Σπασμένο βέλος Νίκος Γεωργόπουλος ΑΩ εκδόσεις η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

 

Σπασμένο βέλος

Νίκος Γεωργόπουλος

ΑΩ εκδόσεις

 η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500 ΛΕΞΕΙΣ: Η ενδιαφέρουσα περίπτωση του Νίκου Γεωργόπουλου • Fractal (fractalart.gr)

 

Η ενδιαφέρουσα περίπτωση του Νίκου Γεωργόπουλου

 

Η επιλογή της ρίμας δεν είναι συχνή, ούτε οδηγεί πάντα σε ένα εύστοχο ποιητικό αποτέλεσμα. Κάποτε είναι επιτυχής μια αυστηρή στιχουργική, σε βάρος όμως του νοηματικού περιεχομένου, και κάποτε, χάριν της απόδοσης του νοήματος, έχουμε αστοχίες στη ρίμα και, το χειρότερο, στίχους «αντιποιητικούς». Η περίπτωση του Νίκου Γεωργόπουλου έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον, καθώς ο ποιητής καταφέρνει, διατηρώντας αλώβητο το ποιητικό αποτέλεσμα, να επιχειρεί μια γραφή που προσιδιάζει στις κλασικές στιχουργικές μορφές, άλλοτε με αυστηρότητα και άλλοτε με προσωπικές παρεμβολές.

Στο πρώτο μέρος (Unaccompanied), η επιλογή του στη μορφή των δεκατετράστιχων σονέτων δίνει άριστα αποτελέσματα και στον τύπο του αγγλικού σονέτου (με τρεις τετράστιχες στροφές και το καταληκτικό δίστιχο: […] Του νότου άστρο πήραμε μια χούφτα Μαγγελάνοι/ κουρέληδες ξυπόλητοι δεν βρίσκουμε μι’ ατόλη/ φιλόξενη σαν χίμαιρα μ’ απάνεμο λιμάνι/ να σβήσουμε ανώνυμοι σε κάποιο περιβόλι.// Σε χάρτες αταξίδευτους σχεδιάζουμε πορεία/ να πάμε να φουντάρουμε μια χάρτινη σχεδία, «Μαγγελάνοι») αλλά και στην ιταλική εκδοχή (με δύο τετράστιχες και δύο τρίστιχες στροφές). Στο δεύτερο μέρος (Café Bourbon), τετράστιχες στροφές (τέσσερις ή πέντε) και σε ένα ποίημα δίστιχες παρεμβολές. Στο τρίτο μέρος (Pilotina), έχουμε καθαρόαιμες μπαλάντες (δείτε εδώ ποίηση θαλασσινή, με τον απόηχο του Καββαδία: […] Ω σύντροφοι εσείς στον θάνατο μαζί/ θα φέρει το χαμπέρι η pilotina/ και η ιστορία μου πια δεν θ’ ακουστεί/ στο μπάρκο που απόμεινα στην Κίνα, «Η μπαλάντα των πνιγμένων»), ενώ στο τέταρτο μέρος (Corto Maltese), επιλέγεται η μορφή των τρίστιχων χαϊκού, τα μόνα ποιήματα σε ελεύθερο στίχο, κρατώντας όμως τον δημιουργό τους δέσμιο της μορφής (Σαν τα κούτσουρα/ σιγοκαίνε τα λόγια/ που δεν είπαμε), γεγονός που αποδεικνύει μεν την προτίμηση του ποιητή σε καθιερωμένα σχήματα, ωστόσο αφήνει να φανεί για μια ακόμη φορά (όπως και σε προηγούμενη συλλογή του) η ικανότητά του και σ’ αυτή την ποίηση, την απαλλαγμένη από τη ρίμα. Εμφανέστερη, φυσικά, η ικανότητά του στις τυποποιημένες μορφές με την ομοιοκαταληξία να ποικίλλει στα είδη της (πλεχτή, σταυρωτή),  με εύστοχη κάθε φορά την επιλογή των λέξεων, να μη χαθεί ο ρυθμός, να μην καταστραφεί το ποίημα και εκπνεύσει.  

Συγκινητικό το προλογικό σονέτο «Βασίλεμα Σεπτεμβρίου» (στη μνήμη της μάνας), […] Θυμήσου το Σεπτέμβριο να κλειδώσεις/ τους τάφους μας που θα ’χουν μείνει ανοιχτοί/ –ακούω να ψιθυρίζει μια φωνή– / να ντύνεσαι καλά να μην κρυώσεις.// Οι μέρες μου περνούν και πλησιάζω/ δεν μου χαρίζουν χρόνο κι αγοράζω. Μια ποιητική εξαγορά του χρόνου, που ολοένα και περισσότερο φθίνει, μέσα από τη μνεία της μητέρας, δείχνοντας τον τρόπο που εισχωρεί ο ποιητής, με το δικό του άχθος,  στο ποίημα.

Η θεματική του Γεωργόπουλου αποπνέει την αίσθηση των προσωπικών απωλειών ([…] Το δαίμονά μου στα κρυφά αποπλανώ/ που τα σκοτάδια του μ’ αφήνει να κοιτάω/ μετά, ραγίζω στον καθρέφτη μου και σπάω/ και στα κομμάτια μου γυρεύω να με βρω, «Σπασμένο βέλος»), αλλά και τη συμπερίληψη του ιδιωτικού στο συλλογικό τραύμα ([…] στον καναπέ μας όλοι χρόνια πεθαμένοι/ κι ο θάνατός μας άλλους θάνατο κολλά.// Σαν τα στικάκια στο ψυγείο κολλημένα/ άδεια ανθρωπάκια σ’ αφασία στοιχισμένα, «Άδεια ανθρωπάκια»).  Με ιδιαίτερη ευαισθησία αφιερώνει τα ποιήματά του σε παρόντες και απόντες.

Μια ποίηση που αναπνέει, με ποιότητα, με ρυθμό, που σε προσκαλεί να «μιλήσεις» μαζί της. Ο Γεωργόπουλος, πιστεύω, στην πιο ώριμη, την πιο κατασταλαγμένη του ποιητική κατάθεση. Στο εξώφυλλο έργο της Τίνας Κόντογλη, ένα πρόσωπο σε τόνους του μπλε και του γκρίζου, μια ισορροπία ανάμεσα στην υποφώσκουσα ελπίδα στο χρώμα της θάλασσας (έντονη η παρουσία της στα ποιήματα της συλλογής) και στο σκοτεινό τοπίο της απώλειας στα βάθη της.  Η καλή ποίηση βρήκε εδώ το εικαστικό της συμπλήρωμα. Η έκδοση φροντισμένη, όπως πάντα άριστα, από τις ΑΩ εκδόσεις, ώς την παραμικρή λεπτομέρεια.

 Διώνη Δημητριάδου