Η βιβλιοθήκη ή «Το ημερολόγιο ενός αναγνωστικού καταστρώματος» Σωτηράκ Καράντζα εκδόσεις Κουκκίδα η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

 

Η βιβλιοθήκη

ή

«Το ημερολόγιο

ενός αναγνωστικού καταστρώματος»

Σωτηράκ Καράντζα

 εκδόσεις Κουκκίδα

 η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ: Η αστείρευτη ενέργεια μιας βιβλιοθήκης • Fractal (fractalart.gr)

 

 

Η αστείρευτη ενέργεια μιας βιβλιοθήκης

 

Βιβλία, βιβλία, βιβλία… σημειώσεις στα βιβλία, υποσημειώσεις (λατινιστί: post-scriptum) στα βιβλία. Εντός ενός συνηθισμένου δωματίου, ένας εξωπραγματικός κόσμος της ανθρώπινης κουλτούρας. (σσ. 12-13). Ο Σωτηράκ Καράντζα, γεννημένος το 1964 στην Κορυτσά της Αλβανίας, γράφει με έναν απαράμιλλο, γοητευτικό τρόπο, την «ιστορία» της βιβλιοθήκης του πατέρα του, Μακεδόν Καράντζα, φιλολόγου, καλλιγράφου και βιβλιοδέτη, στην ουσία όμως διατρέχει, με την αγάπη που χαρακτηρίζει τους αληθινούς λάτρεις της ανάγνωσης, τη φανερή και την κρυμμένη «ιστορία» των βιβλίων, από το υλικό της κατασκευής τους μέχρι τις ιδέες που εμπεριέχουν, τοποθετώντας τα στην εποχή τους, στη ζωή των συγγραφέων τους, τέλος στην αγκαλιά των αναγνωστών τους.

Ενθυμούμενος το πολύ πρώιμο ενδιαφέρον του για τα μυστικά της βιβλιοθήκης του πατέρα του, μοιάζει να βγάζει από τα ράφια τους τα βιβλία, να τα αγγίζει, να τα μυρίζει (οι βιβλιόφιλοι κατανοούν) να τα διαβάζει, να μοιράζεται ποικίλες πληροφορίες γι’ αυτά τα ίδια αλλά και για τις συνθήκες μέσα στις οποίες γράφτηκαν – εποχές που προωθούσαν την ανάγνωση, εποχές που τα καταδίωκαν και τα έκαιγαν, εποχές λιγοστών πολύτιμων εκδόσεων και εποχές πληθώρας επιλογών. Έμμεσες πληροφορίες για δύσκολους καιρούς στην Αλβανία, όταν έπρεπε κάποια βιβλία να κρύβονται από τα μάτια των επισκεπτών.

Έτσι όπως μιλάει για τα βιβλία, είναι σαν να παροτρύνει όσους πιστούς να τον ακολουθήσουν σε μια σπουδαία περιδιάβαση στους ανοιχτούς δρόμους της ανάγνωσης. Καθόλου τυχαία βάζει ως υπότιτλο στη Βιβλιοθήκη του «Το ημερολόγιο ενός αναγνωστικού καταστρώματος», υπαινισσόμενος το ταξίδι σε μια ανεξερεύνητη θάλασσα· η αλήθεια είναι ότι, όσο κι αν οι τίτλοι και οι συγγραφείς που παραθέτει σου είναι γνωστοί, νιώθεις σαν να τους γνωρίζεις από τη αρχή με τα δικά του μάτια, τη δική του συνειρμική σειρά, τη δική του αξιολόγηση.

Ένας υπέροχος παραλληλισμός δημιουργείται καθώς διαβάζεις το μόλις  ογδόντα σελίδων (!) βιβλίο του: όπως χώρεσαν όλες αυτές οι γνώσεις σε ένα τόσο μικρό βιβλίο, έτσι χώρεσαν και όλα τα βιβλία του πατέρα σε ένα δωμάτιο: Υποχρεωμένη να συρρικνώνεται στις περιορισμένες διαστάσεις αυτού του δωματίου, η βιβλιοθήκη απελευθέρωνε μια αστείρευτη ενέργεια, όπως οι μαύρες τρύπες στο διάστημα που απελευθερώνουν ακτινοβολία και κύματα βαρύτητας, ανυπολόγιστης δύναμης και ποσότητας. (σ. 13). Θαρρώ πως μόνο η αγάπη για τους χάρτινους «φίλους» μπορεί να πολλαπλασιάσει τόσο τον μικρό χώρο όσο να χωρέσει έναν ολόκληρο κόσμο κουλτούρας. Το μικρό αυτό βιβλίο πυροδοτεί μια φλογερή σχέση με τη φιλαναγνωσία και τη βιβλιοφιλία.

Μεγαλώνοντας μέσα στον κόσμο αυτόν ο Καράντζα έμαθε σιγά σιγά να μελετά τα βιβλία, αφού η ίδια η βιβλιοθήκη δεν του εμφάνιζε πια το περιεχόμενό της σαν χιλιομετρικούς δείκτες (όπως λέει) αλλά του έβγαζε τα βιβλία με τη μορφή καταρράκτη. (σσ.40-41). Ανακαλώντας τώρα στη μνήμη του συγγραφείς και τίτλους βιβλίων, μα και σημειώματα κρυμμένα μέσα τους, σφραγίδες και καλλιγραφικές υπογραφές, αλλά και ημερομηνίες απόκτησης, ανασυνθέτει την εικόνα όχι μόνον της πατρικής βιβλιοθήκης αλλά και την εικόνα του πατέρα του. Και νιώθει την ανάγκη να πει πως του χρωστά ευγνωμοσύνη για τον δρόμο της ανάγνωσης που του δίδαξε, ακόμη και χωρίς να του πει τίποτα, μόνο με την παρουσία των βιβλίων γύρω του, δίνοντάς του την ευκαιρία της εισχώρησης στην τυπωμένη γνώση. Με συγκίνηση στο τέλος του βιβλίου τον ευχαριστεί όπως και τη μητέρα του: Ευχαριστώ, πατέρα, ευχαριστώ κι εσένα, μητέρα, που χαμογελούσες με παράπονο, όταν στο σπίτι έμπαινε ένα καινούργιο βιβλίο, λες και δε θα καλωσόριζες κι αυτό το νέο μέλος της ιδιόκτητης Βιβλιοθήκης του πατέρα μου. (σ. 76).

Έτσι είναι. Τα βιβλία αποκτούν τη θέση τους όχι μόνο στα ράφια της βιβλιοθήκης μας, αλλά στο σπίτι μας, στην οικογένειά μας. Κι ας μη χωράνε πια. Αυτά βρίσκουν τον χώρο τους, τον διεκδικούν και τον κερδίζουν. Εξαιρετικό βιβλίο, για όποιον έτσι νιώθει τα βιβλία αλλά και για όποιον θα ήθελε να γνωρίσει την «προσωπικότητά» τους. Από τις εκδόσεις Κουκκίδα, σε επιμέλεια του αρχικού κειμένου της Κωνσταντίνας Τ. Χατζηιωαννίδου, με εξώφυλλο γεμάτο βιβλία και ανοιχτές σελίδες (έργο: LiubovPopova).

Διώνη Δημητριάδου