Ο σύμβουλος του βασιλιά Μάκης Τσίτας Εικόνες: Μαιρηλία Φωτιάδου εκδόσεις Μεταίχμιο η πρώτη δημοαίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

 

Ο σύμβουλος του βασιλιά

Μάκης Τσίτας

Εικόνες: Μαιρηλία Φωτιάδου

 εκδόσεις Μεταίχμιο

η πρώτη δημοαίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ: Η σημασία της συμβουλής • Fractal (fractalart.gr)

 

 

Η σημασία της συμβουλής

 

Στη σειρά «Μικρές Καληνύχτες» των εκδόσεων Μεταίχμιο κυκλοφόρησε η καινούργια ιστορία του Μάκη Τσίτα Ο σύμβουλος του βασιλιά, με εικονογράφηση από τη Μαιρηλία Φωτιάδου. Η σειρά αυτή απευθύνεται σε μικρά παιδιά με μεγάλη φαντασία και σε γονείς με όρεξη να περάσουν στα παιδιά τους αλήθειες της ζωής με τον καλύτερο τρόπο. Σύντομες (διαβάζονται μέσα σε δέκα λεπτά), γιατί πραγματικά δεν χρειάζεται περισσότερος χρόνος για να αντιληφθείς το νόημα της ιστορίας, δοσμένο με τις κατάλληλες λέξεις, που βρίσκουν αμέσως τον στόχο τους. Έχουμε πει και άλλη φορά πως χρειάζεται ιδιαίτερη τέχνη για  να «μεταμορφωθούν» σε απλό λόγο, κατανοητό από τις μικρότερες ηλικίες, διαχρονικά προβλήματα της ζωής, ή και πιο σύνθετα, που γέννησε ο σύγχρονος βίος. Και είναι απαραίτητο να μυηθούν τα παιδιά στην πραγματική ζωή, αρχικά μέσα από τον τρόπο του παραμυθιού, που τα εντάσσει σταδιακά στην πολύπλοκη ευρύτερη κοινωνία. Φυσικά, γίνεται εδώ κατανοητό πως το παραμύθι έχει τη δύναμη να συντηρήσει ισχυρά στερεότυπα, προετοιμάζοντας έτσι το παιδί να συνεχίσει την ήδη προδιαγεγραμμένη πορεία – εύσχημος και σίγουρος τρόπος συντήρησης των καθιερωμένων σχημάτων και αντιλήψεων. Ωστόσο, με μια διαφορετική στόχευση, και με την καθοδήγηση μιας καλής πένας, μπορεί να αποκαλύψει τι κρύβεται κάτω από τον μανδύα εξιδανίκευσης ή ωραιοποίησης των κοινωνικών στερεοτύπων.

Αυτή είναι και η περίπτωση του Μάκη Τσίτα, ταλαντούχου «παραμυθά» παράλληλα με το σημαντικό του πεζογραφικό έργο για ενήλικες. Επιλέγει προσεκτικά τη θεματική του, κατόπιν το κατάλληλο σκηνικό για να σταθεί η ιστορία του, ώστε με τον λιγότερο δυνατό αριθμό λέξεων να δοθεί όλη η αρχική ιδέα. Στην πρόσφατη ιστορία του επέλεξε ένα δύσκολο εν πολλοίς θέμα, που αγγίζει μια βασική ανάγκη της ζωής, να βρεθεί ο κατάλληλος κάθε φορά «οδοδείκτης», ικανός να προβλέπει, να εστιάζει στην ουσία των πραγμάτων, να συμβουλεύει, άρα να καθοδηγεί. Ειδικά σήμερα που ο ρόλος αυτός μπορεί να αφορά όχι μια φυσική παρουσία αλλά μια τεχνολογικά κατασκευασμένη σκέψη, η έννοια του συμβούλου αποκτά ευρύτερες διαστάσεις. Ωστόσο, μια τέτοια ανάγνωση της ιστορίας του Τσίτα ας απασχολήσει περισσότερο τους ενήλικες αναγνώστες του, ως μια προέκταση της αρχικής ιδέας. Όσο προκλητική, όμως, για τον ενήλικα κι αν είναι η συγκεκριμένη ανάγνωση, ας μην ξεχνάμε πως πρόκειται για παραμύθι, άρα πρέπει να το δούμε από τη ματιά του ανήλικου ακροατή. Καθώς το παιδί εισχωρεί στην εύστοχα δοσμένη ιστορία του βασιλιά που αναζητεί τις σοφές απαντήσεις στα ερωτήματα που τον απασχολούν εναποθέτοντας την ελπίδα μιας σωστής διακυβέρνησης (άρα την τύχη της χώρας) στη μοναδική πάντα απάντηση του «συμβούλου» του, δηλαδή το σταθερό «Όχι», μέχρι να φθάσει στο χείλος της καταστροφής, αρχίζει να κατανοεί τη βαρύτητα που έχει μια συμβουλή, όταν τη δεχόμαστε άκριτα,  και πόσο προσεκτικοί πρέπει να είμαστε απέναντι στους «μεσσίες» που για όλα έχουν απαντήσεις.

Ας θυμηθούμε το «εφεύρετε» του Σαρτρ, ως μοναδική απάντηση κάθε που του ζητούσαν τη «σοφή» συμβουλή του. Αλλά και την πιθανότητα, κάθε που αναζητούμε μια συμβουλή, ήδη ενδόμυχα να έχουμε επιλέξει ποιον θα συμβουλευθούμε, προκειμένου να πάρουμε την απάντηση που θα θέλαμε. Ο βασιλιάς της ιστορίας χάρηκε αρχικά, όταν όλος ο λαός του συμφώνησε με τη δική του επιλογή του με ένα σύσσωμο «Ναι», κατόπιν εύκολα δέχθηκε το αιφνιδιαστικό «Όχι» που ξεστόμισε θαρραλέα ο νεοφερμένος άντρας. Αλλά αυτός ήξερε μόνον «Όχι» να λέει, σε ό,τι τον ρωτούσαν. Ένα λίγο μεγαλύτερο παιδί θα φέρει στον νου του τον τρόπο που «απαντά» ο υπολογιστής του, όταν ψάχνει κάτι με τον περιηγητή πλοηγό του διαδικτύου, έχοντας βέβαια άπειρα στοιχεία να του δώσει, ωστόσο συχνά αδυνατώντας να ανταποκριθεί όπως ένας άνθρωπος με φυσική παρουσία και ικανότητα για αληθινό διάλογο, άρα και ουσιαστική βοήθεια.

Εξαιρετικές εικόνες (από την Μαιρηλία Φωτιάδου) συνοδεύουν το κείμενο, προσδίδοντας στην ιστορία την εικαστική της διάσταση. Προσφέρεται ακόμη η δυνατότητα να ακούσουμε την ιστορία από τον ίδιο τον δημιουργό της, με τη χρήση του QR code reader, σκανάροντας τον κωδικό που υπάρχει στο εσώφυλλο.

 Διώνη Δημητριάδου

Αποσπάσματα

Ο καιρός περνούσε ήσυχα και ειρηνικά στη χώρα. Οι κάτοικοι ήταν χαρούμενοι γι’ αυτό. Χαρούμενος ήταν και ο βασιλιάς κι αισθανόταν τυχερός που είχε έναν τόσο ικανό συνεργάτη στο πλάι του – είχε την ασφάλεια πως, ό,τι κι αν συνέβαινε, ο σοφός αυτός άνθρωπος θα τον συμβούλευε σωστά. (σ. 17)

Αυτός ο άνθρωπος μπορούσε να λέει μόνο όχι. Και τίποτα άλλο. Και τότε είπε ο βασιλιάς: «Ποπό, τι πήγαμε να πάθουμε. Θα μπορούσε να είχε καταστραφεί η χώρα! Ήμασταν πολύ τυχεροί. Πάρα πολύ τυχεροί!». (σ. 24).