Για τα Αγαθά στοιχειά της Παναγιώτας Π. Λάμπρη γράφει ο Σταύρος Ιντζεγιάννης

 

Για τα Αγαθά στοιχειά 

της Παναγιώτας Π. Λάμπρη

γράφει ο Σταύρος Ιντζεγιάννης

 

Δεκατέσσερις γυναίκες με τα χαρακτηριστικά ονόματα, Βάγγιω, Πανάγιω, Λάμπρω, Θανάσω, Κωστάντω, Λένη, κ.ά. της Ηπειρωτικής ενδοχώρας, περιγράφουν την προσωπική, οικογενειακή, κοινωνική τους ζωή, με παρουσιαστή την φιλόλογο, λαογράφο, διηγηματογράφο και ποιήτρια κ. Παναγιώτα Λάμπρη, η οποία γνωρίζοντας από πρώτο χέρι -γέννημα γαρ του τόπου κι αυτή- τον περίγυρο και τα στοιχεία που επιδρούν και διαμορφώνουν τις συνθήκες, πιο σωστά, αλλά και τις ιδιαιτερότητες  του τόπου  με τις παραδόσεις του και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα μέσα στην οποία ζουν, κινούνται, παντρεύονται, μεγαλώνουν τα παιδιά τους κρατώντας  ταυτόχρονα  και το ήθος και το ύφος του τόπου. «Αγαθά στοιχειά» τις ονομάζει η αφηγήτρια. Ιδιότυπες  θεματοφύλακες  που φυλάνε τις Θερμοπύλες του τόπου και του χρόνου ποτέ από το χρέος -εφ’ ω ετάχθησαν- μη κινούντες, για να θυμηθούμε τον Καβάφη.

    Μια ζωή με τις χαρμολύπες της, άγνωστη πια ακόμη και στους απογόνους τους, νομίζω -που παρουσιάζει η αφηγήτρια- κάποιες στιγμές μου μοιάζει απολογητής  αυτής της ζωής που μόνο ο απόηχός της έχει έρθει, ίσως κι αυτός αγνώριστος, σε μας που έχουμε πια αλλοτριωθεί στις αστικές μας συνήθειες.

   Έρραψε μόνη της  το νυφικό της σε χρώμα κυπαρισσί  και την συνόδεψε, ελλείψει γεννήτορα, ο αδερφός της με το πηλήκιο του γυμνασιόπαιδου. Εικόνα που λες και έρχεται από έναν τόπο άγνωστο σε μας.

    Και ξάφνου  σ’ όλη αυτή την υποτέλεια της παράδοσης και των ηθών, μια  επανάσταση. Ένα  βότσαλο στην ακινησία της  λίμνης. Είναι ένα  ξάφνιασμα στον ήρεμο τρόπο της  ζωής στην άκρη αυτή της γης. Αυτόν τον πανέμορφο τόπο με τη σκληρή πέτρα και το καταπράσινο τοπίο. Κλέβεται εκούσια με έναν αλλόθρησκο- Τούρκο! Είναι ο άνθρωπος που τολμά να τα βάλει  με τη μοίρα του να αποτινάξει τον ζυγό -να  διαψεύσει τη ρήση «το πεπρωμένο φυγείν ου ράδιον»- και  αποζητά τα προσωπικά του δικαιώματα.

    Με τη μοναδική της τεχνική να περιγράφει λεπτομέρειες φωτογραφίζει, θα έλεγα, τη ζωή του τόπου.

    Εκείνη η περιβόητη τιμή του αδερφού ξεχασμένη κι αυτή στο χρονοντούλαπο της ζωής.  Η παρ’ ολίγον  αρσενική  έκδοση της  Φραγκογιαννούς του Παπαδιάμαντη. Η απίθανη ιστορία του γενναιόδωρου και τόσα άλλα.

   Παράξενα σήμερα -μερικά τους ακόμη και τότε,  Τουρκοκρατία ακόμη- δίνουν μια πλήρη εναργέστατη εικόνα της  ζωής  που συμπληρώνεται, θαρρείς για του λόγου το αληθές,  με φωτογραφίες από το προσωπικό  αρχείο της Κυρίας Παναγιώτας Λάμπρη  που με την  πρόσφατη συλλογή των διηγημάτων της «Αγαθά Στοιχειά»  στην ηλεκτρονική μορφή «issuu»  (που κατά την προσωπική μου άποψη την αδικεί περιορίζοντας τον κύκλο των αναγνωστών της) συμπληρώνει μιαν ακόμη λογοτεχνική - λαογραφική επιτυχία.  

    Όπως σε όλα της τα έργα η φυσιολατρία, όπως  «Οι ηλιαχτίδες έλαμψαν στην αντικρινή κορυφογραμμή  της Πίνδου, λαμπύρισαν οι δροσοσταλίδες της αυγής και ζέσταναν την πανώρια φύση και τις καρδιές των ανθρώπων αφειδώλευτα.»  και η αρχαιογνωσία της μαζί και ο τρόπος να συνταιριάζει καθαρεύουσα με δημοτική, όπως «ο ενιαύσιος κύκλος»,  «απόκεντρα του χωριού», κ.λπ.,  κάνουν ζωηρή την παρουσία τους  δημιουργώντας την ατμόσφαιρα μιας λογοτεχνικής αξιόλογης παρουσίας που προσθέτει στην  πνευματική  κίνηση του τόπου μας.

Σταύρος Ιντζεγιάννης

Πάτρα Δεκέμβρης 2022  

 

Σημείωση: Όποιος επιθυμεί να διαβάσει τα «Αγαθά στοιχειά», ας πατήσει την ακόλουθη διεύθυνση: https://issuu.com/panagiotalampri/docs/_-_4edc698a5c8dac

 

Η Παναγιώτα Π. Λάμπρη γεννήθηκε στη Ροδαυγή Άρτας. Είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτέλειου  Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και υπηρέτησε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Αρθρογραφεί, δημοσιεύει βιβλιοπαρουσιάσεις, διηγήματα, μελέτες και ταξιδιωτικά κείμενα κι έχει βραβευτεί σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς.

   Το  2006  εξέδωσε τη λαογραφική μελέτη "Ροδαυγή - Το Ρόδο της Αυγής", το 2009  τη συλλογή διηγημάτων "Το χάσικο ψωμί", το  2011 τη βιογραφική μελέτη "Κωνσταντίνος Α. Διαμάντης, ο Ιστορητής", το 2014  την ποιητική συλλογή "Ἐν ὀδύναις", το  2015  τη μελέτη "Η Μνήμη της Γεύσης - Αρχέγονων Ηπειρωτικών Εδεσμάτων Συναγωγή", το 2016, σε 2^η έκδοση, τη λαογραφική μελέτη "Ροδαυγή - Το Ρόδο της Αυγής", το 2017 τις ταξιδιωτικές εντυπώσεις "Σε δρόμους της  Κίνας", το 2018 την ποιητική συλλογή "Χαρμολῦπες", το 2019 τις ποιητικές συλλογές "Λιανοτράγουδα" και "ΣΤΑΘΜΟΙ… στόν χρόνο", το 2020 την ποιητική συλλογή "Ροές" και τις ταξιδιωτικές εντυπώσεις "Σε δρόμους του Νεπάλ", το 2021 την ποιητική συλλογή "Ψηφῖδες" και το 2022 την ποιητική συλλογή "Στιγμές" και τη συλλογή διηγημάτων "Αγαθά στοιχειά".

   Για περισσότερα βλέπε: http://users.sch.gr/panlampri/Biografiko.html