Εξαιρέσεις Χάρης Μελιτάς εκδόσεις Μανδραγόρας η πρώτη δημοσίευση στο frear.grhttp://frear.gr/?p=22643

Εξαιρέσεις

Χάρης Μελιτάς

εκδόσεις Μανδραγόρας

η πρώτη δημοσίευση στο frear.grhttp://frear.gr/?p=22643

το μαύρο απόλυτο

Η νέα ποιητική συλλογή του Χάρη Μελιτά ξεκινά με μια απόλυτη ρήση:  Black is black. Δεν αφήνει περιθώρια ο ποιητής για το σκοτεινό χρώμα, που δεν ξανοίγει σε πιο φωτεινά παρά στέκει εκεί μέσα στη δική του ομορφιά (ναι, είναι όμορφο παραδόξως) και την κυριαρχία του απέναντι σε όλα τα άλλα της χρωματικής κλίμακας. Σκυθρωπό και σκληρό, αχόρταγο, και, κυρίως, ανθεκτικό στις ποιητικές επεμβάσεις. Ποιο ποίημα μπορεί να σε διαλύσει;

Η ποίηση του Χάρη Μελιτά δεν έχει αυταπάτες, δεν πατά σε λυρισμούς ανέξοδους, σε ανθισμένα τοπία και άλλα συναφή που ελκύουν τους κατ’ όνομα μόνον ποιητές. Η ποίηση από τη φύση της συχνάζει στα πιο σκληρά τοπία, ξεκινά τις λέξεις της από τις πιο βαθιές πληγές, απιθώνει το βάρος της σε υπόστρωμα πένθους· ακόμη κι όταν καμιά φορά μιλά με πιο φωτεινά χρώματα, είναι γιατί αντιπαραθέτει τις δύο όψεις ενός και του αυτού στην πιο μυστηριακή και εξαίσια αντίφαση. Πρέπει να βιώσεις το πάθος και το πένθος για να μπορέσεις να μιλήσεις για τις εμβόλιμες στιγμές χαράς.

Γράφει έχοντας επίγνωση της ανελέητης φύσης του έρωτα, που τον φοβίζει με τον σκληρό αριθμό του και θέλει πάντα σε δύο να μοιράζεται, ενώ μέσα του κρύβει από τη μια την ανισότητα και από την άλλη την ημερομηνία λήξεως καλά ραμμένες και τις δύο στη σάρκα του (Απ’ τους ακέραιους φοβήθηκα το δύο/ιδίως στο πεδίο των ερώτων – μα είσαι κρασί που χύνεται στο άγνωστο/νησί που βολοδέρνει στο τυχαίο). Έχει επίγνωση του θαλερού ανέφικτου που πυρπολεί τη θέληση κι όλο σε σπρώχνει να ζητάς ολόκληρες τις έννοιες – κι ας μην τις βρίσκεις πουθενά (μια επανάσταση χωρίς πρεσβυωπία/το ποίημα που θα έκοβε τα ράμματα/ ένα παράθυρο κρυμμένο στον καθρέφτη).

Ίσως αυτό είναι το σημείο της εσωτερικής έκρηξης, τότε που αντλείται από τα βαθύτερα της απόγνωσης μια ειρωνεία θεραπευτική – ο Μελιτάς χειρίζεται με τον καλύτερο τρόπο το λεπτό σημείο που εκδηλώνεται με μια σαρκαστική αλλά και κυρίως αυτοσαρκαστική ειρωνική διάθεση με τη δυναμική να φτάσει τον αποδέκτη της ποίησής του και να τον πάρει μαζί του συνοδοιπόρο.

Λυπάμαι, Κύριε, είπε ο ποιητής

αφήνοντας στην έδρα το γραπτό του.

Χιλιάδες χρόνια δεν σας είδα πουθενά

οι βοηθοί σας επί γης παρέδιδαν

μαθήματα καθολικής ευθύνης.

Σ’ ένα θρανίο έμπλεο οξείδια του φόβου

διδάχτηκα πως φταίω εκ γενετής

αρίστευσα στα τεστ των ενοχών

απολογήθηκα με λέξεις αλεξίσφαιρες

ενώπιον ανθρώπων και ανθρώπων.

Στα παιδικά φαντάσματα

στις εύφορες γυναίκες

στις διψασμένες θάλασσες

στις άπιστες σημαίες.

Και τώρα άκριτος κριτής

μιλάτε στη σκιά μου

ζητώντας να δηλώσω ανομήματα

πριν υποστώ τις νόμιμες κυρώσεις.

Φοβάμαι θα με κόψετε αλλά

αδύνατον να γράψω πεθαμένος.

(Λευκή Κόλλα)

Συνομιλίες προς εαυτόν, θεραπευτικές κι αυτές, όπως άλλωστε κάθε γνήσια ποιητική εκδοχή (το γνωρίζουμε αυτό όπως και το σύντομο δυστυχώς της ίασης), άλλοτε στο πρώτο πρόσωπο, άλλοτε στις παραπλανητικές μορφές των άλλων προσώπων που υποδύονται το ποιητικό υποκείμενο στοχεύοντας ωστόσο πάντοτε το ίδιο το πρόσωπο του ποιητή. Οδυνηρές μέσα στον μανδύα που τους φορά, ώστε να προσεγγίζουν την αλήθεια τους εκεί στο όριο της απελπισίας με την λεπταίσθητη ειρωνεία του έσω δράματος.

[…]

Ο φίλος που ταξίδεψε προχθές

μπροστά σε μια κατάμεστη αρένα

ήταν στ’ αλήθεια ο παλιός μου εαυτός

που πάσχιζε ν’ ανέβει το ποτάμι.

Τι κάνει στο μπαλκόνι μου ξυπόλητος;

Χορεύει; Αγορεύει;

Εκλιπαρεί;

πουλώντας σκουριασμένες εξαρτήσεις

ή καταπίνει σιωπές μη με προδώσει;

(Ο Σκοπός)

Η ποίηση του Χάρη Μελιτά βαθιά συνείδηση των πραγμάτων φέρει μέσα της. Αντέχει να κοιτάζεται στον καθρέφτη της και να αποδέχεται το είδωλό της. Να αναμετριέται με το παρελθόν και να βγαίνει πιο δυνατή, όχι αλώβητη. Να λέει με σταθερή φωνή:

Κάποτε είχα μια καρδιά ζεστό ψωμί

την έφαγε ο έρωτας καιρός

υπάρχουν ψίχουλα ακόμα στο τραπέζι.

Κι ύστερα ο ποιητής αντέχει να μεταλλάσσεται από στόχος (και πότε δεν ήταν στόχος ο κάθε ποιητής;) σε στίχο, να γίνεται ποίημα περνώντας μέσα από συντρίμμια και θρύψαλα ζωής:

Αέρας αρραγής με κομματιάζει.

Ξηλώνω με το αίμα μου τα ράμματα:

Γίνομαι στίχος.

Τις εξαιρέσεις/αιρέσεις της ποιητικής του Μελιτά τις αντιλαμβάνεσαι σε κάθε τι που γράφει, είτε μιλά με τα μικροσκοπικά χαϊκού που πολύ αγαπά είτε με μεγαλύτερες ποιητικές δημιουργίες, όπως εδώ. Είναι εξαιρέσεις, με την έννοια του διακριτού και εξαίρετου. Είναι ταυτόχρονα αιρέσεις, με την έννοια των δύσκολων επιλογών, που αιτιολογούν απολύτως τους προηγούμενους δύο χαρακτηρισμούς. Το εξώφυλλο κοσμεί μια ζωγραφιά του Γεώργιου Φραγκάκη, ενώ τα μέρη της συλλογής συνοδεύονται, και εμμέσως σχολιάζονται,  εικαστικά από έξι ακόμη ζωγραφιές (Γεώργιος Φραγκάκης, Ίρις Κολλιδά). Μια ακόμη έξοχη έκδοση του Μανδραγόρα, και η ποίηση του  Χάρη Μελιτά στην ωριμότερη στιγμή της, εξαίρεση και αίρεση μαζί.

Διώνη Δημητριάδου