Το οχυρό
Quentin Lafay
μετάφραση:
Κίττυ Ξενάκη
εκδόσεις Πόλις
η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal
στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ
Η ιστορία που αφηγούμαστε οι ίδιοι στον εαυτό μας
Δεν είμαστε ποτέ τίποτε άλλο παρά η ιστορία που
αφηγούμαστε οι ίδιοι στον εαυτό μας.
Μια αλήθεια με γενική ισχύ εκφρασμένη από τον Quentin Lafay, που αφορά εν
προκειμένω τη συγγραφική έμπνευση και ίσως σκοπιμότητα. Το Οχυρό είναι μια ιστορία
μυθοπλασίας που θα μπορούσε να αποτυπώσει πολλές πλευρές μιας αλήθειας, τόσο
για τη γαλλική πολιτική σκηνή όσο και, τηρουμένων των αναλογιών, για κάθε παρόμοια.
Ο Lafay, φυσικά, προλαβαίνει να πει ότι δεν πρόκειται για «μυθιστόρημα με
κλειδί» με σκοπό να αποδοθούν πραγματικά γεγονότα με την αναγκαία παραποίηση
των ονομάτων. Ωστόσο, οι συνειρμοί ελεύθεροι.
Ο ίδιος, γνωστή προσωπικότητα της πολιτικής σκηνής, υπήρξε συνεργάτης του Εμμανουέλ Μακρόν στο Υπουργείο Οικονομικών, όμως μόνο για μικρό διάστημα παρέμεινε κοντά του μετά την εκλογή του στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας διαφωνώντας με τη δεξιά στροφή της πολιτικής του. Στο μυθιστόρημα ο ήρωάς του είναι διάσημος καθηγητής πανεπιστημίου που αναλαμβάνει το Υπουργείο Οικονομικών, μετά από πρόσκληση του Προέδρου, για να παραμείνει όμως μόνον έξι ημέρες στο πόστο αυτό διαφωνώντας με την αναπάντεχη απόφαση για δημοψήφισμα με το ερώτημα της αποχώρησης της χώρας από το Ευρώ. Το Οχυρό θα δώσει, χωρισμένο σε τόσα κεφάλαια όσες και οι ημέρες παραμονής του Μπερανζέ Τερίς στη θέση του υπουργού, την πορεία από τη συνειδητοποίηση της παγίδας στην οποία βρέθηκε ως την απόφαση της αποχώρησής του από την κυβέρνηση. Όσο κι αν από την αρχή φαίνεται προδιαγεγραμμένη η εξέλιξη της πλοκής, ο Lafay γράφει ένα πολιτικό (παραδόξως και ψυχολογικό) θρίλερ, που κρατάει το αναγνωστικό ενδιαφέρον αμείωτο ως την τελευταία σελίδα. Γιατί δεν είναι μόνον οι προσωπικές του απόψεις, εκφρασμένες στα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα αλλά και από τη θέση του Υπουργού Οικονομικών για την αναγκαιότητα της Γαλλίας να παραμένει εντός της νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που τον φέρνουν μπροστά σε μια απόφαση καθοριστική για το μέλλον του και για την ηθική του υπόσταση. Στην ιστορία θα παρεισφρήσει η ιδιότυπη αλληλογραφία του με τη Σοφί, που μπορεί μεν να μην είναι πλέον μαζί του αλλά νιώθει την ανάγκη της παρουσίας της και της συμβουλής της – μια παρουσία που θα αποβεί περισσότερο καθοριστική για την έκβαση των πραγμάτων από ό,τι αρχικά υποψιάζεται ο αναγνώστης. Ο συγγραφέας φαίνεται να γνωρίζει τη σημασία του «δραματικού απρόοπτου» ως αφηγηματικής τεχνικής στη λογοτεχνία.
Μέσα από μια σταθερή
εσωτερική εστίαση παρακολουθούμε τα γεγονότα με τα μάτια του ήρωα, όπως
βρίσκεται «οχυρωμένος» στη θέση του υπουργού (εξαιρετικό το εξώφυλλο με το έργο
του Stepfen Conroy να
αποδίδει την οπτική γωνία) αναγκασμένος να ακολουθεί τις επιλογές των προσώπων
του στενού του κύκλου αλλά και να επηρεάζεται από τον απόηχο της κοινής γνώμης.
Μέρα με τη μέρα διαφοροποιείται, παλινδρομεί, ισορροπεί ανάμεσα στον ιδεαλισμό
και στην υπερηφάνειά του, ανάμεσα στην ηθική καταξίωση και στην εναλλακτική
λύση μιας από τα έσω υποστήριξης της θέσης του – μιας θέσης που μοιάζει καταδικασμένη.
Ωστόσο, υπάρχουν παράμετροι που δεν έχει λάβει υπ’ όψη του.
Μια απόλυτη μυθοπλασία ή
ένας τρόπος (ευφυής οπωσδήποτε) να πεις τις αλήθειες σου; Εν τέλει, όμως, δεν είναι αυτό που μετράει σ’ αυτή την ιστορία,
σ’ αυτή τη γραφή, την πρώτη του συγγραφέα, που ελπίζουμε να έχει συνέχεια.
Λειτουργική και με τις απαραίτητες σημειώσεις η μετάφραση της Κίττυς Ξενάκη.
Αποσπάσματα
Όπως ο βασιλιάς, φοβάμαι μήπως προσέλαβα κι εγώ μόνο
τυφλούς και αδαείς συνεργάτες. Τρέμω μήπως παγιδεύτηκα μέσα σε ένα κέλυφος, μη
δεν καταφέρω να διαπεράσω ποτέ το τεχνοκρατικό περίβλημα μέσα στο οποίο έριξα
τον εαυτό μου. Το υπουργείο μου, αν αντίκριζες τούτο το μέρος από μέσα, είναι
κάπως σαν νησί. Παρατηρούμε τον κόσμο μέσα από το παράθυρο, πάνω από το νερό,
αλλά απλώς τον μαντεύουμε. Είμαστε οχυρωμένοι εδώ, αιχμάλωτοι, είτε το θέλουμε
είτε όχι. (σελ. 127)
Οι Γάλλοι θα μπορούσαν να έχουν σκύψει το κεφάλι. Όμως
η φύση τους δεν το επέτρεπε. Επομένως, για να αποθαρρύνουμε τις επαναστατικές
τους ορέξεις, θα τους δίναμε ως βορά την
Ευρώπη. Μακρινή και σιωπηλή λεία, αποδιοπομπαίος τράγος γεμάτος
ελαττώματα, ένοχη επειδή προκάλεσε ασφυξία στους λαούς, άφησε τις βιομηχανίες
μας να ρημάξουν, δεν κατόρθωσε να φέρει την ευημερία την οποία είχε υποσχεθεί.
Ο Πρόεδρος σκόπευε, υπολογιστικά, να στείλει την Ευρώπη στην πυρά, να τη
θυσιάσει ολόκληρη. Με συνοπτικές διαδικασίες, εννοούσε να σφραγίσει μέσα σε
λίγες ημέρες την τύχη ενός οικοδομήματος που μετρούσε πίσω του κάμποσες
δεκαετίες. Η λαιμητόμος θα έπεφτε σε καμιά τριανταριά ώρες. (σελ. 152)
Διώνη Δημητριάδου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου