon

Διαβάστε περισσότερα: http://www.booktourmagazine.com/news/mia-kritiki-proseggisi-stin-poiitiki-syllogi-tyrkoyaz-tis-marias-strigkoy-ekdoseis-vakxikon/