Το «Αλεξανδρινό κουαρτέτο» 

του Λόρενς Ντάρελ 

είναι πάντοτε εδώ

[…]Όσο για μένα, είμαι μάλλον ευτυχής παρά δυστυχής. Στέκω μετέωρος, σαν μια τρίχα ή ένα πούπουλο, στο νεφέλωμα της μνήμης. Μίλησα για το αλυσιτελές της τέχνης, όμως δεν πρόσθεσα ούτε μια ειλικρινή λέξη για την παρηγοριά που προσφέρει. Η παρηγοριά αυτής της δουλειάς μου, όπως την καταπιάνομαι με το μυαλό και την καρδιά μου, έγκειται σε τούτο: ότι μόνο εκεί, στις σιωπές του ζωγράφου ή του συγγραφέα, μπορεί να καταγραφεί η πραγματικότητα, να γίνει αντικείμενο επανεξέτασης και ν’ αναδειχτεί η σημαντική πλευρά της. Οι κοινές μας καθημερινές πράξεις είναι απλώς το κάλυμμα που κρύβει το χρυσό φαντό – το νόημα του σχεδίου. Εκεί, μέσα στην τέχνη, αναμένει εμάς τους καλλιτέχνες ο χαρμόσυνος συμβιβασμός με όσα μας πλήγωσαν ή μας νίκησαν στη ζωή της κάθε μέρας· και τούτο όχι για να δραπετεύσουμε από το πεπρωμένο μας, όπως το προσπαθούν οι πιο πολλοί κανονικοί άνθρωποι, αλλά για να εκπληρώσουμε την αληθινή του δυναμική, τη δημιουργία.

(από το «Αλεξανδρινό κουαρτέτο» του Λόρενς Ντάρελ, σε μετάφραση, σημειώσεις και επίμετρο της Μαριάννας Παπουτσοπούλου, εκδόσεις Μεταίχμιο)

Ένα σημαντικό λογοτεχνικό έργο αναμετριέται κάθε φορά με το αναγνωστικό του κοινό και αποδεικνύει τη διαχρονική του αξία, στην ιστορία που πραγματεύεται, στην πλοκή και στα πρόσωπα που αποτελούν το ‘ένδυμα’ για τα ενδότερα του θέματός του. Γνωστά όλα αυτά. Προσωπικά με γοητεύει και η αυτοαναφορικότητα, όπου τη συναντώ έτσι όπως εδώ, με τις πλέον εύστοχες λέξεις, με την ειλικρίνεια του αυθεντικού τεχνίτη του λόγου. Η παρηγοριά, οι σιωπές, ο συμβιβασμός, το πεπρωμένο, τέλος η δημιουργία. Όλα αυτά μαζί, ο συγγραφέας απέναντι στον εαυτό του και στην κινητήρια δύναμη του έργου του.

Το «Αλεξανδρινό κουαρτέτο» του Λόρενς Ντάρελ είναι πάντοτε εδώ, σ’  αυτή την εξαίρετη μετάφραση της Μαριάννας Παπουτσοπούλου, που κατορθώνει να κάνει αυτό το ογκώδες έργο προσιτό στην ανάγνωση, με μια ζωντανή γλώσσα που επικοινωνεί με το πρωτότυπο κερδίζοντας το στοίχημα: η σωστή μετάφραση τελικά αποδίδει τον ‘αέρα’ του αρχικού κειμένου, γιατί το σέβεται απολύτως.

Διώνη Δημητριάδου