ΛΑΛ – Γνωστοποίηση πένθιμου γεγονότος Γιώργος Χριστοδουλίδης εκδόσεις Κουκκίδα η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

 ΛΑΛ – Γνωστοποίηση πένθιμου γεγονότος

Γιώργος Χριστοδουλίδης

 εκδόσεις Κουκκίδα

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ: Μια ποιητική «λύση του δράματος» • Fractal (fractalart.gr)

 

 

Μια ποιητική «λύση του δράματος»

 

Πάντα μας ενδιαφέρει η ποίηση που επιλέγει το κοινωνικό πρόσημο, εστιάζοντας στο δράμα της καθημερινής επιβίωσης, στο πιο απλό, πλην σπουδαίο, ανθρώπινο φορτίο. Η ποίηση του Γιώργου Χριστοδουλίδη μιλάει για όσους, κρυμμένοι στη σκιά, διάγουν τον προσωπικό τους αγώνα χωρίς ελπίδα ανατροπής του στημένου σκηνικού. Ποίηση, όμως, που δεν λησμονεί μια από τις γενεσιουργούς δυνάμεις του λόγου, την υπαρξιακή αγωνία, διαρκή και ανελέητη, την τραγικότητα εν γένει του ανθρώπου, με την κληρονομική τυφλότητα, που δεν ξέρει ούτε εννοεί τίποτα παραπάνω από όσα προσφέρουν οι αισθήσεις του ή επιτρέπει η πεπερασμένη λογική του ικανότητα. Κάτω από αυτό το πρίσμα, όλα παίρνουν άλλες διαστάσεις, προσωπικά ή κοινά, το τέλος της αγάπης, το τέλος της ελπίδας των κατατρεγμένων, οι σκοτωμένες λέξεις.

Και για να εννοηθούν, κατά το δυνατόν, απαιτείται μια υπέρβαση του λογικού επικαλύμματος. Έτσι καλείται από τον ποιητή ο Λαλ, μια οντότητα που θα μπορούσε να εκληφθεί υπαρκτή ή όχι, χωρίς όμως η διάκριση αυτή να έχει ιδιαίτερη σημασία· αυτό που μετράει εδώ είναι να λειτουργήσει μέσα στο ποίημα, να ξεκαθαρίσει με την παρουσία του το τοπίο. Από τον κατασκευαστή φεγγαριών θα ζητήσει να του αφηγηθεί την ιστορία του, σ’ αυτή την ποιητική σύνθεση που ενώνει στην ουσία τα επιμέρους ποιήματα σε ένα εκτενές, γεμάτο από σκοτεινούς, αδιέξοδους χώρους αλλά και λιγοστό φως να περνάει από μικρές ρωγμές. Έτσι, δίνει το «βήμα» της έκφρασης στους αφέγγαρους και ανίδωτους ανθρώπους, γιατί η ποίηση οφείλει να το κάνει, αφήνοντας στην άκρη την άγονη ομφαλοσκόπηση. Η ποίηση αυτή βάζει δίπλα στο «εγώ», που πάσχει, ζει, παρατηρεί και καταγράφει, το «εμείς» για να δώσει το στίγμα της σύγχρονης ανθρωπότητας:

 

Είμαστε οι υγιείς/ που περιμένουν τη μεγάλη αρρώστια/ είμαστε οι μολυσμένοι/ οι άρρωστοι που περιμένουν τον μεγάλο θάνατο […] είμαστε αυτοί που δεν πεθαίνουν ποτέ όλοι, ποτέ εντελώς ξαφνικά/ γιατί έχουν φιλοτεχνήσει τον αργό σαν κοχλάζοντα υδράργυρο θάνατο […] μετά από μια ακόμα ασφαλή πρόβλεψη/ ότι το μέλλον είναι το άθικτο καταφύγιο/ του παρόντος. («Ο αιώνιος λοιμός των ανθρώπων»).

 

Ο Λαλ, μέσα στο ποίημα, φανερά ή όχι, είναι αυτός που εξαγνίζει όλα τα δεινά, αθωώνει τον πάσχοντα άνθρωπο, εξισορροπεί την ύβρη με την ταπεινότητα και τη γνώση, χαρίζει το ελάχιστο φως στο γένος του επαναλαμβανόμενου θανάτου. Είναι η άλλη όψη μιας καταδικασμένης ανθρωπότητας, είναι η ποιητική «λύση του δράματος», αν δικαιούμαστε να προσδώσουμε αυτή τη δυνατότητα στον ποιητικό λόγο να ποιήσει το θαύμα.

 

[…] και για μια στιγμή ο κόσμος καθάρισε/ ο κόσμος ανάπνευσε για λίγο. Σχεδιάζω να το ξανακάνω σε εκατό χρόνια/ όπως κάποιος που θέλει να κρατήσει την πίστη του/ για πάντα. («Το θαύμα»).

 

Σε κάθε περίπτωση, για να ανέβεις λίγο πιο πάνω χρειάζεται να πληρώσεις κάποια μηχανή για να ανεβείς στους ουρανούς/ και κάποια καλά φτερά/ να νοικιάσεις/ για να το ψάξεις. Η ποίηση ίσως λειτουργεί ως προωθητικός μηχανισμός. Ο Χριστοδουλίδης μάς γνωστοποιεί το πένθιμο γεγονός του θανάτου, προσφέρει όμως και ψήγματα ανάνηψης. Κι αν η ποίηση δεν μπορεί να καθαρίσει εντελώς το θολό τοπίο, αν συνομιλώντας με ό,τι την περιβάλλει, την περικλείει ασφυκτικά αποδυναμώνοντας τη φωνή της, ας είναι αρκετό το έναυσμα για εγρήγορση, σαν μια ελάχιστη διαφορετική θέα στον κόσμο

Διώνη Δημητριαδου