Παγωτό Εσκιμώων Μια ποιητική της ταυτότητας των Ινουίτ Νόρμα Ντάνινγκ μετάφραση: Πηνελόπη Ζαλώνη εισαγωγή: Λίλια Τσούβα εκδόσεις Βακχικόν η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

 

Παγωτό Εσκιμώων

Μια ποιητική της ταυτότητας των Ινουίτ

Νόρμα Ντάνινγκ

μετάφραση: Πηνελόπη Ζαλώνη

εισαγωγή: Λίλια Τσούβα

εκδόσεις Βακχικόν

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ: «Είμαστε Ινουίτ – είμαστε εδώ» • Fractal (fractalart.gr)

 

 

 

«Είμαστε Ινουίτ – είμαστε εδώ»

 

«Για τους περισσότερους, στον Καναδά, οι Ινουίτ παραμένουμε εξωτικά παράξενα όντα, ενώ στην πραγματικότητα είμαστε άνθρωποι επί το πλείστον τακτικοί, που σηκώνονται και πηγαίνουν στη δουλειά και στο σχολείο και ζουν κανονικές ζωές». Αυτά γράφει η Νόρμα Ντάνινγκ, ιθαγενής στον Καναδή με καταγωγή Ινουίτ, καταδικάζοντας τον ρατσισμό απέναντι στους ανθρώπους της φυλής της και υπερασπιζόμενη το δικαίωμά τους σε μια ισότιμη ζωή. Γράφοντας το αυτοβιογραφικό βιβλίο Eskimo pie (ο πρωτότυπος τίτλος παραπέμπει στο παγωτό ξυλάκι βανίλια με επικάλυψη σοκολάτας, δημοφιλή αμερικάνική μάρκα) δεν τιμά απλώς τη φυλή της αλλά καταθέτει την ελπίδα της για ένα  κόσμο χωρίς διακρίσεις. Έτσι, το βιβλίο αυτό αφορά κάθε καταπιεσμένη αυτόχθονη, ιθαγενή μειονότητα, όπου γης.

Η γλώσσα της μητέρας μου ποτέ δεν έφτασε σε μένα. […] Δεν φταίει εκείνη. («Η μητρική μου γλώσσα»). Μέσα σ’ αυτούς τους στίχους το δράμα μιας φυλής που, για λόγους επιβίωσης, πρέπει να κρύβει την αληθινή της ταυτότητα υποδυόμενη κάτι που δεν είναι. Η μητέρα της Ντάνινγκ, ακολουθώντας την παραδεδομένη τακτική, τη συμβούλεψε να δηλώνει Γαλλίδα, γεννημένη στο Κεμπέκ. Μέσα από προσωπικό αγώνα η Νόρμα συνειδητοποίησε την αληθινή της ταυτότητα και την υπερασπίστηκε.

Μέσα από είκοσι οκτώ κείμενα, ποιητικά και πεζά, σε μια γλώσσα φορτισμένη συναισθηματικά αλλά και ρεαλιστική στα βιώματα που αφηγείται, παρουσιάζει τον τρόπο ζωής, αποκαλύπτει, ανατρέπει, καταγγέλλει. Και αναρωτιέται: […] αναρωτιέμαι/ αν κάποιος/ θα με αποδεχτεί/ ποτέ/ όπως είμαι. («Τσιμεντένιος Εσκιμώος»). Αλλού ο πάντα πρόσφορος ειρωνικός τόνος αποβαίνει αποτελεσματικός στη «δόμηση» ενός διαφορετικού Eskimo pie, προτείνοντας για βάση: Μια ολόκληρη ομάδα ανθρωπότητας/ κλεισμένη σε οικοτροφεία, αφημένη να πεθάνει. Για τη γέμιση: Λιώστε τα μαρσμέλοου, μαζί με τις μητρικές τους γλώσσες/ ασπρίστε με γάλα,/ προσθέστε αλάτι στις πληγές. […] βράστε/ σιγοβράστε, αφαιρώντας όλους τους συγγενείς τους. Και ολοκληρώνοντας τη συνταγή: Κόψτε και αφομοιώστε. («Eskimo pie II»). Γλώσσα εύστοχη, σκληρή όσο αντέχει, ειλικρινής σε κάθε περίπτωση. Μια γραφή που γράφεται με οδύνη, όπως και κάθε τι αυθεντικό και βιωματικό που απηχεί έναν προσωπικό αγώνα ζωής, όμως απευθύνεται σε όλους τους ομού και ομοίως πάσχοντες.  Η Ντάνινγκ γράφει για ό,τι θεωρεί αληθινό.

 

Στο πλέον αυτοβιογραφικό κείμενο, σε μια αναπόφευκτη μείξη της απόγνωσης για την κατάσταση των Ινουίτ με την ελπίδα που πηγάζει από τη δική της συνειδητοποίηση και τον δικό της αγώνα, παρουσιάζει τη γραφή της: […] Έχω να πω ότι γράφω  πολύ για την ταυτότητα των Ινουίτ. […] Γράφω για το πώς με θεωρούν Ινούκ. Γράφω για το πώς αυτό με έχει επηρεάσει. Γράφω για τους άλλους Ινουίτ που έχουν προσπαθήσει κι αυτοί  να επιβιώσουν στις νότιες περιοχές του Καναδά. Γράφω για τη δύναμη που έχουμε συγκεντρώσει ο καθένας λόγω του τρόπου που ζούμε. Σκέφτομαι τα μωρά Ινουίτ που βρίσκονται στις κοιλιές των Μητέρων τους τώρα και στο μέλλον. Θέλω να ξέρουν ότι όπου κι αν βρίσκονται είναι Ινουίτ. Θέλω να είναι ατρόμητα και γεμάτα αυτοπεποίθηση. Τα γραπτά μου είναι αφιερωμένα σε όλους τους Καναδούς Ινουίτ του νότου. Ινουτιγκούτ. Εμείς οι Ινουίτ – είμαστε εδώ. («Tainna» -  Οι αφανείς, σελ. 88).

Μία από τις σημαντικότερες εκδόσεις του Βακχικόν, στη σειρά «Ποίηση απ’ όλο τον κόσμο», σε μετάφραση και σημειώσεις από την Πηνελόπη Ζαλώνη και σε εισαγωγή της Λίλιας Τσούβα, κατατοπιστική τόσο για το έργο της Ντάνινγκ όσο και για τον κόσμο της, τον κόσμο των Ινουίτ. Αντιγράφω από την εισαγωγή: Η ποίηση της Νόρμα Ντάνινγκ, μιας ιθαγενούς του Καναδά, είναι άμεση και ειλικρινής […] μια κραυγή. Η φωνή της, λυρική και μελωδική, γεμάτη εικόνες και ήχους, ενώνεται με τον άνεμο, τη σιωπή και τα άγονα εδάφη της πατρίδας της.

Διώνη Δημητριάδου