ΒΡΑΒΕΙΑ ΖΑΝ ΜΟΡΕΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ 2022 (ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ 2021) - ΑΠΟΝΟΜΗ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

 

ΒΡΑΒΕΙΑ ΖΑΝ ΜΟΡΕΑΣ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ 2022

(ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ 2021)

ΑΠΟΝΟΜΗ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

 

ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ

 

Το Βραβείο για την καλύτερη ποιητική συλλογή απονέμεται στον Ηλία Κεφάλα για τη συλλογή του: γραφέας του φυσικού έπους, εκδ. Θράκα, 2021

Ο Ηλίας Κεφάλας γεννήθηκε το 1951 στο χωριό Μέλιγος Τρικάλων. Ο Ηλίας Κεφάλας συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πιο σημαντικούς ποιητές της γενιάς του ᾽70. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στην Αθήνα, όπου και έζησε από το 1969 έως το 1992. Σήμερα ζει και πάλι στον γενέθλιο τόπο του, παρακολουθώντας φωτογραφικά τη φύση, γράφοντας ποίηση, δοκίμιο και πεζογραφία και ασκώντας λογοτεχνική και εικαστική κριτική, σε περιοδικά λόγου και τέχνης. Ασχολήθηκε με το ραδιόφωνο και περιστασιακά με την τηλεόραση. Μεταφράζει και παρουσιάζει γαλλόφωνους ποιητές. Σε στήλη του περιοδικού "Ευθύνη" δημοσιεύει κριτικές αποτιμήσεις προσώπων και κειμένων της νεοελληνικής γραμματείας, ως ύστερες εντυπώσεις από μια δεύτερη ανάγνωση. Σε πολλές εφημερίδες και περιοδικά ("Αυγή", "Διαβάζω", "Εντευκτήριο", κ.λπ.) παρουσιάζει τις εντυπώσεις τους από τη σύγχρονη λογοτεχνική δημιουργία. Συντελεί στην έκδοση της επιστημονικής επετηρίδας "Τρικαλινά". Συνεργάζεται με τα κυριότερα λογοτεχνικά περιοδικά, όπου φιλοξενούνται ποιήματά του και άλλα κείμενα. Παλαιότερα διακόνησε επισταμένως της κριτική βιβλίου στα περιοδικά "Τομές", "Νέες Τομές", "Διαβάζω" και "Οδός Πανός", όπου φιλοξενήθηκαν περισσότερα από χίλια κείμενά του. Κάποια ποιήματα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά, ιταλικά και πολωνικά.

 

 

ΠΡΩΤΟΕΜΦΑΝΙΖΟΜΕΝΟΣ/-Η ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ

 

Απονέμονται 2 Πρώτα Βραβεία ισότιμα στους:

Νικόλαο κιχέμ Κοτσαμπουγιούκη, για τη συλλογή του «εν συντομία», εκδ. ΑΩ, 2021

και

Μαρίνα Μιχαήλ Χρηστάκη, για τη συλλογή της Αρμενόπετρα, εκδ. Μανδραγόρας, 2021

 

ΣΚΕΠΤΙΚΟ

 

Ένα ερώτημα καίριο που αφορά στο σύγχρονο  ποιητικό τοπίο είναι τι θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια δημιουργική ανανέωσή του. Χωρίς να αρνείται κανείς τον σεβασμό προς ό,τι έχει προηγηθεί (σε ύφος, σε γλώσσα, σε θεματική) ενδιαφέρουν εδώ τα στοιχεία εκείνα που, με το ανάλογο φυσικά ρίσκο, θα ανοίξουν μια ρωγμή στο δεδομένο σκηνικό για να προσφέρουν  την ποθητή αναζωογονητική ανανέωση, να συγκεράσουν ό,τι καλύτερο από την παραδοσιακή μορφολογία με ό,τι πιο εμπνευσμένο από τη νεωτερική. Κάθε φορά που ο ποιητικός λόγος ξεφεύγει από τις στερεοτυπικές μορφές και τολμά να συνδυάζει, για παράδειγμα, τον δομημένο σε στροφές στίχο με εμβόλιμα χειμαρρώδη συχνά πεζόμορφα κείμενα, καταδεικνύει πως προχωράει ένα βήμα πιο πέρα, πως εισηγείται μια ανανέωση στη μορφή. Όταν, πάλι, ενσωματώνονται στον ποιητικό λόγο διακειμενικές αναφορές, είτε ως εμφανείς αφορμές για την προσωπική ποίηση είτε ως έναυσμα για ανάλυση, διακρίνεται η τάση να εισχωρεί η ποίηση (με τις δικές της βιωματικές καταγραφές) στα γραπτά των άλλων, εν είδει μιας ενδιαφέρουσας συνομιλίας. Αλλά και όταν αρκείται το ποίημα στο ελάχιστο δυνατό «σώμα», των λίγων λέξεων που συμπυκνώνουν το νόημα, φαίνεται καθαρά πως ξεπερνιέται εύστοχα ο ανούσιος βερμπαλισμός άλλων εποχών. Η αναμενόμενη σε νέους ποιητές προβολή του «εγώ» δεν θα πάψει ίσως ποτέ να απαντά στην ποίηση, ωστόσο έχει ενδιαφέρον η προέκτασή του για να αγκαλιάσει μια ολόκληρη γενιά ή, ακόμα καλύτερα, για να δείξει μια κοινωνική ευαισθησία απρόσμενη για τη σύγχρονη εποχή αλλά και για τη νεαρή, εγωπαθή εν πολλοίς, ηλικία. Ευρηματικοί γλωσσικοί συνδυασμοί που πάντα θεωρούνται ενδιαφέρουσες παρεμβάσεις στα τετριμμένα της μορφής, αλλά και η εικονοπλασία που από μόνη της ποιεί λόγο, συνιστούν εν μέρει μια μορφή ανανέωσης, καθώς δεν είναι μεν καινούργιες επινοήσεις, όμως η όλο και πιο υπερβατική αλλά και νοηματικά έγκυρη σύζευξη λέξεων, όπως και η διεύρυνση της θεματικής των εικόνων οδηγεί την ποίηση σε νέους δρόμους. Οι παραπάνω περιπτώσεις διαμορφώνουν ένα νέο σκηνικό, τολμηρό συχνά, καινοτόμο και ρηξικέλευθο, το οποίο πέρα από ένα αρχικό ξάφνιασμα έχει τη δυναμική να προσελκύσει το ξεχωριστό ενδιαφέρον και, ακόμη περισσότερο, να αποτελέσει ένα καινούργιο όριο για υπέρβαση στους επόμενους ποιητές. Είναι ένας τρόπος για να πούμε πως η ποίηση ανανεώνεται, προχωράει και εισηγείται το καινούργιο. Το ίδιο συμβαίνει και όταν ο ποιητικός λόγος σχηματίζει μια ενιαία σύνθεση σε μορφή και σε θεματική, αποδεικνύοντας έτσι πως μια ποιητική συλλογή δεν αποτελεί μια τυχαία συνύπαρξη ποιημάτων.

Στη φετινή μας κρίση για τις πρώτες εμφανίσεις στην ποίηση (για εκδόσεις του 2021), όπως πάντα βρεθήκαμε μπροστά σε μια πληθώρα ποιητικών συλλογών. Πέρα από την καλή πρόθεση των περισσότερων νέων δημιουργών, πέρα από τη φιλότιμη διάθεση αρκετών από αυτούς να υπηρετήσουν με σοβαρότητα την υπόθεση της ποίησης, θελήσαμε να διακρίνουμε τις περιπτώσεις αυτές που έδειξαν να έχουν τη δυναμική να δημιουργήσουν συν τω χρόνω ένα προσωπικό ύφος ανανεώνοντας το ποιητικό τοπί

 Ο Νικόλαος κιχέμ Κοτσαμπουγιούκης έχει σπουδάσει πληροφορική, ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Γράφει ποίηση και παραμύθια, και δουλειές του έχουν δημοσιευθεί σε ηλεκτρονικά περιοδικά. Αρθρογραφεί στην πολιτιστική εφημερίδα Ο Εξαρχιώτης. Ασχολείται με τη φωτογραφία (πραγματοποίησε ατομική εικαστική έκθεση στο Σαν Φραντζίσκο, έχει συμμετάσχει σε φωτογραφικές ομαδικές εκθέσεις και έχει βραβευθεί σε πανελλήνιους και διεθνείς διαγωνισμούς). Παράλληλα ασχολείται και με τον κινηματογράφο, με την πρώτη του πειραματική ταινία, με τον τίτλο half να συμμετέχει στο 11ο ψηφιακό φεστιβάλ κινηματογράφου Αθήνας καθώς και στο πειραματικό φεστιβάλ video hackers στην Ιταλία. Η συλλογή «εν συντομία», ΑΩ εκδόσεις 2021, είναι η πρώτη του ποιητική.

 Αποτέλεσε ευχάριστη έκπληξη η πρώτη εμφάνιση στην ποίηση του Νικόλαου Κοτσαμπουγιούκη,  ως σπονδή στο ελάχιστο, πλην ουσιώδες. Δεν συναντάμε συχνά πρωτοεμφανιζόμενους ποιητές που να αρκούνται σε όσα η δυναμική των εύστοχων λέξεων μπορεί να προσδώσει στο (πολύπαθο από περιττολογίες) ποιητικό τοπίο. Εδώ τα ποιήματα έχουν κάτι από φωτογραφικές λήψεις, μεταμορφωμένες σε λέξεις, που αιχμαλωτίζουν αιφνιδιαστικά τα επιλεγμένα σκηνικά, αποδίδοντας όχι μόνον τις φωτοσκιάσεις αλλά και την ψυχή των πραγμάτων. Μια ψυχή που συμβαδίζει με αυτή του δημιουργού των εκλεκτών εικόνων. Η χρήση της πρωτοπρόσωπης φωνής στην ποίηση του Κοτσαμπουγιούκη δεν αποπνέει καμία εγωπαθή διάθεση (συνήθη και αυτή σε πρώτες εμφανίσεις), αντιθέτως διαβάζοντας έχεις την αίσθηση ότι οι στίχοι σε εκπροσωπούν, σε μια παράδοξη μέθεξη του «εγώ» του ποιητικού υποκειμένου με το «εμείς όλοι». Λιτή και η εικαστική παρέμβαση, καθώς ο ποιητής ασχολείται και με τη φωτογραφία. Μια ασπρόμαυρη φωτογραφία, ένας γκρίζος ουρανός ως φόντο στο λευκό πουλί που πετάει προς ανοιχτό ορίζοντα. Μια ελπίδα, μια υποψία από φως που θα είναι ικανό να διαλύσει όσα σκοτάδια κρύφτηκαν στους στίχους. Ο ίδιος ο ποιητής προσφέρεται, με ό,τι ζωογόνο του αναλογεί, να δώσει αισιόδοξο μήνυμα, κι ας γέμισε συχνά τους στίχους του με δόση από θάνατο και αίμα Ποίηση που υπόσχεται πολλά, από τις πιο ελπιδοφόρες νέες παρουσίες.

Η Μαρίνα Μιχαήλ Χρηστάκη γεννήθηκε στο Βαχό Βιάννου και κατοικεί στο Ηράκλειο Κρήτης. Σπούδασε Τεχνολογία Γεωπονίας, Παιδαγωγικές επιστήμες και  Ευρωπαϊκό Πολιτισμό. Έχει μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης  στη Δημιουργική Γραφή. Είναι καθηγήτρια Τεχνολογίας στο Γυμνάσιο Αρχανών. Συνεργάζεται με έντυπα και ηλεκτρονικά λογοτεχνικά περιοδικά δημοσιεύοντας ποιητικό και πεζό λόγο. Έργα της έχουν συμπεριληφθεί σε συλλογικές εκδόσεις. Η ποιητική συλλογή Αρμενόπετρα (εκδόσεις Μανδραγόρας, 2021) είναι η πρώτη της εμφάνιση στην ποίηση.

Η ποίηση της Μαρίνας Μιχαήλ Χρηστάκη έχει τη σιγουριά που προσδίδει η δυναμική των λέξεων, και δομεί τα ποιήματά της εμφυσώντας ψυχή στο ελάχιστο «σώμα» τους, προκειμένου να ενωθούν με τη δημιουργό τους και να την οδηγήσουν αυτές, κατά τη δική τους βούληση και αυτονομία. Χωρισμένη η συλλογή σε τρία μέρη («Ανισόπτερη λιβελλούλα», «Τ’ αχτένιστα ποιήματα», «Αρμενόπετρα»), σε μια κοινή όμως θεματική: μια συνομιλία με την ίδια την ποίηση, ως έμπνευση, ως επεξεργασία, ως παρουσία, που ανασαίνει και κυκλοφορεί από την αρχική ιδέα, μένοντας ζωντανή (και συχνά αυτόνομη) ώς την τελική μορφή. Δείγμα ώριμης αντιμετώπισης της ποιητικής υπόθεσης,  το γεγονός πως στοχεύεται σ’ αυτή την ποίηση το «υλικό» περίβλημα, το σύμβολο, ο κώδικας, προκειμένου να χτιστεί το ποίημα, υπερβαίνοντας όμως αναπόφευκτα αυτό το αρχικό υλικό στοιχείο και αφήνοντας πλέον τις λέξεις αποδεσμευμένες από την αφορμή τους μέσα στη μαγική πολυσημία τους, λέξεις «άκαφτες» που επιμένουν να ζουν στο μυαλό και παραμένουν εσαεί ζωντανές: Ποιήματα «αχτένιστα» που αφρόντιστα διαβαίνουν ανάμεσα σε διαύγεια και σκοτεινότητα, Τέλος, μεταμορφωμένη η ποιήτρια σε Αρμενόπετρα, πάλι θα ατενίσει την ποίηση, θα ψάξει για την αλήθεια των λέξεων που μετασχηματίζονται σε ποίημα. Το γεγονός ότι όλα αυτά συντελούνται σε μια πρώτη εμφάνιση στην ποίηση, καθιστά την περίπτωση της Χρηστάκη εξόχως ενδιαφέρουσα. Μια ποιήτρια που η Ποίηση ασμένως την καλωσορίζει. Η εικαστική παρέμβαση είναι της Βασιλικής Πανταζή.

 

ΒΡΑΒΕΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

 

Το Βραβείο για το σύνολο του έργου και τη συνολική προσφορά στα ελληνικά γράμματα απονέμεται στον ποιητή, δοκιμιογράφο-κριτικό λογοτεχνίας Δημήτρη Δασκαλόπουλο

 

Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος γεννήθηκε το 1939 στην Πάτρα. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα. Από το 1962 ως τη συνταξιοδότησή του, το 1996, εργάστηκε ως υπάλληλος στην Εθνική Τράπεζα. Κατά το διάστημα 1984-1996 είχε αναλάβει την έκδοση του πολιτιστικού περιοδικού της Τράπεζας, "Εμείς", και την τελευταία δεκαπενταετία της υπηρεσίας του ήταν υπεύθυνος του Τομέα Εκδόσεων & Ιστορικού Αρχείου της Τράπεζας και διευθυντής Δημοσίων Σχέσεων. Το 2006 ανακηρύχτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει εκδώσει ποίηση, δοκίμια και μελέτες για θέματα νεοελληνικής λογοτεχνίας. Έχει επιμεληθεί εκδόσεις έργων του Σεφέρη και έχει συντάξει βιβλιογραφίες για τον Σεφέρη, τον Γ. Κ. Κατσίμπαλη, τον Σικελιανό, τον Ελύτη, τον Μανόλη Αναγνωστάκη, τον Αλέξανδρο Κοτζιά, τη Νόρα Αναγνωστάκη, τον Κ. Π. Καβάφη και πολλούς άλλους. Επίσης, υπήρξε μόνιμος συνεργάτης του περιοδικού "Εντευκτήριο" , της εφημερίδας "Τα Νέα" ως βιβλιοκριτκός και επιφυλλιδογράφος, καθώς και τακτικός συνεργάτης της εγκυκλοπαίδειας "Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα". Είναι μέλος του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (Ε.Λ.Ι.Α), της Εταιρείας Συγγραφέων, της Ελληνικής Εταιρείας Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας, του Σπουδαστηρίου Νέου Ελληνισμού, της Εταιρείας Σπουδών Μωραΐτη. Χρημάτισε αναπληρωματικό μέλος στο Διοικητικό Συμβούλιο του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας και κατά το διάστημα 2000-2004 υπήρξε αντιπρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Έχει λάβει μέρος στην επιτροπή απονομής των κρατικών λογοτεχνικών βραβείων, καθώς και στην ανάλογη του περιοδικού "Διαβάζω". Το 1990 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην επιτροπή απονομής του ευρωπαϊκού αριστείου λογοτεχνίας (Δουβλίνο). Έχει προσκληθεί και συμμετάσχει σε πολυάριθμα συνέδρια, συμπόσια και ημερίδες. Το 2015 βραβεύθηκε με το βραβείο του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου του.

 

ΕΙΔΙΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ «ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ»

Το ειδικό Βραβείο «Κωστής Παλαμάς» απονέμεται στον Καθηγητή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Γεράσιμο Γ. Ζώρα

 

Ο Γεράσιμος Γ. Ζώρας γεννήθηκε στην Αθήνα (1959), όπου και σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή, λαμβάνοντας πτυχίο Φιλολογίας (1981) και διδακτορικό δίπλωμα (1991). Επίσης έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης (1981-1983) και αργότερα διενήργησε μεταδιδακτορική έρευνα σε βιβλιοθήκες της Αιώνιας Πόλης (1992). Είναι καθηγητής στη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου διδάσκει ιταλική και συγκριτική λογοτεχνία, από το 1995. Πολλές επιστημονικές εταιρίες τον έχουνε εκλέξει μέλος τους, όπως ο Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός, η Αρχαιολογική Εταιρία, η Εθνική Εταιρία των Ελλήνων Λογοτεχνών, η Φιλεκπαιδευτική Εταιρία, ο Μουσικός και Δραματικός Σύλλογος Ωδείων Αθηνών, το P.E.N. Club, η Societe Europeenne de Culture της Βενετίας, η Accademia Letteraria Arcadia της Ρώμης. Είναι μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος Κωστής Παλαμάς, ενώ μετέχει της επιτροπής Κρατικών Βραβείων του Υπουργείου Πολιτισμού. Είναι μέλος συντακτικών επιτροπών επιστημονικών περιοδικών που εκδίδονται στην Ελλάδα και την Ιταλία (Παρνασσός, Επιστημονική Επετηρίς της Φιλοσοφικής Σχολής, Lenguistica e Letteratura, Sincronie, Studi danteschi). Έχουν δημοσιευθεί περισσότερα από εκατό άρθρα του σε έγκριτα περιοδικά, ενώ έχουν κυκλοφορήσει δέκα βιβλία του από ελληνικούς και ιταλικούς εκδοτικούς οίκους. Το 2002, ο πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας Carlo Azeglio Ciampi του απένειμε το παράσημο του Cavaliere του Τάγματος Ευποιίας της Ιταλικής Δημοκρατίας. Το 2009, εκλέχτηκε πρόεδρος του Συλλόγου του Διδακτικού Προσωπικού της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

 

ΒΡΑΒΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

 

Το Βραβείο για το σύνολο του έργου και την συνολική προσφορά στα ελληνικά γράμματα στο εξωτερικό  απονέμεται στην ελληνίστρια-μεταφράστρια Gonda Van Steen.

 

 

Η Gonda Van Steen είναι η πρώτη γυναίκα που κατέχει την ιστορική θέση της έδρας «Κοραή» για τη Νέα Ελληνική και Βυζαντινή Ιστορία, Γλώσσα και Λογοτεχνία στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών και στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών του King's College του Λονδίνου. Από το 2018 είναι επίσης Διευθύντρια του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του ίδιου Κολλεγίου.

Το πρώτο βιβλίο της, Δηλητήριο σε στίχο: Ο Αριστοφάνης στη Σύγχρονη Ελλάδα, εκδόθηκε από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις του Πρίνστον το 2000 και τιμήθηκε με το Βραβείο «Ιωάννης Δ. Κριτικός» από την Ελληνική Εταιρεία του Λονδίνου Το τελευταίο βιβλίο της, Ζητούνται παιδιά από την Ελλάδα: Υιοθεσίες στην Αμερική του Ψυχρού Πολέμου (Αθήνα: Ποταμός, 2021) είναι η πρώτη μελέτη που αποκάλυψε την αμφιλεγόμενη ιστορία των μεταπολεμικών υιοθεσιών Ελληνόπουλων στις ΗΠΑ και την Ολλανδία και κέρδισε το «Book Prize 2019» της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών. Η ίδια αναφέρει για το βιβλίο της: Αυτές οι προσωπικές μαρτυρίες εμβαθύνουν στην ξεχασμένη ιστορία των μεταπολεμικών και ψυχροπολεμικών υιοθεσιών από την Ελλάδα στις ΗΠΑ και την Ολλανδία. Περίπου 4.000 Ελληνόπουλα αποτέλεσαν αντικείμενο αυτού του πρώτου μαζικού κύματος οργανωμένων διεθνών υιοθεσιών. Εκατοντάδες αυτών των ελληνικής καταγωγής υιοθετημένων, τώρα ηλικιωμένων ενηλίκων, είναι τώρα πρόθυμοι να πουν τις ιστορίες τους - αυτοπροσώπως και γραπτώς. Έχει παράλληλα αναπτυχθεί μια εκστρατεία ακτιβισμού, για να αποκτήσουν τα υιοθετημένα άτομα απρόσκοπτη πρόσβαση στα έγγραφα που σχετίζονται με την πρώιμη παιδική τους ηλικία και τη διαδικασία υιοθεσίας. Τώρα η συγγραφέας ετοιμάζει τη σχολιασμένη έκδοση των Απομνημονευμάτων ενός εμφυλίου πολέμου τα οποία συνέγραψε ένας Αμερικανός κοινωνικός λειτουργός που εργαζόταν σε υπηρεσίες αρωγής στη Βόρεια Ελλάδα: The Battle for Bodies, Hearts and Minds in Postwar Greece: Social Worker Charles Schermerhorn in Thessaloniki, 1946-1951 (Routledge, 2024).

 

ΕΙΔΙΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ «ΘΑΝΑΣΗΣ ΝΑΚΑΣ»

 

Το ειδικό Βραβείο «Θανάσης Νάκας» απονέμεται στον Συμεών Γρ. Σταμπουλού, θεωρητικό της λογοτεχνίας και της μετάφρασης, δοκιμιογράφο και μεταφραστή, για τη συνολική του προσφορά στην ελληνική γλώσσα, τη φιλολογική μελέτη, το κριτικό έργο και τη μετάφραση.

 

Ο Συμεών Γρ. Σταμπουλού έχει σπουδές στην ιστορία και στην κλασική αρχαιολογία. Είναι διδάκτορας στο έργο του Γιάννη Σκαρίμπα, με τίτλο της διατριβής του "Πηγές της πεζογραφίας του Γιάννη Σκαρίμπα: ο λόγος της σιωπής στη σκηνή του μεσοπολέμου", 1991-1996, ΣΩΒ, Αθήνα 2007. Παρακολούθησε μαθήματα συγκριτολογίας στο πανεπιστήμιο του Τύμπινγκεν, ένα από τα παλαιότερα της Γερμανίας και της Ευρώπης με έτος ίδρυσης το 1477, στη Βάδη - Βυρτεμβέργη, όπου πραγματοποίησε την εργασία "Ο ιερός Τύραννος. Η αναμέτρηση του Friedrich Hölderlin με τον Σοφοκλή", DWV, Baden-Baden 2011. Κυκλοφορεί η συγκριτολογική μελέτη με άξονα το συνολικό έργο του Γιάννη Σκαρίμπα, "Ο ίσκιος της γραφής: μελέτες και σημειώματα για τον Γιάννη Σκαρίμπα", σε 104 σελ., εκδόσεις Άγκυρα, 2009. Το δοκίμιο R.M. Rilke-P. Celan., "Από την ελεγεία στο ερεβώδες ποίημα", Άγκυρα, 2011. Πρόσθετα, Novalis "Σκέψεις", Στιγμή 2012, μεταφράσεις έργων του Ράινερ Μαρία Ρίλκε, "Ελεγείες από το Ντουΐνο", Στιγμή 2012, και ο τόμος Friedrich Hölderlin, Στιγμή, ποιήματα, 2013. Συγκριτολογικά δοκίμια και μεταφράσεις έργων των Nelly Sachs, G. Falkner, D. Grünbein, S. Lenz κ.α., δημοσιευμένα στα περιοδικά Νέα Εστία, Το Δέντρο, Μικροφιλολογικά, Οροπέδιο, Αντί κ.α. To 2013 τιμήθηκε με το Βραβείο Μεταφρασμένης Ποίησης "Άρης Αλεξάνδρου" και το 2014 με το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης Έργου Ξένης Λογοτεχνίας στην Ελληνική Γλώσσα (εξ ημισείας με τον Διονύση Καψάλη, μεταφραστή θεατρικού έργου του Σαίξπηρ), για τη μετάφραση του βιβλίου του Ράινερ Μαρία Ρίλκε, "Ελεγείες από το Ντουίνο" (εκδ. Στιγμή, 2012). Έχει διδάξει ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία, στα πανεπιστήμια του Ελσίνκι, και της Λειψίας, από το 2002 μέχρι το 2011.

 

Σκεπτικό

Το φετινό ΒΡΑΒΕΙΟ «ΘΑΝΑΣΗΣ ΝΑΚΑΣ» των ΒΡΑΒΕΙΩΝ ΖΑΝ ΜΟΡΕΑΣ απονέμεται στον θεωρητικό της λογοτεχνίας και της μετάφρασης, δοκιμιογράφο και μεταφραστή Συμεών Σταμπουλού για τη συνολική του προσφορά στην ελληνική γλώσσα, τη φιλολογική μελέτη, το κριτικό έργο και τη μετάφραση.

Η θεσμοθέτηση βραβείων παίρνει ξεχωριστή σημασία, όταν βραβεύονται πρόσωπα που έχουν αφιερωθεί στο έργο τους, υπηρετώντας το με συνέπεια και αξιοσύνη, όπως ο αποψινός βραβευθείς με το «Βραβείο Θανάσης Νάκας». Ο Συμεών Σταμπουλού στα θεωρητικά του δοκίμια είναι αναλυτικός και διεισδυτικός, φθάνοντας στον πυρήνα της θεματικής που τον απασχολεί, εμπλουτίζοντας την επιστημονική μας σκευή με τις θέσεις του. Ομοίως και στις μεταφράσεις του, δεν αρκείται μόνον στην απόδοση/μεταγραφή του πρωτότυπου έργου, αλλά παραθέτει τη συνολική του άποψη για το έργο και τον συγγραφέα, όπως για παράδειγμα στην υποδειγματική απόδοση της Έρημης Γης του Έλιοτ, την οποία έχει εμπλουτίσει με Προλεγόμενα και Σημειώσεις που τοποθετούν το έργο στην εποχή του και στην εργογραφία και ζωή του συγγραφέα. Στην δε Αντιγόνη του, εκτός από τη μετάφραση και τον σχολιασμό προσθέτει τρία δοκίμια για την τραγωδία, που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στα ελληνικά γράμματα, από τους: Friedrich Hölderlin, Søren Kierkegaard και Martin Heidegger, τα οποία σχολιάζονται διεξοδικά από τον ίδιο. Αυτά για να αναφέρουμε μόνον ενδεικτικά παραδείγματα του τρόπου με τον οποίο εργάζεται πάνω στα κείμενα. Κυρίως, επομένως, με την ιδιότητα του εμβριθούς μελετητή βραβεύουμε σήμερα τον Συμεών Σταμπουλού με το «Βραβείο Θανάσης Νάκας».

 

 

ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΒΡΑΒΕΥΣΗΣ ΣΥΓΚΡΟΤΟΥΝ:

 

-Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος, Καθηγητής Δημιουργικής Γραφής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας – Ποιητής (Πρόεδρος της επιτροπής)

-Γεωργία (Τζίνα) Καλογήρου, Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και Διδακτικής Εκπαίδευσης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Μέλος της επιτροπής)

-Λίνα Νικολακοπούλου, Ποιήτρια –Στιχουργός (Μέλος της επιτροπής)

-Διώνη Δημητριάδου, Ποιήτρια – Κριτικός Λογοτεχνίας (Μέλος της επιτροπής)

-Κώστας Κρεμμύδας, Ποιητής – Εκδότης του λογοτεχνικού περιοδικού Μανδραγόρας (Μέλος της επιτροπής)

-Αντώνης Δ. Σκιαθάς Ποιητής – Κριτικός Λογοτεχνίας- προεδρεύων στο Γραφείο Ποιήσεως (Μέλος της επιτροπής)