Επί της περιφερείας του κύκλου νουβέλα Ελένη Λαδιά εκδόσεις Gema η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

 

Επί της περιφερείας του κύκλου

νουβέλα

Ελένη Λαδιά

 εκδόσεις Gema

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ: «Μόνον έναντι θανάτου» • Fractal (fractalart.gr)

 

 

«μόνον έναντι θανάτου»

 

Στην  περιπλάνηση για να βρεις την ψυχή σου, να προσδιορίσεις εσύ τα όριά σου (αν ποτέ υπάρχουν), ανάγκη να ενδυθείς μια ταυτότητα αλλότρια, να αποκτήσεις την ευελιξία των κινήσεων, την οξυδέρκεια και τη οξύτατη ακοή, την ευαισθησία της αφής που δεν έχει σκληρύνει από τον χρόνο. Έτσι, πάντα στην περιφέρεια του κύκλου, της κυκλικής και αναπότρεπτης τροχιάς της ζωής όπως τη γνωρίζεις, όπως σου τη δίδαξαν, θα πορευτείς αναζητώντας μια ερμηνεία που όλες τις προηγούμενες να καταργεί. Η Ευδοξία είναι το ένδυμα της Ελένης Λαδιά, όταν επέλεξε, από τον ασφαλή και εν μέρει αποστασιοποιημένο ρόλο της αφηγήτριας, να μετενσαρκωθεί σε ηρωίδα του γραπτού της – με όποιο προσωπικό κόστος φέρνει μια τέτοια επιλογή πάντα. Η καλή γνώμη, η καλή δόξα, που έχει μέσα της το πνεύμα της ηρωίδας της, της επιτρέπει ελεύθερα να ρωτά, να αμφισβητεί, να αναιρεί όλα τα μέχρι τώρα δεδομένα, από τα πιο αγνά και αθώα ώς τα πιο σκοτεινά και δαιμονικά.

Θα βρει στον δρόμο της πράγματα υπαρκτά (έτοιμα να δείξουν την άλλη τους όψη, την υπερβατική), μυθικά (με τη αχλύ τους να επιτρέπει τις πολλαπλές τους όψεις), αλλά και παραμυθένια (με την παντοδύναμη παραμυθία έτοιμη να την παρηγορήσει). Στη γραφή της συνυπάρχει ο ασκητής, ο ταμένος στον Θεό, με τον διάβολο μεταμορφωμένο σε βρέφος, ο έρωτας του Ορφέα για την  Ευρυδίκη με τις Μαινάδες που τον καταξεσκίζουν, θα ζήσει στιγμές της ιστορίας, θα ζητήσει χρησμό από το μαντείο των Δελφών. Φορώντας τα ποθητά φτερά θα εισχωρήσει στον χώρο του άυλου και αόρατου, θα αντιμετωπίσει τους Φθονερούς  που απειλούν να της στερήσουν το πτητικό της μέσον, θα συναντήσει τη Μέλπω, το κορίτσι του παραμυθιού, με κανένα ή με πολλά ονόματα –πιθανές εκδοχές της άλλης πραγματικότητας–, θα πασχίζει  να νικήσει τα λογικά όρια που την κρατούν δέσμια μιας τάχα ανθρώπινης παντοδυναμίας, θα ζητά διαρκώς την υπέρβαση μέσω της «υπερλογικής». Προτείνει, έτσι, η «φιλόμυθη» Ευδοξία της Λαδιά  μια άλλη θέα στον κόσμο, ίσως γιατί μόνον με αυτή τη διαφορετική οπτική μπορεί να αγγίξει την ψυχή φτάνοντας μέχρι το χείλος του γκρεμού, την άκρη της περιφέρειας του κύκλου, να κοιτάξει κάτω στο χάος και να νιώσει τον φόβο ή το δέος.

Θα βρει η Ευδοξία την ποθητή ερμηνεία; Θα συναντήσει τα όρια, θα τα υπερβεί; Θα συναντήσει την Ψυχή, με τη μορφή της λαμπερής γυναίκας, μπροστά στη Πύλη που οδηγεί στη μη-ζωή, όμως η απάντηση σε όλες τις ερωτήσεις της θα είναι: «Δεν μπορώ να απαντήσω σε καμία από τις ερωτήσεις σου, διότι αυτές οι απαντήσεις βρίσκονται μόνον στο υποθετικό κτήριο και δεν μπορείς να εισέλθεις ακόμη». Μου έρχονται στον νου οι στίχοι από το ποίημα «Ρήμα το σκοτεινόν», του Οδυσσέα Ελύτη, τότε που ο άλλος περιπλανώμενος του κόσμου (ορατού και αοράτου) πάλεψε να βρει τα κλειδιά της ερμηνείας εφευρίσκοντας ένα δικό του ρήμα που να ανοίγει τα ανεξερεύνητα όλα, για να καταλήξει πως: η αλήθεια μόνον έναντι θανάτου δίνεται.

Νουβέλα ονομάζει η Ελένη Λαδιά το βιβλίο της, χωρίς φυσικά να είναι ακριβώς αυτό. Αν ψάχνουμε τη συγγραφική πρόθεση, τότε μια μελέτη των ανθρωπίνων ορίων, καλύτερα να πούμε, με την επινοημένη μυθοπλασία να συνταιριάζει με τον φιλοσοφικό στοχασμό, σε  μια γραφή δοκιμιακή μεταμφιεσμένη σε λογοτεχνική. Σε κάθε περίπτωση, μια περιδιάβαση στα αιώνια, αναπάντητα ερωτήματα της θνητής ύπαρξης, μια εναγώνια αναζήτηση της θύρας που οδηγεί σε ό,τι μέχρι τώρα μόνον διαισθητικά μπορεί να γίνει «ορατό». Αυτή είναι και η αξία της γραφής αυτής.

 

 Διώνη Δημητριάδου