Κατά φαντασίαν υγιείς Δημήτρης Ζάχαρης Αυτοέκδοση η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

 

Κατά φαντασίαν υγιείς

Δημήτρης Ζάχαρης

 Αυτοέκδοση

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

 ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ | Υποχρεωτική στροφή χωρίς σήμανση • Fractal

Υποχρεωτική στροφή χωρίς σήμανση

 

Ένα δύσκολο ταξίδι στην αυτογνωσία, μια καταβύθιση στον εσώτερο (άγνωστο;) εαυτό, επιχειρεί ο Δημήτρης Ζάχαρης, με όχημα τον ποιητικό λόγο. Δεν είναι, φυσικά, η πρώτη φορά που η ποίηση χτίζει τη νοητή γέφυρα προς τα ενδότερα, προκειμένου να βοηθήσει την ανέλκυση των θαμμένων ναυαγίων. Σημαδιακά τα λόγια του Sigmund Freud στον πρόλογο του βιβλίου: «Τα αισθήματα που δεν εκφράζονται δεν πεθαίνουν ποτέ. Θάβονται ζωντανά και επιστρέφουν σαν φαντάσματα». Αν, λοιπόν, η ποίηση βοηθά στην εξωτερίκευση των αισθημάτων, τότε δίκαια ο μεγάλος Αλεξανδρινός προσέδωσε στα «φάρμακά» της τον χαρακτηρισμό νάρκης του άλγους δοκιμές. Κι αν εδώ μετράει η διάρκεια αλλά και η αβεβαιότητα μιας απόπειρας, ας μην αναζητήσουμε περαιτέρω ερμηνεία· ας αποδεχθούμε πως, έστω και για λίγο, η ποίηση αναδεικνύεται ιαματική.

Αναμφίβολα, τα καλύτερα, τα πιο γνήσια, τα αυθεντικά ποιήματα, αυτά που θα λέγαμε «της ψυχής», έχουν την αφορμή τους στον πιο προσωπικό, ιδιωτικό χώρο. Ωστόσο, έχουν μέσα τους τη δυναμική να αγγίξουν τον αποδέκτη τους, αρκεί αυτός να αντέξει να οικειοποιηθεί ό,τι διαβάζει, να το μεταφέρει στο δικό του βιωματικό τοπίο. Τότε, δεν διαβάζει την ποίηση μόνον αισθητικά, αλλά την ερμηνεύει νοηματικά, την επεκτείνει (φυσικά κατά το δοκούν), την κάνει κτήμα του.

Γράφοντας ο Ζάχαρης; Σελίδα σελίδα./ Κομμάτι κομμάτι./ Εγώ να διαλύομαι στο άπειρο/ και σε κάθε ποίημα/ να ξαναγεννιέμαι («Ποιήματα»), μοιάζει να ανοίγει μια μικρή –πολύτιμη ωστόσο– χαραμάδα στον δικό του κόσμο για να εισχωρήσουμε όλοι. Η γραφή, περισσότερο η ποιητική, ως δημιουργία, είναι πλέον κτήμα κοινό, με όποια διάσταση κι αν του προσδώσουμε. Ένα προσωπικό πάθος, που ως αφορμή οδήγησε στη δημιουργία του λόγου, είναι πια το πάθος όλων μας, με όποια μορφή, με όποια διαφορετικά χαρακτηριστικά.

Αυτό κατορθώνει ο Ζάχαρης, και δεν ενδιαφέρει για την ποιότητα της ποίησής του η αφορμή που τη γέννησε (ο ποιητής έχει διαγνωσθεί με αμυοτροφική πλάγια σκλήρυνση, ALS ή αλλιώς τη νόσο του Lou Gehrig). Όποια κι αν είναι η αφορμή της, έχουμε μια ποίηση βαθιάς ευαισθησίας, αισθαντικότητας. Όχι με περίτεχνες εκφράσεις και περιττά φορτώματα, αλλά ποίηση που, με τον πιο απλό, λιτό τρόπο, γκρεμίζει την ευκολία μιας ωραιοποίησης, φθάνοντας στον πυρήνα, στη βαθύτερη ουσία της ζωής: Εχθές έψαχνα μια αγκαλιά/ παρηγοριά για τον εθισμό μου στη θλίψη./ Σε αυτό το υπέροχο συναίσθημα/ που έχω παραδοθεί.// Δεν υπάρχει κανένα μεγαλείο στη φύση./ Ο άνθρωπος είναι ένα ελάττωμα.// Όλα έχουν μια απόχρωση μελαγχολίας/ και θανάτου. («Παρηγοριά»).

Η ποίησή του τον τοποθετεί μέσα στον κόσμο (Δεν κρύφτηκα/ απλά δεν ξέρω τι θέλουν οι άνθρωποι από μένα, «Τριλογία του φόβου, Ι. Φοβάμαι») ή μέσα στη φύση με έναν ιδιότυπο τρόπο: […] Και έχει τόση ησυχία, που νομίζω/ πως θ’ ακούσω τα χρώματα/ που αλλάζουν χρώμα, πριν χαθούν.// Τι φωνή να έχουν άραγε;/ Πώς να ακούγονται, τώρα που νυχτώνει;/ Κι εγώ;/ Τι φωνή να έχω άραγε;/ Πώς να ακούγομαι τώρα που νυχτώνω; («Ησυχία»). Βίωση της μοναξιάς που απαλύνεται όσο βρίσκει την ταύτισή του με τα φυσικά πράγματα.  

Στα τρία μέρη στα οποία χωρίζεται η ποιητική συλλογή (Ταξίδι και αναζητήσεις, Εσωτερικές σκιές, Ανατολή και λύτρωση), ο Ζάχαρης επιχειρεί όλη την επίπονη, συχνά «τυφλή» διαδρομή, από την αρχή της αναζήτησης μιας πορείας χωρίς οδηγίες, στην ανακάλυψη των σκιών, στους προσωπικούς δαίμονες που εγκαταβιούν στο βάθος της συνείδησης, στη βίωση της απελπισίας ως το απαραίτητο τίμημα για την αυτογνωσία (το έχει πει και ο  Irvin Yalom), μέχρι την ανατολή μιας προσωπικής λύτρωσης, που παίρνει σάρκα και οστά όταν ο φόβος μεταλλάσσεται σε φως: Κάποτε, μου έβαλαν έναν βράχο να σηκώσω και να κουβαλήσω./ Σαν ακινησία στο δέρμα που οι άλλοι έλεγαν «σώμα»./ Ώσπου μια νύχτα, ο χρόνος σταμάτησε μαζί του να με παίρνει./ Αγριολούλουδα γεννήθηκαν στου βράχου τις ρωγμές/ και τον παρέσυραν να ξεχαστεί στις όχθες μιας λίμνης.// Τώρα, κρατάω φλόγα./ Δεν είμαι πια φόβος. Είμαι φως!/ Κι ο άνεμος με ταξιδεύει. («Ο βράχος που ανθίζει»). Όπως και κάθε προσωπική λύτρωση, έτσι κι αυτή, δεν χρειάζεται ερμηνείες, είναι ο ένας και μοναδικός για τον καθένα τρόπος βίωσης του άχθους της ζωής, όποιο κι αν είναι το μέγεθος, όποιο το τραύμα.

Στο εξώφυλλο το έργο του εικαστικού Κώστα Λάκη Κατά φαντασίαν υγιείς,  ομότιτλο της συλλογής. με την ανθρώπινη φιγούρα, ανατρεπτική και απρόβλεπτη, ρεαλιστική όσο και υπερβατική. Πόσο ταιριαστή με στίχους από το ομότιτλο ποίημα: […] Ο κόσμος ένα πέλαγος από θραύσματα/ μικρών προσωπικών επαναστάσεων./ Εκεί κολυμπάμε όλοι, κατά φαντασίαν υγιείς/ με πληγές που ανοίγουν/ και γεμίζουν το στόμα μας με αίμα.// Και η σκιά μου συνεχίζει να παίζει σκάκι/ με ένα σπασμένο ρόδι, στον κήπο/ όπου φυτρώνουν κουτσά ρολόγια, δίχως αριθμούς.

Ο Ζάχαρης γράφοντας για τον εαυτό του, γράφει για όλους, όσοι βρεθήκαμε σε μια υποχρεωτική στροφή προς τα μέσα μας/ εκεί όπου δεν υπάρχει σήμανση («Η στροφή»). Εκεί ο καθένας μόνος του αναζητάει την αλήθεια του, δαμάζει τον φόβο του ή συμφιλιώνεται μαζί του, βρίσκει το κουράγιο του. Συχνά, όπως εδώ, αρπάζεται από τις λέξεις.

 

 Διώνη Δημητριάδου