Ημέρες καλοσύνης Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη εκδόσεις Πόλις η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

 

Ημέρες καλοσύνης

Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη

 εκδόσεις Πόλις

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

 ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ: Ημέρες καλοσύνης • Fractal (fractalart.gr)

 

Πιάνουμε απ’ τα μαλλιά την ευκαιρία,

δίνουμε πήδους από ακτές,

προσγειωνόμαστε – συχνά – σε μια σχεδία

μένουμε να χαζεύουμε τους άλλους

να διασχίζουν το νερό πάνω από γέφυρες.

 

Οι Ημέρες καλοσύνης είναι μια ποιητική σύνθεση ιδιαίτερης δύναμης (χωρισμένη σε πέντε μέρη: Εισαγωγή, Πράξη 1^η, 2^η, 3^η, Ορατόριο), με την οποία η Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη προτείνει μια διαφορετική θέα τόσο στην ιστορία του κόσμου όσο και στο εσωτερικό τοπίο, αναπόφευκτα αυτά τα δύο σε συνδυασμό. Ποίηση τολμηρή, που εστιάζει στη διαρκή πάλη της έννοιας του Καλού απέναντι στην κυρίαρχη έννοια του Κακού, πιστεύοντας πως χρέος της ποίησης είναι να παρεμβαίνει με ξεκάθαρη θέση, ελπίζοντας σε μια κατίσχυση της καλοσύνης – έννοια που άλλωστε δεσπόζει στον τίτλο του εκτενούς αυτού ποιήματος. Ποιος, όμως, είναι άραγε ο δρόμος που οδηγεί σε μια εσωτερική, αρχικά, ανακατάταξη, προκειμένου κατόπιν να φανεί το αποτύπωμα στις συλλογικές πράξεις; Έχει ο έρωτας, ή μήπως η ευρύτερη έννοια της αγάπης, τη δύναμη να αποσείσει κάθε εκδήλωση εγωισμού, να διασώσει ό,τι καλύτερο υποκρύπτεται πίσω από τις εκδηλώσεις του Κακού, μετατρέποντας το ιδιωτικό βιωματικό αποτύπωμα σε συλλογική συνείδηση;

 

Είναι που βλέπεις ξαφνικά

τον άνθρωπο απ’ την αρχή

που τον ξαναγαπάς μαζί

μ’ όλες τις κόγχες που έπλασε

για να χωρέσει εντός του

ανθρώπους άλλους·

και τώρα ανοίγεται μπροστά σου

σα  νέα γη

άγνωστη

μα δικιά σου.

 

Όμως, τα σημάδια που αντλούνται από την ιστορία είναι, δυστυχώς, δηλωτικά μιας γενικευμένης συμφοράς: η ιστορία όταν χτυπά/ στυγνά δεν έχεις μέρος να κρυφτείς,  θα πει η ποιήτρια. Το Κακό μοιάζει να είναι τόσο βαθιά πλέον ριζωμένο και, εν είδει στερεότυπης συμπεριφοράς, να καθοδηγεί την ανθρωπότητα. Η Γλυνιαδάκη, συνδέοντας το τότε με το τώρα στο εξαιρετικό «Αγόρι και γάτα, Κεντρικός εμπορικός δρόμος της Παλαιάς Φώκαιας, 1913», θα κάνει το αιχμηρό της σχόλιο για τον παγιδευμένο άνθρωπο στη δίνη των ιστορικών συγκυριών, που αγνοούν τη δική του θέληση καθιστώντας τον έρμαιο των ισχυρών, ενώ ταυτόχρονα θα θέσει το βασικό ερώτημα που κάθε ποιητής θα αντιμετωπίσει ως πραγματικότητα στη γραφή του:

 

οι άνθρωποι πάντα θα πεθαίνουν, χιλιάδες σε μια μέρα

[…]

Τι να την κάνεις

την ποίηση όταν πια τίποτα

δεν σε γλιτώνει από το θάνατο.

 

Η σύνθεση ολοκληρώνεται με το συγκλονιστικό «Ορατόριο» που αναλαμβάνει να μιλήσει ανοιχτά, θέτοντας αντιμέτωπες τις δύο έννοιες (Καλό και Κακό) που ώς τώρα αχνοφαίνονταν μέσα από υπαινιγμούς και μεταφορικότητα ποιητική.

 

Ξέρουμε πώς μοιάζει το Κακό.

Σκέψου.

Σκέψου πώς θα ’ταν το Καλό·

το Καλό σκέψου πώς θα ’ταν

σε κλίμακα μαζική.

 

Κι εδώ ακριβώς έρχεται η ποιήτρια να αποκαλύψει το «κλειδί», τον τρόπο (μακάρι) που θα ανοίξει το τοπίο στην καλοσύνη. Είναι η ατομική βούληση, στηριγμένη στη σκέψη; Αρκεί αυτό για ν’ ανοίξει το τοπίο στην καλοσύνη; Είναι ο ποιητικός λόγος, όπως λέει η ποιήτρια (το φως της ποίησης, το φως/ η χαραμάδα στην  πραγματικότητα) ο οδοδείκτης; Κάτω από αυτή την οπτική, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι αυτή η ποίηση ονειροβατεί, παρουσιάζοντας τη βαθύτερη επιθυμία ως εφικτή λύση. Ωστόσο, φαίνεται να έχει σαφή επίγνωση των αληθινών μεγεθών:

 

ήθελα ν’ αναπνεύσω λίγο φως

[…]

όχι για να πω πως νίκησα – ποτέ δεν θα νικήσω

μα για να πω πως τη γνωρίζω

τη μάσκα της κακίας· μου ανήκει.

Κι αν θέλω τη φορώ σαν μετωπίδα –

κι αν θέλω την εκδέρομαι

και μες στα αίματα , λούζομαι στο λευκό.

 

Ποίηση ειλικρινής, ευθύβολη που, γνωρίζοντας τα όριά της, προτείνει ένα διαφορετικό τοπίο. Θα λέγαμε ώς εκεί, μα και αυτή η πρόταση καθόλου λίγη ας μη  νομισθεί· η ποίηση δείχνει πού έγκειται το πρόβλημα, κινητοποιεί τη σκέψη στη σωστή κατεύθυνση. Άλλωστε η έννοια, με την οποία έρχεται αντιμέτωπη, έχει τη δική της δυναμική, ικανή να ενσωματώσει κάθε αντίθεση, να οδηγήσει σε μια εφιαλτική ομοιομορφία. Η Γλυνιαδάκη, χωρίς να τοποθετεί τον εαυτό της εκτός του τοπίου αυτού, δηλώνει πως γνωρίζει (τη γνωρίζω/ τη μάσκα της κακίας)· κι αυτό το βήμα, το πρώτο στάδιο συνειδητοποίησης, ας θεωρηθεί σπουδαίο, μέσα στη γενικότερη αδιαφορία και αφασία για τη σημερινή εικόνα του κόσμου μας. 

 

 Διώνη Δημητριάδου