Βιογραφία ενός χεριού
Κωνσταντίνος Νικολάου
εκδόσεις Περισπωμένη
η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal
στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ
ανατρέποντας τα
περί των πραγμάτων δόγματα
Στην πρώτη του ποιητική
συλλογή ο Κωνσταντίνος Νικολάου επιχειρεί να αναμετρηθεί με όσα η ιστορία δεν
επιτρέπει να αμφισβητηθούν: χαρακτήρες ιστορικών προσώπων, παραδεδομένες
«αλήθειες» σχεδόν δογματικά αποδεκτές. Καθόλου τυχαία τα λόγια του Επίκτητου
«προλογίζουν» το ποιητικό πόνημα, προδιαθέτοντας για το εγχείρημα: Ταράσσει τους ανθρώπους ου τα πράγματα.,
αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα (Επίκτητος, Εγχειρίδιον). Με οδηγό τη φαντασία, η ποίηση εισχωρεί στο πεδίο της
ιστορίας και επιλεκτικά σε εκείνο της τέχνης, και με το αναγκαίο (όσο και
ιαματικό) θράσος εύστοχα ανατρέπει όσα θεωρούνται ακλόνητα.
Χωρισμένη η συλλογή σε
τέσσερα μέρη (Υστεροφημία για κλάματα,
Πάρτι αρχαιοτήτων, Deadly confessional, Ανομοιοκατάληκτος
ρεαλισμός) δημιουργεί μικρές ιστορίες (άλλωστε η ποίηση μια σειρά από
μικρές ιστορίες είναι) με διάθεση ανασκαπτική, αναθεωρητική, αιφνιδιαστικά
παράδοξη, διάστικτες από ειρωνεία και εν
τέλει ποιητικό ρυθμό, χαρακτηριστικό που καθιστά την όλη προσπάθεια μια
ενδιαφέρουσα κατάθεση, σημαντική στην πρωτοτυπία της για νέο ποιητή.
Έτσι, η αξία του Θερβάντες εστιάζεται στη διάσωση του δεξιού χεριού του («Βιογραφία ενός χεριού»), αναμετριέται ο Ναπολέων με τον αιφνιδιασμό που του επεφύλαξε η μοίρα του («Υστεροφημία για κλάματα»), εκτιμάται με παράξενο τρόπο η αξία του πίνακα του Βερμέερ («Για ένα σκουλαρίκι»), αυτά και άλλα στο πρώτο μέρος της συλλογής. Αμφισβητείται η αισιοδοξία του Κόμμοδου («Narcissus versus Narcissus») όπως και της φαρμακεύτριας Λοκούστα («Toga Virgilis»), αποκαθηλώνεται η ανδρεία των Αχαιών («Απόσπασμα από τα απομνημονεύματα του Σίνωνα»), φανερώνεται η μελαγχολία και η μοναξιά του ύπατου των θεών («Τέως θεός»), τονίζεται η «αναπηρία της Αφροδίτης («Ποικιλόθρον’ αθάνατ’ Αφρόδιτα») αυτά και άλλα στο δεύτερο μέρος. Παρακολουθείται η Ανν Σέξτον λίγο πριν την αυτοκτονία της («Deadly confessional», εισχωρεί η ποίηση αυθαίρετα στον πίνακα του Χόπερ («Ο αμφίρροπος ουρανός του Χόπερ»), αυτά και άλλα στο τρίτο μέρος. Στο τέταρτο μέρος, το καθεαυτό ποιητικό και πιο προσωπικό, εν είδει μιας σύντομης Ποιητικής, ο Νικολάου θα τοποθετηθεί στην αντιμαχία της ελεύθερης ποίησης με τη αυστηρά μετρημένη (Επομένως/ όπως υπάρχουν τσαλακωμένες ρίμες/ άλλο τόσο υπάρχουν σιδερωμένοι ελεύθεροι στίχοι, «Ανομοιοκατάληκτος ρεαλισμός»), θα αφεθεί στην ελευθεροστομία και την ποιητική αξία του Τσαρλς Μπουκόφσκι («Ο Μπουκόφσκι στο κεφάλι μου»), θα κρίνει τον περιττό και άτεχνο μελοδραματισμό στην ποίηση (Οι μούσες θανατώνονται/ με θολά νοήματα/ τετριμμένες μεταφορές/ θαμβωτικά επίθετα// Να και κάτι/ που μάθαμε από εσάς, «Ευχαριστήριο Στους μελοδραματικούς ποιητές»), και θα καταλήξει με μια απεικονιστική εκδοχή της θεωρίας του Καρλ Γιουνγκ για τη συγχρονικότητα, αυτοσαρκάζοντας με τον τρόπο του και τη δική του ποιητική των λέξεων («Τι μένει»).
Μια ποίηση που κοιτάζει πέρα
από τη λάμψη και το φως που η ιστορία και ο χρόνος έχουν εναποθέσει πάνω στα
πρόσωπα, και τολμά να προτείνει μια νέα ανάγνωση, ας είναι και ποιητική, με όση
αμφισβήτηση μπορεί να προκαλέσει ως εισχώρηση στο άβατο, τον χώρο που δύσκολα
ανέχεται τις αυθαίρετες, αιρετικές εισβολές. Κι όμως, αυτό το χαρακτηριστικό,
το αυθαίρετο και το αιρετικό, είναι που ξεχωρίζει τον ποιητικό λόγο, και είναι
κρίμα που πολλοί νέοι ποιητές δεν το εννοούν, καθώς αρκούνται σε μια βαρετή
διαδρομή στην πεπατημένη οδό. Η αξία εδώ της ποίησης του Νικολάου έγκειται
ακριβώς στην πρωτοτυπία, την τόλμη, χωρίς να αγνοούμε τον ποιητικό τρόπο ως
προς τη χρήση της γλώσσας, το ύφος, τον ρυθμό. Ενδιαφέρουσα πράγματι πρώτη
εμφάνιση.
Διώνη Δημητριάδου
Ποιήματα
ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ ΤΟΥ ΣΤΟΧΑΣΤΗ
Αν πάρετε τη θέση μου πάνω
στην πέτρα
ακόμα και για λίγα λεπτά
θα συμφωνήστε πως ο Ροντέν
μου έδωσε μια άβολη στάση.
Η επιρροή του Μικελάντζελο
είναι αισθητή.
Είμαι μπρούντζινος, γυμνός
και, παρόλο που κάθομαι
όλοι μου οι μύες είναι
σφιγμένοι.
Ο δεξιός αγκώνας είναι
παραδόξως
ακουμπισμένος στον αριστερό
μηρό
ενώ τα δάχτυλα του δεξιού
χεριού
στηρίζουν το κεφάλι μου
συμπιέζοντας το στόμα.
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά
ο καρπός, λυγισμένος απ’ το
βάρος
μου προκαλεί τόσο πόνο
ώστε είναι πρακτικά αδύνατον
να κάνω οποιαδήποτε σκέψη.
Η ειρωνεία είναι
πως παριστάνω τον
σκεπτόμενο.
ΕΝΩ ΕΣΥ ΠΑΝΗΓΥΡΙΖΕΙΣ
Απ’ τα ψηλά τείχη ένα μικρό
αγόρι
παρακολουθεί τη σκηνή βουβό
–
το πτώμα του πατέρα του
να σέρνεται πίσω από το άρμα
του εγωπαθή Αχιλλέα/Brad Pitt
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου